Morgunblaðið - 14.10.1959, Qupperneq 15

Miðvikudagur 14. okt. 1959
MORCTllVBL AÐIÐ
15
— Le/ð/n til bættra lifskjara
Frh. af bls. 13
eignist slíkan varasjóð, sem næmi
a. m. k. 30—40% af andvirði ár-
legs innflutnings, svo að þjóðin
sé við því búin að standa af sér
skakkaföll slæms árferðis" án
þess að lenda á vonarvöl og þurfa
að þiggja ölmusur af erlendum
þjóðum.
Nýtt skattakerfi
Eitt er þá atriðið ónefnt, sem
stuðla á að jafnvægi þjóðarbú-
skaparins, en það er endurskoð-
un á tolla- og skattalöggjöf lands-
ins. Hin nýja framfærsluvísitala,
sem upp hefur verið tekin, gerir
það ein út af fyrir sig nauð-
synlegt að tollakerfið sé endur-
skoðun á tolla- og skattalöggjöf
landsins. Hin nýja framfaers’.u-
vísitala, sem upp hefur verið
tekin, gerir það ein út af fyrir
sig nauðsynlegt að tollakerfið sé
endurskoðað. Verði gerðar ein-
hverjar breytingar á skráningu
gengisins, væri og nauðsynlegt
að tollskráin yrði samtímis end-
urskoðuð og þá raunar gerðar
aðrar éndurbætur á henni með
tilliti til framtíðarþróunar at-
vinnuveganna.
Endurskoðun á skattakerfi
þjóðarinnar er lífsnauðsynieg
bæði með tilliti til þeirra efna-
hagsvandamála, sem steðja að í
bráð og þó ekki síður vegna
þess að umbætur á sviði skatta-
málanna hljóta að vera einn bátt-
ur þeirra aðgerða, sem ráðast
verður í, ef sigrazt skal á verð-
bólgunni, og að hinu leytinu er
tómt mál að tala um iðnvæðingu
eða uppbyggingu nýrra eða gam-
alla atvinnuvega, nema skatta-
kerfinu sé breytt með þeim hætti,
að nauðsynlegt fjármagn geti
myndazt hjó fyrirtækjum til þess
að endurnýja og afla nýrra at-
vinnutækja.
Nokkur grunnsjónarmið, sem
ráða þurfa við þessa endurskoð-
un, eru:
1) Að horfið verði sem mest
frá beinum sköttum og í þess
stað teknir upp skattar, sem mið-
ist við eyðslu manna og mönnum
því meir í sjálfsvald sett, hversu
miklar skattabyrðar þeir kalla
yfir sig, eftir því hvernig þeir
verja tekjum sínum.
2) A meðan bæjarfélögum hef-
ur ekki enn verið aflað nýrra
tekjustofna og því útsvör enn
lögð á, verði þeim jafnað niður
eftir ákveðnum, hlutlægum regl-
um, en ákvæðin um niðurjöfnun
eftir efnum og ástæðum numin
úr gildi.
3) Á meðan beinir skattar eru
enn innheimtir, verði persónufrá-
dráttur hækkaður, svo að skattar
séu aldrei inheimtir af tekjum,
sem aðeins nægja til brýnustu
nauðþurfta. Þá verði skattar ein-
staklinga og hjóna aldrei svo há-
ir, að þeir dragi úr viðleitni til
tekjuöflunar.
4) Skattlagning atvinnurekst-
urs verði grundvölluð á jafnrétti
allra rekstursforma og veltuskatt
ur lagður niður, samtímis því <“r
bæjarfélögum hafa verið af-
hentir nauðsynlegir tekjustofn-
ar.
Framkvæmd þessara tveggja
fyrstu áfanga í efnahagsmáta-
stefnuskrá flokksins myndi hafa
í för með sér gagngera byltingu
í efnahagsmálum þjóðarinnar og
hleypa nýju lífi í atvinnulífið og
vafalaust verða upphaf nýrrar
framfaraaldar í landinu.
Stéttafriðun
En því aðeins fá einstaklingar
og stéttir notið ávaxta iðju sinn-
ar og afraksturs blómlegs at-
vinnulífs, að þær setji niður mcð
sér deilur og tileinki sér þær leik
reglur í samskiptum, sem ekki
trufla snurðulausan rekstur þjóð-
arbúsins. Því fjallar þriðji áfang-
inn um stéttafrið, sem endurskoð-
un á vinnulöggjöf landsins, fé-
lagslega samhjálp og ýmis önn-
ur atriði, sem sérstaklega eiga
að tryggja launþegunum hlut-
deild í þeim bættu lífskjörum,
sem aukin framleiðsla á að skila
þjóðinni. Vandamál þjóðarinnar
verða aldrei leyst með því að
hella niðuT mjólk eða hætta að
vinna. Þau verða fyrst og fremst
auðleystari, eftir því sem félags-
legur þroski starfsstéttanna og
heildarsamtaka þeirra vex, sam-
úð og skilningur þeirra verður
ríkari og framar öllu meðvitund
allra íslendinga eykst fyrir því,
að við ei^um öll svo miklu fleiri
hagsmuni sameiginlega en það,
sem andstætt kann að vera um
stundarsakir.
