Morgunblaðið - 13.09.1957, Qupperneq 3

Föstudagur 13. sept. 1957
MORGUNBlAÐIÐ
3
muna að neisti hrökkvi í púður- J ■___
tunnuna. Því verðum við, meðan | _
svo ískyggilega horfir sem nú, að
treysta varnir okkar og vera sí-
fellt á varðbergi.
STAKSTEIHIAR
Móðurástin er alls staðar hin sama í heiminum, hver sem kynþáttur og litarháttur er. — Myndin
vinstra megin sýnir móðurást Evrópu-konunnar, sú hægra megin sýnir móðurást Eskimóa-kon-
unnar. — Þannig er mannslífinu lýst á hinni heimsfrægu ljósmyndasýningu, „Fjölskydu þjóðanna“.
sem innan skamms verður opnuð í Iðnskólanum á Skólavörðuholti.
400 mönnum bœtf við í byggingarvinnu
á Keflavikurflugvelli á nœstunni
Rætt v/ð hinn nýja
yfirforingja varnar-
liðsins, Henry G.
Thorne
Þ A N N 14. ágúst s.l. tók nýr
hershöfðingi við yfirstjórn
varnarliðsins á Keflavíkur-
flugvelli. Það var Henry C.
Thorne, 44 ára gamall flug-
foringi frá Texas. Af störfum
lét White hershöfðingi og
hvarf til starfa í hermála-
ráðuneytinu í Washington. —
Thorne hershöfðingi hefir nú
verið hér á landi í um það
bil mánuð og í gær hitti tíð-
indamaður Mbl. hann að máti
í skrifstofu hans í aðalstöðv-
um varnarliðsins á Keflavík-
urflugvelli.
Henry Thorne fæddist í Waco
1 Texas 1913. Faðir hans var at-
vinnuhermaður og sonurinn fet-
aði í fótspor hans. Hann gekk
í herinn 1932 og gerðist flugliði.
Er Japanir réðust á Pearl Har-
bour og Bandaríkin gerðust
styrjaldaraðili var hann yfirmað-
ur sveitar orrustuflugvéla á
Filippseyjum.
í bardögum á Kyrrahafi
Á fyrsta mánuði styrjaldar-
lnnar tók flugsveit hans daglega
þátt í bardögum og í lok hans
voru aðeins 5 flugvélar eftir af
18, sem upphaflega höfðu í flug-
sveitinni verið. Thorne hershöfð-
ingi tók síðan þátt í bardögum
víðs vegar á Kyrrahafssvæðinu, á
Batan, Iwo Jima og víðar og eftir
að friður var saminn við Japani
var hann þar enn um kyrrt til
1948, m. a. bæði í Kóreu og Jap-
an. —
Næstu þrjú ár starfaði hann í
flugmálaráðuneytinu bandaríska
í Washington og gekk á ýmsa
herskóla. Þá var hann yfirmaður
stöðvar flughersins í Palm Beach
í Florida í þrjú ár en síðasta árið
hefir Thorne hershöfðingi starfað
í flutningadeild flughersins í
Washington. Kom hann frá því
starfi hingað til lands.
Árið 1937 kvæntist hann og
hefir honum orðið þriggja barna
auðið. Elzta dóttirin stundar nám
í háskóla vestanhafs, en tvö yngri
börnin eru í skóla á Keflavíkur-
flugvelli.
