Morgunblaðið - 11.08.1957, Síða 3

Sunnuðagur 11. ágúst 1957
MORGVNBTAÐIÐ
3
Áður en lagt var" upp í ferðina, talið frá vinstri: Vilborg Svein-
bjarnardóttir, Kristján Jónsson, Svandís Jónsdóttir, Ævar
Kvaran, kennari flokksins, Bjarni Steingrímsson og Sigurlín
Óskarsdóttir.
Ánœgjulegri VestfjarBa-
för leiknema lokið
FLOKKUR úr leiklistarskóla
Ævars R. Kvaran, sem gerði í
sumar leikför til Vestfjarða er nú
kominn heim. Flokkurinn sýndi
leikritin „Festarmey að láni“,
gamanleik í 3 þáttum, eftir
ssensku skáldkonuna Astrid Lind-
green og „Geimfarann“, gaman-
leik í einu atriði eftir Hreiðar
Eiríksson. Var ferðin bæði
skemmtileg og lærdómsrík.
í flokknum eru 5 leiklistarnem-
ar: Vilborg Sveinbjarnardóttir,
Svandís Jónsdóttir, Sigurlín Ósk
arsdóttir, Bjarni Steingrímsson
og Kristján Jónsson. Allt er þetta
ungt fólk, og innan við tvítugt
og hefir aðeins stundað nám í
einn vetur, en er staðráðið í að
halda áfram námi nú í vetur hjá
kennara sínum, Ævari Kvaran.
Þar eð ógjörlegt reyndist að fá
leigðan bíl til fararinnar neydd-
ist flokkurinn til þess að kaupa
sér farkost og varð fyrir valinu
fimm manna Austin bifreið, er
flokkurinn lagði allt sitt traust á
í förinni. Þótt í ljós kæmi að hag
kvæmara væri að kaupa bíl en
leigja, var sýnt að einungis því
allra nauðsynlegasta af leiksviðs
munum yrði komið með eins og
t.d. leikfatnaði og minnstu sviðs-
munum. Annað varð að fá að
láni á hverjum sýningarstað. Var
þetta að sjálfsögu mjög óþægi-
legt, þótt flokkurinn mætti hvar
vetna velvild og fyrirgreiðslu
með það, sem til sýningarinnar
þurfti,. en oft voru aðeins fáar
mínútur til þess að klæðast leik-
gervum og farða sig áður en sýn-
ing skyldi hefjast.
Þótt það væri raunar nokkuð
djarft teflt að leggja upp í leik-
för um fjallvegi Vestfjarða-
byggða á lítilli fólksbifreið, lán-
aðist ferðin mjög vel og átti veð-
urguðinn drjúgan þátt í því svo
og að skemmta leiknemunum, er
nú fóru í fyrsta sinn um þennan
landshluta. Var sólin þeim trygg
ur förunautur frá morgni til
kvölds allan tímann meðan á leik
förinni stóð.
Það er auðfundið að fólkinu
þykir vænt um slíkar heimsókn-
ir og hefði flokkurinn getað haft
fleiri sýningar ef tími og aðstaða
hefði leyft og má til dæmis geta
þess til gamans að á leið sinni
milli sýningarstaða var flokkur-
inn eitt sinn stöðvaður upp á
miðri heiði af annarri bifreið og
voru farþegar hennar með áskor-
un frá nærliggjandi þorpi um,
að fara þar ekki framhjá án þess
að sýna. Svo heppilega vildi til
að leiknemarnir áttu þetta kvöld
frjálst, sýning samkvæmt áætlun
Meitillinn, sem annar þeirra
félaga heldur á, gerð'i þeim líf-
ið brogað. Hann gleymdist inni
í hjólbarðauum.
var ekki fyrr en næsta kvöld, og
þótt óðum nálgaðist venjulegan
sýningartíma var í skyndi tekin
ákvörðun um að verða við áskor-
un þorpsbúa.
Þegar til þorpsins var komið,
stóð klukkan a venjulegum sýn-
ingartíma, en með samstilltu á-
taki flokksins og þorpsbúa var
sviðið undirbúið, leikmunum
safnað, auglýsing borin út og kl.
11 fyrir miðnætti hófst ein á-
nægjulegasta sýning leiknem-
anna í ferðinni.
Á Patreksfirði var flokknum
framúrskarandi vel tekið sem og
alls staðar annars staðar og næg-
ir í því sambandi að benda á
grein Steingríms Sigfússonar í
Alþýðublaðinu 25. júlí, þar sem
hann ritar af vinsemd og skiln-
ingi um leikför flokksins.
