Morgunblaðið - 03.09.1957, Blaðsíða 8

MORGUyBI. AÐIÐ
!>ri8judagur 3. september 1957
JMwgitstMðfrifr
Otg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Aðairitstjórar: Valtýr Stefánsson (ábm.)
Bjarni Benediktsson.
Ritstjórar: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Einar Asmundsson.
Lesbók: Arni Öla, sími 33045
Augiýsmgar: Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn: Aðalstræti 6.
Auglýsingar og aígreiðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480
Askriftargjald kr 30.00 á mánuði ínnanlands.
í lausasölu kr 1.50 eintakið.
TÆKNIÞRÓUNIN, KAUPGJALDIÐ
OG LIFSKJÖRIN
r
AÞAÐ hefur nýlega verið
bent hér í blaðinu, að
tækniþróunin, ný og full-
komin framleiðslutæki, eigi mest
an þátt í hinum bættu lífskjörum
íslenzku þjóðarinnar. í skjóli
hinna nýju tækja hafi framleiðsl
an gefið aukinn arð. Af því hafi
svo aftur leitt aukna möguleika
til þess að greiða fólkinu hærra
kaupgjald. Flest vitiborið fólk
skilur þetta áreiðanlega. En blað
kommúnista streitist við að halda
því fram, að einhliða kaupgjalds
barátta síðustu áratuga eigi rík-
astan þátt í hinum bættu lífs-
kjörum íslenzku þjóðarinnar.
Auðvitað er þetta hrein fjar-
stæða og blekking. Hvað hefði
það t.d. þýtt fyrir verkalýðinn að
krefjast stórhækkaðs kaupgjalds
ef aðalframleiðslutæki þjóðarinn
ar hefðu verið litlir árabátar?
Hvernig hefðu bændur farið að
því að stækka bú sín og auka af-
rekstur þeirra ef þeir hefðu ekki
átt kost á að rækta landið með
öðrum tækjum en skóflu og ristu
spaða?
Svörin við þessum spurning
um liggja í augum uppi. Án
bættra tækja og aukinnar
framleiðslu hefði kaupgjalds-
baráttan orðið þýðingarlítil
eða þýðingarlaus.
Raunhæfasta
kjarabaráttan
Enginn stjórnmálaflokkur hef
ur haft eins glöggan skilning á
því og Sjálfstæðisflokkurinn, að
raunhæfasta kjarabaráttan er í
því fólgin að tryggja þjóðinni
góð og fullkomin tæki til þess að
bjarga sér með. Hann hefur að
sjálfsögðu einnig haft skilning á
því, að hæð kaupgjaldsins hefur
mikil áhrif á afkomu fólksins.
En frumskilyrði þess að hægt sé
að greiða hátt kaupgjald eru stór-
virk og fullkomin framleiðslu-
tæki.
Það hefur líka komið í hlut
Sjálfstæðismanna að hafa for-
göngu um hina miklu uppbygg-
ingu íslenzkra bjargræðisvega á
þessari öid. Ýmsir af fyrstu for-
ystumönnum og stuðningsmönn-
um flokksins höfðu á fyrstu ára-
tugum aldarinnar átt frumkvæði
að uppbyggingu togaraútgerðar
í landinu. Sú útgerð, ásamt þrótt-
mikilli vélbátaútgerð í öllum
landshlutum lagði grundvöll að
nýtízku sjávarútvegi á íslandi.
Þjóðin aflaði sér aukins fjár-
magns, sem hún hagnýtti á marga
vegu. Verklegar framkvæmdir
hófust, hafnir og brýr voru byggð
ar, vegir lagðir og húsakostur
þjóðarinnar bættur. Jafnhliða
hófst stórfelld sókn í ræktunar-
málum landsmanna.
Engum getur llandazt hug-
ur um, að það var þessi upp-
bygging atvinnulífsins á
fyrstu þremur áratugum 20.
aldarinnar, sem gerði kaup-
hækkanir mögulegar og stór-
bætti lífskjör almennings.
Árið 1929 fluttu svo þeir Jón
Þorláksson og Jón á Reynistað
fyrsta frumvarpið um rafvæð-
ingu landsins.
Kyrrstöðutímabil hinnar
fyrstu vinstri stjórnar.
