Morgunblaðið - 13.09.1957, Blaðsíða 2

s
morcvmu 4ðið
Föstudagur 13. sept. 195T
Framleiðsluráð landbúnaðarins á stéttarsambandsfundi í gær, talið frá vinstri: Helgi Pétursson,
Jón Gauti Pétursson, Páll Methúsalemsson, Sverrir Gíslason, Bjarni Bjarnason, Einar Ólafsson,
Sveinn Tryggvason framkvæmdastjóri framleiðsluráðs, Pétur Ottesen og Jón Sigurðsson. Á mynd-
ina vantar séra Sveinbjörn Högnason.
— Stéttarsamband
Framh. af bls. 1
þar sem hagkvæmara væri að
flytja þær út en mjóikurafurðir.
Skattlagning
eriends fóðurbætis
Innflutningur erlends fóður-
bætis væri meðal annars grund-
völlur aukinnar mjólkurfram-
leiðslu, sagði formaður. En hinn
mikli fóðurbætisinnflutningur til
þess að auka framleiðslu á vöru,
sem óhagkvæmt væri að flytja
út, væri mjög hæpinn. Kæmi
mjög til athugunar að skatt-
leggja innfluttan fóðurbæti og
nota þann skatt til verðbóta fyr-
ir þá bændur, sem erfiðastar
hefðu aðstæðurnar.
Þá gaf formaður þær upp-
lýsingar, að 2290 sveitabæir á
landinu hefðu nú fengið raf-
magn, þar af 1390 frá Rafveit-
um ríkisins, 400 frá öðrum
opinberum rafveitum og 507
frá einkarafveitum.
4300 dráttarvélar
í landinu
Þá gat formaður þess að 4200
—4300 heimilisdráttarvélar væru
nú til í landinu. Samsvarar það
því að 2 af hverjum 3 bændum
hafi dráttarvél á heimili sínu.
Fjárfesting í landbúnaðinum
hefði á árinu 1956 numið um tvö
hundruð og fimm millj. króna.
Af þeirri upph. mætti reikna með
að skuldaaukning hjá bændum
hefði orðið um 50—70 millj. kr.
á árinu.
Þá ræddi formaður um bústærð
ina og komst þannig að orði, að
á 5. þúsund bænda væru enn-
þá með það lítil bú, að þau þyldu
enga fjárfestingu. Innan við 800
bændur hefðu yfir 10 kýr og 100
fjár. 185 bændur hefðu 13,3 kýr,
5,3 geldneyti og 121 kind. 82 bænd
ur hefðu 16,7 kýr, 6 geldneyti og
128 fjár. 67 bændur hefðu 22,8
kýr, 9,4 geldneyti og 162 kindur.
Af þessu mætti sjá sagði Sverr
ir Gíslason að tiltölulega fáir
bændur hér á landi gætu talizt
stórbændur. Þess væri þó að
gæta að þessi skýrsla væri mið-
uð við búnaðarskýrslur ársins
1954, en síðan hefðu búin stækk-
að eitthvað.
Sæmundur Friðriksson, fram-
kvæmdastjóri Stéttarsambands-
ins, las því næst reikninga þess.
Tekjur þess voru samtals 573 þús.
kr. á árinu 1956. Tekjuafgangur
varð samtals 348 þúsund.
Grænme tisverzlun
landbúnaðarins
Jóhann Jónsson forstjóri Græn
metisverzlunar landbúnaðarins,
flutti því næst skýrslu um starf-
semi stofnunarinnar. Hann kvað
samtals hafa verið seldar 30 þús.
tunnur af kartöflum, af innlendri
framleiðslu á tímabilinu 1. sept.
1956 til 1. sept. 1957. Inn hefðu
verið fluttar 40 þúsund tunnur
af kartöflum á þessu tímabili,
svo að samtals hefðu veiið seld-
ar hér 70 þúsund tunnur af kart-
öflum Næmi verðmæti þessa
magns samtals 12,4 millj. króna
en 5,2 millj. króna hefði verið
varið til niðurgreiðslu á kartöflu
verðinu úr ríkissjóði. Þá hefði
Grænmetisverzlunin selt 750
tunnur af gulrófum, 278 tonn af
lauk og 162 tonn af hvítkáli,
samtals næmi sala verzlunarinn-
ar á árinu rúmum 10 millj. kr.
