Morgunblaðið - 13.09.1957, Qupperneq 9

Föstudagur 13. sept. 1957
MORGVNBl4Ð1Ð
9
TÚtÍCARO/NtV
FYRIR nokkru átti ég tal við
Harald Árnason búfjárræktar-
ráðunaut í Skagafirði. Snérist
tal okkar fyrst og fremst um
búnaðarhætti og búnaðarástand
þar í sýslu svo og almennt um
störf ráðunauta í héruðum lands-
ins.
Sauðf járrækt í úthreppum
Um búnaðarhagi hinna ein-
stöku hreppa héraðsins sagði
Haraldur að í úthreppum Skaga-
fjarðar væri aðallega sauðfjár-
rækt. Nefndi hann þar til Holts-,
Haganess-, og Fellshreppa aust-
an fjarðar, en að vestan Skagn
ann. Væri nálega engin mjólk-
ursala í Skarðshreppi þ. e. á
Reykjaströnd og Gönguskörðum.
Væru þetta þó þau héruð, sem
næst lægju aðalmarkaðsstaðn-
um, Sauðárkróki. Ástæðan til
þessa væri mjög lélegt vegasam-
band. Enda þótt þjóðvegur liggi
um þessar sveitir er hann ónot-
hæfur mestan hluta vétrar sak-
ir þess hve lélegur hann er.
Sömuleiðis eru nær eingöngu
sauðfjárræktarbú í uppsveitum
Skagafjarðar. Verður búskapur-
inn af þessum sökum einhæfari
í þessum sveitum og afkoma
bænda lélegri.
Vegaleysið mesta bölið
Lélegt vegasamband og ónógar
samgöngur eru glöggt dæmi um
lélega afkomu bændanna. Telur
Haraldur áreiðanlegt að mjólk-
urframleiðsla mundi aukast stór-
um með bættu vegakerfi. Mundi
það einnig hafa í för með sér
almennari hagsæld. Er það at-
hyglisvert hve búin eru lítil og
meðalinnlegg bænda lítið þar
sem vegirnir um sveitirnar eru
verstir. Hafa þeir héraðsráðu-
nautarnir Haraldur og Egill
Bjarnason gert á þessu nákvæma
athugun og birt niðurstöður sín-
ar í fræðsluriti Búnaðarsam-
bands Skagfirðinga.
MeðaJbýli 11 kýr
Meðalbústærð í Skagafjarðar-
sýslu samsvarar 11 kúm á heimili
og er þá lagt til grundvallar að
á móti hverri kú komi 2 geld-
neyti eða 20 kindur eða 10 hross.
Sauðfjárrækt er allmikil og hef-
ur aukizt að undanförnu. Er nú
fleira fé í Skagafirði en var fyr-
ir fjárskipti en þau fóru fram á
árunum 1948 og 1950. Má alveg
reikna með því að mæðiveiki sé
nú upprætt í héraðinu, að
minnsta kosti er öruggt að svo
er vestan Vatna.
Þröng afréttarlönd
Fastlega má búast við að ekki
verði mikil aukning sauðfjár að
sinni vegna skorts á afréttarlönd-
um.
Þegar er svo komið að einstak-
ir hreppar hafa svo þröng af-
réttarlönd að horfir til vandræða.
Kemur þetta greinilega fram á
afurðunum. Dæmi má nefna þar
sem eru Fljótin. Þau eru, sem
kunnugt er, mjög snjóþung og
því miklar innistöður á fé þar.
Væri því sú sveit mun betur fall-
in til framleiðslu mjólkur, en
því hamlar, sem fyrr segir, lélegt
vegasamband.
Miklar framfarir
Síðustu árin hafa orðið miklar
framfarir í búskap í Skagafirði,
segir Haraldur ennfremur. Yfir-
leitt stafar þetta af aukinni rækt-
un og aukinni áburðarnotkun svo
Leysa þarf vanda einang
runar og búsmœðar
Rœtt við Harald Árnason héraðsráðunaut
að Sjávarborg í Skagafirði
Djúpfryst sæði
Framhald af þessu gæti svo
orðið það að við fengjum djúp-
fryst sæði, segir Haraldur, frá
sameiginlegri stöð, sem staðsett
væri í námunda við Reykjavík.
Er í athugun að koma slíku fyr-
irtæki upp hér á landi, en þessi
aðferð hefir um nokkurt árabil
verið notuð í Bretlandi með góð-
og því að nú er réttar farið með
áburðinn en áður var, þótt enn
muni nokkur misbrestur á því.
Ennfremur kemur svo til mjög
aukin vélanotkun og framfarir
á hinu tæknilega sviði.
