Morgunblaðið - 20.03.1957, Side 9

Miðvikudagur 20. marz 1957
MORCVNBLAÐIÐ
9
Finnska ríkissfjórnin hefur
verið ósfarfhæf að undanförnu
„T?AÐ VAR MJÓLKIN, sem
fyllti mælinn“, segja menn í
Finnlandi, þegar að rætt er um
deilurnar á milli hinna tveggja
stjórnarflokka, Bændaflokksins
og Sósíaldemokrata, sem urðu til
þess að landið hefur nú um hríð
átt við mikla kreppu að etja,
sem leitt hefur til ríkisgjaldþrots,
en jafnframt hefur landið ekki
haft starfshæfa ríkisstjórn. Það
var augljóst fyrir alllöngu að
fjárhagsástandið var mjög örð-
ugt og fjármálaráðherrann, Sim-
onen, komst svo að orði, að hann
vissi naumlega hvernig þing-
mennirnir ættu að borga fyrir
mat sinn á næstu mánuðum.
Finnski ríkissjóðurinn var tómur
og til þess að geta fleytt sér á-
fram og greitt nauðsynlegustu út
gjöld, þyrfti niðurskurð útgjalda
um 25 milljarða finnskra marka.
Simonen fjármálaráðherra hef-
ur getið þess í sérstakri yfirlýs-
ingu, að ákvörðunin um greiðslu-
stöðvunina sé óhjákvæmileg af-
leiðing af skorti á rekstrarfé
handa því opinbera. Þegar í lok
fyrra árs vakti fjármálaráðherr-
ann máls á að nauðsynlegt væri
að skera niður ríkisútgjöld sem
næmu miklu meiru en þeim 40—
50 milljörðum marka, sem út-
gjöld voru lækkuð í fyrra. Um
miðjan janúar taldi fjármálaráðu
neytið að nauðsynlegt væri að
skera niður útgjöld allt að 25
milljörðum marka og jafnframt
var gerð athugun á fjárhagnum,
sem sýndi að ríkissjóður mundi
verða kominn í þrot um miðjan
marz mánuð, enda stóð það
heima.
Á seinustu dögum, sagði fjár-
málaráðherrann í vikunni, sem
leið, hafa greiðslur rikissjóðs
byggzt á tekjum sem hafa borizt
upp í hendurnar en nú á ríkis-
sjóður 1,3 milljörðum marka
minna en ekki neitt.
ÁTÖK MII.I.I BÆNDA OG
FLOKKS VERKAMANNA
Lækkun mjólkurverðsins og
þær aðrar breytingar, sem Sósí-
aldemokratar heimtuðu í sam-
bandi við verðlag landbúnaðar-
afurða var aðeins á yfirborði
orsökin til stjórnarkreppuhnar.
Hinar raunverulegu orsakir
liggja miklu dýpra. Það sem þar
er um að ræða er fyrst og fremst
hin áralanga deila milli þeirra,
sem standa í forsvari fyrir land-
búnaðinn annars vegar og hinna
sem eru í fararbroddi fyrir verka
mönnum í iðnaðinum. Þessi
spenna milli hinna tveggja hags-
munahópa hefur gert það ómögu-
legt að flokkarnir gætu komið
sér saman um uppbyggingu á
efnahagslegu sviði. Þetta var
einnig þannig í stjórnartíð Kekk-
onens. í staðinn fyrir að grípa
til rótttækra ráðstafana var ein-
göngu um kák að ræða. Forstjóri
seðlabankans, von Fieandt að-
varaði mjög gegn því að halda
áfram svo yfirborðslegri stefnu,
en stjórn Fagerholms, sem nú
hefur setið að völdum í eitt ár
Og tók við af Kekkonen hélt
éfram hinni íyrri stefnu og gat
ekkl leyst vandamálin. Svo kom
á sl. ári til langrar vinnustöðv-
unar og á eftir komst svo verð-
bólgan í algleyming.
SÓSÍALDEMOKRATAR
KLOFNIR
Fagerholm reyndist þess ekki
megnugur að byggja brú á milli
hagsmuna neytendanna og hags-
muna framleiðendanna í Bænda-
flokknum. Bændaflokkurinn dró
ráðherra sína út úr stjórninni en
innan Sósíaldemokrata var mjög
mikill klofningur, sem lamaði
þann flokk. Kommúnistar hafa
tapað mjög fylgi en forystumenn
þeirra hafa nýlega verið
JVIoskvu, til þess að fá þar leið-
beiningar um stjórnmálastefnu
Neyðasf Bændaflokkurinn og Sósial-
demokratar nú til oð koma sér saman ?
