Morgunblaðið - 04.07.1957, Qupperneq 8

MORCVWBLAÐ1Ð
Fímmtudagur 4. jólí 195T

tfwgmMftfrife
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavik
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
UTAN UR HEIMI
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Ami Óla, simi 3045.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og afgreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 30.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 1.50 eintakið.
Athyglisverð skvrsla
SKÝRSLA nefndar Sameinuðu
þjóðanna um Ungverjalandsmál-
ið vekur hina mestu athygli hvar
vetna í hinum frjálsa heimi.
Skýrslan er þó svo löng, að hætt
er við, að hún verði ekki almenn
ingseign, en heimsblöðin hafa rak
ið helztu atriði hennar. Hér á
landi hefur einnig verið stuttlega
frá henni sagt.
Skýrslan staðfestir það, sem
almenningur þegar hafði áttað
sig á, að ihlutun Rússa um mál
Ungverja var bein árás stórveld-
is gegn minni máttar þjóð. Full-
yrðingar Rússa um, að ungversk
stjórnvöld hafi óskað vopnaðra
afskipta þeirra, hafa ekki fengið
staðfestingu. Þvert á móti, er
ýmislegt, sem bendir til þess, að
þær fullyrðingar séu tilbúningur
einn. En þó að slík beiðni hefði
komið fram, þá myndi það skipta
sáralitlu máli, því að þar hefði
verið um að ræða kveinstafi
rússneskra leppa, sem ekkert
fylgi höfðu með þjóð sinni, og
voru settir þar til valda af er-
lendum harðstjórum. Ofbeldi
Rússa er hins vegar svo grímu-
laust, að þeir geta ekki einu sinni
borið fyrir sig beiðni slíkra ó-
lánsmanna.
Enn önnur mlkilvæg stað-
reynd er sú, að Ungverjar höfðu
lýst yfir hlutleysi sínu og alger-
um viðskilnaði sínum við hern-
aðarbandalög bæði austurs og
vesturs, þegar Rússar gerðu að
þeim lokaatlöguna. Þá kom enn
á daginn, sem áður var vitað, að
Rússar virða í engu hlutleysi
annarra. Þeim er að vísu annt
um, að þjóðirnar gangi ekki í
varnarbandalög sjálfum sér til
öryggis, heldur vilja þeir geta
gert atlögu að þeim einni og
einni, þannig að leikurinn verði
ójafnari og líkurnar fyrir sigri
ofbeldisins meiri. Af þessum sök
um tala þeir fagurlega um hlut-
leysi þeirra, sem þeir eru ekki
enn búnir að brjóta á bak aftur,
og hafa ekki í hendi sér. En hlut
leysið virða þeir í engu, þegar
á reynir. f þessu urðu örlög Ung-
verja hin sömu og margra ann-
árra á undan þeim.
Það er því óneitanlega býsna
hlálegt, þegar Þjóðviljinn reynir
í gær að draga athygli manna
frá þessum sannindum, með því
að lofsyngja hlutleysisstefnu
Svía. Svíar eru raunar hlutlausir
að kalla, en hafa komið sér upp
sterkari vörnum heldur en nokk-
ur önnur sambærileg þjóð í
heiminum. Eins og fram kom í
orðum Undéns utanríkisráð-
herra Svía við blaðamenn hér á
dögunum, var það einmitt vegna
þess, að Danir og Norðmenn
höfðu ekki mátt til þess af eigin
rammleik að tryggja sig með vörn
um, á svipaðan veg og Svíar, að
þeir gengu í Atlantshafsbandalag
ið. Fordæmi Svía getur þess
vegna verið þeim einum til fyrir
myndar, sem sýna í verkinu, að
þeir hafi mátt og óbrigðulan vilja
til að verja land sitt sjálfir.
Engum dylst heldur gegn hverj-
um Sviar hafa eflt varnir sínar
og hvorum megin þeir mundu
verða, ef til allsherjarátaka kæmi
og á land þeirra yrði ráðizt. Sem
betur fer hafa Svíar að undan-
förnu verið í þeirri aðstöðu, að
árásarþjóðum hefur ekki þótt
taka því að ráðast á land þeirra.
f þeim efnum er saga þeirra
harla ólík sögu Ungverja á annan
bóginn og Danmerkur og Noregs
á hinn bóginn. Við verðum og að
hafa í huga, að þó að ísland hafi
ekki orðið fyrir árás einræðis-
ríkja, sýndi reynsla síðustu heims
styrjaldar, að landi okkar varð
ekki haldið utan við styrjaldar
átökin.