Flugvélamóðurskipið
ósökkvandi
Talið berst að varnarstöðinni á
Keflavíkurflugvelli og mikilvægi
íslands fyrir varnir Atlantshafs-
bandalagsins í Norður-Evrópu. —
Hershöfðinginn bendir á kort,
sem hangir á veggnum til hliðar
við skrifborð hans. Þetta kort,
segir hann túlkar vel skoðanir
mínar á þætti íslands í vörnum
Evrópu. En á korti þessu liggur
keðja um öll Atlantshafsbanda-
lagslöndin og liggur einn hlekk-
ur yfir hverju, allt sunnan frá
Ítalíu norður álfuna til Noregs,
íslands og vestur til Bandaríkj-
er jafn ískyggilegt eins og það
hefir verið lengi að undanförnu,
jafnmargar ófriðablikur á lofti,
þá verðum við því miður að vera
ávallt viðbúnir, og standa þétt
Saman um frelsi okkar og sjálf-
stæði. Saga fyrri heimsstyrjalda
sýnir, að aðeins með samtaka-
mætti og samstöðu er unnt að
koma í veg fyrir að ógnirnar ger-
ist, unnt að kæfa ófriðarbál. Og
því frekar er mikið til þess vinn-
andi, ef unnt er með slíkum sam-
tökum að koma í veg fyrir að
ófriður brjótist út í veröldinni.
Atburðirnir í Ungverjalandi
hafa fengið margan manninn til
þess að endurskoða afstöðu sína
í alþjóðamálum, gert mörgum
manninum ljóst að við lifum á
skeggöld og skálmöld og vargar
leynast víða. Og æ dregur ófrið-
arblikur á loft. Atburðirnir í
Sýrlandi og Norður-Afríku gefa
okkur til kynna hve litlu má
Fleiri til byggingarvinnu
- Er í ráði að stækka flug-
völlinn, — lengja flugbrautirn-
ar?
— Nei, engar áætlanir eru uppi ^jj
um það.
— En ratsjárstöðvarnar? Á
að fjcjlga þeim?
— Nei, þær eru nú senn allar
fullgerðar.
— Er í ráði að fjölga íslend-
ingum við störf á flugvellin-
um?
— Já. Nú vinna um 200 ís-
lendingar við byggingarfram-
kvæmdir á flugvellinum. í ráði
er að ráða um 400 í viðbót og
er búizt við að þeir verði orðnir
um 600 í október.
— Miklar byggingarfyrirætlan-
ir á prjónunum?
— Nokkrar. Auðvitað er alltaf
allmikið starf vegna viðhalds á
byggingum og öðrum mannvirkj-
um sem fyrir eru. En áætlanir
eru um að byggja mjög stórt í-
íþróttahús hér á vellinum. Þá er
og í ráði að byggja nokkrar elds-
neytisgeymslur og einnig er æski
legt að unnt verði að byggja hús
fyrir fjölskyldur varnarliðs-
manna innan endimarka flugvall
arins, svo segja má að nokkrar
framkvæmdir séu fyrirhugaðar á
þessu sviði.
En við höfum náið samráð við
ríkisstjórnina um það hve marg-
ir Islendingar eru á hverjum
tíma í vinnu á flugvellinum.
Svipaður liðskostur
—Er nokkur breyting í aðsigi
á liðskostinum á Keflavíkurflug-
velli?
— Nei, hann vérður svipaður
og verið hefir, a. m. k. meðan
ekki verða stórfelldar breytingar
á ástandinu í alþjóðamálum.
Talið barst að hinu nýja starfi
hershöfðingjans og hann segist
hugsa vel til þess að vera hér á
landi næstu tvö árin.
Það er margs að gæta í þessu
starfi, segir hann, hér eru mörg
verkefni fyrir, önnur en þau sem
við hermenn þurfum venjulega
að leysa af hendi. En með sam-
vinnu og samstarfi má margan
vandann leysa og ég vona að
vel takist um það í framtíðinni?
ees.
Lán
Sogs virk j unar innar.
Henry G. Thorne
anna. Myndin sýnir greinilega
samstöðu þessara ríkja, hve
tengd þau eru hvert öðru og hve
öflug varnarsamvinna þeirra er
um álfuna endilanga.
Það hefir oft verið á það
minnzt, segir Thorne hershöfð-
ingi, hve geysilega mikilvægt ís-
land er hernaðarlega, því segja
má að sá sem ráði í hernaðarlegu
tilliti á íslandi ráði að mestu
málum á Norður-Atlantshafi. 1
styrjöldinni var íslandi líkt við
ósökkvandi flugvélamóðurskip.
