Morgunblaðið - 29.09.1959, Blaðsíða 8

8
MORCVNM 4Ð1Ð
■Þriðjudagur 29. sept. 1959
SPANN
Algejr-fborg _
Kjbyh
fjöilin Constjntine.
Ouárgla - \
© \
Hasst Meisaoud \
%
o. .'b
S A HA RA
Mau ritaníg ..Sw
N.
Tr a n 5 k 9 ^
V
*
Veséur - Afr ík a
A1 si í n Et

Höfnin í Mers-el Kebir, sem talin er ein bezta höfn á strönd
Norður-Afríku. Á tanganum í baksýn er „fjallhýsið“, sem tal-
að er um í greininni. —
SígurSur A. IVtagnússona ALSÍR III.
Bone liggur um 400 kílómetra; legast að friða þetta svæði. Upp-
fyrir austan Algeirsborg, nálægt
landamærum Túnis. Borgin er
þannig á næstu grösum við
helzta athafnasvæði uppreisnar-
manna í Alsír, Kabylíu-fjöliin.
Þegar fram líða stundir á Bone
að verða ein mesta iðnaðarmið-
stöð landsiní. Þar eru miklar járn
og fosfatnámur, og ein af oiíu-
leiðslunum frá Sahara á að liggja
þangað.
Flugið frá Algeirsborg til Bone
tekur um hálfan annan tíma.og
er flogið yfir hin illfæru og
hrjóstrugu Kabylíu-fjöll. Þau eru
hrikaleg tilsýndar, skorin djúp-
um gljúfrum og typpt ókleifum
tindum. Á fjallshryggjum hér og
hvar getur að líta örsmá þorp eða
afskekkta búgarða, og vegirnir
virðast alls staðar þræða hrygg-
ina. Þetta land er greinilega ti1.
reisnarmenn hafast við í hellum
og sprungum í fjöllunum, fáir
menn í hverjum flokki, en þeir
gera mikinn usla. Landslagið
minnir einna helzt á tunglið eða
islenzk öræfi, uppblásnar urðir,
vindsorfnir hamrar, gróðurlaus
gljúfur.
Bone er ekki stór borg (íbú-
Srrnir eru um 150.000), en hút, á
sér langa og merkilega sögu. Á
dögum Rómverja var hún eín
helzta nýlenda á norðurströnd
Afríku og gekk þá undir nafnmu
Hippone (Bone er afbökun af
því). Borgin er fræg úr kirkju-
sögunni því hér bjó heilög Mon-
ica ásamt syni sínum, sem síðar
varð hér biskup. Hann var eng-
inn annar en Augustinus kirkju-
faðir, einn merkasti maður krist-
innar kirkju fyrr og síðar. Au-
valinn vettvangur skæruhernað-í gustinus var Berbi og reit verk
enda gengur Frökkum treg- I sín í Hippone. Það var hér, sem
hann gekk niður á ströndina í
djúpum þönkum um veru guð-
dómsins og hitti fyrir sér lítinn
dreng sem hafði grafið holu ísar.d
inn. Þegar Augustinus spurði
drenginn hvað hann ætlaði að
gera við holuna, svaraði sá
stutti: Ég ætla að ausa öllum
sjónum í hana. Þá rann það upp
arnar eru allar lagðar meðfram
akvegum, svo varðsveitirnar geti
gætt þeirra á bílum sínum að næt
urlagi. Eru þær á stöðugri ferð
fram og aftur allar nætur. Flest-
ir þeir uppreisnarmenn, sem felld
ir eru af Frökkum, láta lífið við
þessar girðingar. Mér var tjáð,
að um tíu árekstrar ættu sér stað
vikulega á þessum slóðum Hins
vegar voru þess mörg dæmi til
skamms tíma, að uppreisnarmenn
kæmust undir víggirðingarnar og
smygluðu þannig vopnum inn í
landið.
Frakkar töldu að um 700 upp-
reisnarmenn væru á svæðir.u
kringum Bone, og stunda þeir
bæði skæruhernað og skemmdar-
verk ýmiss konar. Frakkar hafa
skipulagt sérstakar sjálfboðaliðs
sveitir Múhameðstrúarmanna
(Harkas) til að verja þorpin og
gera franska hernum aðvart um
árásir. Eru 4000 menn í þessum
sveitum.
Frönsku herforingjarnir sem
við hittum við víggirðingarnar
voru úr hinum frægu fallhlífa-
hersveitum. Þeir höfðu greinilega
mikla skemmtun af að skýra fyr-
ir okkur leyndardóma hernaðar-
listarinnar, sýna okkur stór
landakort með dularfullum tákn-
um og gera áætlanir um varnir,
inni, sem miðar fyrst og fremst
að iðnvæðingu landsins. Land-
búnaður er einnig í örum vexti
á þessum slóðum, og vínrækt
mikil. Er árlega flutt út um hálf
milljón hektólítra af víni. En
megináherzlan er lögð á járn og
fosfat, og er árlegur útflutningur
járns 2 milljónir tonna, en fosfats
hálf milljón tonna. Ætlunin er að
vinna nokkuð af þessum hráefn-
um í Bone, þegar stundir líða,
og skapa þannig aukna atvinnu
handa ört vaxandi fólksfjölda.