Af Ungverjalandsskýrslunni
verða sem sagt ýmiss konar lær-
dómar dregnir. Hinn hörmuleg-
asti er sá að hinar frjálsu þjóð-
ir geta í biii ekkert gert til hjálp
ar og tryggingar frelsi til handa
ungversku þjóðinni. Suez er í
þeim hluta heims, þar sem nokk
uð gætir áhrifa laga og réttar.
Þess vegna urðu Bretar og Frakk
ar að hörfa þaðan eftir hina
flónskulegu árás sína á síðast
liðnu hausti. Járntjaldið skilur
á milli. Fyrir austan það ríkja
hvorki lög né réttur, og heil-
brigt almenningsálit má sín lítils.
Þess vegna verður ungverska
þjóðin nú að þola raunir sínar
með þögn og þolinmæði. Talað
er um að kalla eigi saman alls-
herjarþing Sameinuðu þjóðanna,
til að ræða Ungverjalandsskýrsl-
una. Allir vita, að þær umræður
koma að litlu gagni fyrir hinar
kúguðu þjóðir sjálfar. Engu að
síður geta þær gert gagn og orð-
ið öðrum til frelsunar með því
að draga úr hættunni á því að
fleiri láti ginnast af falsi og
fagurgala kommúnista.
Áróður kommúnista og niður-
rifsstarf þeirra heldur ótrautt
áfram. Enda birti Brynjólfur
Bjarnason ekki alls fyrir löngu
skorinorða áminningu til eins af
blaðamönnum Þjóðviljans fyrir
það að hann hefði verið of
óminnugur hinnar réttu línu í
skrifum sínum um Ungverjalands
málin. Rússneska áróðursvélin
dreifir stöðugt út áróðurssögum
sínum. T.d. var sagt frá því hér í
blaðinu í vetur, að í leppríkjum
Rússa var sú saga borin út, að
Bandaríkjamenn hefðu sent
skemmdarverkamenn í Rauða-
krossbílum til að koma upp-
þotum af stað. Þar var stað-
reyndunum alveg snúið við eins
og oft ella í áróðri komm-
únista. Eitt af þeim atvik-
um, sem í Ungverjalandsskýrsl-
unni er rakið, er einmitt, að 24.
október þegar fyrst fór að harðna
á útifundum í Búdapest, „jókst
reiði fjöldans, þegar hvítir vagn
ar með Rauða-krossmerkinu
komu á vettvang. f stað hjálpar-
liðs komu út (vopnaðir) AVO-
lögreglumenn sem voru í hvítúm
lækniskuflum".
Hér birtist hin alþekkta aðferð
kommúnista að ásaka andstæð-
inga sína einmitt fyrir það, sem
þeir sjálfir aðhafast. íslendingar
kannast ofur vel við þau vinnu-
brögð, því að hér á landi eru það
ekki kommúnistar einir, sem þá
aðferð nota,heldur hefur forsætis
ráðherrann, Hermann Jónasson,
lengi farið svo að, sem berlegast
kemur fram í því, þegar hann
lætur málgögn sín látlaust sví-
virða Sjálfstæðismenn fyrir að
koma af stað verkföllum, sem
spretta af hans eigin vanmætti
og ráðaleysi um að leysa vanda-
mál þjóðfélagsins. Samvinna Her
manns Jónassonar og kommún-
ista hvílir ekki á tilviljun heldur
miklum andlegum skyldleika.
S. Þ.: Meiri tækniaðstoð en áður
rjár af stofnunum
Sameinuðu þjóðanna stuðla að
rannsóknum, sem miða að því að
finna nýjar fæðutegundir, sem
eru auðugar að eggjahvítuefnum
og þar af leiðandi hentug næring
fyrir börn og mæður, sem ekki
eiga kost á mjólkurmat. Þessar
stofnanir eru Barnasjóður Sam-
einuðu þjóðanna (UNICEF),
Matvæla og landbúnaðarstofnun
in (FAO) og Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin (WHO). Hafa þær
stuðlað að því, að komið hefir
verið upp samtals 13 rannsóknar-
stofum, — sex í Afríku fjórum
í Bandaríkjunum og einni í
hverju þessara landa: Bretlandi,
Frakklandi og Mið-Ameríku —
sem vinna að þessum málum.
