Morgunblaðið - 31.12.1958, Blaðsíða 16

40
MORCVNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 31. des. 1938
Viðgerð á skipi.
landbúnaðar veita þeim atvinnu-
vegum.
Hefur þetta borið þann árang-
ur, að á fjárlögum 1957 var sam-
þykkt að hækka fjárveitingu til
Iðnlánasjóðs upp í kr. 1.450.000,00
og hefur sú fjárveiting staðið
óbreytt síðan.
Nú hafa alþingismennirnir Jó-
hann Hafstein og Magnús Jóns-
son lagt fram á Alþingi enn á ný
frumvarp um Iðnlánasjóð, þar
sem gert er ráð fyrir því. að til
sjóðsins renni helmingur gjalds
af innlendum tollvörutegundum,
sem síðan sé ráðstafað til stofn-
lána.
Frumvarp þetta hefur verið
tekið til fyrstu umræðu í neðri
deild, en var síðan vísað til fjár-
hagsnefndar sömu deildar.
Mun verða fylgst með meðferð
þess á Alþingi, því að augljóst
mál er, að þær kr. 1.450.000,00,
sem Iðnlánasjóði er ætlað á fjár-
lögum ársins 1959, mun hrökkva
skammt eins og verðlag er nú
orðið í landinu. Fái Iðnlánasjóður
hins vegar helming gjalds af inn-
lendum tollvörutegundum, ætti
hlutur hans að verða 5 til 6 millj.
á ári.
20. Iðnþing íslendinga
Iðnþing var háð á ísafirði dag-
ana 9. til 13. júlí, og var það hið
20. í röðinni. Á málaskrá voru
þessi mál: Upptaka nýrra sam-
bandsfélaga, nýjar iðngreinar, iðn
fræðsla og iðnskólar, efling Iðn-
lánasjóðs, skatta og tollamál, iðn-
skýrsiur, söluskattur og útflutn-
ingssjóðsgjald, Iðnaðarbankinn
og sýningamál.
Voru gerðar samþykktir í þess-
um málum, sem síðan voru send-
ar hlutaðeigandi aðilum.
Forseti Landssambands iðnaðar
manna, Björgvin Frederiksen,
minntist þess sérstaklega í þing-
setningarræðu sinni, að tveir
menn hefðu satið öll Iðnþing frá
byrjun, en það eru þeir Helgi
H. Eiríksson, fyrrv. forseti Lands
sambandsins og Guðjón Magnús-
son, núverandi form. Iðnaðar-
mannafélags Hafnarfjarðar.
Iðnþingið samþykkti að sæma
Marzelíus Bernharðsson, skipa-
smíðameistara, ísafirði og Vigfús
Jónsson, trésmíðameistara, Sandi,
Snæfellsnesi, heiðursmerkjum
iðnaðarmanna í silfri.
Úr stjórn Landssambands iðn-
aðarmanna áttu að ganga Guð-
mundur Halldórsson, húsasmíða-
meistari og Vigfús Sigurðsson,
húsasmíðameistari, en þeir voru
báðir einróma endurkjörnir. Aðr-
ir í stjórn eru: Björgvin Freder-
iksen, vélvm., forseti, Einar
Gíslason, málaram., varaforseti,
og Tómas Vigfússon, húsasmíða-
meistari.
Iðnskýrslur
Á síðastliðnu vori fóru við-
skiptafræðingarnir Guðlaugur
Þorvaldsson, Guðm. H. Garðars-
son og Svavar Páisson, löggiltur
endurskoðandi til Noregs og
Þýzkalands til þess að kynna sér
söfnun og sammngu iðaskýrslna.
Tildrögin að þessari för voru
þau, að á undanförnum árum
hafa verið gerðar margar til
raunir til þess að safna skýrslum
um iðnaðarframleiðslu lands-
manna. Þessar tilraunir höfðu að
miklu leyti mistekist og var því
forráðamönnum iðnaðarins ljóst,
að við svo búið mátti ekki standa.
Var nú hafist handa og stofnað
til samvinnu milli Hagstofu ís-
lands, Iðnaðarmálastofnunar ís-
lands, Fél. ísl. iðnrekenda og
Landssambands iðnaðarmanna til
þess að þrautreyna, hvort ekki
yrði unnt að skipa þessum málum
hér á þann veg, sem tíðkast hjá
nágrönnum okkar.
