Morgunblaðið - 24.10.1956, Page 2

2
m o n c v v n r, a n i ð
MiSvíkuclagur 24. okt. 1956
— Frá Alþingi
Framh. af bls 1
aukinna anna innan húsnæðis-
málastjórnar yrði að fjölga þar
mönnum.
RÆÐA JÓHA>TNS HAFSTEINS
Jóhann Hafstein tók til máls
af hálfu stjórnarandstöðunnar.
Gat hann þess í upphafi, að hús-
næðismálin væru eitt af vanda-
sömustu og viðkvæmustu félags-
málum okkar, og hefði því mátt
ætla að hin nýja stjórn kæmi
fram af meiri alvöru en þetta
frumvarp bæri með sér. Taldi
hann að mál þetta þyrfti að taka
fastari tökum en nú hefði verið
gert.
Tilgangurinn með þessu
frumvarpi og bráðabirgðalög-
unum væri auðsær. Hann væri
aðeins að styrkja pólitíska að-
stöðu ráðherrans og ríkis-
stjórnarinnar.
Jóhann Hafstein vitnaði í lög-
in um þetta efni og gat þess í
þessu sambandi að það væru ný-
mæli að 3 menn skyldu nú hafa
á hendi framkvæmdastjórn. Sam
kvæmt lögunum væri „verkefni
húsnæðismálastjórnar að beita
sér fyrir umbótum í bygginga-
málum og að hafa yfirumsjón
lánsfjáröflunar og lánveitinga til
íbúðabygginga í landinu". Það
væri því gersamlega að tilefnis-
lausu að þessu væri breytt þann-
ig að nú væru 7 menn í stjórn-
inni í stað 5 áður, en samt ynnu
nú aðeins 3 menn öll verkin og
þó eru meginrökin fyrir þessari
breytingu að verkefni stjórnar-
innar hefðu aukizt svo mjög að
ekki væri hægt að komast hjá
því að fjölga þar mönnum.
HIÐ AUKNA FRELSI TIL
ÍBÚÐABYGGINGA
Þá ræddi þingmaður í heild um
húsnæðismálin og þróun þeirra á
allra síðustu árum, og þær þýð-
ingarmiklu breytingar, sem gerð-
ar hafa verið á húsnæðismálalög-
gjöfinni í tíð fyrrv. ríkisstjórnar.
í efnahagsmálum, sem Sjálfstæðis
menn mörkuðu við stjórnarmynd-
unina eftir alþingiskosningarnar
1949 og mótuð var í gengisbreyt-
ingarlögunum frá 1950.
Ræðumaður kvað aldrei hafa
verið jafnmargar íbúðir í smíð-
um í Reykjavík og nú. Um s.1.
áramót voru hér 1808 íbúðir í
smiðum og þar af 835 fokheldar
eða meira.
HÆGT AÐ LEYSA VANDANN
Á 3 ÁRUM
Jóhann Hafstein sagði að ef
þróun byggingarmálanna yrði
í náinni framtíð hin sama og
verið hefur nú allra síðustu
ár mætti á næstu 2—3 árum
leysa að mestu húsnæðis-
vandamál höfuðborgarinnar
og útrýma herskálum og öðru
lélegu og ónothæfu húsnæði
í bænum. í samræmi við þetta
myndu að sjálfsögðu verða
byggingarframkvæmdir ann-
ars staðar á landinu.
Ef við gerum ráð fyrir, sagði
ræðumaður, að framangreindum
íbúðum verði öllum að fullu lok-
ið á 3 árum og þar við bættust
aðeins 300 íbúðir, sem ekki er
enn byrjað á, en fulllokið yrði á
sama árabili, mundi það samtals
nema 2100 íbúðum á ánmum
1955—1957. Sé reiknað með 4—5
manns í íbúð skapast hér nýtt
ibúðarhúsnæði fyrir 9450 manns.
Ef fólksfjölgunin yrði söm og
síðustu ár, mundi hún nema á
þessum 3 árum 3900 manns. Ætti
þá að vera til ráðstöfunar nýtt
húsnæði fyrir 5550 manns, sem
nú eru búsettir hér, en það sam-
svarar um 1200 íbúðum, til út-
rýmingar á herslcálum og öðru
lélegu húsnæði í bænum. Þegar
þess er gætt að herskálaíbúðir í
bænum eru alls rúmar 500, sést
hversu miklu má áorka á næstu
árum.
á síðustu árum og tryggja mönn-
um lánsfé til þessara fram-
kvæmda.
