Alþýðublaðið - 09.10.1929, Blaðsíða 2

2
alþýðublaðið
Vestur-íslendingar.
Bréf forsætisráðherra Saskatchewanfylkis um fjárveitinguna
til heimferðanefndar Þjóðræknisfélagsins.
Afvopnunarfrumvarp
verkamannastjórnarinnar í
Qanmorku.
\
Danska stjórnin hefir nú lagt
afvopnunarfrumvarp sitt fyrir
Þjóðþingið. Er frumvarpið því
nær óbreytt frá þvi, sem meiri
hluti Þjóðþingsins samþykti árið
1926. Árleg útgjöld eru áætluð
17,9 millj. danskra króna, í stað
42 milljóna, sem vinstri manna
stjóynin áætlaði á fjárlögum, og
48 milljóna, sem hægri menn
héimtuðu. Af þessum 17,9 millj.
eiga 7,2 millj. að ganga til varð-
liðsins, sem koma á í stað land-
hersins, og 10,7 millj. til gæzlu-
skipa, er koma í stað herflotans.
Einn af íhaldsþingmönnunum,
Bent Holstein, hefir tilkynt, að
hann ætli að leggja fyrir þingið
hið upprunaleg afvopnunarfrum-
varp jafnaðarmanna, en sam-
kvæmt því eru gjöldin áætluð að
eins 11 milljónir, eða nærri 7
millj. króna lægri en í frum-
varpi stjórnarinnar nú. Segist
hann gera þetta til þess að eins
að fá ítarlegur umræður um
málið, einkum að því er snertj
skuldbindingarnar gagnvart
Þjóðabandalaginu.
(Sendiherrafrétt.)
Ungmennaskóliim
i Reykjavik.
Ungmennaskólinn starfaði í
fyrra í þremur deildum. Nú starf-
iar hann í 5 deildum. Dagskólinn
,er i tveimur bekkjum, og er hvor
um sig tvískiftur. I fyrra var að
eins 1. bekkur, — sem var tví-
skiftur —, og kvölddeildin. í
skólanum voru alls 64 nemendur
í fyrra. Nú eru þeir 89, þar af
$9 í dagskólanum og 20 í kvöld-
skólanum. I 2. bekk eru 34 nem-
endur, þar af 27, sem voru í 1.
bekk í fyrra, en í honum voru
þá 47. Hinir 20 hafa ýmist snúið
sér að atvinnustörfum, iðnaðar-
námi eða öðru sérnámi. 1 1- bekk
eru 35.
Eins og í fyrra lánar ríkið skól-
anum tvær kenslustofur í Stýri-
mannaskólanum, en sökum þess,
að þær eru ekki fleiri, verður að
nota þær allan daginn. Fer kensl-
an í báðum deildum 2. bekkjar
fram fyrri hluta dags, en í báð-
um deildum 1. bekkjar að mestu
eftir hádegi, kl. 1—7. Þá tekur
kvölddeildin við. Er starfstími
hennar kl. 7—10 þrjú kvöld í
viku og 7—9 tvö kvöldin, en á.
laugardagskvöldum eru ekki
kenslustundir. í 2. bekk eru
kenslustundirnar 35 á viku í
hvorri deild, þar af 27 í bókleg-
um fræðum. í hinum 8 er kend
teikning, handavinna, söngur og
leikfimi. i 1. bekk eru 33 kenslu-
stundir á viku í hvorri deild, þar
af 25 í bóklegum fræðum. Kveld-
skölinn starfar 13 stundir á viku.
Námsgreinir eru hinar sömu og
í fyrra, en auk þeirra leikfimi,
sem þá varð ekki komið við sök-
um húsnæðisskorts. Nú er *hún
kend í fimleikahúsi íþróttafélags
Reykjavíkur, sem áður var
Landakotskirkjan gamla. Þjóðfé-
lagsfræði og heilsufræði eru
einnig kendar í 2. bekk skólans.
Kennarar eru allir hinir sömu
og í fyrra og nokkrum stunda-
kennurum bætt við. Hefir skóla-
stjórinn og samkennarar hans
mikinn áhuga á því, að skólinn
verði nemendunum að sem allra
mestum og beztum notum í líf-
inu. Hefir kennaravalið tekist
prýðilega.
