Morgunblaðið - 29.12.1959, Blaðsíða 3

Þriðjudagur 29. des. 1959
MORCTlNTtT AÐIÐ
3

Hinn
týndi
sauður
ANTHONY Maynard Wraight,
fyrrverandi liðsforingi í
brezka flughernum, hvarf bak
við járntjaldið í desember
1956. Nú í vikunni kom hann
aftur til Bretlands.
Wraight hafði verið í flug-
hernum síðan 1953, en varð að
hætta flugnámi í október 1955,
samkvæmt læknisráði, áður
en hann hafði lokið því.
Flugmálaráðuneytið til-
kynnti að hann hefði verið í
sambandi við fulltrúa Sovét-
ríkjanna í Bretlandi, en ekki
hefði þótt ástæða til að setja
nokkrar hömlur á ferðir hans.
í>ó hafði tvisvar verið rætt við
hann um samband þetta.
Hinn týndi sauður snýr heim
Hvarfið
Þann 3. desember 1956 átti
Wraight að koma til augnskoð
unar, en hringdi og kvaðst
ekki geta mætt sökum veik-
inda. Þegar hann mætti heldur
ekki 6. des., hófst rannsókn í
málinu. Kom þá í ljós, að
hann hafði tekið sér far með
flugvél frá London til Ber-
línar hinn 3. des. 1956. í janú-
ar 1957 sendi austur-þýzk út-
varpsstöð ,út yfirlýsingu, sem
höfð var eftir Wraight, þar
sem hann segist hafa leitað
pólitísks hælis í Austur-
Þýzkalandi. í yfirlýsingunni
segir meðal annars: „Ákvörð-
un mín að stíga þetta spor var
lengi í undirbúningi, en á með
an var andstaða mín gegn ný-
lendu- og utanríkisstefnu
stjórnarinnar sífellt að auk-
azt“. Þá foi'dæmdi Wraight
heimsvaldastefnu Breta í
Kýpurmálinu og þá stefnu að
viðhalda þurfi sambandinu
við Bandaríkin, hvað sem það
kostaði. Þá kvaðst Wraight
tvisvar hafa heimsótt ræðis-
mann Sovétríkjanna í London
til að spyrjast fyrir um náms-
möguleika í kvikmyndatækni
í Sovétríkjunum, en árangur-
inn hafi orðið yfirheyrslur hjá
hernum. „Svona afskiptasemi
gagnvart mínum einkamálum
varð mér óbærileg og flýtti
ákvörðun minni um að yfir-
gefa flugherinn".
Snýr heim
Ekkert heyrðist frá Wraight
eftir þetta, fyrr en hinn 26.
nóvember sl., er hann gekk
inn í brezka sendiráðið í
Moskvu og óskaði eftir aðstoð
við að komast heim aftur.
Ef hann hefur dvalizt eitt-
hvað að ráði í Moskvu, er lík-
legt að hann hafi komizt í
samband við þú Burgess og
Maclean, sem hurfu frá Bret-
landi 1951.
Ekki er kunnugt um störf
Wraight’s síðan hann yfirgaf
Bretland, en ein frétt hermir
að hann hafi stundað ensku-
kennslu í Moskvu.
Talsmaður flugmálaráðu-
neytisins sagði að ráðuneytið
hefði engan áhuga lengur fyr-
ir Wraight. Hann hafi verið
skráður úr flughernum frá og
með 3. des. 1956, fyrir fjarveru
án leyfis, og í svona tilfellum
væri ómögulegt að hegna hon-
um fyrir fjarveruna.
— Jól i landhelgi
Framhald af bls. 1.
um ekki nafn skipsins á skrá hjá
okkur, var ákveðið að 6 varð-
skipsmenn sigldu út í togarann til
frekari athugunar.
Landhelgisgæzlan hafði áður
komizt i kast við Fairtry II. Það
var í sumar þegar sá togari stund
aði ólöglegar veiðar í íslenzkri
landhelgi við Grímsey.
Isaksen svaf
Þegar við komum um borð í
togarann, var Isaksen sofandi, en
karlarnir stóðu á þiljum uppi,
hissa og heimóttarlegir í senn:
„Við bjuggumst ekki við að sjá
ykkur á jólunum", sögðu þeir.
Þeir töluðu við varðskipsmenn-
ina, en síðan var haldið á fund
Isaksens skipstjóra og fagnaði
hann fslendingunum vel.
Þegar Bretarnir höfðu jafnað
sig, léku þeir á als oddi og fannst
horfurnar nú betri en í fyrstu.