Því vilj/i Sjálfstæðismenn, að
vinnulöggjöf verði endurskoðuð
fyrst og fremst með það fyrir
augum, að fullkomið lýðræði
verði tryggt innan þessara vold-
ugu og þýðingarmiklu heildar-
samtaka stéttanna.
Að komið verði á auknu sam-
starfi vinnuveitenda og launþega,
er skapi lifandi tengsl milli stétt-
anna og glæði áhuga manna fyr-
ir framleiðslunni og afkomu
hennar og jafnframt séu laun-
þegum látnar í té hlutlægar upp-
lýsingar um getu atvinnuveg-
anna á hverjum tíma til þess að
bæta kjör þeirra, sem við þá
vinna.
Á félagsmálasviðinu eru líf-
eyrissjóðir, fjölskyldubætur, lán-
veitingar til húsbygginga og
vinnuvernd þau viðfangsefnin,
sem krefjast gagngerðrar athug-
unar og vafalaust nýrrar heild-
arlagasetningar.
Virðist ekki óeðlilegt, að líf-
eyrissjóðir og tryggingarlöggjöf
verði í einhverjum tengslum við
lánaþörf manna til byggingar
eigin húsnæðis.
Uppbygging
atvinnuvega
Fjórði áfanginn, uppbygging
atvinnuveganna, er' sá þátturinn,
sem órækastan vott ber um stór-
hug, bjartsýni og bjargfasta trú
Sjálfstæðisflokksins á framtíð
þessarar þjóðar. Þessi liður hef-
ur að geyma þá tímamótamark-
andi yfirlýsingu flokksins, að
hann telur eitt af höfuðverkefn-
um sínum að hafa forgöngu um
iðnvæðingu landsins, endurnýjun
eldri atvinnuvega og fyrirtækja,
en þó kannske fyrst og fremst
uppbyggingu nýrrar stórfram-
leiðslu, sem skapa á þjóðinni at-
vinnuöryggi og trausta gjaldevr-
isstofna. í dag er afkoma þjóð-
arinnar, þrátt fyrir myndarlegan
iðnað til innanlandsneyzlu, að
mestu háð kenjum náttúrunnar,
þannig að óþurrkasumar og
gæftalaus vertíð geta skapað
efnahagsleg vandræði og jafnvel
leitt skortinn í aðeins seilingar-
fjarlægð frá íslenzkum heimilum.
— Ef íslenzka þjóðin vill í fram-
tíðinni lifa við svipuð lífskjör og
aðrar vestrænar þjóðir og njóta
sama atvinnu- og afkomuörygg-
is, verður hún að byggja upp
þriðja atvinnuveginn, öfluga
stóriðju.
En eru það ekki aðeins hyll-
ingar og loftkastalar að tala um
stóriðju í fjármagnssnauðu og
hráefnarýru landi?
Slíkt eru engir draumórar. Við
þekkjum mörg dæmi um háþró-
uð iðnaðarlönd, sem eru þó um
margt verr sett en ísland og hafa
byggt iðnþróun sína bókstaflega
eingöngu á verkkunnáttu íbú-
anna og viðskiptalegum dugnaði.
Dæmi sliks eru t. d. Danmörk.
ísland hefur hins vegar til að
bera einn þann meginkost, sem
stóriðja byggist á, en það er ódýr
orka. Við lifum að vísu á morgni
þeirrar aldar, sem trúlega verð-
ur kennd við atóm og sólarorku,
en að viti fróðustu manna mun
þó vatnsorkan um langan aldur
verða miklum mun ódýrari en
fyrrnefndir orkugjafar. tsland
býr yfir geysilegum auðæfum
vatnsorku og jarðhita. ÁætU'ð
er, að í landinu sé vatnsafl, er
fræðilega nemur um 200.000
milljónum kílówattstunda. Um
jarðhitann er það að segja, að í
um 700 laugum á 250 stöðum á
landinu mun vera virkjanlegt afl,
er gefi af sér 900.000 klíówatts-
stundir. Til samanburðar má geta
þess, að nú munu ekki vera
virkjaðar í landinu nema 100.000
klwst. — Hefjast þarf nú handa
strax, og skera ekki við nögl íé
til ýtrustu heildarrannsókna á
orku og auðlindum landsins,
semja áætlanir um nýtingu
þeirra og hefja undirbúning a'ð
öflun fjármagns til þess að hæg't
verði að ráðast í stærri fyrirtæki
en áður hafa þekkzt hér á landi.