Ungmennaskólinn er stofnaður
til þess að efla mentun og menn-
ingu reykvísks æskulýðs. Er á
slíkum alþýðlegum unglingaskóla
hin mesta nauðsyn. Tveggja vetra
bám í skólanum er tilvalinn und-
irbúningur undir sérskóla, og fyr-
ir þá, sem ekki njóta frekari
kenslu, er vist í slíkum ung-
mennaskóla ómissandi veganesti.
Nú á dögum er almenn þekking
algerlega ómissandi þegar út í
lífið kemur. Og Ungmennaskól-
inn er sniðinn eftir þörfum og
getu mikils meiri hluta æsku-
fólksins hér í Reykjavík.
Til þess að skólinn geti náð
þeim vexti og viðgangi, sem
nauðsyn æskulýðsips krefur, dug-
ir ekki. að marka honum til
lengdar bás í húsi annars skóla,
þar sem er alt of þröngt um
hann. Reykjavíkurborg og ríkið
eiga hið allra bráðasta að reisa
honum hans eigið hús, þar sem
hann getur vaxið eftir þörfum
reykvísks æskulýðs. Það hús
verður svo einn hluti í samskóla-
byggingunni fyrirhuguðu. Allur
dráttur á því kemur niður þar, sem
sízt skyldi, á menningu hinnar upp-
vaxandi kynslóðar, því að þegar
skólinn hefir fengið nauðsynlegt
húsnæði, getur hann orðið miklu
fleirum æskumönnum menningar-
lind. — Og það er honum ætlað
að verða.
IsSandsbanki
ú Isaflrði,
„Andsvar11 útbiísstjóirans.
Magnús Thorsteinsson útbús-
stjóri Islandsbanka á ísafirði
hefir ritað langa og einkar at-
hyglisverða hugvekju um starfs-
hætti útbúsins. Birtist hugvekja
þessi í „Mgbl.“ fyrir stuttu og
kallast „Andsvar" við grein Ól-
afs Friðrikssonar, er birtist í Al-
þýðublaðinu fyrir skömmu, og
grein svipaðs efnis í „Skutli“ 6.
sept. s. 1.
Staðfestir Magnús afdráttar-
laust frásögnina um það, að
hann hafi fyrir útbúsins hönd selt
tengdaföður sínum tvo hluti í
íshúsinu Jökli fyrir 5250 krónur
hvorn og að Landsbankinn hafj
skömmu síðar selt einn hlut í
sama íshúsi fyrir 7000 kr., eða
Eftixfarandi hréf fxá foxsætis-
ráðherra Saskatchewanfylkis i
Kanada, Hon. J. G. Gardiner, bef-
ir verið birt f ístenzku blöðunum,
sem gefin eru út í Winmipeg.
Eins og kunmugt er veitti Sas-
katchewanþingið heimferðamefnd
Þjóðræknisfélagsins nokkurn
styrk, en bréf forsætisráðherrams
sannar, að það er ekki rétt, að
styrkurinn hafi verið veittur
nefndinni í þeim tilgangi að
hvíetja ístenzka borgana til þess
að flytja búferlum tiil Kanada,
eins og ándstæðingar heimferð-
amefndariinnar munu hafa borið
hennii á brýn. Þar sem gildar
ástæður eru fyrir því, að aJmenn-
ingi á Islandi verði kunn afstaða
forsætisráðherra Saskatchewan-
fylkils í þessu máli, telur FB. rétt
að senda blöðunum afrit af bréfi
hanis til birtingar. Bréfið er svo-
hljóðandi, dagis. 6. ágúst, tekið
hér upp eftir þýðingu „Heims-
kringlu“:
Kæri herra!
