Morgunblaðið - 25.03.1956, Blaðsíða 8

8
M ORGUNBLAÐI0
Sumiudagur 25. marz 1956
Otg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 króna eintakið.
Fmitihald ekahagssamvinnu
vestrænna þjóðn er höfuðnauðsyn
SKÖMMU eftir lok síðustu
heimsstyrjaldar ákváðu
Bandaríki Norður-Ameríku að
beita sér fyrir náinni efnahags-
samvinnu vestrænna þjóða. Þau
buðu Rússum og öðrum Austur-
Evrópuþjóðum að taka þátt í
þessari samvinnu, sem hafði það
markmið að létta þjóðunum hið
mikla uppbyggingarstarf, sem
beið þeirra eftir eyðileggingu
styrjaldarinnar. Sovétríkin neit-
uðu að taka þátt í þessari sam-
vinnu og bönnuðu leppríkjum
sínum að taka boði Bandaríkj-
anna um eínahagsaðstoð.
Niðurstaðan varð því sú, að
aðeins hinar vestrænu þjóðir
bundust samtökum um efnahags-
lega uppbyggingu sína. Banda-
ríkin veittu stórkostleg fjárfram-
lög í þeesu skyni, og á örskömm-
um tíma tókst þjóðum Vestur-
Evrópu að koma atvinnulífi sínu
á réttan kjöl. Er framleiðsla
flestra nú orðin meiri en hún
var árið 1939, þegar styrjöldin
hófst.
Þátttaka íslands
íslendingar hikuðu sem betur
fer ekki við að taka þátt í efna-
hagssamvinnu hinna vestrænu
þjóða. — Styrjaldareyðilegging
hafði að vísu ekki orðið mikil
hér á landi. En íslenzkt atvinnu-
líf þarfnaðist fjármagns, bæði til
raforkuframkvæmda og verk-
smiðjubygginga. Stórvirkjanir
voru byggðar við Sog og Laxá,
fiskiiðnaðurinn efldur og áburð-
arverksmiðja reist.
í>á var ennfremur hafizt handa
um undirbúning að byggingu
sementsverksmiðju.
Hefur lánsfé nú verið tryggt
til þess að ljúka henni á tiltölu-
lega skömmum tíma.
Allar þessar framkvæmdir,
sem unnar eru í skjóli efna-
hagssamvinnu hinna vestrænu
þjóða, hafa haft stórkostlega
þýðingu fyrir íslenzkt efna-
hags- og atvinnulíf.
Framhald
efnahagssamvinnunnar
Um það hefur miltið verið rætt
undanfarið, að nauðsyn bæri til
þess, að hinar vestrænu þjóðir,
sem einnig iiafa bundizt traust-
um samtökum um öryggismál
sín, haidi efnahagssamvinnu
sinni áfram. Það sé ekki nóg að
treysta hernaðarlegt öryggi þess-
ara þjóða. Hin innri uppbygging
landa þeirra, verði einnig að geta
haldið áfram.
Þessi skoðun styðst vissu-
lega við gild rök. Meginvið-
fangsefni stjórnmálaleiðtoga á
öllum tímum hlýtur að vera
það að tryggja áframhaldandi
uppbyggingu og þróun í lönd-
um sínum. Það er þess vegna
ekki nóg, að hinar frjálsu
þjóðir bindist samtökum um
vernd hins ytra sjálfstæðis
síns og öryggis. Þær hijóta
einnig að láta sig varða
möguleika fólksins í hinum
ýmsu löndum þeirra til þess
að lifa farsælu og hamingju-
sömu lífi.
Svo virðist sem forystumenn
Bandaríkjanna, sem nú er fjár-
sterkasta ríki í heimi, hafi á
þessu glöggan skilning. Eisen-
hower forseti hefur nýlega beitt
sér fyrir tillögum um stóraukin
fjárframlög til efnahagsaðstoðar
við önnur ríki. Bandaríkjamenn
gera sér það ljóst, að slík aðstoð
er ekki aðeins veitt í þágu þeirra
þjóða, sem verða hennar aðnjót-
andi, heldur einnig þeirra sjálfra.
Almenn velmegun meðai hinna
frjálsu þjóða skapar aukið ör-
yggi í aíþjóðamálum.