En þessi áform leiðtoga Sjálf-
stæðisflokksins árið 1929 komust
ekki í framkvæmd. Framsóknar-
flokkurinn hafði tekið við völd-
um í landinu og var með Alþýðu-
flokknum einráður um stjórnar-
stefnuna fram til ársins 1939. Á
því tímabili má segja að kyrr-
staða hafi ríkt í atvinnumálum
fslendinga. Víðtæk kreppa skall!
yfir, að verulegu leyti heimatil-
búin. Höft og bönn voru einu úr-
ræði hinnar fyrstu vinstri stjórn-
ar. Sjálfstæðismönnum í bæjar-
stjórn Reykjavíkur tókst að vísu
að knýja fram fyrstu virkjun
Sogsins þrátt fyrir fullan fjand-
skap Framsóknarflokksins.
Það er einkar athyglisvert, að
valdatímabil hinnar fyrstu
vinstri stjórnar leiddi einstæða
erfiðleika og vandræði yfir verka
lýðinn í landinu.
S j álf stæðisf lokkurinn
beðinn aðstoðar
Þegar hin fyrsta vinstri stjórn
hafði þannig komið öllu í öng-
þveiti, stórskert lífskjör almenn-
ings, stöðvað atvinnulífsupp-
bygginguna, eyðilagt lánstraust
landsins út á við og fellt gengi
íslenzkrar krónu snéri Hermann
Jónasson sér til Sjálfstæðisflokks
ins og bað hann aðstoðar.
Vegna þjóðarhagsmuna ui'ðu
Sjálfstæðismenn við þeirri
beiðni. Ólafur Thors tók við
stjórn atvinnumálanna og Jakob
Möller við fjármálaráðuneytinu.
Um það verður ekki deilt með
rökum, að tilkoma Sjálfstæðis-
flokksins í ríkisstjórn árið 1939
átti ríkastan þátt í því að rétta
þjóðina við, draga hana upp úr
því feni, sem vinstri stjórn Her-
manns Jónassonar og Alþýðu-
flokksins hafði sökkt henni í.
Ný atvinnulífsupp-
bygging
í þann mund, sem fsland varð
lýðveldi kom það svo að nýju
í hlut Sjálfstæðisflokksins að
hafa forystu um stórfelldustu
tækniþróun og atvinnulífsupp-
byggingu, sem átt hefur sér stað
á íslandi.
Það var í skjóli þessarar þró
unar, sem kaupgjald verkalýðs
ins, sjómanna og alls landslýðs
gat hækkað og lífskjörin batn-
að að miklum mun. En þvi
miður var þess ekki gætt jafn-
hliða að framleiðslan gæti bor
ið sig. Þjóðin gerði of miklar
kröfur á hendur hcnni. Henni
var ekki nóg að láta fram-
leiðsluaukninguna og kaup-
hækkunina haldast nokkurn
veginn í hendur. Þess vegna
er nú komið, sem komið er,
hallareksturinn setur svip sinn
á svo að segja allt atvinnulíf.
Á því ber kröfustefna komm-
únista langsamiega mesta á-
byrgð.
KÍBlUTAN UR HEIMI )
A 40 árum gátu kommúnistar
ekki útrýmt skækjulifnaði
í HINNI stóru rússnesku alfræði-
orðabók stendur eftirfarandi um
skækjulifnað:
„Skækjulifnaður á rætur að
rekja til þess, að konan nýtur
ekki jafnréttis við karlmenn; hún
hefur lítil réttindi, lág laun og
verður að þola hin hræðilegu kjör
vinnu og þrælkunar. f auðvalds-
löndum geta hvorki endurbæt-
ur né lagasetningar, ræður né
blaðagreinar upprætt skækjulifn-
að. En þegar auðvaldsskipulag-
inu hefur verið rutt úr vegi, mun
skækjulifnaður líka hverfa. í
Sovétríkjunum er ekki lengur til
skækjulifnaður, með því að öll
skilyrði til að efla hann og halda
honum uppi eru úr sögunni. í
alþýðulýðveldunum er skækju-
lifnaður einnig horfinn".