Var nú gert matarhlé.
Umræður
um skýrslu formanns
Eftir hádegið hófust síðan um-
ræður um skýrslu formanns. Tók
fyrstur til máls Guðjón Hallgríms
son á Marðarnúpi. Kvað hann
Rifkelsstöðum taldi rétt að kom-
ið yrði upp búum af vísitölu-
stærð víðs vegar um landið. Ætti
að rannsaka þau gaumgæfilega
og leggja til grundvallar í út-
reikingi verðlagsgrundvallarins.
Hann taldi einstaka liði verðlags-
grundvallarins allt of lága.
Hins vegar væru garðávextir
reiknaðir of háir. Sigurjón Sig-
urðsson i Raftholti sagðist hafa á
tilfinningunni að í verðlagsgrund
vellinum væru tekjuliðirnir tald-
ir betur fram en útgjaldaliðirn-
ir. Ræddi hann síðan hina mis-
jöfnu aðstöðu búanna, skort á
lánsfé til bústofnunar og nauð-
syn þess að efla veðdeild Búnað-
arbankans.
Fundarritarnir: Séra Gísli Brynjólfsson og Guðmundur Ingi
Kristjánsson.
hinn nýja verðlagsgrundvöll hinn
óhagstæðasta fyrir bændur. Frá-
leitt væri að lækka aðkeypta
vinnu um leið og búin stækkuðu.
Jónas Pétursson á Skriðu-
klaustri kvað útilokað að bænd-
ur næðu rétti sínum með því að
byggja á þessum verðlagsgrund-
velli. Gerði hann síðan ýtarlega
grein fyrir rekstri tilraunabúsins
á Skriðuklaustri. Lagði hann til
að komið yrði upp sérstökum
vísitölubúum, sem hægt væri að
byggja á við útreikning verðlags-
grundvallarins. Næstir töluðu
Páll Methúsalemsson á Refstað
og Erlendur Árnason á Skíð-
bakka. Taldi hinn síðarnefndi að
í verðlagsgrundvellinum væri
vélakostnaður reiknaður alltof
lágur, ennfremur flutningskostn-
aður. Það er eitthvað bogið við
allar þessar tölur, sagði ræðu-
maður. Guðmundur Ingi Krist-
jánsson taldi að of fáir bændur
héldu búreikninga. Auðsætt væri
að aukin tækni hefði minnkað
vinnukostnaðinn. Rétt væri að
örva sauðfjárræktina vegna út-
flutningsins.
Ólafur Bjarnason í Brautar-
holti taldi varhugavert að draga
úr mjólkurframleiðslunni. Einar
Ólafsson í Lækjarhvammi var á
sömu skoðun. Sagði hann mjólk-
urframleiðsluna sízt hafa verið
of mikla undanfarin ár, fyrst nú
væri um offramleiðslu að ræða
á mjólk. Garðar Halldórsson á
Sverrir Gíslason svaraði ýms-
um athugasemdum, sem fram
höfðu komið við verðlagsgrund-
völlinn. Hann kvað hann byggð-
an á úrtaki hagstofustjóra á bú-
um í 20 hreppum á sauðfjárrækt-
arsvæðum og 20 hreppum á mjólk
urframleiðslusvæðum. Hann kvað
brýna nauðsyn bera til þess að
bændur gætu selt sem mest af
afurðum sínum innanlands, því
óvíst væri um möguleika ríkisins
til verðuppbóta á afurðirnar.
Þegar hér var komið var klukk-
an orðin hálffjögur. Var fundi
þá frestað þar til lokið var heim-
sókn fulltrúanna að Bessastöðum.
Fundinum lýkur í kvöld
Mjög miklar umræður urðu
áfram um skýrslu formanns og
tóku milli 20 og 30 menn til máls.
Voru sumar ræðurnar alllangar
enda var ræðutíminn ekki tak
markaður. Að lokum svaraði for-
maður ýmsum fyrirspurnum sem
fram höfðu komið í umræðunum.
