Morgunblaðið - 29.12.1959, Blaðsíða 8

8
MORCirNTtLAÐIÐ
Þriðjudagur 29. des. 1959
Baldvin Jónsson stendur lijá dúnofni utan við' Sylgju.
Blóðþrýstingurinn
var kominn í 200
Rœtf við Baldvin Jónsson uppfinnanda
BALDVIN Jónsson, uppfinn-
andi, er landsmönnum löngu
að góðu kunnur, ekki sízt
þeim, sem hafa æðarvarp og
stunda dúntekju. Fyrir fimm
árum fann Baldvin upp dún-
hreinsunarvél og í fyrra kom
á markað endurbætt dúnhit-
unarvél, sem hann hefur
einnig fundið upp. — Hefur
Baldvin smíðað 14 dúnhreins-
unarvélar og 6 þeirra hafa
verið seldar úr landi, 5 til
Kanada og ein til Noregs. Þá
eru nú komnir í notkun fimm
dúnofnar frá Baldvin.
Ný uppfynding
Um daginn fréttum við utanað
okkur, að Baldvin væri með nýj-
ar uppfyndingar á prjónunum.
Lögðum við því leið okkar í
Sylgju á Laufásveginum til að
vita hvers við yrðum vísari.
Það er þröngt í Sylgju, dúnofn
stendur á gólfi og allar hillur eru
fullar af ýmsum tilraunaverk-
færum. Baldvin gengur um gólf
og spjallar við okkur hinn alúð-
legasti. Hann skýrir frá ýmsum
staðreyndum er snerta fyrri upp-
fyndingar, en okkur finnst annað
veifið eins og hann muni jafn-
framt vera að hugsa um nýju
uppfyndinguna.
Fiðurplokkunarvéi
— Viltu ekki segja okkur frá
uppfyndingunni, sem nú er í
athugun hjá þér?
— Ég hef verið að athuga
möguleika á að smíða fiðurplokk-
unarvél, sem gæti reytt fiðrið af
fuglinum. Eyjabændur og aðrir,
sem hafa tekjur af fugli, verða
að plokka hann sjálfir, en það er
mikið og erfitt verk, enda eru
þeir flestir hættir því. Þeir ham-
fletta fuglinn og henda fiðrinu,
sem áður var útflutningsvara frá
Islandi. Nú er aftur svo komið
að fiður er flutt til landsins. Hér
væri því full þörf á að bæta úr
og hef ég fengizt nokkuð við til-
raunir í því skyni.
— Hafa fiðurplokkunarvélar
verið smíðaðar erlendis?
— Já, það hefur verið gert, en
þær hafa ekki reynzt vel. Það
mun t. d. algengast að kjúkling-
ar séu enn handplokkaðir á ali-
fuglabúum, því ekki þykir borga
sig að nota plokkunarvélar við
þá. —
Virðist gefa góðar vonir
— Ertu kominn langt á veg
með þessa vél?
— Nei, ég hef teiknað upp
nokkur „system", sem mér virð-
ast gefa góðar vonir um að hægt
sé að endurbæta eldri gerðir
stórlega. En þetta er mjög kostn-
aðarsamt fyrirtæki, sem ég get
ekki hafizt hannda með af
eigin ramleik. Ég hef sótt um
styrk til fjárveitinganefndar Al-
þingis til að vinna að þessari vél,
en ég fékk nokkurn styrk frá
fjárveitinganefnd er ég var með
fyrri vélarnar. Ef ég fæ þennan
styrk núna mun ég þegar byrja
framkvæmdir, en annars get ég
það ekki. Sannast að segja hef
ég ekki kjark til að halda þessu
áfram nema ég fái styrk út á
það.
Útdragssamar tilraunir
— Hefurðu ekki hagnazt á
þeim vélum, sem þú hefur smíð-
að til þessa?
— Nei. Ég hef selt þær undir
kostnaðarverði. Ég hef getað það
vegna þess styrks, sem ég hef
fengið út á þær. Þessar vélar
væru dýrar ef hvert handtak,
sem unnið er við þær, væri
reiknað. Þá verður einnig að
gera mjög margar tilraunir með-
an maður er að þreifa sig áfram
með eitthvað nýtt, og þær til-
raunir eru útdragssamar.
Fiðurhreinsun
— Hefurðu nokkrar fleiri nýj-
ungar í athugun?
— Já. Ég hef verið að gera
tilraunir með fiðurhreinsun, sem
er nauðsynlegt að hafa ef skil-
yrði skapast til að ná fiðrinu af
fuglinum með sæmilegu móti.