Við lifum í einum heimi
Við verðum að gera okkur það
ljóst, að þrátt fyrir fjarlægðim-
ar, sem að vísu hafa verið sigr-
aðar milli landa og þjóða, lifum
við þó í dag í einum heimi. Örlög
þjóðanna eru þess vegna ná-
tengd. Þær hljóta því að vinna
saman að því að bæta kjör sín
og skapa skilyrði íyrir betra og
fegurra líf.
Aukin efnahagsleg samvinna
hinna frjálsu þjóða hefur ekki
hvað sízt mikla þýðingu fyrir
íslendinga. Við eigum þúsund
hluti ógerða í landi okkar, og
efnahagsleg afkoma þjóðarinnar
hvílir ennþá á alítof veikum
grundvelli. Einnig við þörfn-
umst aukins fjármagns í stórum
stíl til þess að geta byggt þjóð-
félag okkar upp og skapað þeim
vaxandi fólksfjölda, sem byggir
ísland, framtíðar öryggi. Við
þurfum að koma hér upp stór-
iðnaði, og við þurfum að hag-
nýta auðlindir landsins betur en
við gerum í dag. Heilbrigð þróun
þarf að geta haldið áfram á öll-
um sviðum þjóðlífsins.
Vitanlega verðum við að
sníða okkur stakk eftir vexti
í framkvæmdum okkar. Ella
er hætt við því að kyrrstaða
og afturför kunni að verða
hiutskipti okkar. En með
skynsamlegri hagnýtingu eig-
in aflafengs og þátttöku
í efnahagslegri samvinnu
frjálsra þjóða, eigum við að
geta haldið áfram að treysta
hag okkar og gera ísland betra
og byggilegra.
Bann við hnefafeik
TVEIR læknar, sem eiga sæti á
Alþingi, þeir Kjartan J. Jóhanns-
son og Helgi Jónasson, hafa ný-
lega lagt fram frumvarp um að
banna keppni í hnefaleik og sýn-
ingar á þessari íþrótt. Ennfrem-
ur leggja þeir til að bannað verði
að kenna hnefaleika.
í greinargerð læknanna fyrir
frumvarpi þeirra, benda þeir á,
að hnefaleikar sé ógeðfelldur og
siðlaus leikur. Þess séu fjölmörg
dæmi að iðkun hnefaleika hafi
valdið stórslysum og dauðsföll-
um.
í framsöguræðu fyrir frumvarp
inu í gær komst Kjartan J. Jó-
hannsson m. a. svo að orði, að
íslendingum væri sómi að þvi að
verða fyrsta þjóðin, sem bannar
iðkun þessarar sóðalegu og grófu
íþróttar.
Almenningur á íslandi mun yf-
irleitt telja þetta frumvarp tíma-
bært. Boxið er í raun og veru
ekki íþrótt. Það er slagsmál, sem
hafa það takmark, að annarhvor
keppenda liggi óvígur. Enginn,1
sem séð hefur keppni í hnefa-
leikum, getur með góðri sam- j
vizku talið það fagra athöfn eða
íþrótt. Þvert á móti er hnefa-
leikurinn ógeðsleg barsmíð, sem
hlýtur að vekja viðbjóð.
íslenzkar íþróttir missa
einskis þótt hún verði bönnuð.
Verður því að vænta þess, að
Alþingi samþykki fyrrgreint
frumvarp hið fyrsta.
1® WMz ‘
Rafmagnið miðist við það
að bændum verði aBmennt
fært að taka upp sugþurrkun
Barátfumál þingmanna Sjálfstæðisflokksins
verður vakið upp aftur
MEÐALKOSTNAÐUR við súgþurrkun mun nú vera um kr. 3,50
á heyhest og er í því verði innifalið bæði orkukaup og fasta-
gjald. Hefur nú verið samþykkt á Alþingi þingsályktun um að
ríkisstjómin láti athuga möguleika á því að lækkað verði frá
því sem nú er fastagjald af rafmótorum, sem notaðir eru til
súgþurrkunar.
LÆKKUN RAFMAGNS
Upphaf þingsályktunar var til-
laga þriggja þingmanna Sjálf-
stæðisflokksins, þeirra Jóns
Pálmasonar, Jóns Sígurðssonar
og Sigurðar Bjarnasonar, um að
athugað verði hver ráð séu til-
tæk til að lækka svo raforku-
kostnað til súgþurrkunar á heyi,
að bændum yrði almennt fært að
taka upp þá verkunaraðferð
ItANNSÓKN Á 64 BÝLUM
Þegar mál þetta var til athug-
unar hjá fjárveitinganefnd fékk
hun ýmsar upplýsingar um súg-
þurrkun, m.a. frá Jakobi Gísla-
syni, raforkumálastjóra. Þar upp-
lýsir hann m.a. að gerð hafi verið
ýtarleg athugun á raforkusölu til
súgþurrkunar á 64 býlum víðs
vegar á landinu á árinu 1954.