Eftir kvöldverðarhlé fór fram
kosning í 4 nefndir: Framleiðslu-
nefnd, verðlagsnefnd, allsherjar'
nefnd, og fjárhags og reikninga-
nefnd.
Fundinum var ekki lokið fyrr
en á ellefta tímanum í gær. Nefnd
ir munu starfa fyrir hádegi í dag
en ráðgert er að fundinum ljúki
í kvöld.
Búizt við mikilli þátttöku í þýzku
kosningunum á sunnudag
BONN, 12. sept. — Ef dæma á
af utankjörstaðaatkvæðum í
þýzku þingkosningunum er fyrir-
sjáanlegt, að þátttaka verður
mikil, þegar Vestur-Þjóðverjar
ganga til kosninga á sunnudag.
Langar biðraðir hafa verið á
kjörstöðum, þar sem utankjör-
staðaatkvæði eru greidd.
Um 35 millj. Þjóðverja eru á
kjörskrá og eiga þeir að kjósa
494 þingmenn. Fréttaritarar AFP
segja, að búizt sé við, að um 80%
þeirra, sem eru á kjörskrá, greiði
atkvæði.
Frambjóðendur eru um 3000
frá 13 flokkum og flokksbrot-
um, en víðast hvar verða átökin
einkum milli frambjóðenda stóru
flokkanna. — Stærsti flokkurinn
er Kristilegi demókrataflokkur-
inn, sem Adenauer forsætisráð-
herra Veitir forystu. Hann hafði
255 þingmenn á síðasta þingi. Að-
alandstöðuflokkur Kristilegra er
Jafnaðarmannaflokkurinn, sem
hafði 153 fulltrúa á þingi. Flokk-
ur frjálsra demókrata er þriðji
stærsti flokkurinn með 36 þing-
menn. Hann hefur einnig verið
Lýðræði og ekki
lýðræði
LUNDÚNUM, 12. sept. — Ráð-
stefna Alþjóða þingmannasam-
bandsins var sett hér í dag. Elísa-
bet drottning hélt opnunarræð-
una, en síðan tók Macmillan, for
sætisráðherra Bretlands, til máls
og benti m.a. á, að þingið sætu
fulltrúar ólikra stjórnarstefna.
Hann sagði, að lýðræði gæti ekki
þróazt, þar sem fólkið fengi ekki
að kjósa þingfulltrúa sína frjáls-
um, leynilegum kosningum. Full
trúar Rússa sitja þetta þing, svo
og bandarískir fulltrúar. — 500
fulltrúar frá 49 löndum sitja þing
þetta.
Bílar teppastí
snjóþimgu Siglu-
fjarðarskarði
Siglufirði, 12. sept.
SIGLFIRÐINGAR hafa þegar á
þessu hausti verið á það minntir
hve bær þeirra er í lélegu ak-
vegasambandi við aðrar byggðir
landsins. í nótt var allmargt fólk
héðan úr bænum teppt við Siglu-
fjarðarskarð, en á þessum fjall-
hve bær þeirra er í lélegu ak-
vegakerfi landsins var bráðófært
í gærkvöldi vegna hríðar þar
uppi. Allmargir bílar voru þá á
leið hingað, m. a. „rútan“ úr
Varmahlíð. Urðu bílarnir að
bíða langt fram á nótt þar til
ýtunni hafði tekizt að ryðja leið-
ina um skarðið.
Það mun nú verða lögð áherzla
á að halda Siglufjarðarskarði
opnu þó að þar kunni að snjóa
upp á hvern dag þar til kjöt-
flutningum til bæjarins frá slát-
urhúsunum í Skagafirði er að
fullu og öllu lokið.
Hér hefur verið nokkur bleytu-
hríð í dag og snjókoma er vafa-
lítið til fjalla, en dimmt er yfir
og lágskýjað. St.
Hraðfrystihús
Heimaskaga
endurbyggt
AKRANESI 12 september. — Nú
undanfarið hefir verið unnið að
því að endurbyggja efri hæð
hraðfrystihússins Heimaskaga hí.
Hefir verkinu miðað vel áfram.