IRLEND LÁNTAKA
Sagði ræðumaður að erlend
lántaka í þessu skyni væri
mjög æskileg lausn á málinu
og benti í því sambandi á þá
lausn, sem Jón Þorláksson
hefði á sínum tíma beitt sér
fyrir og gefið hefði góða raun,
enda væru fasteignalán ein-
hver tryggustu lán sem hægt
væri að veita og hefðu Sjálf-
stæðismenn áður lagt til á
þingi að þessi leið væri farin
nú.
EKKERT RÆTT VIÐ
BANKANA
Ræðumaður kvað stjómarvöldl
bætur, sem verða mættu
þesum málum.
Félagsmálaráðherar gerði ofur
in ekki enn vera farin að ræða litla tilraun til andsvara, sem
við banka landsins um áfram-
haldandi lánastarfsemi í sam-
bandi við húsbyggingarmálin, en
helzt fólust í því, að sýna fram
á að Sjálfstæðismaður hefði
engan einkarétt á þvi, að stjórna
fyrri samningur um þessi mál framkvæmd húsnæðismálastjórn
rynni út um næstu áramót. Benti
hann á að ekki væri seinna
vænna að gera einhverjar ráð-
stafanir í þessu efni og væri það
nær en að vera að berjast fyrir
slíku frumvarpi, sem hér lægi
fyrir.
Að lokum lýsti ræðumaður
því yfir að Sjálfstæðismenn
myndu styðja aliar þær um-
ar. Sagði ráðherrann að alvaran
væri sú ein hjá ríkisstjóminni að
hún ætlaði ekki að fela „íhalds-
manni“ framkvæmd þessara
mála..
Kom þar berlega í ljós til-
gangur þessa frumvarps, sem
sé að bola Sjálfstæðismönnum
frá áhrifum á stjórn þessara
mála.
Það skal verða félag allra bæjarbúa
Skógræktarfélag Reykjavíkur
10 ára í dag
AÐGERÐIRNAR,
SEM MIÐA BER VIÐ
Þegar það sem hér hefur verið
sagt er haft í huga, er augljóst
„ . . hversu gífurlega þýðingu hefur
Veigamesta atr.ð. þe.rrar | að leggja meginkapp á að ijúka
breyt.ngar' hefði verið hið
aukna íbúðabyggingafrelsi sem
Sjálfstæðisflokkurinn beitti
sér fyrir að komið yrði á.
Ræddi hann síðan nokkuð þær
móttökur, sem þetta frumvarp
fékk er það var borið fram á
Alþingi á sínum tíma og um-
mæli þáverandi stjórnarand-
stöðu um málið, sem taldi því
flest til foráttu og þá fyrst og
fremst það að það næði of
skammt og myndi því koma
að litlum notum, lánsfjáröflun
of lítil, lánstími of stuttur og
vextir of háir. Mundi vænt-
anlega ekki standa á núver-
andi ríkisstjórn að bæta úr
þessum ágöllunt.
BYGGINGAMÁLIN f
REYKJAVÍK
Þá tók ræðumaður fyrir bygg-
ingarmálin í Reykjavík. Kvað
hann það vera athyglisvert „að á
tímabilinu 1945—54 eru byggðar
samtals 4357 íbúðir í Reykjavík,
en fólksfjölgunin á sama tíma
er 17.300 manns. Koma þannig
um 4 menn á hverja nýja íbúð
og má þá segja að miðað við
fólksfjölgunina sjálfa hafi hús-
næðisþörfinni verið fullnægt. En
hér koma fleiri vandamál til úr-
lausnar. Þar á meðal samsafnað
lélegt og ónothæft húsnæði um
lengra árabil, sem gera verður
sérstakar ráðstafanir til að vinna
bug á. Ennfremur fólksfækkun í
eldri hverfum og leiddi rannsókn
í ljós, sem gerð var 1954, að í
sumum eldri götum hafði fólki
fækkað allt upp í 25%. Hefir hinn
bætti efnahagur leitt til þess að
fólk býr nú í stærra húsnæði en
áður.“
GRUNDVALLAÐ Á SPARI-
FJÁRAUKNINGU
Þá sagði ræðumaður að fjár-
hagslega hefðu byggingarfram-
kvæmdir grundvallazt á peninga-
flóði stríðsáranna fyrst í stað og
síðan hinni öru og heillavæn-
legu sparifjáraukningu, sem var
ávöxtur þeirrar stefnubreytingar j
því húsnæði, sem nú er í smíðum.
Við það ætti því öðru frem-
ur að miða aðgerðir og ráð-
stafanir opinberra aðila, bæj-
ar, ríkis og lánastofnana á
næstunni.
MANNFJÖLDINN
EKKI AÐALATRIÐI
Ræðumaður sýndi fram á að
það væri því ekki aðalatriðið
hvort 5 eða 7 manns væru í hús-
næðismálastjórn, heldur hitt að
upptekinni stefnu verði haldið í
húsnæðismálunum. Væri því
hörmulegt að horfa upp á jafn
aumlegt frumvarp og hér væri
lagt fram, þar sem ríkisstjórnin
leiddi alveg hjá sér vanda þessa
mikilvæga máls.