Þeir héldu að við mundum taka
skipið. Þeir skýrðu frá því, að
þeir hefðu verið ásamt öðrum út-
lendum togurum, einkum ensk-
um og þýzkum, að veiðum á Hal-
anum, en veður hafi tekið að
versna og hafi þeir þá leitað vars
undan Grænuhlíð á aðfangadags-
kvöld. Bretarnir voru mjög vin-
samlegir, eins og ég sagði áðan,
og þökkuðu okkur kærlega fyrir
heimsóknina og óskuðu okkur
gleðilegra jóla.
Lá vel á karli
Þegar við hittum Isaksen skip-
stjóra, sagði hann: „Mér þykir
leitt, að ég skyldi ekki hafa verið
uppi, þegar þið komuð og látið
flagga fyrir ykkur“. Við töluðum
svo við hann um það bil stundar-
fjórðung og lá vel á karli og var
hann hinn vingjarnlegasti. Hann
kvaðst ekki mundu hafa gerzt
svo djarfur að halda jól í land-
helgi, ef hann hefði áður gerzt
brotlegur við íslenzk lög sem
stýrimaður eða skipstjóri. Þegar
við spurðum hann, hvers vegna
hann hefði ekki stundað ólögleg-
ar veiðar í íslenzkri landhelgi
svaraði hann: „Þetta er verk-
smiðjutogari, þess vegna þurfum
við ekki að vera í togarafélaginu.
Ákvarðanir þess látum við okk-
ur í léttu rúmi liggja“. Síðan
minntist hann á landhelgisdeil-
una og sagði að hún væri bæði
óþörf og leiðinleg. Hann var
ánægður með fiskiríið, kvaðst
hafa fengið góða veiði, en sagði
okkur frá því að hann hefði átt
í talsverðum útistöðum við
brezku og þýzku togarakarlana á
miðunum, því þeir hefðu ekki get
að skilið, að ómögulegt er að
víkja fyrir öðrum togurum, með-
an verið er að hífa inn trollið á
lóferð áfram.
Isaksen skipstjóri er maður um
fimmtugt. Hann var eini Færey-
ingurinn um borð, en talaði
ágæta ensku. Þegar við kvöddum
hann, sagði hann við okkur: „Við
erum mjög ánægðir með það að
geta haldið jól í íslenzkri land-
helgi“.
Bretarnir trúðu ekki
Isaksen
Það var augsýnilega mikil há-
tíð hjá Bretunum og héldu þeir
upp á jólin með góðum mat og
drykk. Þegar við vorum komnir
um borð í Albert aftur, kallaði
Isaksen skipstjóri til okkar og
bauð Lárusi Þorsteinssýni skip-
herra um borð í togarann að
borða með sér jólamat, en Lárus
afþakkaði boðið. — Þetta heyrðu
brezku togararnir úti á miðunum
í talstöðvar sínar. Þeir kölluðu
Isaksen skipstjóra og spurðu
hvar hann væri. Hann kvaðst
vera í landvari. Þeir spurðu,
hvort hann hefði verið að bjóða
íslenzkum varðskipsmönnum um
borð til sín. Hann kvað svo vera.
Þeir sögðust ekki trúa orði af
því sem hann segði, en vildu þó
fá nánari upplýsingar um það,
hvar skip hans væri. Að lokum
gat Isaksen sannfært þá um að
hann lægi í vari í íslenzkri land-
helgi og íslenzku varðskipsmenn-
irnir hefðu komið um borð, en
farið mjög friðsamlega og látið
skipið afskiptalaust að öðru leyti.
Hefði hann og skipsfélagar hans
fengið að vera óáreittir vegna
þess að þeir hefðu ekki gerzt
brotlegir við íslenzk lög. Þetta
þótti brezku togarakörlunum úti
á miðunum mikil dirfska og ætl-
uðu þeir varla að trúa því, að
hættulaust gæti verið að liggja
þar sem Isaksen var með skip
sitt og fá slíka heimsókn sem
raun bar vitni. En ekki þýddi
fyrir þá að deila við dómarann —
Isaksen og áhöfn hans voru með
pálmann í höndunum: Þeir höfðu
lögin sín megin og jólagleðina
líka!
Vantar togara-
rnemi á Isafirði
ísafirði, 28. des. — Báðir tog-
ararnir ísborg og Sólborg, eru
hér nú, nýkomnir úr söluferðum
til útlanda, ísborg frá Þýzkalandi
og Sólborg frá Engandi. Er gert
ráð fyrir að þeir fari báðir á veið-
ar nú um áramótin, en eins og er,
vantar háseta á þá. — Erfiðlega
hefur gengið að manna togarana.
GK.
