Morgunblaðið - 18.08.1957, Page 10

MORCVTSBT 4Ð1Ð
Sunnudagur 18. ágóst 195%
s
í
★
Heimsókn
til Búoa-
kauptuns
Fáskrúðs-
firði
Búðakauptún við 1‘áskiúðsfjörí
Pompólabrauð og konjak fyrir vabmálsbrækur og
rauðhæröa stráka í beitu
í BREKKUNUM niður af Kjapp-
•yrarmúla og Búðafelli stendur
snoturt kauptún, sem ber nafnið
Búðir, en er jafnaðariega nefnt
Fáskrúðsfjörð'ur eftir firðinum,
sem það stendur við. Naínið á
þessum firði er nokkuð sérkenni-
legt. Norðan til við fjarðarkjaft-
inn rís hin stóra og mikla hamra-
ey Skrúður, sem mjög er kunnur
af þjóðsögnum og yrkingum bæði
ljóða og íeikrita. Munu margir
kannast við Skrúðsbóndann, sem
gekk um í mannheimum sem
glæsilegt skraulmenni, en var i
Skrúðnum ferlegt tröll í likingu
við djöfulinn sjálfan. Skrúður-
inn er sígrænn og veldur því
fjöiskrúðugt íuglalíf. Er aí sum-
um ætlað að mönnum hafi þótt
strendur Fáskúðsfjarðar iaskrúð-
ugar, borið saman Við Skrúðinn
á vetrardegi og bæði hafi af
þessm hlotið nafngii'tirnar. Hins
vegar finnst mér nafn fjarðarins
sannkallað öfugnefni, er ég kom
þangað nú á sólheitum sun.ar-
degi.
Snyrtilegur staður.
Er við fórum yfir Staðarskarð
lyíti austfjarðaþokan sér upp af
Seley og við sáum til hafs. Land-
ið og firðirnir Reyðarfjörður og
Fáskrúðsfjörður var allt baðað í
sól og hitinn var eins og í suöu-
potti. Jafnvel uppi á háskaroinu
bærðist ekki hár á höfði.
Mér finnst í rauninni ails stað-
ar fagurt á íslandi í fögru veðri,
aðeins eru staðirnir mismunandi
hlýlegir. Búðakauptún er einmitt
einn þessara hlýju staða. Maður
hefir það á tilfinningunni að
manni verði þar aldrei kalt. En
einkenniiegt er bæjarstæðið þar.
Allt ein brekka. Hvergi svo mik-
ið sem lófastór undirlendisblett-
ur. Ég er viss um að ef einhver
húsmóðirin þar missti niður köku
keflið sitt mundi það velta niður
i sjó. Og eins og staðurinn er
brattur eins er hann mjór og
langur, aðeins nokkrar núslengd-
ir á breidd, tn fast að tveimur
kiiómetrum á lengd. Þetta gerið
það að verkum, að þegar maður
ekur gegnum kauptúnið finnst
Edisons-fónninn
manni staðurinn mun stærri og
mannfleiri en raun ber vitni, því
þarna búa ekki nema rétt um
580 manns. En gestsaugað rekur
augun í fleira í Búðakaup-
túni. Þetta er yfir höfuð snyrti-
legur staður, húsin velflest máluð
og snotrir trjálundir kringum
mörg þeirra. Auðvitað er allt á
rúf og stúf á helztu athafnasvæð-
I
I
Þetta gamla hús v.u opphaíiega Kirkja, siðar sjúkrahús, en nú er það ibúðarhús. Fyrir
frainan húsið er minnismcrki um Cail D. C. Tulinius kaupmann, sem vinir hans reistu honum.
um staðarins svo sem á bryggj-
unum og í kringum fiskvinnslu-
stöðvarnar, en það er bara eins
og gerist og gengur.
Rætt við kunnan athafnamann.