Mér hefir verið skýrt frá því,
að deilur hafi gengið í íslenzku
blöðfunum, sem gefin em út í
Winnipeg, með tilliti tffl tUgangs-
ins með því, er stjórn og þing í
Saskatchewan veitti fé til heim-
ferðamefndarinnar ísjenzku, er
gengst fyrir feiðangri til íslands
í tilefni af þúsund ára hátíð al-
þiingis á Islandi í júní 1930. Mér
hefir enn fremur verið skýrt frá
því, að staðhæfingar hafi verið
gerðar í þá átt, að fyrirætlumin
með fjárveitingunni hafi verið sú
að nota þetta tækifæri til þess
aö auglýsa Saskatchewam, með
það fyrir augum að hvetja ís-
lenzka borgara til þess að fJytja
úr landi til þessa fylkis.
1750 krónum meira. — Þarf ekki
fleiri orð um það.
Enn fremur staðfestir M. Th,
þá frásögn, að gjaldkeri útbúsins
hafi keypt af því svonefnda
Löngubúð fyrir 600 krónur
(„Skutull" og Ól. Fr. h.öfðu sagt
500 kr.) og selt hana aftur nokkr-
um mánuðum síðar fyrir 1500
krónur. Segist útbússtjóranum
svo frá, að 17. jan. s. 1. hafj
gjaldkerinn greitt útbúinu 600
kr. og fengið viðurkenningu fyrir
því, að hann væri orðinn eigandi
að Löngubúðinni. „Og nú,“ bætir
hann við, „byrjar raunasaga El-
íasar.“ Skal sú „raunasaga“ ekki
rakin hér, en hún endar á þá
leið, að um 4 mánuðum síðar sel-
ur gjaldkerinn Löngubúðina fyrir
900 krónum, eða 150%, meira, en
hann borgaði útbúinu fyrir hana.
Ýmsir „forretningsmenn"
myndu ekki kalla þetta „rauna-
sögu“, heldur sennilega þvert á
Ég vildi þvi gjarna gefa stut&J
yfirlýsingu um það, undir hverj-i
um kringumstæðum þetta fé vax
veitt, og vildi ég biðja yður að
birta þessa skýrimgu i blaði yðar.
Athygli löggjafarþimgs Sakat-
chewan var fyrst dregim að þús-
und ára hátí'ðinmi íslenzku í ræðjh,
er þingmaður Wynyardkjördæmi®
hélt vlð umræðurnar um hásætis-
ræðuna á þinginu 1928. Þingimu
var iskýrt frá því, að Islendingar
í Kanada og Banidaríkjumum væm
að búa sig undir leiðangur til ÍS-
lamds í tilefni af þeim viðburði.
1 ræðu sinni skýrði þingmaðurinn
frá almennum hagsældum á ís-
landi og benti á það, að þessi
leiðangur myndi engin áhxif hafa
til þess að aftur hæfist flutningar
Islendinga til Kamada. Innflutn-
ingar frá Islamdi ætti sér ekki
fengur stað.
Þegar fjárveitingin til nefndar-
innar til skipulagskostnaðar var
tij umræðu í þingintu, fékk húm
einróma stuðning þingsins. Með-
mælaræður ýmsra helztu þing-
manna allra flokka báru það ótvi-
rætt með sér, að tilgangurinn var
eimasta sá, að heiðra og sýnla
samúðarvott þessum einstæða,
sögujega viðburði, með því að
stuðla að þvi, að þessi leiðangur
íslendinga frá þessu fylki mbetti:
sem bezt takast. Þetta var alger-
fega í samræmii við skilningj
stjómarinnax.
Ég vona, að þessi yfirjýsing
verði til þess að afmá allan mis-
skilning, er kann að hafa risið I
sambandi við þessa veitingu.
Yðar einlægur
Jarrtes G. Gardiner.
Barnasokkar
afar-ódýrir, sterkir og
fallegir,
nýkomnir í
Branns-verzlnn.
móti. En ef til vill er það fram-
hald sögunnar, sem útbússtjóran-
um finst raunalegt. En fram-
haldið er í skemstu máli þaö,
að því er M. Th. segir, að gjald-
kerinn hefir gefið bankanum eða
ætlar að gefa honum þessar 900
krónur, eftir tiímælum útbús-
stjórans.
Gott er að fá svona ötvíræða
staðfestingu útbússtjórans sjálfs
á því að rétt hafi verið skýrt
frá þessum viðskiftum útbúsins,
og án efa mun mörgum þykjq