Þetta stendur í alfræðiorðabók-
inni, en veruleikinn er allur ann-
ar. Það kemur m.a. fram í blaði
verkalýðssamtakanna, „Trud“,
en þar sagði nýlega: „Menn geta
ekki lengur þagað, lokað áugun-
um feimnir og sagt, að slíkt
(skækjulifnaður) sé ekki lengur
til í Sovétríkjunum. Við brenni-
merkjum þau mein, sem fortíðin
hefur fært okkur í arf, við hegn-
um þjófum og rónum og sendum
slæpingja í þvingunaruppeldi, en
jafnskjótt og talið berst að þessu
erfiða vandamáli (skækjulifn-
aði), þá þegjum við vandræða-
lega“, segir „Trud“.
Næturlíf í Moskvu
Til þess að hinn óreyndi rúss-
neski lesandi skilji, hvað um er
að ræða, birtir „Trud“ nokkur
dæmi úr daglegu lífi í Moskvu:
„Það er kvöld. Götur höfuð-
borgarinnar eru baðaðar ljósum.
í manngrúanum, sem hraðar sér
til leikhúsa og kvikmyndahúsa,
kemur maður allt í einu auga á
ögrandi málað kvenmannsandlit.
Gervibros, áleitið andlit, kæru-
leysislegt látæði. Kvenmaðurinn
labbar hægt eftir gangstéttinni
og lítur í augu karlmannanna‘\
„Trud“ kynnir líka nokkrar af
skækjum Moskvu, t.d. Nadesju
M., sem er saumakona að atvinnu.
„Hún hefur unnið einhvers stað-
ar og grætt mikið fé, en svo
spilltu veitingahúsin og svallið
henni, og hún lenti á hinum
hættulega vegi smánarinnar".
Um Galinu G. er sagt, að hún
hafi hætt í gagnfræðaskóla ekki
alls fyrir löngu. Hún gæti hafa
farði að dæmi jafnaldra sinna,
ferðazt til Síberíu og byggt borg-
ir og orkuver eða haldið áfram
að nema, en Galina vísaði því
öllu á bug og kaus sér heldur
hlutskipti götudrósarinnar.
Kvennaklæðskerinn Walentina
L. er sízt betri, og sögur hinna
stúiknanna líkjast hver annarri
eins og einn vatnsdropi líkist
öðrum.
„Trud“ slær því föstu, að það
sé ekki sultur eða neyð, sem hef-
ur rekið þessar stúlkur inn á
braut skækjulifnaðar. Allar
hefðu þær getað unnið fyrir sér
með heiðarlegri atvinnu, ef þær
hefðu kært sig um, en þær skorti
viljann. „Trud“ lýkur grein sinni
með því að staðhæfa, að fram-
ferði ungu stúlknanna sé brot á
sovézku siðgæði og stríði gegn
stjórnarskrá Sovétríkjanna. Sá
sem ekki vinnur á ekki heldur
að borða; það verður að hegna
stúlkunum fyrir afbrot þeirra, og
setja lög þar að lútandi, en þau
hafa ekki verið til hingað til.
Líka slæmt » Póllandi
Það er augljóst, að ekki er á-
standið betra í Póllandi. Blaða-
maðurinn Janusiwicz skrifar í
blaðið „Kurjer Szczecinski“ í
Stettin:
„Skækjulifnaður hefur verið
til, er til og mun halda áfram að
vera til. Hann er ekki afkvæmi
auðvaldsskipulagsins og mun
ekki hverfa við tilkomu sósíal-
ismans. Ég veit ekki, hve lengi
við verðum að bíða þess, að
skækjulifnaður hverfi, því í
Sovétríkjunum hafa menn þegar
beðið þess í 40 ár, án þess að
nokkur merki þess sjáist, að
þetta ógeðslega fyrirbæri hverfi“.
Árið 1951 leystu Pólverjar upp
þær deildir lögreglunnar, sem
höfðu það að verkefni að berjast
Áleitið andlit, kæruleysislegt
látæði ....
gegn skækjulifnaði. Þá var eng-
inn skækjulifnaður í landinu,
sögðu yfirvöldin, af þeirri ein-
földu ástæðu að hann mátti ekki
vera til. Eftir að Gomulka komst
til valda hafa menn aftur farið
að horfast í augu við sannleik-
ann, og pólsk blöð tekið þetta
hvimleiða vandamál föstum tök-
UM síðustu helgi höfðu tæplega
átta þúsund Reykvíkingar tekið
þátt í norrænu sundkeppninni og
er það tæpur helmingur þess
fjölda er þátt tók í keppninni
1954.