— Jóhann.
Farið út í bílferjuna yfir Arnarfjörð
Þórir Þórðarson, dósent:
Giídi hefðarinnar
HVERS virði er fortíðin nútíð-
inni? Þessari spurningu svara
menn á ýmsa vegu, hvort heldur
er á sviði þjóðmála eða trúmála.
í stjórnmálum vilja íhaldsmenn
halda fast við það, sem gamalt
Svár Jesú við spurningu Farí-
seanna og fræðimannanna er bit
ur áminning til þeirra um það,
að ytri siðir geti skyggt á innri
merkingu. „Helgun handanna“
sé einskis virði, ef helgun hjart-
’er og traust, og telja, að fara ans fylgi ekki með. Jesús svar
beri varlega, þegar kastað er fyr- aði þeim á þennan veg: „Vel hef-
ír borð hefðbundnum háttum.
Byltingarmenn vilja aftur á
móti ganga hreint til verks og
skipa málum framtíðar þannig,
að tillit sé aðeins tekið til þarfa
hverrar nútíðar. Báðir geta haft
nokkuð til síns máls.
Á sviði kirkjumála skiptast
menn einatt í tvo hðpa, er svara
skal þessari spurningu. Um guðs-
ir Jesaja spáð um yður, hræsn
arana, eins og ritað er: Þessi lýð-
ur heiðrar mig með vörunum,
en hjarta þeirra er langt í burtu
frá mér. Og til einskis dýrka
þeir mig, er þeir kenna lær-
dóma ,sem eru manna boðorð.
Þér skeytið ekki boðum Guðs, en
haldið fast við erfikenning
manna“. Jesús heldur áfram og
þjónustuna sýnist mönnum ým- t>ví, hvernig Farísear gera
mönnum kleift að komast hjá
skyldum sínum við foreldia sína
ist, að hún skuli fram fara é þann
hátt, sem hverri kynslóð kann að
þýkja hentast, eða menn vilja
halda fast við hefðbundna guðs-
þjónustusiði og ytri hætti. Oft
má að nokkru réttlæta sjónar-
mið hvorra tveggja.
Jesús stóð eitt sinn andspænis
þessari sömu spurningu. Sam-
kvæmt hefð Gyðinga skyldu
menn „þvo“ hendur sínar, áður
en gengið væri til máltíðar.
„Þvottur" þessi var ekki tram-
inn af hreinlsetisástæðum, hrein-
læti í vorum skilningi þekktu
þeir ekl.:i, heldur var hér um að
ræða trúarlega athöfn, „heigun“
handanna fyrir máltíð. I 7. kapí-
túla Markúsarguðspjalls segir frá
því, er „að honum safnast Farí-
searnir og nokkurir af fræði-
mönnunum, er komnir voru frá
Jerúsalem og höfðu séð, að nokk-
urir af lærisveinum hans neyttu
matar með vanhelgum höndum,
með smásmugulegri túlkun á
lögmálinu, með því að lýsa það
„heitfé“, sem þeir annars myndu
gefa foreldri sínu til styrks.
„Dáfallega ónýtið þér boð Guðs,
til þess að þér getið haldið erfi-
kenning yðar“, segir hann. Og
hann heldur áfram: „Ekkert er
það fyrir utan manninn, sem inn
í hann fer, er geti saurgað hann,
heldur það, sem út fer af mann
inum. Það er það, sem saurgar
manninn... Því að innan að, frá
hjarta mannanna, koma hinar
illu hugsanir, frillulífi, þjófnað-
ur, morð, hórdómur, ágirnd, ill-
mennska ,svik .munaðarlífi, öf-
und, lastmæli, fávizka, allt þetta
kemur innan að og saurgar mann
inn“.
Nútímamanninum kynni að
verða það á að halda með Farí-
seum í þessu efni vegna hrein-
það er að segja óþvegnum, — því lætisiðkana nútímans. En til
að Farísearnir og allir Gyðingar forna þekktu menn ekki bakter-
eta ekki, nema þeir taki rækilega íur. Sápa var einnig óþekkt til
handlaugar, og fylgja þeir í því Þvotta á þessum tíma. Þegar
erfikenningu fyrri tíðar manna. Jesús talar hér um það, sem
Og er þeir koma frá torgi, neyta saurgar manninn, á hann við
þeir eigi matar, nema þeir hafi . andlega saurgun, líkamlega
laugazt áður.... Og Farísearnir
og fræðimennirnir spyrja hann:
Hví fylgja lærisveinar þinir ekki
erfikenningu fyrri tíðar manna,
heldur neyta matar með van-
helgum höndurn?"
