Alþýðublaðið - 15.10.1929, Blaðsíða 2

Í&ISÞÝÐUSBABIS!
SíMgnr jafnaðarmama f Ásíralín.
Mr bafa mibinn meiri hlnta Dingsæía i neðri ðeildinni.
FB., 14. okt.
Frá Melbourne í Ástralíu er
simað til „United Press“: Stjórnin
hefir beðið mikinn ósigur í kosn-
ingunum til neðri málstofu Ástr-
alíuþings. Samkvæmt úrslitum,
sem þegar eru kunn, fá verkamenn
46 þingsæti og þar af leiðand^ al-
gerðan meiri hluta í málstofunni.
Þjóðernissinnar hafa fengið 13
þingsæti, bændaflokkurinn 11, ó-
háðir þjóðernissinnar 3, aðrir „ó-
háðir“ tvö.
Búist er við lausnarbeiðni Bru-
ce-stjórnarinnar þá og þegar.
Hteðlsðstandlð.
Meira en fimti hluti Reykvíkinga býr við
svo mikil þrengsli, að stór-liætíuiegt er
heilsu þeirra.
Nú eru loks fullgerðar þær 10
yfirlitsskýrslur, sem húsnæðis-
nefndin í fyrra vetur ákvað að
láta semja um húsnæðisástand og
leigukjör hér í bænum. Alþýðu-
blaðið hefir áður skýrt nokkuð
frá innihaldi 8 fyrstu skýrsln-
anna, en tveggja hinna síðustu
hefir enn eigi verið getið.
Skýrslur þessar eru um
þrengsli og leigukjör, en þó að
eins í eins og tveggja herbergja
íbúðum, svo að ekki er unt að
gera nokkurn samanburð í þessu
efni á smáu íbúðunum og hinum
stóru. Væri það þó einkar fróð-
legt, því að það er vist, að leig-
an er yfirleitt miklu hærri fyrir
smáu íbúðirnar lélegu og þæg-
indalausu, sem almenningur á
heima í, en fyrir þær stóru, sem
efnafólkið leigir.
í fyrri skýrslunni eru íbúðirnar
flokkaðar eftir íbúafjölda og
rúmtaki á íbúa hvern; en tvö
börn undir 15 ára aldri teljast
þar einn íbúi.
Skýrsla þessi er ægiiegur vitn-
isburður um húsnæðisástandið
hér í bænum. Þrengslin eru víða
svo afskapleg, að engu tali tekur.
í S0 eins hérbergis ibúðum
er íbúata'an frá 6—10 í hverri,
og f 48 tveggja herbergja ibúð-
um 9—14 í hveni og eru
|>ó hver tvo börn talin að eins
einn ibúi.
Eins og tveggja herbergja í-
búðir eru samtals 2924, eða um
56% af öllum íbúðum í bænum.
Um 44o/o, eða nálægt helmingi,
bæjarbúa eiga heima í þeim.
Þar sem húsnæðismálin eru í
sæmilegu lagi er talið, að meðal-
fjölskylda geti ekki komist af
með minni íbúð en 3 herbergi,
auk eldhúss og þess háttar, og
engin fjölskylda sé svo lítil, að
hún ekki verði að hafa að minsta
kosti 2 sæmileg herbergi auk eld-
húss.
Auðvitað er ekki einhlítt að
miða við herbergjafjöldann. Þau
eru misstór. Þess vegna er oftast
miðað við það, hversu mikið loft-
rúm í íbúðarherbergjum komi á
íbúa hvern, þegar þrengslin eru
metin. Mun það álit lækna og
heilsufreéðinga yfirleitt, að 15
teningsmetrar loftrúms á hvern
íbúa sé það allra minsta, sem
óhætt er að búa við án þess bein-
línis að stofna heilsunni í voða.
Svarar það til þess, að 5—6 fer-
metra gólfflötur sé handa íbúa
hverjum i herbergjum með
venjulegri hæð.