Sama máli gegnir enn þann dag
í dag. Hernaðarlegt mikilvægi
þess er mjög mikið. Ef ísland á-
kvæði að hætta samstarfi í At-
lantshafsbandalaginu og segja sig
úr þeim samtökum, myndi á-
kvörðun sú vera mikið áfall fyrir
samtökin og veikja varnir Vest-
ur-Evrópu að mun.
Samtökin vernda friðinn
— Ég er þeirra skoðunar að
langæskilegast væri að engin
þjóð þyrfti að hafa liðsafla fjarri
heimalandi sínu né efla varnir
sínar á breiðum grundvelli. En
meðan ástandið í alþjóðamálum
Brezk sjóliðsforingjaefni
könnuðu Langjökul
UNDANFARNAR fimm vikur hefir dvalizt hér á landi leiðangur
50 brezkra sjóliðsforingjaefna, sem hingað e'ru komnir til þess að
læra að ganga á jökla og fjöll, og þjálfa sig í öræfaferðum. Leið-
angur þessi hefir haft aðsetur sitt við Svartá, milli Kerlingafjalla
og Hvítárvatns.
Piltarnir æfðir í fjallaferðum '
í fyrradag kom hann af fjöll-
um og átti tíðindamaður blaðsins
stutt viðtal við leiðangursstjór-
ann, capt. Taplin, einn af kenn-
urunum við sjóliðsforingjaskól-
ann í Greenwich. Capt. Taplin
lét hið bezta yfir leiðangrinum,
sem er hinn fyrsti, sem sjóliðs-
foringjaskólarnir brezku senda til
íslands. Sagði hann að hér væri
ágætistækifæri til þess að þjálfa
góða leiðangursmenn, en brezki
flotinn á þátt í mörgum íshafs-
leiðöngrum. Piltarnir voru á
aldrinum 19—22 ára, frá öllum
þrem sjóliðsforingjaskólunum
brezku. Komið var upp veðurat-
hugunarstöð á Langjökli og á
þessum fimm vikum voru farnir
þrír leiðangrar yfir jökulinn
þveran og einn eftir honum endi-
löngum, auk margra annarra
ferða. Fóru leiðangursmenn á
skíðum á jöklinum og höfðu ís-
axir meðferðis. Leiðsögumaður
þeirra var ungur verkfræðistúd-
ent, Briem að nafni. Engin ó-
höpp komu fyrir í jöklaferðum
þessum.
35 fuglategundir á öræfum
Þá voru og nokkrir íuglaskoð-
arar í ‘hópi sjóliðsforingjaefn-
anna og sáu þeir 35 tegundir
fugla þarna inni í öræfunum en
síðasta hálfa mánuðinn fór þeim
mjög fækkandi, höfðu þá hafið
för sína til suðlægari landa.
Við Hvítárvatn skildi leiðang-
urinn eftir nokkrar matarbirgðir,
þar sem í ráði er jafnvel að gera
annan leiðangur til íslenzku öræf
anna næsta sumar sömu erinda,
svo vél undu sjóliðsforingjaefn-
in hag sínum hér að þessu sinni.
Capt. Tuplin rómaði alla hjálp-
semi íslendinga við leiðangurinn.
Hann kom hér fyrir fáum árum
með leiðangri . brezkra skóla-
drengja er einnig dvöldust
nokkrar vikur á öræfum.
Síldveiði í Miðnessjó
PATREKSFIRÐI, 12. sept. —
Sæborg og Andri, sem undanfar-
ið hafa verið á reknetjaveiðum
hérna fyrir vestan og aflað um
300 og 600 tunnur, fóru sl. nótt
suður í Miðnessjó, en góðar síld-
arfréttir höfðu borizt af
slóðum. —Karl.