Sendinefndin mun væntanlega
skýra frá athugunum sinum á
næstunni og gera tillögur um
betri tilhögun á útgáfu og söfnun
iðnskýrslna.
En þá er komið að iðnaðar-
mönnum og iðnrekendum. Mikil-
vægt er, að þeir geri sér grein
fyrir þvi, hve þýðingarmikið mál
er hér á ferð. Gildi iðnaðarins
fyrir þjóðarbúið verður að koma
sem skýrast fram, og það verður
ekki, fyrr en iðnaðarmenn hafa
lagt gögnin á borðið.
Iðnaðarbankinn
Iðnaðarbankinn hefur starfað í
fimm ár. Hann var stofnaður
fyrir forgöngu Landssambands
iðnaðarmanna og Fél. ísl. iðnrek-
enda til þess að efla íslenzkan
iðnað og leysa úr brýnum láns-
fjárskorti hans. Hefur bankanum
orðið verulega ágengt í þessum
efnum, þótt á hafi skort, að bank-
inn hefði yfir nægu fjármagni að
ráða til þess að fullnægja sívax-
andi þörf iðnaðarins fyrir rekst-
ursfé. Þess ber að gæta, að Iðn-
aðarbankinn hefur ekki fengið
annað fjármagn til starfsemi sinn
ar, auk stofnfjárinnlaga nema
sparifjárlögin ein. Námu þau í
ársbyrjun um 60 millj. króna og
munu um þessi áramót nema um
68 millj. króna.
Frá því að Iðnaðarbankinn tók
til starfa, hefur hann verið í leigu
húsnæði, sem er í senn óhentugt
og ófullnægjandi. Hins vegar á
bankinn lóðina nr. 10B við Lækj-
argötu, en ekki hefur verið unnt
að hefja byggingarframkvæmdir
vegna þess, að fjárfestingaryfir-
völdin hafa ekki veitt leyfi til
þess.
Þótt ráðamenn þjóðarinnar
hafi ekki ennþá búið Iðnaðar-
bankanum sömu starfsaðstöðu og
lánastofnunum landbúnaðar og
sjávarútvegs, þá hefur bankinn
dafnað vel og sýnt, að hann er
trausts verður.
Skipasmíði
Það er nauðsynlegt fyrir eins
mikla fiskveiðiþjóð og íslend-
inga að eiga á að skipa hæfum
skipasmiðum. Þeir annast við-
gerðir, viðhald og margs konar
aðra þjónustu, sem ekki er unnt
að sækja annað. En sé þessi nauð
syn borin saman við þann að-
búnað, sem þessi iðn hefur orðið
að búa við, þá mætti «etla, að
bún vseri þarflitil.
Fyrirsvarsmenn skipasmíða-
stöðva landsins hafa marg sinnis
bent á þá staðreynd, að til þess
að unnt væri að annast viðhald
bátaflotans, þyrftu skipasmíða-
stöðvarnar að hafa nýsmíði með
höndum. Þetta stafar af því, að
viðgerðir báta eru tímabundnar
og alger rekstrarstöðvun ákveð-
inn tíma árs orsakar það, að
menn fást ekki til þess að leggja
fyrir sig svo ótrygga vinnu. Hef-
ur þetta komið víða í ljós nú,
enda hefur nýsmíði verið mjög
lítil á síðastliðnu ári.
Á undanförnum tveim árum
hefur dregið verulega úr ný-
smíði, eins og sést af eftirfarandi
yfirliti:
Rúml.
Tala brúttó
Bátar smíðaðir 1956 18 732
Bátar smíðaðir 1957 15 428
Bátar smíðaðir 1958 5 ca. 200
Af þessum 5 bátum, sem smíð-
aðir hafa verið á árinu 1958, hafa
tveir verið smíðaðir á ísafirði, um
60 rúml. brúttó hvor, og einn í
Hafnarfirði af sömu stærð. Auk
þess hefur verið smíðaður bátur
í Vestmannaeyjum, sem er um 14
rúml. brúttó og annar á Akur-
eyri, sem er um 9 rúml. brúttó.
Auk þessa, sem nú hefur verið
talið, hafa verið smíðaðir nokkr-
ir nótabátar.