En skýrslan sýnir, að hér i
Reykjavik eru 1040 eins og
tveggja herbergja íbúðir, þar
sem minna loftrúm en 15 m. kem-
ur á hvern fullorðinn [ibúa,
og er pá rúmtak eldhúsanna
reiknað með. Fullorðnir ibúar
i pessum 1040 ibúðum eru taldir
4567. Sé hvert barn talið íbúi,
verður ibúatalan 5500—6000, eða
h.u.b. 4 í hverju ibúðarherbergi
að meðaltali.
Mest eru þrengslin í allra
minstu íbúðunum, eins herbergja
íbúðunum. Þær eru samtals 1296,
og í 596 af þeim er minna en
15 tenm. rúmtak á hvern full-
orðinn íbúa, í 201 er það minna
en 10 tenm., og í 9 íbúðum
minna en 5 tenm. á hvern ibúa,
en það svarar til 2 ferm. gólf-
flatar. — Það er varla nógu stór
blettur til að liggja á.
Tveggja herbergja íbúðirnar
eru heldur skárri. Þær eru alls
1628, þar af eru 444, þar sem
minna en 15 tenm. loftrúm kemur
á íbúa hvern, og 98 með minna
en 10 tenm. loftrúmi á íbúa
hvern. Er rúmtak eldhúsanna þó
alls staðar reiknað með.
Þetta eru tölur, sem tala:
Fullur fimti hluti Reykvíkinga
býr við svo mikil þrengsli, að
það eitt er stórhættulegt heilsu
þeirra. Hver fullorðinn maður
eða kona og hver 2 börn af
þessum 5500—6000 ibúum hafa
að eins tveggja til sex fermetra
gólfflöt til umráða. Þarna er set-
ið, borðað, sofið og matreitt. Og
þarna verða börnin að læra og
leika sér. Við þrengslin bætist
svo oft það, að íbúðin er köld,
Verzlan Ben. S. oðrarinssonar, Langavegi 7,
hefr mikið af fallegum og góðum tilbúnum vörum á boðstólum handa
konum, köilum og unglingum og börnum. T. d. banda konnmt
Boli úr silki, ull og baðmull. Náttföt. — Máttfe|óla og Skyrtur
úr silki og lérepti. Morijsmkjóla, svuntur, IiíSstykki margar
stærðir og tegundir. Mjaðmabeltí og Sofekabðnd, Brjést-
haldara. — GolStreyjnr í mörgum litum. ITndlrfejóla og
Samfestlnga úr silki. Bnxnr úr silki, ull og baðmull. SUbf-
slæður og Vasafelúta, úr miklu að velja. Sokka um 50 tegundir
úr silki, ull og baðmull og i öllum beztu fallegustu nýtízku Iitum, og
auðvitað Svartir líka. Rykfrafefea og Regnhlffar og fl. og fl.
Handa nnglingum og bðrnnm: Náttföt. — Boli. — Buxur,
mikið úrval. Fot úr ull, silki og baðmull. Útifðt í mörgum litum.
Prjóuatreyjur úr ull, og silki. Húfnr og losnr. Kot. Sofefea
úr ull, silki og ísgarni. — Uliarfelufeknr. — Sfeólasvnntnr.
— Peysur. — Vetrarfeápur störar og smáar með nýtízku sniðl
og litum. Matrósafðt með stuttum og síðum buxum. Merkt isl.
fánanfim. Yfirfrakkar, mikið úrval. JakfeafSt. — Bnxnr. —
Prjónapeysur. Berhúfur og Matrósahúfur. Axlabðni
og Belti. Vasafelútar og Rálsbindi o. m. fl.
Handa Karlmonnum: Nærfatnaðr, Peysur, Stormjafek-
ar, Vinnuföt, Sokkar, mikið úrval. Axlabönd og Sofefea-
bönd. Ermahaldarar. Hálsklútar úr ull og silki 0. fl. 0. fl.