Afstaða Jesú til lögmálsins og
til sögulegra hefða Gyðingdóms-
ins var sú, að hann viðurkenndi
gildi helgra ritninga og skoðaði
sjálfan sig sem útvalinn þjón til
þess að fullna lögmálið og alda-
gamlar vonir Gyðinga um „frels-
ara“, er Guð myndi senda þeim.
Hins vegar lýsti hann sjálfan sig
standa ofar lögmálinu og helgum
siðum. „Feðurnir sögðu“, sögðu
fræðimennirnir. „Eg segi yður“,
sagði Jesús. Ræða hans var ræða
spámannsins, sem talar með
áhrffavaldi þess, sem á hið nán-
asta samfélag við Guð og um-
skapar því forna siði, umbyltir
hefðinni.
raunar líka að því leyti sem synd
in er ekki aðeins andlegs eðlis,
heldur líka líkamlegs. Sálarlíf
mannsins og líkamslíf stendur
hvort tveggja frammi fyrir dómi
Guðs í þessum orðum Jesú. Hugs
anir þær og athafnir, sem Jesús
telur upp, eru þær, sem gjöra
manninn „óhreinan“, vanhelgan
í augum Guðs. Og þær koma inn
an að, frá „hjartanu“. Frá innsta
kjarna mannlegrar vitundar og
mannlegs vilja. Spurningin um
þvotta og hreinsanir hlýtur því
það svar, að vilji mannsins og
lífsstefna hans öll þurfi hreins-
unar við. Lífsstefna hans þurfi
að breytast. Hann þurfi að taka
upp nýja háttu og siðu, taka „aft
urhvarfi“, til þess að hljóta náð
í augum Guðs. Þetta er rauði
þráðurinn í kenningu Jesú og
Biblíunnar allrar um manninn.
Á öðrum stað talar Jesús um
Fulltrúar á þing Stéttar-
sambands bænda kosnir í IM.-Þing
hefðina, lögmálið, sem var kjaraá
Gyðingdómsins. „Eg er ekká
kominn til þess að niðurbrjóta
heldur til þess að uppfylla", seg-
ir hann í fjallræðunni. Kirkja
Krists er ekki nýr átrúnaður.
Hún er nýr siður, en samband
hennar við hinn forna ísrael er
sjálf lífæð hennar. Hún er hinn
nýi ísrael. Jesús tók þátt í guðs-
þjónustu safnaðar Gyðinga. Hann
var tíður gestur í samkunduhús-
um á hvíldardegi. Á dánardægri
sínu hefur hann yfir forna bæn,
sem hann hefur lært við móður-
kné. Eftir upprisuna, í bernsku
hinnar kristnu kirkju, mótast
guðsþjónustuhættir og ytri siðir,
og mótið sem þeir eru steyptir í,
ertt hættir samkunduhúsanna.
Miðpunkturinn, ásinn, sem allt
snýst um, er samt ný sköpun:
neyzla brauðsins og vínsins. En
hlutur orðsins, bsenarinnar. út-
leggingarinnar hvílir á grund-
vellinum, sem lagður var í guðs-
þjónustu samkunduhúsanna, sem
aftur stendur á gömlum nrerg
musterisþjónustunnar. Þessi er
hefðin, þegar rætt er um þýð-
ingarmestu athöfn kristinna
manna: guðsþjónustuna. Sakra-
mentið, orðið, bænin, útlegging-
in. Auk þessara þátta má greina
frá öðrum, sem frá upphafi voru
iðkaðir: sálmasöngnum og játn-
ingunni.
Innan íslenzku kirkjunnar er
nokuð tekið að bera á óánægju
með núverandi guðsþjórustu-
form. Mönnum þykir það, sem nú
er notað, vera of litlaust, ekki
nógu lífrænt. Sést það bezt á því,
segja margir, hversu þátttaka
safnaðarins sjálfs er orðin lítil.
Um sjálft guðsþjónustuformið
virðist spurningin um forna hefð
ekki eiga við, því að það á sér
harla stutta sögu í núverandi
mynd. Fremur væri ástæða til
þess að spyrja: eigum vér að
semja nýja guðsþjónustu eða eig-
um vér að leita aftur fyrir oss
til hinnar forn-lúthersku messu
og um leið til hinnar frumkristnu
að því leyti sem vér þekkjum
hina síðarnefndu?