Nú eru í smíðum tveir bátar.
Annar er í Neskaupstað og verð-
ur um 70 rúml. brúttó, en hinn
er á Akureyri og verður um 65
rúml. brúttó.
Sú nýjung hefur rutt sér til
rúms að búa nótabáta til úrplasti,
og hafa þeir reynzt vel. Ennfrem-
ur er hafinn undirbúningur að
því að setja plaststýrishús á bát,
sem er um 40 rúml. brúttó að
stærð.
Unnið hefur verið að því á
undanförnum árum að tryggja
skipasmíðastöðvunum fé til þess
að þær gætu byggt skip fyrir
eigin reikning. Fyrsta skrefið í
þessu máli var stigið 1957, en þá
var tekin upp í fjárlög heimild
til handa ríkisstjórninni til þess
að ábyrgjast allt að 4 millj. kr.
lán fyrir innlendar skipasmíða-
stöðvar til bátasmíða innanlands.
Heimild þessi hefur síðan verið
í fjárlögum, en lítið notuð. Nú
mun hins vegar ekki verða hjá
því komizt að sannreyna, hvaða
stuðningur felst í þessu ákvæði
fjárlaganna fyrir skipasmíða
stöðvarnar.
Lokaorð
Það getur ekki hjá því farið,
að menn horfi með nokkrum ugg
til komandi árs. Verðbólguþró-
un undanfarandi ára hefur haft
mjög óheillavænleg áhrif á þró-
un iðnaðar, enda er nú svo kom-
ið að stöðvun blasir við hjá ýms
um iðngreinum verði ekkert að
gert.
Iðnaðarmönnum er það mikil
nauðsyn, að framleiðslukostnaði
sé stillt í hóf. Þeir þurfa margir
að selja vörur sinar í samkeppni
við erlendar iðnaðarvörur, sem
framleiddar eru við mun hag-
stæðari rekstrarskilyrði en hér
eru. Má heita furðulegt, að ís
lenzkur iðnaður skuli fram að
þessu hafa staðizt svo ójafna sam
keppni, en það færir mönnum
heim sanninn um, hve iðnaður er
lífvænlegur í landinu, og hve
mikilvægt er að búa honum betri
vaxtarskilyrði.
Sagt hefur verið, að sjávarút
vegurinn afli gjaldeyrisins, en
iðnaðurinn spari hann. Þess
vegna er mikils um vert, þegar
leitast er við að ráða bót á gjald-
eyrisskortinum, að efla iðnaðinn.
Á undanförnum árum hefur
milljónum króna verið sólundað
í innflutning iðnaðarvara, sem
auðvelt hefur verið að framleiða
í landinu samtímis sem iðnaður-
inn hefur orðið að greiða hærri
tolla af framleiðslutækjum sín
um, rekstrar- og efnivöru, en hin-
ir atvinnuvegirnir og hlotið
langtum minna lánsfé en þeir.
Auk þess hafa gjaldeyrisyfirvöld
in í mörgum tilfellum synjað iðn
fyrirtækjum um' gjaldeyri til
nauðsynlegra vélakaupa.
Ráðamönnum þjóðarinnar er
skylt að halda þannif á þéim
gjaldeyri, sem aflast, að sem mest
fáist fyrir hann. Fullnægi þeir
þeirri skyldu sinni, munu þeir
búa iðnaðinum betri vaxtarskil-
yrði, og þá munu þeir ekki ein-
ungis viðurkenna gildi iðnaðar-
' í orði heldur á borði.
GLEÐILEGT NÝÁR!
— Ræða Thor Thors
Frh af bls 10
legar aðfarir, er þýðingarlaus og
óskynsamlegur. Lítið hafa Bret-
ar enn kynnzt íslendingum, ef
þeir halda, að við munum gefast
upp fyrir fallbyssum þeirra.
Aldrei. Við íslendingar vonum,
að almenningsálitið í Bretlandi
láti í ljós vanþóknun sína á
þessu ógeðslega vopnaglamri
gegn lítilli þjóð, sem er að berj-
ast við að afla sér lífsviðurvær-
is. Brezku þjóðinni væri það
vissulega ekkert ánægjuefni ef
þessa ævintýris yrði minnzt í sög-
unni með þessum eftirmælum:
Aldrei hafa svona margir ráðizt
á svona fáa. Brezki flotinn á sér
sögu margra afreka og fræki-
legra. Við skulum vona, að hann
vilji ekki varpa skugga á eigin
frægð með því að lengja þetta
ófrækilega og ógnandi stjákl
innan landhelgi varnarlausrar og
vinveittrar þjóðar.