Þær fiðurhreinsunarvélar, sem
til eru erlendis vilja flestar
skemma fjaðurmagnið í fiðrinu,
sem er þess dýrmætasti eigin-
leiki. Auk þess yrðu fiðurhreins-
unarvélar erlendis frá mjög dýr-
ar. Ég hef gert tilraunir með fið-
urhreinsun eins og ég sagði áð-
an, og hafa þær tilraunir gefið
mjög góðan árangur að því ég
tel. En það tekur langan tíma
að fullkomna slíkar aðferðir, því
lengi finnur maður eitthvað, sem
betur má fara.
Verkstæðið til að lifa af
Við spyrjum Baldvin nú um
eigin hagi og um menntun hans
og komumst að raun um að hann
hefur gengið á unglingaskóla, en
er að öðru leyti sjálfmenntaður.
Hann hefur unnið 11 ár á verk-
stæði hjá Landssímanum, en hef-
ur starfrækt vélaverkstæðið
Sylgju síðan 1946.
— Hér á verkstæðinu geri ég
mikið við saumavélar, utanborðs-
vélar og fleira, sem komið er
með. Ég hef verkstæðið til að
lifa af og maður hefur of lítið
getað helgað sig áhugamálun-
um vegna brauðstritsins.
Maður gleymir sér alveg
— Finnst þér ekki erfitt að
stunda önnur störí þegar þú ert
með uppfyndingu í smíðum?
Baldvin er fljótur til svars.
— Jú. Maður gleymir sér alveg
yfir uppfyndingunni og vildi
helzt ekkert annað gera. Þegar
ég var með dúnhreinsunarvélina
vann ég stundum til 4 og 5 á
nóttunni, en svo þurfti ég alltaf
að byrja á verkstæðinu kl. átta,
því uppfyndingin var óarðbær.
Ég gætti hvorki svefns né mat-
ar og blóðþrýstinguirnn var
kominn upp í 200 áður en varði.
Uppfyndingarnar taka hug
manns allan meðan verið er að
fást við þær.
Baldvin segir okkur að lokum
frá ýmsum brösum, sem hann
hefur staðið í við erlendar ríkis-
stjórnir vegna einkaleyfa, en
þau mál eru þó öll leyst farsæl-
lega, eða í þann veginn að leys-
ast. Á leið niður Laufásveginn
verður okkur hugsað til þess, hve
illa sé nýtt starfsorka mikils hug-
vitsmanns, er Baldvin í Sylgju er
látinn lifa af því að gera við
saumavélar. J. H. A.
^Stubbur' í Bolungavík
Laufdalaheimilið
Selma Lagerlöf: Laufdala-
heimilið. Sr. Sveinn Vík-
ingur þýddi. Bókaútgáfan
Fróði. Reykjavík 1959.
SAGA ÞESSI gerist á öndverðri
19. öld og er hugþekkari fyrir
það að hún lýsir ættaróðali skáld-
konunnar. Sjónarsvið sögunnar,
Laufdalir, er Márbacka út í yztu
æsar. Um þær mundir var Már-
backa prestssetur og í fátt var
lagt af almenningi, nema ráðgazt
væri áður við prestinn, og ekk-
ert brúðkaup þótti sómasamlegt,
nema einhver af Márbackafólk-
inu sækti það. Uppistaðan er hér
ekki sízt hin vonda stjúpa. Hún
kvelur Maju Lísu og bælir.
Stjúpan aftrar því, eins og hún
frekast hefur vit á, að Maja Lísa
og Liljecrona nái saman. Þá er
hrekkjabrögð stjúpunnar komast
upp, stekkur hún burt frá Lauf-
dölum, og fólk í sveitinni heldur,
að hún hafi verið skógartröll. —
Liljecrona var ákaflega þung-
lyndur, og spratt þynglyndi hans
af því, að fiðluleikur hans hafði
hrundið stúlkunni, sem hann
unni, í dauðann. Eftir það afneit-
ar hann hljómlistinni. En Maju
Lísu verður þess auðið að lækna
hann með því að fá hann með
lagni til að leika á fiðlu, hætta
að flýja það, sem var honum allt.
Ást hennar léttir af bölvuninni,
sem yfir honum hvílir.
Það kemur fram í Laufdala-
heimilinu, að Selma telur að-
drátt karls og konu fólginn í sál-
I rænni þrá og snortnu hjarta.