þeirra í framtíðinni. Nýlega voru
kosnir fulltrúar á flokksþing
Sósíaldemokrata, sem halda á í
apríl, en þær kosningar skáru
ekki úr um hvor armurinn innan
flokksins, sá til hægri eða hinn
til vinstri yrði raunverulega
ofan á. Bæði formaður flokksins,
Skog, sem er leiðtogi vinstri
armsins og Leskinen sem er leið-
togi hægri armsins halda því
fram að þeir hafi meiri
hluta flokksins á bak við sig.
Hvor þeirra hefur réttara fyrir
Simonen
sér mun fyrst sjást um páska.
Komi til nýrra kosninga er búizt
við að Bændaflokkurinn muni
vinna verulega á en við forseta-
kosningarnar og kosningarnar til
sveitastjórna á sl. ári fjölgaði
kjósendum þess flokks allmikið.
Það er því talið freistandi fyrir
þann flokk að knýja nú fram
þingrof og nýjar kosningar.
Vegna þess að stjórnmálamenn
irnir hafa annað augað á nýjum
kosningum hefur verið enn erfið-
ara að ltoma á nokkru samstarfi
og kreppan orðið enn óviðráð-
anlegri en Kekkonen forseti mun
ekki hafa hugsað til þess að rjúfa
þing að svo stöddu og hann hef-
ur ekki viljað taka á móti afsögn
Fagerholms, heldur hefur skorað
á hann að taka upp samstarf við
aðra þingflokka um nýja stefnu
í efnahagsmálum og lausn þeirra.
AFSTAÐA FINNLANDS- *
BANKA
Finnlandsbanki hefur algjör-
lega neitað því að finnska mark-
ið yrði fellt að nýju og bankinn
stendur fast á því, að ríkisstjórn-
in verði að taka rögg á sig og
hefja allsherjar viðreisn í efna-
hagsmálum landsins. Simonen
fjármálaráðherra hefur lagt fram
víðtækar tillögur um endurskip-
un verðlagsmála- og launamála
en samkomulag hefur ekki náðst
um neinar tillögur fram að þessu.
f tillögum Simonens er því sleg-
ið föstu að laun verði að miðast
við hvað atvinnuvegirnir þoli.
En Sósíaldemokratarnir halda
uppi harðvítugri verkalýðspóli-
tík og eins og áður er sagt verða
mótsetningarnar enn skarpari
vegna þess að báðir þessir höfuð-
flokkar búast til kosninga og
vilja þá hvor hafa sem ákjósan-
legasta vígstöðu gagnvart kjós-
endunum. En nú er ríkisgjald-
þrotið skollið yfir og vera má að
það neyði nú loksins flokkana
til þess að koma sér saman um
raunhæfa viðreisnarstefnu þó að
þeir hafi hingað til ekki getað
orðið einhuga um neitt.
AFHJÚPUN UUSI SUOMI
Það kom finnsku ríkisstjórn-
inni mjög á óvart að hægra blað-
ið Uusi Suomi birti fyrir stuttu
ýmis skjöl varðandi viðreisnar-
áætlun stjórnarinnar. Þetta til-
tæki kom algerlega flatt upp á
stjórnarflokkana og er talið að
þessi uppljóstrun valdi því að
erfiðara verði eftir en áður að
fá samkomulag um viðreisnar-
tillögurnar. Þegar effir birting-
una komu alls konar stéttir og
hagsmunahópar fram á sjónar-
sviðið og gerðu kröfur sínar.
Fólk tók að safna að sér vörum
og formaður finnska „alþýðu-
sambandsins" tilkynnti að verka-
menn haldi fast við að fá fullar
bætur fyrir verðhækkanir en það
þýðir 10% launaviðbót. í tillög-
um ríkisstjórnarinnar var hins
vegar aðeins gert ráð fyrir 3%
launahækkun enda geti atvinnu-
vegirnir ekki borið meira.
Eiga heimboð til Moskvu að
blekkja lússneskan almenning ?