Læíur vel yfir starfinu
Haraldur lætur yfirleitt vel
yfir ráðunautsstarfinu. Segir
Ilaraldur Árnason héraðsráðunautur að Sjávarborg í Skagafirði
ásamt fjölskyldu sinni.
hann bændur taka þeim ráðu-
nautum yfirleitt vel, en þó sé
allt starf seinunnið í þessum efn-
um. Áhugi er mikill á um-
bótum í búfjárrækt, en fram-
kvæmdir eru oft nokkrum erfið-
leikum bundnar, bæði sökum
tímaskorts bænda, kostnaðar við
framkvæmdirnar og svo er einnig
til að áhugi er ekki fyrir hendi,
þótt það sé kannske minnsta
ástæðan.
Starf ráðunautanna fer mest-
megnis fram gegnum félagsskap.
Þó skortir enn á að alls staðar
hafi verið stofnuð félög og tor-
veldar það einnig að sjálfsögðu
starfsemina.
Örðugleikar með leiðbeininga-
starfsemi
Kynbótastarfsemin á við ýmsa
örðugleika að etja. Erfitt hefur
verið með öflun góðra kynbóta-
nauta og þegar reynd er komin
á þau, eru þau orðin gömul. Þeg-
ar hafa verið hafnar framkvæmd-
ir um að flytja hrútasæði sunn-
an úr Árnessýslu en árangur af
því hefir því miður ekki orðið
jafngóður og æskilegt hefði ver-
ið. Vonazt er þó til að þetta geti
gengið betur næst, því fyrirhug-
að er að halda þessari starfsemi
áfram. Ráðgert er og að leita fyr-
ir um að fá sæði frá Akureyri
ef nuðsynleg leyfi fást og fyrir-
greiðsla sæðingastöðvarinnar
þar
um árangri. Takist þessi fram-
kvæmd og fáist hið djúpfrysta
sæði hugsa Skagfirðingar sér
ekki að koma sér upp sæðinga-
stöð þar heima í héraði enda
mundi slíkt óþarfi.
Allt kynbótastarf auðveldara
Allar kynbótatilraunir yrðu á
þennan hátt árangursríkari ef
hægt væri að flytja sæðið á svo
auðveldan hátt og leyfi, fengist
fyrir því. Það er augljóst hve
miklir erfiðleikar eru á flutningi
kynbótagripa milli landshluta og
þá einkum og sér £ lagi vegna
sauðfjárveikivarnanna.
Fyrir tveimur árum var stofn-
að í Skagafirði hrossaræktar-
samband, sem er vel styrkt af
hinu opinbera og ef vel gengur
með rekstur þess á það að geta
orðið mikil lyftistöng fyrir hrossa
ræktina í heild. Aðalerfiðleik-
arnir við hrossaræktina eru þeir
að enn eru hross of mörg í nokkr-
um hreppum.
Bjart framundan, ef —
Að lokum sagði Haraldur að
engin ástæða væri til annars en
að líta björtum augum á fram-
tíð búskaparins í sýslunni, ef hið
brennandi spursmál fengist leyst,
þ.e., ef unnt yrði að afnema ein-
angrun nokkurra hreppa og
stækka búin þar.
vig.
Uppreisn vofir yfir
Austur-Evrópu
— segir fyrrverandi ráðherra í stjórn Nagys
VÍN, 10. september. — Hægri-
sinnaða Vínarblaðið Die Presse,
hefur birt bréf, sem skrifað er af
fyrrverandi innanríkisráðherra
Ungverjalands, Istvan Bibo, sem
nú situr í fangelsi í Búdapest. —
Bibo segir, að þess verði ekki
langt að bíða, að upprcisn brjót-
ist út í Austur-Evrópu, miklu víð-
tækari uppreisn en í Ungverja-
landi.
Bibo var meðlimur hinnar
skammlífu stjórnar Imre Nagy —
og segir Die Presse, að sendiráðs-
maður frá Asíu — í Búdapest —
hafi smyglað bréfi hans út úr
landinu.
Bibo ásakar Vesturveldin harð
lega fyrir að hafa brugðizt Ung-
verjum, er Rússar brutu þá á
bak aftur í uppreisninni í haust.
Kveður hann Ungverja munu
halda áfram að berjast fyrir
hlutleysi landsins — og sá tími
komi, að upp úr sjóði að nýju.
,.Krafan um aukið frelsi kemur
frá allri þjóðinni, frá ungum,
Hagslæll sumar
DALVÍK, 11. sept. — Undanfar-
inn hálfan mánuð hefur verið
hér allsvöl norðanátt með rign-
ingahryðjum öðru hvoru. Síð-
ustu dagana hefir snjóað í fjöll,
sem bendir til þess að sumar
þetta sé að kveðja. Sumarið hef-
ur að mestu leyti verið hagstætt
til landsins þótt enn eigi nokkrir
bændur hér hey úti, aðallega af
útengjum. Verkun heyja hefur al
mennt verið góð og í góðu meðal-
lagi að vöxtum.