Er nú verið að reisa sperrur og
er húsið hækkað nokkuð frá því
sem áður var og fyrirkomulagi
breytt á sem hagkvæmastan hátt
— Oddur.
í stjórnarandstöðu. — Þýzki flokk
urinn er fjórði stærsti flokkur
Vestur-Þýzkalands með 33 þing-
menn. Hann hefur stutt stjórn
Adenauers og nú gert við hann
samning þess efnis, að kristilegir
bjóða ekki fram í allmörgum
kjördæmum, þar sem Þýzki
flokkurinn hefur menn í kjöri
og munu kristilegir styðja fram-
bjóðendur hans þar.
— Fáheyrt ofbeldi
Framh. af bls. 1
útsvar margra gjaldenda hafi
verið reiknað út í sérstökum vél
um samkvæmt útsvarsstiga. Hér
er um furðulegan misskilning
ráðuneytisins að ræða, því að vit-
anlega eru útsvör lögð á eftir
efnum og ástæðum, þótt notaður
sé útsvarsstigi, sem bæði er stig
hækkandi og veitir fjölskyldufrá-
drátt.
Hingað til hafa ádeilurnar á nið
urjöfnunarnefnd beinst að hinu,
að útsvarsstiga hafi ekki verið
nægilega fylgt. En ef ráðuneytið
ætlar að banna bæjarfélögum að
nota bókhaldsvélar í sambandi
við álagningu bæjargjalda, þá er
vissulega horfið langt aftur í
tímann.
Þessi önnur meginástæða ráðu-
neytisins, er því byggð á hrein-
um misskilningi.
Það er þess vegna ljóst, að for-
sendur „úrskurðarins" fá alls
ekki staðist út frá heilbrigðri
skynsemi.
Veldur töfum og tjónl
Hver verður þá framvinda þess
ara mála?
— Um það munu bæjarstjóm
og niðurjöfnunarnefnd taka á-
kvörðun, segir borgarstjóri. Þær
leiðir, sem til greina koma, eru
að framkvæma nýja niðurjöfnun
eða láta dómstóla skera úr.
Ný niðurjöfnun með nýjum frest
um myndi taka alllangan tíma,
málaférli jafnvel enn lengri.
En hvor leiðin, sem verður far
in, hvort, sem tekið verðnr
mark á „úrskurðinum“ eða
ekki, þá hefir „úrskurður*4
Ilannibals þegar náð þelm til-
gangi, að skaða Reykjavikur-
bæ. „Úrskurðurinn" hlýtur al
hafa þau áhrif að tefja og tor-
velda innheimtu útsvara. En
þar sem allar framkvæmdir
bæjarfélagsins byggjast á
þeim, þá þýðir þetta um leið
að tefja og torvelda nauðsyn-
legustu stórframkvæmdir bæj-
arfélagsins, svo sem bygglngn
íbúða, skóla, bæjarsjúkrahúss,
sorphreinsunarstöðvar, hlta.
veitu í Hlíðahverfinu og undir
búning lóða.
Árás á sjálfstæðl bæjarfélagm
Hvað er að öðru leytin að
segja um þetta frumhlaup Hanni-
bals?
Ein alvarlegasta hliðin á þessu
máli, er sú árás á sjálflstæði bæj
ar- og sveitarfélaga, sem þarna
kemur fram. Það hefir aldrei
gerzt fyrr í sögu Reykjavíkur-
borgar, að ráðherra hafi leyft
sér að grípa þannig inn í fjár-
hagsmálefni hennar og fótum-
troða lögmætar ákvarðanir rétt-
kjörinna stjórnarvalda bæjarins.
Einn af hyrningarsteinum lýð-
ræðisins er réttur sveitafélag-
anna til sjálfsforræðis. Hér hefir
verið traðkað á þeim helga rétti
með ósvífnum hætti.
Lækkar ekki útsvar eins
einasta manns
Á það má benda í þessu
sambandi, að „úrskurður4*
—váðuneytisins þýðir ekki
lækkun á útsvari eins einasta
manns í bænum. Með honum
er aðeins verið að valda töf-
um og koma fram pólitískum
hrekkjabrögðum, segir Gunn-
ar Thoroddsen borgarstjóri að
lokum.