ÞÓTT skammt sé um liðið
síð.in allur hinn vesíræni
heimur fordæmdi rtfcrli
Rússa í Ungvcrjalandi, eru
Sovétríkin þegar farin aS búa
sig undir nýja „friðarsókn"
Rússar virðast nú ætia að
bjóða fleiri vestrænum mönn-
urn en nokkru sinni fyrr í
hcimsóknir til Moskvu. Er
margt sem bendir til þess að
valdhafarnir í Kreml ætli sér
með þessu, að sanna rúst-nesku
þjóðinni, að enginn giæpur
hafi verið framinn í Ungverja
landi. Ferðir og gisting vest-
rænna manna í Rússlandi sýni,
að þeir hafi gleymt með öllu
atburðunum í Ungverjalandi.
Umræður um þetta vanda-
mál eru þegar hafnar víða á
Vesturlöndum. Hér birtist ein
slíkra greina upp úr tímariti
norska Alþýðusambandsins,
Frl Fagbevegelse. Er hún eft-
ir ritstjóra þess, Alfred Skar.
o—•—o
Sendiferðir og alls kyns sam-
skipti við Sovétríkin höfðu um
nokkurt skeið farið vaxandi, þeg-
ar þau stöðvuðust skyndilega
þann 4. nóv. 1956. Þeir atburðir
höfðu gerzt, að enginn maður frá
hinum féjálsa lýðræðisheimi gat
lengur haldið vinátturæðu, heils-
að með handabandi né faðmað
fulltrúa þess ríkis, sem hafði
beitt vopnavaldi til þess að kæfa
í blóði uppreisn ungversku þjóð-
arinnar.
Jafnvel kommúnistunum, sem
störfuðu í norsku verkalýðs-
hreyfingunni fannst það eðlilegt,
að þær verkalýðsundirnefndir
okkar, sem þá voru á ferðalagi
í Rússlandi, kæmu þegar heim.
Og sendinefnd rússneskra 'blaða-
manna, sem var nýkomin til
Noregs sneri heim aftur þegar í
stað, án þess, að henni gæfist
tækifæri til að ræða við norska
samstarfsmenn sína.
ÁKVÖRÐUN STÚDENTA
OG ÍÞRÓTTAMANNA
Skömmu síðar samþykktu
norskir stúdentcir einnig ályktun
þess efnis, að stúdentaskiptum
við Sovétríkin skvldi hætt að
sinni. Skautafélag Noregs sam-
Alfred Skar.
þykkti einnig ályktun þess efnis,
þar sem í ráði hafið verið að
norskir skautahlauparar færu í
heimsókn til Sovétríkjanna
Svo margir Norðmenn muna
enn sína eigin frelsisbaráttu, að
flestum hefur fundizt þetta eðli-
legar ráðstafanir.
SIÐFERÐISLEG
VANÞÓKNUN
Lýðræðisríkin í þessum heims-
hluta geta ekki sent herlið inn
í Ungverjaland, til þess að reka
Rússana úr landi.
Hið eina, sem vestrænar þjóðir
geta gert. er að gefa til kynna
eftir diplómatiskum leiðum van-
þóknun sína og nota siðferðislegt
áhrifavald gegn leiðtogum Sovét-
ríkjanna. En hvaða þýðingu hef-
ur slíkt siðferðistal, ef við höld-
um áfram eins og ekkert hafi í
skorizt í hinum svonefndu menn-
ingarskiptum? Ef við gerðum
það, þá myndi sérhver rússnesk-
ur stúdent, skautahlaupari og
starfsmaður verkalýðsfélaga, svo
nærtæk dæmi séu nefnd,
halda að við höfum fyrirgefið
ofbeldi Rússa og samþyklcjum
staðhæfingar Sovétleiðtoganna
um að uppreisnin í Ungverja-
lapdi hafi verið fasistahreyfing,
sem nauðsynlegt hafi verið að
bæla niður í nafni frelsis og
sósíalisma.
Það er nauðsynlegt fyrir okk-
ur, að íhuga þetta vandamál. En
ekki hefur langt um liðið, þegar
farnar eru að heyrast raddir um
það, „að við megum ekki rjúfa
sambandið“ við Sovétþjóðirnar.
Og það er sagt, að við verðum
„að styrkja málstað frelsisins"
með því að halda áfram sam-
skiptunum.
VIÐHORF RÚSSNESKS
ALMENNINGS
Þessu er því til að svara,
að eina leiðin fyrir okkur, tii
að gera rússneskum alrnenn-
ingi skiljanlegt, hvað hafi
gerzt í Ungverjalandi, og
hvernig við lítum á þá at-
burði, er að stöðva öli sam-
skipti nú um sinn. Það er líka
frumskilyrðið til þess að við
getum hafið samskiptin á ný,
að rússneskur almenningur
skilji almennt afstöðu okkár.