Horfur eru taldar góðar á kart
öfluppskeru í haust. Berja-
spretta hefur verið meiri en
mörg undanfarin ár og almenn-
ingur hér heima og utanhéraðs
fólk notfærir sér það vel.
—Sipjo.
sem gömlum — ekki síður frá
þeim, sem aldir eru upp undir
hinu kommúniska skipulagi“.
Góð reknetjaveiði
hjá Ákranesbátum
AKRANE'SI, 11. sept. — 12 rek-
netabátar hér fengu í dag a!ls
800 tunnur af síld. Aflahæstir
voru Böðvar með 127 tunnur og
Keílir með 115 tunnur og Sigrún
með 107 tunnur.
Síldin hefur aldrei verið betri
en í dag og hefur öll verið söltuð.
í gær höfðu 8 bátar samtals
700 tunnur. Hafa Akranesbátarn-
ir aflað á tveim dögum 1500 tunn-
ur. — Oddur.
Aukin áfengisneyzla
unglinga
STOKKHÓLMI, 11. sept. (NTB)
Skólamálastjórn Svíþjóðar hefur
sent bréf til sænsku ríkisstjórn-
arinnar, þar sem vakin er athygli
á hættum þeim sem steðja að
æsku landsins. í bréfinu er bent
á það, að áfengisbrot skólaæsk-
unnar hafi fjórfaldazt á fjórum
árum.
Skólastjórnin telur að hér sé
geigvænleg hætta á ferðum og
bezta vörnin sé að auka fram-
lög ríkisins og stuðla með öðr~
um hætti að hollri æskulýðsstarf-
semi.
í bréfinu er þess getið m.a.,
að árið 1938 hafi aðeins ein af
hverjum 13 stúlkum og einn af
hverjum 8 drengjum neytt áfeng-
is fyrir 17 ára aldur. En árið 1950
hafði þriðja hver stúllia og ann-
ar hver piltur drukkið fyrsta
staupið fyrir þann aldur.
Sigurðuir Suðjóussuu
Minningarorð
Skálmar dauði um byggðir
breiðar
ber hann ijá að grænum stráum
hníga og falla verður að velli.
Vænsta eik sem feyskjur bleikar
sorg og trega telur hann eigi,
tek því að horfa til baka slóðina á
ÞAÐ er hljótt og friðsælt kvöld
á Djúpavík 10. júlí, sólarlagið
dásamlegt, friður og ró yfir fjöll-
úm, særinn spegilsléttur.
í dag var mér tilkynnt af vini
mínum andlát Sigurðar Guðjóns-
sonar. Minningarnar hrúgast upp
allt — já, bókstaflega allt er
gleymt, nema hann sem búinn
var að vera samstarfsmaður
minn hátt á annan áratug og var
allt til hinztu stundar sá maður-
inn, sem lagði síðast sína öruggu
starfshönd á uppgjör fyrirtækis
þess er ég starfa hjá.
Hver kemur í hans stað? Hvar
er hægt að finna jafnoka hans í
starfi, framúrskarandi vand-
virkni og samvizkusemi.
Betri samstarfsmann og félaga
treysti ég mér ekki til að finna,
drengskapur hans og trúmennska
var óviðjafnanleg. Mikinn á-
vinning tel ég mig hafa haft, af
kynnum mínum við Sigurð
Guðjónsson. Þau kynni urðu mér
dýrmætur skóli og því lengri sem
kynni okkar urðu, þeim mun
traustari urðu vináttuböndin,
aldrei mun svo góðs manns getið
í mín eyru, að hann komi mér
ekki fyrst í huga. Ég hugsa til
þeirra mörgu, sem kynnzt hafa
Sigurði í starfi, í gleði og sorg, ég
hugsa til fyrrverandi húsbænda
hans og þeirra er hann starfaði
síðast hjá, ég hugsa til þeirra
félagasamtaka, sem hann starf-
aði fyrir af mikilli ósérplægni og
trúmennsku. Ég hugsa til litlu
elskulegu bróðurdóttur hans, er
hann unni svo heitt.
Allir, sem kynni höfðu af hon-
um, hafa beðið óbætanlegt tjón.
við hið sviplega fráfall. En síðast
en ekki sízt beinist hugur minn
til aldraðrar móður, sem svipt
hefir verið með skömmu milli-
bili báðum sonum sínum og eig-
inmanni, henni getur ekkert
bjargað annað en trúin á mátt
og handleiðslu Guðs. Og ég veit
að trú hennar er örugg og^þá er
henni borgið.
Ég ætlaði mér ekki með þess-
um hugleiðingum mínum, um
þennan látna vin, að misbjóða
virðingu hans og sæmd með ó-
þarfa mælgi, slíkt væri minn-
ingunni um hann ósamboðið.
Vertu blessaður og sæll vinur,
ég hlakka til næstu samfunda.
H. Kr. Jónsson..