AÐGERÐIR
REYKVÍKINGA
Ræðumaður gat síðan hinna
víðtæku aðgerða er Reykjavíkur-
bær væri nú að vinna að í hús-
næðismálunum. Sagði hann að
þessar aðgerðir hlytu að stranda,
ef ekki væri hægt að viðhalda
þeirri þróun, sem skapazt hefði
Ý DAG eru líðin 10 ár frá því,
1 að allmargir menn komu
saman á fund í VR-húsinu og
stofnuðu þar Skógræktarfélag
Reykjavíkur. Þótt félag þetta
sé ungt að árum, hefur það
unnið ómetanlegt gagn einu
helzta framfaramáli þjóðar-
innar, því sem hún stendur
einhuga að: ræktun skóga. —
Mjög er aðkallandi að efla fé-
lagið, svo sem föng eru á,
enda sagði Einar Sæmundsen
skógarvörður, framkvæmda-
stjóri félagsins, á fundi með
blaðamönnum í gær, að bezta
afmælisgjöfin, sem félaginu
yrði færð, væri álitleg aukn-
ing félagsmanna þegar á af-
mælisdaginn, en Skógræktar-
félag Reykjavíkur ætti að
vera félag allra bæjarbúa.
Heiðmörk, friðland Reykvík-
inga er sameign þeirra, og þar
hefur Skógræktarfélagið tek-
ið að sér mikið verkefni.
Á þessum blaðamannafundi í
gær bað formaður félagsins, Guð-
mundur Marteinsson, verkfræð-
ingur, blöðin að færa öllum þeim
mörgu, sem stutt hafa starfsemi
félagsins þakkir, og þá síðast en
ekki sízt landnemum í Heiðmörk.
Guðmundur afhenti blaða-
mönnum afmælisrit, sem gefið er
út í tilefni af afmælinu. Okkur
í stjórn félagsins hefur þótt hlýða
að minnast afmælisins með þessu
riti, en þar er skráð flest það er
máli skiptir varðandi starfsemi
félagsins á þessum fyrstu 10 ár-
um, sagði Guðmundur.
í riti þessu er mikinn fróðleik
að finna, og það fer ekki fram
hjá neinum við lestur þess, að
vel hefur verið unnið. Fjöldi
mynda, sem er nærri því ótrúlegt,
að teknar skuli hér á landi, prýða
ritið.
Unglinga
vantar til blaðburðar
Söiidskjól
Eskihlíð
Nesvegur
Hlíðarvegur

f ávarpi stjórnar félagsins, en
á því hefst ritið, segir m. a.:
Bjartsýni og þolgæði eru enn
sem fyrr nauðsynlegar dygðir
þeim, sem leggja vilja stund á að
rækta skóga í þessu blessaða
hálfafklædda landi voru. En þótt
veðurfari og hitastigi landsins
verði eigi breytt með óskum ein-
um, eru, sökum aukinnar þekk-
ingar og reynslu í skógrækt,
bæði hérlendis og erlendis, úr-
ræðin miklu fleiri nú en fyrir
rúmri hálfri öld, er fyrstu tilraun
ir í skógrækt voru hafnar hér á
landi. Er því öruggari grundvöll-
ur fyrir bjartsýni í dag en nokkru
sinni fyrr.
Lýkur þessu ávarpi með hvatn-
ingu til almennings um að efla
Skógræktarfélagið með því að
gerast félagar.
Grein sem Einar G. E. Sæ-
mundsen skrifar um skógræktar-
stöð félagsins í Fossvogi, er mjög
fróðleg aflestrar, því svo stórstíg-
ar hafa framkvæmdirnar þar orð-
ið. Árið 1948 var tala dréifsettra
trjáplantna í stöðinni 25.000 en I
ár er talan komin upp í 341.640.
Einnig skrifar Einar um Heið-
mörk. Er það mjög ýtarleg grein,
þar sem rakin er saga hennar, en
þar hafa nú verið gróðursettar
rúmlega 700,000 trjáplöntur.
Fjöldi bæjarbúa hefir lagt
hönd á plóginn með fórnfúsu
sjálfboðaliðsstarfi við ræktunina.
Þáttur landnemanna er að ýmsu
leyti einhver ánægjulegasti ávöxt
urinn af friðun Heiðmerkur.