Fyrir utan þann iðnað, sem vinn-
ur úr sjávaraflanum, þarf að
kanna fulkomlega möguleikana
á að stofnsetja verksmiðjur til
aluminiumframleiðslu, fram-
leiðslu salts, heymjöls, vinnsiu
úr brennisteini, biksteini og ann-
an efnaiðnað og þungaiðnað, sem
bræðir brotajárn, smíðar diesel-
vélar og byggir stærri skip.
Allir þátttakendur
í atvinnurekstri
En hvernig á að afla fjár ti!
þessara fyrirtækja? spyrja menn.
Þess verður að afla bæði inn-
an lands og utan.
Eigendur þessara fyrirtækja
eiga að vera þjóðin sjólf, en exki
fyrst og fremst ríki og bæjarfé-
lög. Við þurfum að finna nýtt
rekstrarform fyrirtækja, sem
gerir allri þjóðinni mögulegt að
verða þátttakendur í atvinnu-
rekstrinum, opin hlutafélög. En
til þess að slíkt verði mögúlegt,
þarf að endurskoða skatta- og
félagalöggjöfina í heild. Slílc
félög má ekki skattræna eins og
nú á sér stað um allan atvinnu-
resktur, þau verða að mega skila
almenningi arði, og það væri jafn
framt sanngjarnt, að slíkur arð-
ur, ef hann er ekki hærri en inr -
lánsvextir í böndum, væri skatt-
frjáls eins og sparifé og tekjur
af því. — Þegar íslendingar réð-
ust í sitt stærsta fyrirtæki, Eim-
skipafélag Islands, og það á ár-
um fátæktar og lítilla fram-
kvæmda, þá var það gert af
stórhug og bjartsýni, og öll þjóð-
in stóð að því átaki. Eigendur
hlutabréfa voru um 14.000.
Hversu miklu auðveldara ætti
ekki að vera í dag að mynda hlið-
stæð stórfyrirtæki í stóriðnaðin-
um með hlutdeild alþjóðar. Þá
þarf og að greiða fyrir þátttöku
erlends fjármagns undir íslenzk-
um úrslitaáhrifum, við uppbygg-
ingú hinna nýju atvinnuvega og
auðvelda okkur aðgang að verk-
kunnáttu þeirra og markaðs-
tækni. — Það kann að vera, að
þeir sem hrinda þessu verki í
framkvæmd, uppskeri ekki ávöxt
starfs síns, en þeir njóta þó að
minnsta kosti heiðurs brautryðj-
andans og þakklætis komandi
kynslóða.
Aukin framleiðsla,
bætt lífskjör
Fimmti áfangi stefnuskrárinn-
ar fjallar um aðild Islands að
frjálsum viðskiptaheimi og sá
sjötti felur í sér sjálft höfuðmark-
miðið, sem er aukin framleiðsla
og bætt lífskjör.
Það er lögmál, sem sagan sjáif
hefur sannað, að því meira, sem
frelsi þjóða í efnahagsmálum er
hvort heldur atvinufrelsi, verzi-
unarfrelsi eða frjálst neyzluval,
þeim mun meiri er velmegun
þeirra. Þetta má greinilegast
marka á því, að þeim mun meiri
er velmegun þjóðanna, sem þær
búa við frjálsara efnahagskerfi,
og þeim mun fátækari eru þær
og venjulega, sem þær eru ok-
aðar undir þrengri höft og þyngri
hömlur. Við getum líka litið í
eigin barm og séð, að okkar
saga bendir til þess sama, því
að aumastir og fátækastir höf-
um við jafnan verið, þegar ó-
frelsið var mest, hvort heldur var
á tímum danskrar einokunar eða
í tíð haftakónga Framsóknar. ís-
land hlýtur því að keppa að því
að geta orðið aðili sem frjáls-
astra heimsviðskipta og jafn-
framt að geta búið þannig að við-
skiptum í landinu sjálfu, að þau
séu losuð við höft og opinberar
tálmanir. Viðskiptafrelsi íslend-
inga og aðild þeirra að frjálsum
viðskiptaheimi er auðvitað ekki
stefnt gegn neinni þjóð eða sam
skiptum við neinar viðskipta-
heildir. íslendingar vilja við alia
verzla, en þeir óska eftir að geta
notið þeirrar aðstöðu að selja
þeim, sem bezt býður, og kaupa
af þeim, sem hagstæðust gerir
tilboðin, beztar hefur vörurnar.