Rockefellerstofnunin hefir veitt
250,000 dollara styrk til rann-
sóknanna og Barnasjóður Sam-
einuðu þjóðanna leggur fram
100,000 dollara til kaupa á vélum
og verkfærum.
Það verður fyrst og fremst lögð
áherzla á, að framleiða fæðu-
tegundir, sem eru ódýrar og
geymast vel. Það er til dæmis
mikilsvert, að varan sé auðveld
í meðförum til flutnings, því
skortur á fæðutegundum er mest-
ur þar sem erfitt er um flutninga
í hinum vanræktu löndum.
I Dakar í frönsku Vest-
ur-Afríku og Nígeríu á vestur-
strönd Afríku er verið að gera til
raunir með matvælaframleiðslu
úr jarðhnetum og fiskimjöli, sem
blandað er með þurrmjólk. Hafa
þessar tilraunir þegar gefizt vel.
í Kampala í Uganda hafa verið
framleiddar bollur, sem gerðar
eru úr jarðhneturn og fiski og
maís eða hveiti. Hefir þegar kom
ið ljós, að þegar unglingar neyta
þessarar fæðu vaxa þeir örar en
á meðan þeir neyttu eingöngu
hinnar gömlu fæðu. Fiskimjöl og
jarðhnetur eiga vel saman segja
sérfræðingar, sem starfað hafa í
Afríku, og ber þeim saman við
starfsbræður sína sem vinna að
sams konar rannsóknum í Mið-
Ameríku. Þegar ekki er hægt að
framkvæma efnagreiningar á
staðnum eru sýnishorn send flug-
leiðis til efnarannsókna í London,
París eða New York.
IVÍeðal annarra fæðuteg
unda, sem eru auðugar af eggja-
hvítuefnum, og hefir tekizt að
framleiða á einfaldan og ódýran
hátt, er soyabauna-duft, sem
líkist mjög nýmjólk, en það er
blandað með vatni. duftið geym
ist vel og er auðvelt í meðförum.
Þykir drykkur sá, sem úr því er
gerður, vera mjólkur ígildi. Barna
hjálpin (UNICEF) og Matvæla
og landbúnaðarstofnunin (FAO)
hafa veitt Indónesíumönnum
styrk til þess að koma upp verk
smiðju í Djakarta, sem á að
vinna soyjabaunaduft til „mjólk
ur“framleiðslu. Búizt er við, að
framleiðsla hefjist í næsta mún-
uði.
Á sama hátt hefir FAO veitt
styrk til Chile til þess að reisa
verksmiðju í Quintero, sem á að
vinna fiskimjöl í allstórum stíl.
Sú verksmiðja mun taka til starfa
í september í haust.
A rið sem leið var met-
ár hjá Sameinuðu þjóðunum og
sjö sérstofnunum þeirra hvað
snerti tæknilega aðstoð til van
ræktu landanna. Framlög þátt-
tökuþjóðanna voru meiri en
nokkru sinni fyrr ó einu ári frá
því að Tækniaðstoð Sameinuðu
þjóðanna tók til starfa 1950. Á
árinu lögðu 77 þjóðir fram fé,
sem svara til 28,8 milljóna
dollara til starfseminnar. 69%
fjársins voru notuð til þess að
kosta 2346 sérfræðinga, er send
ir voru víðs vegar um heim. 18%
af upphæðinni voru notuð til
námsstyrkja til samtals 2128
styrkþega.
Árið 1956 nutu 56 þjóðir og 47
lendur sem ekki eru sjálfstæð
ríki, aðstoðar frá Tækniaðstoð-
inni. Á þessu sést, að aðstoðinni
hefir verið skipt á milli margra.
Áherzla var lögð á að hjálpa
þeim löndum og lendum, sem
mesta þörf hafa fyrir tæknilega
aðstoð. Einkum var a.ðstoðinni
beint til þeirra þjóða, sem ný-
lega hafa öðlazt sjálfstæði og
stjórhmálalegt fullveldi. Hin síð-
ari ár hefir tækniaðstoð t.d. ver
ið aukin til Líbýu, Víetnam, Kam
bódíu, Laos, Súdan, Túnis, Mar-
okkó og Ghana. Aðstoðin til
þessara landa var þrefölduð á
árunum 1954—1956, og er í ráði
að auka hana enn til muna.
Tækniaðstoð Samein-
uðu þjóðanna til vanyrktu land-
anna er greidd með frjálsum
framlögum frá meðlimum Sam-
einuðu þjóðanna. í ár munu um
80 þjóðir leggja fé af mörkum,
og eru þegar fengin loforð fyrir
samtals 30,8 milljónum dollara.