Notkun var samtals á þess-
um 64 býlum 365 þúsund kw-
stundir eða 5,7 þúsund kw-
stundir á býli.
Orkusalan nam samtals
54,700 krónum eða 855 krón-
um á býli.
Fastagjaldið var samtals
70,841 króna eða 1,106 þúsund
krónur á býli.
Samtals var því greitt fyrir
orku og sem fastagjald 125,541
kr. eða 1,961 króna á býli. —
Verð hverrar kwst þegar fasta
gjald er innifalið í reikningn-
um er 34,3 aurar.
KR 3,50 Á HEYHEST
Uppiýsingar liggja fyrir frá
nokkrum býlum um heymagnið,
sem þurkað hefur verið við súg-
þurrkun í nokkur ár í röð, þannig
að hægt sé að sjá, hve margar
kwst voru notaðar til þurrkunar
á hverjum heyhest. Ræðir raf-
orkumálastjóri allýtarlega um
þetta og kemst að þeirri niður-
stöðu að til jafnaðar muni þurfa
um 7,45 kwst til að þurrka einn
hestburð af heyi.
'UeíuaLandi áhripar:
Vikan milli pálma-
sunnudags og páska-
dags — dymbilvika
CICERO" kveðst vera mjög
óánægður með að heyra
menn tala um páskaviku, er þeir
eiga við vikuna fyrir páska,
dymbilvikuna: „Eru íslendingar
raunverulega að týna þessu góða,
gamla orði, er verið hefur við
Xyði um aidaraðir á íslandi? —
Ljótt er, ef satt er. F.vrir
skemmstu heyrði ég á tal nokk-
urra manna, er voru að ráðgera
ferðalag í „páskavikunni11, og
ætluðu þeir að leggja upp á skir-
dag. Páskavikan er vikan eftir
páska. Undanfarið hef ég alloft
heyrt notað orðið páskavika í
auglýsingum útvarpsins, þegar
tvimælalaust er átt við dymbil-
vikuna. Við íslendingar stærum
okkur af því, að alþýðumenntun
hér sé á mjög háu stigi. Vel má
vera, að nokkuð sé til í því. En
sú staðreynd, að menn eru hættir
að gera greinarmun á páskaviku
og dymbilviku, ber samt vott um,
að alþýðumentunin okkar marg-
umtalaða sé ekki þjóðleg — og
þyrfti að reyna að bæta úr því
hið bráðasta“.
Ég hlýt að taka undir með bréf
ritara — dymbilvika er allt of
gott og gamalt orð, til þess að
það glatist. Dymbill merkir tré-
kólfur. Sú var venja í kaþólskum
sið hér á landi, að trékólfar voru
settir í kirkjuklukkurnar til að
hringingarnar ■ yrðu ekki eins
hvellar í þessari sorgarviku.
Vesturbakki Tjarnar-
innar illa hirtur
STEGGUR" leggur oft ieið
sína niður að Tjörn, þegar
veðrið er gott. Þykir honum ekki
gert nógu vel til Tjarnarbakkans
vestan megin:
„Mig langar til að koma á fram
færi gagnrýni á ástandið á vest-
urbakka Tjarnarinnar, sem er
slæmt — einkum þó fyrir framan
Tjarnarbíó og þar í grennd. —
Grjótið úr bakkahleðslunni ligg-
ur á víð og dreif — úti í vatninu
og uppi á bakkanum, og alls stað-
ar er fullt af rusli og bréfsnepl-
um. í náinni framtíð þarf auð-
vitað að hlaða þennan bakka upp *
eða steypa hann, en nauðsynlegt
er að fjarlægja lausagrjótið eða
hlaða því snyrtilega saman. svo
lengi sem tími og fjármunir leyfa
ekki, að gert sé traustlega að
bakkahleðslunni. Þar sem bakk-
inn er alveg fallinn í Tjörnina og
myndazt hefur smástrandlengja,
mætti með litlum tilkostnaði
dreifa nokkrum bílhlösum af
skeljasandi eða rauðamöl. Þetta
mvndi „lífga svolítið upp á“
Tjarnarbakkann. Einnig er kom-
inn tími til að fjarlægja skúr
þann, er skautafólk hefur notað
og stendur þarna — til engrar
prýði.