Iðjuhöldarnir í Bone tala um
„ríkisstuddan kapítalisma“, sem
beztu lausnina. En stærsta vanda
málið er skortur á tæknimenot-
uðum mönnum, því ungir Mú-
hameðstrúarmenn hafa miklu
meiri áhuga á lögfræði en iðn-
fræði. í tækniskólum eru aðeins
17% nemenda Múhameðstrúar-
menn þó þeir eigi greiðan að-
gang að þeim.
OR AN
Oran er miklu stærri borg en
Bone (íbúatalan er 400.000) og
liggur vestan Algeirsborgar, ná-
lægt landamærum Marokkó, á
tiltölulega friðsömu svæði. — í
Alsír verður landið þeim munfrið
sælla sem vestar dregur. Oran
hefur einnig þá sérstöðu, að þar
Bone
Oran
mMm
Hluti at víggirðingunni við landamæri Túnis. 1 baksýn er
varðturn og rafstöð, sem híeypir straumi í girðinguna og gefur
merki, ef klippt er á hana.
fyrir hinum vísa manni, hve fá-
víslegt væri að ætla sér að skiija
guðdóminn. Mannsheilinn gæti
ekki rúmað meira af guðdómin-
um en hola litla drengsins af haf-
inu.
Rétt utan við borgina er tign-
arleg hæð, og efst á henni gnæfir
basilika og klaustur til mirin-
ingar um hinn fræga biskup.
Berbar komu ekki sérlega mik-
ið við sögu Rómverja, en samtvar
einn af keisurum Rómaveldis,
Septimius Severus, af þessum ætt
stofni og upprunninn á sömu
slóðum og Augustinus.
Okkur var ekið til víggirðing-
anna við landamæri Túnis, sem
nú ná um 500 kílómetra inn í
landið. Þessar girðingar eru tvö-
faldar, og er allstórt bil á milli
þeirra. Ytri viggirðingin er víð-
ast hvar alllangt frá sjálfum
landamærunum.
Við fáum aðeins að sjá innri
víggirðinguna, sem er rammlega
byggð. Uppistaða hennar er
stauraröð með átta rafmögnuð-
um strengjum, sem eru í sam-
bandi við sérstaka varðturna, þar
sem rafstrauminum er stjórnað
og fylgzt með hættumerkjujn, er
fram koma á þar til gerðum
áhöldum. Báðum megin við hina
rafmögnuðu girðingu eru svo
gaddavirsflækjur, 3—4 metrar á
breidd, þannig að erfitt er að kom
ast að rafmagnsstrengjunum
Þess eru dæmi að uppreisnar-
menn hafi klippt á strengina, en
jafnskjótt þustu varðsveitir á
vettvang og reyndu að hafa
hendur í hári þeirra. Víggirðing-
Útsýn yfir hluta af Oran.
þegar næsta árás yrði gerð. Þetta
voru atvinnuhermenn sem höfðu
sennilega sama yndi af áætl-
unum sínum og bardögum
eins og strákar hafa af tindátum
sínum og orustum þeirra. Mér
fannst þeir líta á stríðið eins og
skemmtilegan leik, og þess vegna
urðu þeir mér einhvern vegino
framandi menn.
Á Bone-svæðinu eru Múhameðs
trúarmenn í yfirgnæfandi meiri-
hluta. Aðeins tæp 10% íbúanna
eru Evrópumenn. Samt eiga
Frakkar hér miklu fylgi að fagna,
að því er ég heyrði, og þá eink-
u mhjá kvenþjóðinni, sem fékk
atkvæðisrétt í fyrsta sinn eftir
valdtöku de Gaulles.
Bone mun gegna mikilvægu
hlutverki í Constantine-áætlun-
eru um 65% íbúanna Evrópu-
menn, enda hefur borgin
evrópskan blæ.
Tyrkir tóku Oran árið 1708, en
svo féll hún í hendur Spánverj-
um 1732 og laut þeim fram til
1790, þegar þeir fóru burt. Frakk-
ár tóku borgina árið 1830 um
leið og Algeirsborg.
Oran getur státað af sérkenni-
lega fögru borgarstæði. Hún
liggur í hálfhring um lítinn flóa
og hefur að bakhjarli ávalar
hæðir og þverhnipt fjöll. Bygg-
ingar eru áberandi nýtízkulegar,
ekki síður en í Algeirsborg, og
byggingarframkvæmdir miklar
eins og þar, ekki sízt fyrir hina
blásnauðu Múhameðstrúarmenn.
Oran á líka sitt Casbah-
Framh. á bis. 10.