Jólatónleikar
í KVÖDL heldur Ríkisútvarpið
opinhera jólatónleika í Dóm-
kirkjunni, er hefjast kl. 9. Er
efnisskráiu eingöngu helguð ha-
tíðlegri músík frá baroktíman-
um og skyldum tíma.nótum. —
Hljómsveit Ríkisútvarpsins leik-
ur undir stjórn Hans Antolitscu,
en einleikarar eru dr. Páll L
ólfsson, Björn Ólafsson, Karel
Lang og einsöngvari Sigurve.g
Hjaltested.
Fyrst leikur hljómsveitin þrjú
lög fyrir strengjasveit eftir Pur
cell, þá konsert fyrir fiðlu, óbó
og strengjasveit eftir Johan.i
Sebastian Bach, en Sigurveig
Hjaltested syngur þrjú andleg
lög eftir sama við undirleik Páls
ísólfssonar. Tvö síðustu verkin
eru Ciaconne fyrir orgel eftir
Pachelbel og Sinfónía í E-dúr
op. 18 nr. 5 fyrir tvöfalda hljóm-
sveit eftir Johan Christian Bach.
STAKSTEINAR
Samkomulaj inu
almennt fagnað
fslendingur á Akureyri ræðir
í forystugrein sinni 22. desember
s. 1. um samkomulag framleið-
enda um afurðaverðið. Kemst
blaðið þá meðal annars að orði
á þessa leið:
„Almennt er því fagnað, að
viðunandi lausn fyrir báða að-
ila skyldi finnast á máli þessu.
Þó má vel finna á skrifum Fram
sóknarblaðanna að þau eru ekki
sem ánægðust. Deilurnar <um bú-
vöruverðið hugðust þau nota sér
til pólitísks framdráttar, enda
eru hagsmunir Framsóknarflokks
ins þar settir skör hærra en hags-
munir bænda eða neytenda."
Það er víst alveg óhætt að
fullyrða það að leiðtogar Fram-
sóknarflokksins áttu sér enga ósk
heitari en að illindi héldu áfram
um verðlagningu landbúnaðar-
afurða. Það hafa alltaf verið ær
og kýr Framsóknarmanna að
ala á úlfúð milli sveitafólksins
og íbúa sjávarsiðunnar.
Háskólafyrirlestur um
Niels Steensen í kvöld
I KVOLD kl. 8:30 flytur dr.
Gustav Scherz, prófessor fyrir-
lestur í fyrstu kennslustofu Há-
skólans um Niels Steensen
biskup, sem einnig var mikilvirt-
ur og snjall vísindamaður. Nefn-
ist fyrirlesturinn „Niels Steen-
sen — vísindi og trú“.
★
Dr. Scherz er þýzkur að ætt-
erni, en hefir lengst af starfað
í Danmörku. Hann er dr. phil. frá
Hafnarháskóla, en doktorsritgerð
Hjónin skullu á hálkunni
og lentu undir leigubíl
HJÓN slösuðust í umferðarslysi
hér í bænum um jólin. Voru það
þau Olga ’Steingrímsdóttir og
Ragnar Elíasson, Njörvasundi 20.
Hlaut konan meiri meiðsl en
maðurinn. Urðu þau undir bíl,
eftir að hafa skollið á götuna í
flughálku, en bíllinn var stjórn-
laus, einnig vegna hálkunnar, er
hann rann yfir fólkið.
Þetta gerðist á Suðurlandsbraut
inni á annan í jólum. Ragnar og
kona hans voru að fara yfir
brautina, en flughálka var. Vorj
þau komin yfir miðja brautina
er leigubíl bar að. Voru aðeins
5—6 m á milli fólksins og bíls-
ins, er bílstjórinn telur sig hafa
séð til hjónanna. Hafi hann gefið
hljóðmerki um leið og hann heml
aði. Er hjónin urðu hættunnar
vör munu þau hafa ætlað að snúa
við, en þá skullu bæði í götuna
Bíllinn flaug áfram á hálkunm
og hjónin, þar sem þau lágu bæði
í götunni og fóru bæði inn undii'
bílinn án þess að lenda undir
hjólunum. Ragnar komst hjálpar
laust undan bílnum, er hann nam
staðar. Aftur á móti varð að lyfia
bílnum til þess að hægt yrði að
hjálpa frú Olgu. Hafði hún hloáð
mikla áverka í andliti og nef-
brötnaði. Ragnar kvartaði um
þrautir í mjöðm. Lögreglumaður
kom á slysstaðinn nokkrum and-
artökum síðar.