Rússar kunna að hugsa eins
og aðrir menn. Það er eng-
inn vafi á því að rússneska
þjóðin mun kunna að ieggja
saman tvo og tvo, þegar hún
fréttir af uppreisninni í Ung-
verjalandi og svo samtímis
því að hinn vestræni heim-
ur slítur öllum samskiptum
við þá. Hin rússneska þjóð
Framh. á bls. 15
STAKSTEINAR
Af drengskap og
rökfestu“
Alþýðublaðinu í gær þykir
„furðuleg undrun“ lýsa sér í því,
að orð sé haft á því „að mál-
gögn stjórnarflokkanna séu ekki
alltaf sammála um cinstök atriði
í erlendum og innlendúm stjórn-
málum", eins og blaðið kemst að
orði. Og enn segir það:
„Slíkt er enginn veikleiki.
Lýðræðið krefst þess, að al-
menningsálitið segi til sín. Til
þess eru blöðin. Og þeim er
mun fremur sómi að því en hitt
að deila um ágreiningsatriði, ef
það er gert af drengskap og rök-
festu með þá alvöru í huga að
finna lausn á vanda samtíðar
og framtíðar“.
Vel mætti þeita til sanns vegar
færa, ef deiit væri af „dreng-
skap, rökfestu og alvöru“. Til
þess að sjá, hvernig þessum
frumskiiyrðum Alþýðublaðsins
sjálfs er fullnægt, er fróðlegt að
blaða í gegnum stjórnarblöðin
frá því í gær. Er þá þess að
gæta, að Tíminn kom ekki út
en í þess stað má lesa lýsingu
samstarfsmannanna á honurn.
Vísvitandi lygi og
rógur“
í Alþýðublaðinu er að þessu
sinni aðeins ein grein um sam-
starfsliðið og heitir hún:
„Þjóðviljinn fjandskapaðist við
farmenn í deiiunni,* í stað þess
að veifa þeim stuðning í erfiðu
verkfalli."
Efni greinarinnar er mjög f
samræmi við fyrirsögnina, segir
þar m. a.:
„Alþýðublaðið getur upplýst.
að Þjóðviljinn hefur hér farið
með vísvitandi lygi ug róg um
sjómannafélagið“.
Blaður frá rótuma
Þá er Þjóðviljinn ekki mildarl
í orðum sínum um samstarfs-
flokkana og ræðst nú hart gegn
báðum.
Ein greinin heitir:
„ „Skylda“ Bandaríkjamanna
að gera hernámshöfn í Njarðvík!
segir hermangarinn Áki Jakobs-
son. . “.
Inni í Þjóðvilja-greininni segir:
„Það þarf ekki að rökstyðja
það að þessi sjónarmið Áka
Jakobssonar eru alger lokleysa
og blaður frá rótum“.
Sérsíaka athygli vekur, að
Þjóðviljinn húðskammar Áka
fyrir að segja, að varnarliðinu sé
nú „skylt“ að hefja framkvæmd-
ir. En þetta er einmitt sama orð-
ið og Tíminn, málgagn forsætis-
ráðherra, notaði á dögunum og
eiga svívirðingar Þjóðviljans nú
um Áka þess vegna ekki síður
við hann.
Það er því ekki Áki einn sem
samkvæmt ótvíræðum orðum
Þjóðviljans fer með lokleysur og
blaður frá rótum.
Óhróður rógur o«
níð“ Framsóknar
Þjóðviljinn scgir að í siðasta
hefti Tímarits Máls og menning-
ar sé „ágæt forystugrein um
hernámsmálin og stjórnmála-
ástandið“, sem heitir: „Heldur i
dag en á morgun“, og prentar
hana upp. Þar segir um samstarfs
flokkana:
„Viðbrögð þessara flokka f
sambandi við heimsatburðina sl.
haust sýna ljóslega, hversu af- ■
staða þeirra í þinum svonefndu
herverndarmálum or fjarstæð og
haldlai>.s“.
Og Framsóknarflokkurinn fær
þessa orðsendingu:
„Undanfarna mánuði hefur
Framsóknarflokkurinn látið að-
almálgagn sitt ausa af sérstöku
kappi óhróðri og rógi yfir Sósíal-
istaflokkinn og klifa á níði um
hin sósíalistisku lönd.“