30 þjóðir hafa aukið framlög sín
miðað við framlög fyrri ára.
Þrátt fyrir þetta ráða S.Þ. ekki
yfir nægjanlegu fé til þess að
hægt sé að veita alla þá tækni-
aðstoð, sem um er beðið.
Þegar athugað er hvaða lönd
það eru, sem njóta tækniaðstoðar
innar, kemur í ljós, að hún skipt
ist á eftirfarandi hátt milli heims-
álfa: 32% aðstoðarinnar eru veitt
þjóðum í Asíu, 28% fara til þjóða
í Suður-Ameríku og 19,6% renna
til landanna við austanvert Mið-
jarðarhaf
Af þeim 2346 sérfræð-
ingum, sem sendir voru út af
örkinni í fyrra, voru 465 á veg-
um Tækniaðstoðar Sameinuðu
þjóðanna, 726 á vegum Matvæla-
og landbúnaðarstofnunarinnar
(FAO), 435 á vegum Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar (WHO)
284 á vegum UNESCO. Al-
þjóðavinnumálastofnumn sendi
út 289 sérfræðinga. Á vegum Al-
þjóða flugmálastofnunarinnar
(ICAO) voru 102, á vegum Veður
fræðistofnunarinnar (WMO) 25
og á vegum Alþjóðafriðar-
sambandsstofnunarinnar (ITU)
voru 20 sérfræðingar.
Hið mikla umfang Tækniað-
aðstoðar Sameinuðu þjóðanna og
sérstofnana þeirra má greina af
því, hvert sérfræðingarnir voru
sendir, og hvaðan þeir komu. fs-
lenzkur fiskifræðingur var send-
ur til Indlands. Sérfræðingur í
avaxta og grænmetisrækt frá
ísrael kenndi bændum í Guate-
mala. Sænskur handverksmaður
kenndi starfsbræðrum sínum á
Ceylon. Finnskur skógræktar-
fræðingur fór til Chile og Ind-
lands að beiðni yfirvaldanna þar.
Sex danskir landbúnaðarfræði-
kandidatar voru sendir til Ceylon,
írlands, íraks, Chiie, Kolombíu og
El. Salvador til að kenna land-
búnað og miðla af reynslu Dana
í þeim efnum.
v .
v eittir voru 2128 nams-
og ferðastyrkir til manna er ferð
uðust til annarra landa til þess
að fullnuma sig í iðn sinni. Þessir
menn komu frá samtals 88 lönd
um.
Námsferðir voru skipulagðar
fyrir bændur, iðnaðarmenn og
aðrar stéttir manna frá van-
ræktu löndunum. Þannig voru
t.d. 10 raffræðingar frá Austur-
Asíuþjóðunum við nám í Banda
ríkjunum, og í Sovétríkjunum og
öðrum Evrópuríkjum.
í Danmörku voru haldin nám-
skeið fyrir fólk frá Burma, Ind-
landi og Thailandi í meðferð
mjólkur og mjólkurafurða. Og
þannig mætti lengi telja.
A lþjóðaheilbrigðismála
stofnunin (WHO) hefir flutt um
dæmisdeild sína fyrir Evrópu til
Kaupmannahafnar. Þessi skrif-
stofa var áður í Genf. Danska
stjórnin veitti skrifstofunni hús-
næði í nýju húsi, er hún hefir
látið byggja í þessum tilgangi.
H.C. Hansen, forsætis- og utan-
ríkisráðherra Dana opnaði skrif-
stofuna þann 15. júní.
Forstöðumaður skrifstofunnar
er dr. P. van de Calseyde,- holl-
enzkur maður.
Reknetjaveiðar
haf nar á Ólafsvík
ÓLAFSVÍK, 3. júlí. — Núna í
vikunni byrjuðu 8 bátar reknetja-
veiðar. Aflinn hefur verið tregur,
en er nú heldur að glæðast.
Einmuna veðurblíða hefur ver-
ið hér upp á síðkastið og heyskap-
ur almennt byrjaður í nágrena-
inu. Grasspretta er mjög góð,
— Fréttaritari.
UN
Myndin er af fundi í Gæzluverndarráði S.Þ., en það hefur umsjón
með þeim löndum, sem eru á leið til sjálfstæðis undir umsjón
einhvers af meðlimaríkjunum. Það var þetta ráð, sem ákvað, að
Ghana skyldi hljóta sjálfstæði i marz sl.