Tíminn er öðru hverju að bolla
leggja um það, að fyrryerandi
ríkisstjórn hafi ekki getað feng-
ið lán tU hinnar nýju virkjun-
ar við Efra-Sog. Að sjálfsögðu
er hér um að ræða hreinan upp-
spuna og ósannindi. Fyrrverandi
ríkisstjórn gat fengið lán tU virkj
unarinnar í Bandaríkjunum, en
með skilmálum, sem þá vonu
ekki taldir aðgengilegir. Hún gat
einnig fengið lán til þessara
þýðingarmiklu framkvæmda í
Vestur-Þýzkalandi. En stjórnar-
skipti urðu hins vegar áður en
tækifæri gafst til þess að ganga
endanlega frá málinu.
Það er því hin mesta fjarstæða
að fyrrverandi ríkisstjórn hafi
ekki getað fengið lán tii hinnar
nýju Sogsvirkjunar.
Annars mætti spyrja Tímann
að því, hvernig hann telji á því
standa, að Eysteinn Jónsson hafi
ómögulega getað fengið lán til
þessa mannvirkis, meðan hann
sat í fyrrverandi ríkisstjórn? Er
það ef til vill félagsskap hans við
kommúnista, og þá sérstaklega
við Lúðvík Jósefsson, að þakka
að núverandi stjórn hefur fengið
lánið? Er þetta skoðun Tímans?
Það er æskilegt að fá svar við
þeirri fyrirspurn við fyrstu hent-
ugleika.
Rafvæðing landsins
Tímamenn eru haldnir þeim
ósköpum, að þeir skrökva til um
svo að segja hvert það mál, sem
þeir gera að umræðuefni í blaði
sínu. Ein af rangfærslum þeirra
er sú, að Framsóknarflokkurinn
hafi útvegað nauðsynlegt fjár-
magn til rafvæðingarfram-
kvæmda þeirra, sem fyrrverandi
ríkisstjórn hafði forystu um.
Sjálfstæðismenn hafa enga
löngun til þess að gera hlut Stein-
gríms Steinþórssonar, sem fór
með stjórn raforkumála í þeirri
ríkisstjórn minni en hann er. En
það er staðreynd, sem ekki verð-
ur sniðgengin að það var forsæt-
isráðherra þeirrar ríkisstjórnar,
Ólafur Thors, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, sem fékk loforð
hjá bönkunum fyrir nauðsynleg
um fjárframlögum til raforku-
framkvæmdanna.
Hvað veldur?
f þessu sambandi er ástæða
til þess að beina þeirri fyrirspurn
til ríkisstjórnarinnar, hvernig
standi á því að í mörgum héruð-
um hefur í sumar verið unnið
miklu minna að raforkufram-
kvæmdum heldur en ákveðið
hafði verið. I sumum sýslum, þar
sem gerð hefur verið áætlun
um lagningu raftauga á allmarga
bæi hefur ekkert verið aðhafzt.
Ætlar vinstri stjórnin þá líka
að svíkjast um að framkvæma
rafvæðingaráætlun fyrrverandi
ríkisstjórnar. Mikill uggur ríkir í
mörgum héruðum um að svo
muni verða. Væri það að sjálf-
sögðu eftir öðru ,að stjórnin
stöðvaði þessar framkvæmdir,
sem undirbúnar hafa verið af
dugnaði og fyrirhyggju á undan-
förnum árum.
Sjálfstæðismenn hófu barátt-
una fyrir hagnýtingu fossaflsins.
Framsóknarflokkurinn taldi þá
að það mundi setja landið á haus-
inn ef leiða ætti rafmagnið út um
sveitirnar. Sem betur fer hef-
ur hann nú horfið frá þeirri villu
sinni. En ástæða er tU þess að
ríkisstjórnin geri grein fyrir því,
hvernig standi á því, að ráðgerðar
framkvæmdir i raforkumálunum
hafa ekki verið unnar á þessu
þeim j sumri í ýmsum héruðum lands-
|ins?