Við vonum nú það, að löngu
áður en næsta ráðstefna kemur
saman, þá muni herskipin hafa
horfið á brott frá ströndum vor-
um. Þá, þegar rósemd er komin
á í landhelgismálinu, byggjum
við vonir okkar á því, að hinni
næstu ráðstefnu lánist að leysa
þau mál, sem hennar bíða. í laga
nefnd þessa þings voru það
meira en 40 sendinefndir, sem
með beinum orðum létu í Ijós
samúð sína með þjóð minni og
skilning þeirra á vandamáli okk
ar og aðgjörðum. Fyrir þetta vilj
um við þakka þeim mjög inni-
lega. Við erum í djúpri þakklæt-
isskuld við þær. Það er nú orðið
augljóst að nær allar þjóðir
heimsins vilja ná sanngjarnri og
réttlátri lausn á þessu máli, og
þær óska þess að koma á alþjóð-
legum reglum um þau tvö atriði,
sem nú bíða lausnar frá ráðstefn
unni í Genf. Við vonum að tím-
inn fram að ráðstefnunni verði
notaður til að undirbúa jarðveg-
inn fyrir slíka lausn af öllum rík-
isstjórnum, sem vilja láta gott af
sér leiða. Við munum á okkar
hæversklega hátt fylgja slíkri
stefnu.
Aðeins þetta að lokum, herra
forseti. Varðandi hið hættulega á-
stand við strendur vorar, er þess
enn að geta, að við íslendingar
höfum engin vopn til að vernda
okkur nema rödd okkar til mót-
mæla. Við ásökum Breta fyrir að
hóta með valdi og beita valdi,
ásökum þá fyrir samvizku þjóð-
anna. Við vitum að almennings-
álitið í heiminum stendur með
okkur. Við treystum því líka, að
réttlætið sigri ofbeldið.
CriCQ=*Cr^Q=rfCP>CQ=<ú=^Q=<cr^Q=*c?=<Q=
H.F. DVERGUR
Hafn&rfirði
I i
| (jle&ileýt nýár /|
t
. 1
I ' \
l ctk-t / - /t
^ {.jleouecjt nýar ! j)
| KJÖT & ÁVEXTIR ^
} í
i t
í ,i.
.. /í
Chk

eat nijár
Verzlunin Jenný
<Q^Cr=CCWCr=---Q=<ö=<Q=<ö='CQ=<ö=<C .
eoi
lecjí nyar
Hljóðfæraverzlun c
Sigríðar Helgadóttur {
Vesturveri. ^
aJssíCr^Q^CP^C^^Cr^Q^Cr^QsíCr^Q f

e<jt nyar
editecjt nýár ! *j)
Verzlunin Lundur ó
\ \
^«^.Cr^Q^.Ú^Q^Ö^Q=<ö=<Q=<CP<C ^
, ,, /}
eouejc nýar: y
PENSILLINN ?
Laugavegi 4. (?
| Cjlekilecjl nýár !|
| GLUGGINN (f
S Laugavegi 30.
| Cj!e!i!ejt nýár /|
Verzlunin Aðalstræti 4 h.f. |
t/ n úár ! t
eOue<jl nyar: |
Húsgagnaverzlun
Kristjáns Sij*nrs«on»r
l TOLEDO @
| f
| CjULfi nýár /1
^ Þökk fyrir viðskiptin
S á liðna árinu. S)
o Verzlunin Vegur (j>
I lí
I Cj!e!i!ejt nýár /|
S með þökk fyrir viðskiptin. S.
o Sigurður Kjartansson &
S Laugavegi 41. í
í £)>=D>=f)‘r=D>=£)>=D>=£)>=ú>=9>=D>=f)> ))
l n {'t / - /I
i |
i 1
I ct í-f / " /f
f Ljleoiteýt nýar : (j,
Reiðhjólaverksmiðjan ó
ÖRNINN cv
=0>^;=D>^í)>=D>zf))=D.s=£»=D>=£)>=ó>-C