Auk alls þessa ofantalda eru Borðdúfear hv. og mislitir, Ullar-
bandið alþekta i öllum regnbogans litum. Teppagarn og Tvlnni,
Bendlar og Teygjubðnd, Handfelæði og Handklæða-
dregill hv. og mislit; Pvottarýjur og margt og margt fleira.
Verðið er miklu lægra en hjá nokkurri annari verzlun borgarinnar. -—
Reynslara er sararafiefkur.
rök, dimm og loftill. Milli 200
og 300 íbúðir eru taldar beinlínis
heilsuspillandi, hinar eru marg-
falt fleiri, sem eru stórgallaðar á
ýmsan hátt.
Og fyrir þetta húsnæði greiða
verkamenn í leigu þriðjung til
helming af öllum tekjum sínum.
Og svo berjast mennirnir, sem
þetta fólk vinnur fyrir, eins og
t. d. Ólafur Thors, með hnúum
og hnefum gegn því, að ríkis-
sjóður leggi fram einar 25 000
krónur á ári til þess að hjálpa
verkafólki hér að koma sér upp
sæmilegum íbúðum.
Sjúkrasamlag Reykjaulknr.
111 manns, eða 66kvenmennog
45 karlmenn, gengu inn í Sjúkra-
samlag Reykjavíkur á síðasta
fundi, sem stjórn samlagsins hélt
(fyrir sept.mán.). Er þetta lang-
mesta fjölgunin í samlaginu, sem
enn hefir orðið á einum mánuði,
síðan það var stofnað fyrir 20
árum, og má í sambandj
við þetta benda á þá mjjung,
að forstöðumaður sœnska frysti-
hússins hér hefir fyrstur manna,
svo vitanlegt sé, gert það að skil-
yrði fyrir atvinnu við frystihús-
ið, að þeir, sem hennar njóta og
komist geta í samlagið, skuli
ganga í það, enda greidir stjórn
frystihússins 1/3 hluta idgjald-
anna fyrir verkamenn sína -(dag-
peninga-trygginguna lika), og á
stjórn frystihússins þakkir skilið
fyrir þetta. Fordæmi það, er hún
gefur með þessu, ætti að verða
til þess, að fleiri atvinnurekendur
sigli í sama kjölfarið og styrkí.
verkamenn sína -á líkan hátt til
þess að geta notið hinnar mikils-
verðu tryggingar, sem í því er
fólgin að vera í samlaginu. —-
Hlutavelta samlagsins gekk ágæt-
lega, og hefir stjórn þess beðið
blaðið að færa öllum þeim
mörgu mönnum, sem styrktu
hana með góðum gjöfum og al-
mennri þátttöku, hugheilar þakkir
sinar.
Að 66 kvenmenn ganga í S. R„
á einum mánuði er vottur þess,
að húsfreyjur borgarinnar hafa
tekið vel og rækilega til greina
bendingar blaðanna um að láta
dætur sínar og þjónustumeyjar
ganga í samlagið, og tala karl-
mannanna (45) bendir einnig á,
að ungu piltarnir eru að vakna
til meÖvitundar um þá miklui
nauðsyn fyrir sig að tryggja.
heilsu sína í S. R.
Takmark samlagsins er, að all-
ir, sem þess eiga kost, gangi í
það, því að það er áreiðanlega
þeim sjálfum fyrir beztu og bæj-
arfélaginu til ómetanlegra hags-
muna.
íslandsmynd
Leo Hamsens
var sýnd í fyrsta sinn á laugar-
daginn í Nýja Bíó. Margir kafl-
arnir eru ljómandi fallegir, eink-
um landslags- og fossa-myndirn-
ar. Myndirnar frá Krýsuvík, Eyja-
fjallajökli og Langjökli og GulÞ
fossi eru alveg skínandi vel tekn-
ar og eitt þ.að fegursta, sem hér