Vegfarendur hafa veitt því at-
hygli, að unnið er að því að
„hressa allmikið upp á“ gamla
ráðherrabústaðinn — fyrir vænt-
anlega heimsókn dönsku konungs
hjónanna. Það er nú gott og
blessað, en hafi menn sagt A,
verða þeir líka að segja B, og
mega ekki gleyma götunni, sem
að húsinu liggur. Annars er það
nauðsynlegt — fyrst og fremst
okkar sjálfra vegna — að þrífa
til og dvtta að ýmsu við Tjörn-
ina á hverju vori“.
Ef þú ætlar að
taka þér eitthvað
fyrir hendur,
skaltu gera þér
ljóst, hvert eðli
þess er.
Jón Pálmason: Gera verður
bændum almennt fært að súg-
þurrka.
Samkvæmt því, sem fyrr segir
reynuisc meoaivero a ralmagni
til sugpurriiunar vera 34,3 aurar
á kwsc sumarið 19a4, en miöað
við þetta meöaiveró mun meðai-
kostnaður á hvern heyfiest hafa
numið kr. 2,70 sumanð 1954. —
Meö þeirri hækxun, sem varð á
rafmagni í íyrravor, yioi su tala
um xr. i5,t)0.
BÆNDUM VERÐI
AiiiVLE-s.’«T F'ÆrtT
AD 6.UGÞURKKA
KalorKUmaiastjóri taldi, að
frekari aísiáiiur væri naum-
ast hugsanlegur á meðan hér-
aðsrafveitur nkisins búa við
hallarekstur. ou yíirlýsing
virðist þo a engan hátt hagga
þeirri staöreynu, sem þing-
menn Sjaixs*æðisflokksins
beniu á meo .mogu sinni, að
kostnaöur víO sugþurrkun
væri svo mikiii, að bændum
væri ea.vi uiuiciint fært að
taka upp þá veritunaraðferð.
Þeir óskuðu efúr því, að ríkis-
stjórnin amugaoi, hver ráð
væru liítæiuieg að lækka raf-
orkukostnaðinn.
Væri visautega miklu nær
fyrir hið opiuoera að hlaupa
undir bagga svo að súgþurrk-
unarkostnaöurinn lækkaði og
bændur gæ.u „imennt tekið
upp þá aðierð, heldur en að
þuria alií.ax að koma efíirá
með haliærissryrki, sem eru
kostnaðarsamari og geta ekki
bætt það tjon sem orðið hefur
á verðmætum.
Harmaoi ao.v r a.rnason það, að
fjarveitinganemd skyldi ekki
hafa getaö saniemazt um það sjón
armið, n« ne.uu- „o rafprkumála-
stjóri skyldi taka tililt til þess í
umsökn sinni. En mál þetta verð-
ur að sjáirsugöu vakið upp aftur.
Því að þvr u a Jieina, að áliti
Sjálfstæðisþmgriiannanna, að
bændur arr-e n . d hagnýtt sér
rafmagn th .. .. rkunar.
Loítc opna
FYRIR nc. íuðu Loftleiðir
nýja skriis. Jhicago og er
það þriðj ofa félagsins í
Bandaríkjunu .;, en hinar eru í
New York cg . an Francisco.
Chicago - ian er við 37
South Wai .eet, sem er á
næsta hc Palmer House,
en það er ifrægasta gisti-
hús bor' t þessu hverfi
eru skrifstc;ui flestra stóru
flugfélaganna, og hefur því vel
tekizt tir ■ . hiisnæði þessu.
í Chica:, nágrenni býr
margt fólk a’ skandinaviskum
uppruna cg s oda því vonir til,
að hin au rmi meðal þess
á starfse úða muni vprða
til þess að a' a ’élaginu nýrra og
góðra vi5 ina. Bendir sú
reynsla, sem þegar er fengin af
starfseminrd hinni nýju skrif-
stofu, til þess.
Um næs.: ránaðamót munu
Loftleiðir r a ferðir sínar til
Bandankjanna úr þrem upp 1
fjórar í vi dverri. Sumaráætl-
tjnin hefs; ) maí, og verða
ferðirnar þa i. m. k. 5 í viku
hverri milli Bandarikjanna og
meginlands Evrópu, með við-
komu í Reykjavík.