ódýrastar og mest úrvalið. Því
að raunverulega frjáls verzlun er
mesta kjarabótin, sem neýtend-
ur, og það er öll þjóðin, geta
fengið, því að með frjálsum við-
skiptum eykst kaupmáttur laun-
þeganna meir en með kauphækk-
unum, sem draga á eftir sér verð-
hækkanir á innlendum neyzlu-
vörum.
Við skulum þó aldrei gleyma
því, að þótt markmið okkar sé
aukin framleiðsla og bætt lífs-
kjör, þá eiga þau bættu lífskjör
ekki að felast eingöngu í auk-
inni neyzlu, heldur einnig í sparr
aði í eignarmyndun, í því að eign-
ast eigið húsnæði, í því að geta
orðið þátttakendur í framleiðsl-
unni með hlutdeild í opnu hluta-
félagi, sem rekur stórframleiðsiu.
Eign skapar ábyrgð, eign hvers
þjóðfélagsborgara er sá steinn,
sem hann leggur í varnargarð
þjóðfélagsins gegn fátæktinni.
Marxisminn var boðskapur fá-
tæktarinnar, hann átti að sam-
eina öreigana. Marxisminn er úr-
eltur, það hefur sannazt, að tækni
tuttugustu aldarinnar er þess
megnug að sigrast á fátæktinnl.
Boðskapur nýja tímans er því
ekki boðskapur fátæktarinnar,
heldur boðskapurinn um að gefa
öllum hlutdeild í þjóðarauðnum,
að skapa hverjum vinnandi
manni möguleika til eignarmynd
unar. Gegn alþjóðlegu vígorði
kommúnista: , Öreigar allra
landa, sameiniz,“, teflum við
Sjálfstæðismenn fram íslenzka
vígorðinu: „Eign til handa öll-
um“.
Góðir Sjálfstæðismenn. Ég
hefi hér í stórum dráttum gert
grein fyrir stefnuskrá okkar.
Rakið helztu áfangana á leið
þeirri, sem við teljum okkur
eygja til bættra lífskjara fyrir
alla þjóðina. Þessi stefnuskrá gex-
ur engin loforð önnur en þau,
sem þjóðin verður sjálf að efna.
Þessi þjóð hefur áður á fáum
áratugum bætt kjör sín um helm-
ing og þó samtímis stytt vinnu-
tíma sinn og aukið menntun sína
og menningarskilyrði. Þessi þjóð
getur í dag framkvæmt miklu
stórfelldari byltingu á atvinnu-
háttum sínum og lífskjörum, ef
hún aðeins þekkir sinn vitjunar-
tíma og stendur einhuga að þeim
stórhug, sem markar stefnu Sjálf
stæðisflokksins.
Góðir Sjálfstæðismenn. Nú
skulum við hefja merkið hátt og
berjast fyrir hreinum meirihluta,
til þess höfum við stefnu og mál-
stað.
Látum mikinn kosningasigur
Sjálfstæðisflokksins opna leiðina
til bættra lífskjara fyrir alla Is-
lendinga.
Cóð kúajörð til sölu
1 Rangárvallasýslu er til sölu góð kúajörð. Á jörð-
inni eru öll hús ný eða nýleg. Túnið allt véltækt og
gefur af sér um 1200 hestburði. Áhöfn og vélar geta
fyigt.
Allar nánari uppl. gefur undirritaður.
GUNNAR ÞORSTEINSSON, hrl.
Austurstræti 5 — Sími 11535.
Félög fyrirtœki og
einstaklingar
Lánum út sal sem tekur 150 manns í sæti fyrir hvers
konar skemmtanir, veizlur, áfshátíðir, spilakvöld og
fundi og fl.
Upplýsingar í síma 19611 og 11378 alla daga og
öll kvöld.
SILFURTUN GLIÐ.
Sendisveinn
óskast, hálfan eða allan daginn.
Upplýsingar á skrifstofunni.
Reykjavíkur Apótek.
* -
Verzlunin Alfheimar
AUGLÍSIR
Finnsk efni Vinnuföt
Gluggatjaldaefni « Vinnubuxur
Gluggatjaldajafi P « Vinnuskyrtur
Kjólaefni co :0 Vinnublússur
Buxnaefni H Nærföt
Álfheimar Heimaveri
Sími 35920