Farþegar í leigubílnum báru að
bílstjórinn hefði ekið varlega og
bílstjórinn skýrði frá því, að
hann liefði verið á nýjum snjó-
hjólbörðum, en ekkert dugði í
þeirri flughálku sem var þetia
kvölú.
hans fjallaði einmitt um Niels
Steensen, ævi hans og störf. Þá
hlaut hann einnig doktorsnafnbót
í guðfræði (honoris causa) í
Múnster í Westfalen. — Dr.
Scherz hefir hér mjög skamma
viðdvöl — kemur í dag og held-
ur áfram vestur um haf í fyrra-
málið, en hann hefir verið skip-
aður prófessor um stundarsakir
við Kaliforníuháskólann í Los
Angeles.
★
Niels Steensen fæddist í Kaup-
mannahöfn 1638 og lézt í Þýzka-
landi 1886. Hann var framúrskar
andi vísindamaður á ýmsum
sviðum og um margt langt á und-
an samtíð sinni. Einkum eru
fræg afrek hans á sviði líffæra-
fræði og jarðfræði, og þá sérstak-
lega uppgötvanir hans varðandi
byggingu hjartans og vöðvanna
og byggingu á starfsemi heilans.
— Steensen starfaði alllengi á
Ítalíu, mest í Flórens, og þar
gerði hann hinar stórmerku upp-
götvanir sínar í jarðfræði, sem
urðu til þess, að margir vilja
telja hann upphafsmann þeirrar
vísindagreinar.
Steensen var trúmaður mikill,
en honum þóttu mótmælendur
sjálfum sér sundurþykkir — og
árið 1667 gerðist hann kaþólskur.
Arið 1675 var hann vígður til
prests, og tveim árum síðai tók
hann vígslu til biskups yfir Norð-
ur-Þýzkalandi. — Hann var af
mörgum talinn helgur maður
þegar í lifanda lífi — og nú vinna
sterk öfl, þ.á.m. sérstakt félag,
er ber nafn hans, að því, að hann
verði tekinn í tölu helgra manna
kaþólsku kirkjunnar.
Brennimerktar fyrir-
fram
Þjóðviljinn heldur áfram að
brennimerkja allar viðreisnar-
ráðstafanir ríkisstjórnarinnar
fyrirfram sem „árásir á alþýð-
«na“. Áður en að tillögur ríkis-
stjórarinnar í elnahagsmálum
hafa litið dagsins ljós hamast
Þjóðviljinn gegn þeim á degi
hverjum. Kommúnistar nota
meira að segja tækifærið til þess
að skrifa svæsna árásargrein á
ríkisstjórnina í jólablað Þjóðvilj
ans. f grein þessari er meðal
annars komizt að orði á þessa
leið:
„Augljóst virðist að rökin gegn
afturhaldsbrölti ríkisstjórnar-
innar hafi fengið meiri hljóm-
grunn en eymdaráróður ráðherr
anna. Má ráða það meðal annars
af því, að í gær hefur Alþýðu-
blaðinu þótt nauðsyn að reyna
nýjan tón og taka undir þær rök-
semdir sem fluttar hafa verið í
Þjóðviljanum hvað eftir annað,
að kjör alþýðufólks séu sízt of
góð og óhæfa að leggja til að þau
verði enn skert“.
Það er af þessu auðsætt að
Þjóðviljinn óttast það mjög að
almenningur muni taka lífsnauð-
synlegum viðreisnarráðstöfunum
ríkisstjórnarinnar með velvild og
skilningi.
Ein sit ég úti á steini
Þór, blað Sjálfstæðismanna í
Neskaupstað ræðir stjórnarskipt-
in fyrir skömmu og kemst þar
meðal annars að orði á þessa
leið:
„Síðan hið nýkjörna Alþingi
kom saman hafa Framsóknar-
menn verið mjög órólegir. Það
leynir sér ekki hvað þessum óróa
veldur. Framsókn verður nú að
láta sér nægja venjulega þing-
mannastóla meðan andstæðingar
hennar í lýðræðisflokkunum
hafa tekið sér sæti i ráðherra-
stólunum eftirsóttu. Eflaust eru
allir gætnir Framsóknarmenn
fyrir löngu búnir að átta sig á
því feigðarflani, sem Hermann
Jónasson dró flokkinn út í á ár-
unum 1955—1958. Framsóknar-
menn sætu eflaust ennþá í ráð-
herrastólum sínum ef flokksfor-
ysta þeirra hefði tekið ábyrga
afstöðu til þjóðmálanna á þess-
um árum í stað þess að hlaupa
í fangið á hinum austrænu
kósökkum.
Framsókn gerði hin viðkvæmu
efnahagsmál íslendinga að póli-
tísku leikfangi á þessum árum og
i því fór sem fór, að maddaman
^situr nú ein úti á steini“.