Heiðmörk er og á að vera óska-
barn Reykjavíkur. Þar er þó að-
eins hafinn lítill hluti af þeirri
allsherjar ræktun á umhverfi
höfuðborgarinnar, sem stefna ber
að. Bæjarbúum er í lófa lagið að
endurheimta fegurð þessa lands
eins og hún var á landnámstíð, ef
lögð er alúð og áhugi við ræktun-
arstarfið. Sú kynslóð sem vinn-
ur að því lifir í verkum sínum.
í þessari grein ræðir Einar m.a.
um nýjar aðferðir við gróður-
setningu trjáplantna og segir:
Sakir þess hve jarðvegurinn í
Heiðmörk er þurr og næringar-
snauður, og viða þrautpíndur eft-
ir margra alda sauðfjárbeit, hefir
verið rætt um að nota aðrar að-
ferðir við gróðursetningu þar en
annars tíðkast. Kemur þá til
greina jarðvinnsla áður en gróð-
ursetning hefst, t. d. plæging rása,
herfing á spildum, eða jafnvel
plæging og herfing. Ákveðið er að
fara inn á þá braut að nota hnaus
plöntur, en þá ættu að hverfa
vanhöld af völdum ofþornunar
við gróðursetningu, auk þess sem
vandaminna er að ganga frá
plöntunum fyrir óæfðar hendur.
Þá er í ritinu skrá yfir alla hina
47 landnema í Heiðmörk. Guð-
mundur Marteinsson skrifar um
fundi og félagsstarfsemina. Þá
skrifar Hákon Guðmundsson um
hinn fagra trjálund í Ártúns-
brekku, sem Sveinbjörn Jónsson
hæstaréttarlögmaður hefur kom-
ið upp þar umhverfis hús sitt, en
lundur þessi er einn hinn falleg-
asti hér í Reykjavík. Elztu barr-
trén þar eru síðan 1937, og eru
þau nú nær 7 m á hæð.
Skógræktarfélag Hafnarfjarð-
ar verður 10 ára á morgun, og
þann dag eru liðin 10 ár frá því
að Skógræktarfélag íslands var
gert að sambandsfélagi allra
skógræktarfélaganna í landinu.
Verður þessa afmælis minnzt í
útvarpinu í kvöld.
Að lokum gat Guðmundur
Marteinsson þess, að afmælis-
ritið yrði sent öllum félagsmönn-
um í Skógræktarfélagi Reykja-
víkur, og þess er fastlega vænzt
að þeir styðji af ráðum og dáð
þá baráttu, sem í dag hefst fyrir
því að gera skógræktarfélag
Reykjavíkur að félagi allra bæj-
arbúa.
Sími 1600
Frelsisþró leppríkjanno
Framh. af bls 1
Skömmu eftir að fundi þess-
um lauk réðist múgur manns
á bækistöðvar „Menningarsam
bands Póllands og Rússlands“.
Voru ýmis spellvirki unnin á
húsinu utanverðu. Rússneski
fáninn var dreginn niður —
og sá pólski dreginn að húni.
Ekki var ráðizt inn í bygg-
inguna, en mikil spjöll urðu
samt á henni.
Samkvæmt fregnum frá
Digynia sáust fjögur rússnesk
herskip á laugardag utan við
höfnina þar, en síðan hefur
verið látlaust dimmviðri, svo
að ekki er víst hvort skip
þessi séu enn undan borginni.
Fregnir hafa borizt úr ýms-
* um hlutum landsins — um
fjötdafundi og mótmæii gegn
rússneskum yfirráðum í ýms-
um borgum, og einnig hefur
fréttamaður Reuters það eftir
áreiðanlegum heimildum, að
deildir úr pólska hemum hafi
þegar sent Gomulka hvatn-
ingarorð — og heitið því, að
berjast fyrir málstað landsins,
ef til átaka kæmi með Pól-
verjum og rússneska hernum.
Einnig segir sami fréttarit-
ari, að fullvíst sé, að fjöl-
mennur og öflugur rússneskur
her hafi tekið sér stöðu við
pólsk-þýzku landamærin —
bíði þar átekta.
★
Á föstudaginn fer nefnd sú,
er kjörin hefur verið til þess að
ræða við ráðamennina í Kreml
um málefni Póllands, til Moskvu.
t henni eru m. a. Gomulka, hinn
nýi aðalritari kommúnistaflokks
landsins, Cyrankiewicz, forsætis-
ráðherra — og fyrrverandi aðal-
ritari flokksins, Ochab, en allir
þessir menn eru meðlimir í æðsta
ráði flokksins. Almennt er talið
í Póllandi, að Rússar ætli sér að
beita hcrnaðarógnunum og þving
unum til þess að reyna að brjóta
Gomulka og stefnu hans á bak
aftur, en pólska þjóðin hefur
heitið því að gera uppreisn gegn
Rússum, ef þeir fara ekki að
kröfum Gomulka um aukið sjálf-
stæði landsins.