Frá mínum bæjardyrum séð
ber að fara hér bil beggja. Forna
hefð ber ávallt að skoða í ljósi
nútímans. Ekki í Ijósi þess, sem
oss hentar hverju sinni að vísu,
heldur í Ijósi þess, sem andi
Jesú leiðbeinir oss um hverju
sinni. En andi Jesú er sannarlega
nálægur í kirkju hans. Hins veg-
ar eigum vér að styðjast við þá
vissu, að samfélag vort við
kirkju liðinna alda er órofið.
Söfnuðurinn, sem Jesús stofn-
setti, var „hinn nýi ísrael“. En
hann var „fsrael“ engu að síður.
Hann var Guðs lýður, sem Guð
tók sér að eignarlýð á Sínaí o.
leiddi til fyrirheitna landsins.
sama hátt erum vér hluti kirkju
aldanna, grein á hinum volduga
meiði, sem breiðir limar sínar
um allar aldir sögunnar. Vér
sjúgum næringu um rætur hans,
sem stendur í frjórri mold post-
ulakirkj unnar, og eigum í raun
og veru líf vort sem kirkja, sem
söfnuður Guðs, undir því komið,
að vér teygum af þeim lindum.
Sú athöfn, sem kristnir menn
hafa framið frá því þeir í fyrstu
leituðu samfélags við hinn upp-
risna Drottin og hlutu hjá hon-
um anda kraftar og hugrekkís,
GRUNDARHÓLI, Hólsfjöllum 10.
ágúst. — Laugardaginn 3. ágúst
var almennur bændafundur fyrir
Norður Þingeyjarsýslu haldinn í
hinu nýja félagsheimili í Keidu-
hverfi í sambandi við kjörmanna
fund, er kjósa átti fuiltrúa á
þing stéttarsambands bænda. —
Sverrir Gíslason í Hvammi, form.
stéttarsambandsins mætti á fund
inum, hélt þar erindi um verð-
lagningu landbúnaðarafurða. —
Miklar umræður urðu um þau
mál og stóð fundurinn langt fram
á nótt.
Fundurinn taldi að fagna bæri
því, að verðlagsgrundvellinum
hefði verið sagt upp og áleit að
vænta mætti leiðréttingar á hinu
mikla misræmi í afkomumögu-
leikum sauðfjárbænda gagnvart
i kúabændum. Fundurinn taldi það
þjóðhagslega nauðsyn að búa svo
að sauðfjárbændum, að þeir
neyddust ekki til að auka mjólk-
urframleiðslu á kostnað kjöt-
framleiðslunnar, þar eð útflutn-
ingsmökuleikar væru mun meiri
og hagstæðari fyrir kjöt en mjólk
urafurðir. Enn fremur vænti
fundurinn leiðréttingar ýmissa
greina verðlagsgrundvallarins svo
sem á vinnustundafjölda bónd-
ans og áburðarkostnaði visitölu-
búsins o. fl.
Þessir menn voru kjörnir full-
trúar á þing Stéttarsambands
bænda til tveggja ára, Eggert Ól-
afsson, Laxárdal, Þistilfirði, Bene
dikt Kristjánsson, Þverá, Axar-
firði og varamenn Þórarinn Har-
aldsson, Laufási, Kelduhverfi og
Þórarinn Kristjánsson, Holti, ]
Þistilfirði. —V.G.
sem entist þeim um öll heimsins
höf, I fangelsum, í þrengingum,
í píslarvætti, er messan. Messan,
þessi dýrlega opinberur. Guðs
kraftar, er hann býður öllum
mönnum að verða hluttakendur
í þeim krafti, er reisti Jesúm
Krist upp frá dauðum. En án
samfélagsins um brauðið og vín-
ið, engin messa. Þessi e* s.vnd
kirkjunnar svo víða um heim.
Þessir hlutir eru að ljúkast
upp fyrir mönnum um allan
heim í þeim löndum, þar sem
altarissakramentið og frum-
kristnar athafnir guðsþjónust-
unnar hafa fallið í gleymsku og
dá. Það er að ljúkast upp fvrir
mönnum, að postularnir neyttu
brauðsins og vínsins hvern helg-
an dag og lifðu þannig návist
Krists. Þeir þurftu þess. Hvað
þá um oss?