BOLUNGARVÍK, 19. des. — Um
síðastliðna helgi var sýning hér í
Félagsheimilinu, á sjónleiknum
Stubbur, eftir Arnold og Bacn,
í þýðingu Emils Thoroddsen. —
Leikstjóri var Einar Kristjáns-
son Freyr úr Reykjavík. Sýning-
in tókst mjög vel miðað við allar
aðstæður.
Með hlutverk fóru: Halldór
Halldórsson, sem lék Stubb, og
skilaði erfiðu hlutverki með
mestu prýði, Karvel Pálmason,
sem aldrei hefur leikið betur hér,
Dóra Magnúsdóttir, nýliði á sviði,
en reyndist hlutverki sínu vaxin,
Ósk Guðmundsdóttir og Ósk Ól-
afsdóttir, sem báðar eru sviðs-
vanar sýndu báðar góðan leik,
Halldór Sigurbjörnsson og Birgir
Sigurbjartsson léku báðir me3
ágætum. Halldór B. Halldórsson,
Jón V. Guðmundsson, Margét
Guðmundsdóttir, Sigurður Bernó
dusson, Guðmundur Magnússon,
Jónatan Ólafsson og Hálfdán
Háífdánsson fóru með smærri
hlutverk, en gekk mæta veL
Guðbjartur Þ. Oddsson og María
Haraldsdóttir önnuðust andlits-
förðun. Sveinn J.ónsson var leik-
sviðsstjóri. Hvíslari var Hallfríð-
ur Jónsdóttir. Leikstjórinn átti
sinn góða þátt í sýningunni og
tókst vel að samæfa leikendur
til þess að sýning þessi færi fram
með miklum sóma og til mikillar
skemmtunar.
Fréttaritari.
Sagan er hollur lestur og stingur
mjög í stúf við reyfara með lýs-
ingum á kynóðu fólki.
Dr. Björg C. Þorláksson þýddi
bók þessa, en fékk aldrei for-
leggjara á kreppuárunum. Ekki
þarf að efa, að þýðing dr. Bjarg-
ar hafi verið frábær. Þýðing sr.
Sveins er viðfelldin. Eigi að síður
eru fáeinir hnökrar á þýðingu
hans. Ég kann t. d. ekki við að
tala um brugghús og brugghús-
loft, sem kemur alloft fyrir. Það
má m. a. nefna hituhús og hitu-
hússloft. Fatabúr (bls. 33) ætti að
vera búr, enda nefnir skáldkon-
an það: „matbod. Enn þann dag
í dag (bls. 44) ætti að vera: enn
í dag. Að læra kvæði utan að
(bls. 85) og að kunna utan að
(bls. 228) ætti að vera: að læra
utan bókar og að kunna utan
bókar. Hún hafði það á tilfinn-
ingunni (bls. 46) ætti að vera:
hún fann það á sér. Þýðanda er
helzti tamt að rita búin eða bú-
inn að, s. s. búinn að klæða sig
(bls. 26). Ég kann ekki við orða-
tiltækið: í einum grænum hvelli
(bls. 70), né súr á svipinn (bís.
44); eða aldeilis hissa (bls. 18 og
víðar). Ekki fer vel á að tala um:
að ómaka sig (bls. 10) eða upplit
á manni (bls. 8). Óviðfelldin
setning er þetta: Henni fannst
sér rýmkast um hjartað (bls.
129). Prentvillur eru nokkrar, en
ekki meinlegar. Þýðandi og for-
lag eiga þakkir skildar fyrir að
koma bók þessari á framfæri fyr-
ir jólin.
Einar Guðmundsson.
Er þetta
koma
SUZIE WONG er nýjasta fyrir
mynd þeirra enskra stúlkna,
sem fylgjast vilja með tízk-
unni. Síðan leikritið „Heimur
Suzie Wong“ var sýnt í Lon-
don, brauzt þar út nýr móð-
ur vegna áhrifa leikritsins —
þröngir kjólar úr kínasilki
með klauf í hliðinum. Á tízku
sýningu í London fyrir
skömmu voru sýndir þessir
fallegu Wong-kjólar (efri
myndin) og blómahattarnir
(neðri myndin) og gerðu þeir
jboð sem
skal ?
mikla lukku bæði hjá karl-
mönnum og kvenfólki, og er
það meira en hægt er að segja
um margt það, sem fram hefur
komið í tízkunni undanfarm
ár.
Hér á landi kannast menn
við Suzie Wong — kínversku
stúlkuna sem þjáðist og elsk-
aði í Hongkong — saga hennar
birtist sem framhaldssaga
Morgunblaðsins á sl. ári. Og
ef til vill fara íslenzkar stúlk-
ur að klæða sig líkt og hún,
áður en langt um líður.