Gaf bikar til keppninnar
Eins og kunnugt er, gaf bæjar-
stjórn Hafnarfjarðar bikar sem
keppt skyldi um milli Hafnar-
fjarðar, Akureyrar og Reykjavík
ur innan ramma sundkeppninnar
í ár. Skyldi það bæjarfélagið, sem
næði hæstri hundraðstölu þátt-
takenda, hreppa bikarinn. í
keppninni 1954 gaf Vélasalan hf.
bikar til sams konar keppni milli
sömu aðila og sigraði Hafnar-
fjörður í það sinn.
Þátttakan nú
Þátttakan á þessum stöðum var
orðin fyrir nokkru sem hér segir.
Hafnarfjörður 1000 eða 16%
(1954 1541 eða 28,1%)
! Þannig skrifaði t.d. „Dziennik
Polski“ í Krakow nýlega: „Gagn-
stætt opinberum yfirlýsingum,
og þrátt fyrir það að Pólland er
ekki lengur borgaralegt ríki, var
skækjulifnaður í landinu og hélt
áfram að blómgast".
Og „Slowo Lugu“ í Kielce skrif
aði: „Siðgæðislögreglan hefur
verið leyst upp hjá okkur, það
er ekki lengur vakað yfir skækj-
unum, og hugtakið skækjulifnað-
ur var strikað út úr lífinu og
lögunum og til þess vísað sem
leifa frá tímum auðvaldsins. En
eigi að síður er skækjulifnaður
til. Og þess vegna ætti að draga
hann upp úr undirheimum og
fram í dagsljósið.
Aldurstakmörkin
hafa lækkað
Einnig í Ungverjalandi er nú
rætt um þessi mál, enda þótt þau
hafi ekki mátt nefnast á nafn
árum saman, og þrátt fyrir þaö
að ritskoðun Kadars er ströng.
Menn viðurkenna það opinber-
lega, að það sé fjarri öllum sanni,
að skækjulifnaði hafi verið út-
rýmt í landinu.
Gagnstætt Sovétríkjunum, þar
sem menn halda, að þeir geti
leyst vandamálið með þvingun-
um og hegningum, eru Pólverjar
nú að velta því fyrir sér, hvaða
leið sé skynsamlegust og hald-
bezt til að útrýma skækjulifnaði.
í skýrslu frá heilbrigðisyfirvöld-
unum í Gdansk segir, að yfir-
gnæfandi meirihluti af skækjum
borgarinnar séu stúlkur og kon-
ur, sem hafa atvinnu og eru sæmi
lega fjáðar. Blaðið „Kronik" í
Lodz heldur því fram, að aldur
þeirra stúlkna, sem eiga mök við
karlmenn, hafi lækkað síðustu
árin. Við höfum losað okkur við
hið gamla borgaralega siðgæði,
segir einn af fulltrúum æskulýðs
ins, en við höfum ekki fundið
grundvöll nýs siðgæðis ennþá.
Þess vegna eru svo margir á villu
vegum núna.
„Ég trúi ekki á Guð, en ég
trúi ekki heldur á kommúnism-
ann“, er algeng játning pólskra
æskumanna og kvenna, sem lent
hafa í ógöngum. Hvernig koma á
þessu æskufólki inn á betri vegi,
vita Pólverjar ekki ennþá.
Akureyri 1060 eða 13%
(1954 1958 eða 25%)
Reykjavík 8000 eða 12%
(1954 16478 eða 27,6%)
Rúmur helmingur
Er þátttakan ennþá aðeins
rúmur helmingur þess sem var í
síðustu keppni, en þess ber að
geta, að þá syntu margar þúsund-
ir síðustu dagana. Þeim sem ætla
sér að taka þátt í keppninni er
því ráðlagt, að geyma ekki til
síðustu stundar að synda, til þess
að komast hjá óþarfa töfum og
þrengslum.
Syndið 200 nuitra
um.
Næstum helmiogi færri hafa tekið
þátt í Norrænu sundkeppnimii en 1954
Þá synfu þúsundir manna síðustu dagana