Það var núna einn góðviðris-
daginn um verzlunarmar.naheig-
ina, sem ég átti þess kost að
dveljast nokkrar klukkustúndir
á Fáskrúðsfirði. Harma ég það
eitt í sambandi vi'ð komuna
þangað, að geta ekki dvalizt þar
lengur. Þetta rabb mitt um stað-
inn getur því ekki verið nema
svipmynd gestsins. Strax eftir
komu mína til Búða var mér af
greinargó'ðum manni vísað á einn
kunnasta og athaínamesta borg-
ara staðarins. Hefir hann átt ein-
hvern þátt í velflestum fram-
kvæmdum þar á Búðum nú síð-
ustu hálfa höldina. Þetta er Einar
Sigurðsson byggingameistari.
Annars mun erfitt að velja hon-
um titil, því hann gerir flest, sem
nöfnum tjáir að nefna og smíðar
flest innan húss og utan, jafnt
á sjó og landi. Ég átti þess ein-
mitt kost að ganga með Einari
um ríki hans, þar sem voru véla-
verkstæði, ein tvö eða þrjú tré-
smíðaverkstæði og skipasmíða-
stöð, þótt dráttarbrautina vant-
aði. Og ég hitti Einar fyrst þar
sem hann var að byggja bryggju
við hraðfrystihús kaupfélagsins.
En þrátt fyrir sínar miklu ann-
ir gaf Einar sér tíma til þess að
vera með mér þá stund, sem ég
stóð við á Búðum og fræða mig
svo sem kostur var á svo stuttri
stundu. Kann ég honum beztu
þakkir fyrir og bið hann velvirð-
wgar ef eitthvað kynni að skol-
ast í meðförum mínurr
Bær Fransmanna
Eins og velflest kauptún á Aust
urlandi eru Búðir næsta ungar
að árum. Staðurinn byggist fyrst
skörnmu fyrir aldamótin á síldár-
árum Norðmanna hér við austur-
land. Upphaflega eru Búðir
sveitabær. Á skútuöldinni um og
upp úr aldamótunum, og allt
fram um fyrri heimsstyrjöld
mátti eiginlega segja að Búðir
væru langa tíma úr árinu frem-
ur íranskur en íslenzkur bær.
Frakkar byggðu þar líka bæði
kirkju, sjúkrahús og konsúlstað,
jnda höfðu þeir þar ræðismann.
Á Fáslcrúðsfirði er einnig graf-
citur, þar sem grafnir eru 49
I’rakkar. Á þessu má sjá, að
íikil hafa verið viðskipti Frans-
lanna við staðinn og enn eru
nargir þar eystra, sem kunna
iðskiptafrasana frá skútuöldinni
vo sem „alabadarí fransí",
biskvi“ og hvað það nú allt
heitir og er ég kann ekki að nefna
og enn síður að skrii'a. En á þess-
ari golfrönsku töluðu menn við
fransmanninn með góðum ár-
angri, seldu þeim vaömálsbrækur
og vettlinga, kjöt og rauðhærða
stráka í beitu og fengu í staöinn
pompólabrauð, kex, konjak og
rauðvín, svo einhver viðskipta-
varningur sé nefndur. Eitt með
elztu húsum staðarins er einmitt
byggt af Frökkum. Þar var fyrst
sjúkrahús, síðan kirkja, en í dag
er þetta venjulegt íbúðarhús.
Oft mun hafa verið glatt á
hjalla á Fáskrúðsfirði á skútuöld-
inni, þegar frönsku skútuimar
lágu hundruð saman á firðinum
og heljarmikil frönsk herskip
Þessi míiuiisvuiói er reisvur í
grafreit þar sem jarðsettir
hafa verið 49 Frakkar. Á
steininum stendur áletrun á
bæði frönsku og íslenzku
svohljóðandi: — ICI RE-
POSENT 49 PECHHEURS
FRANCAIS. — Hér hvíla 49
franskir fiskimenn. —
REQUIESCANT IN FACE!