Morgunblaðið - 26.06.1960, Blaðsíða 10

10
MORCVNTtT ifílfí
Sunnudagfur 26 júní 1960
Dr. Páll ísólfsson:
Aftur á Dana
hiingnum lokað
FÁTT er fégurra í náttúrunni en
dönsku beykiskógarnir. Og allt
er landið yndislegt i vorskrúði
sínu. „Der er et yndigt land“,
er vel og réttilega sagt í þjóð-
söngnum danska. Akrarnir
blómstra þegar í öllum litum. En
skemmtilegast þykir mér þó að
sjá fífla og sóleyjar rétt eins og
heima á fróni. Lestin rann nú
inn á stöðina í Árósum. Þar á ég
tvo góða vini, prófessor, dr.
Sören Sörensen, sem nú er eftir-
maður Knud Jeppesen við há-
skólann í Árésum. Hann var áð-
ur organisti við Holmens-kirkju.
Hann er mjög lærður maður og
nýtur mikils álits, sem einn mesti
tónvísindamaður Dana. Svo er
kollega minn Fjeldrad, dómorg-
anisti í Árósum. Hann er einn
mesti organleikari Dana og mik-
ill tónlistarmaður. Það var gott
að hittast eftir langan tíma og
rifja upp minningarnar frá Leip-
zig og námsárunum.
Háskólinn í Árósum er mikil
stofnun og merkileg Húsakynni
öll eru hin beztu, og er þó enn
verið að bæta við þau til muna.
Hér hafa íslendingar getið sér
mikinn og góðan orðstír, þeir radda orgel, hinn bezta grip. —
dr. Skúli Guðjónsson sem lengi
var prófessor við háskólann og
dr. Lárus Einarsson, sem hlotið
hefur mikla viðurkenningu fyrir
vísindastörf sín. Hér hitti ég
Einar Sigfússon fiðluleikara, er
búið hefur í Árósum á þriðja
tug ára og tekið hefur mikinn
og merkilegan þátt í tónlistarlifi
borgarinnar. Einar er mjög gáf-
aður fiðluleikari, og leikur í sin-
fóniuhljómsveit borgarinnar og
einnig í strokkvartett. Svo er
hann líka kennari við tónlistar-
skólann. Var gaman að hitta Ein-
ar og tala við hann. Hann er
ósvikinn íslendingur, enda þótt
hann hafi starfaað hér svo lengi.
En því hefur hann ekki leitað
heim aftur, að honum hefur boð-
ist svo mikið og gott starf, þar
sem hæfileikar hans njóta sín
til fulls.
★
Dómkirkjan í Árósum er frá
því um 12 hundruð, en hefur þó
eitthvað verið stækkuð síðar.
Hún er talin lengsta kirkja í
Danmörku, ef ég man rétt, og
er í alla staði hið veglegasta guðs
hús. Hér leikur Fjeldrad á 88

Hér var viðdvölin stutt og fórum
við nú sem leið liggur til Odense.
Oðinsvé er merkisstaður, en hér
gátum við aðeins staldrað við í
Dómkirkjum, St. Knuds kirkju
og H. C. Andersens-söfnunum. j
Dómkirkjan hefur marga og
merkilega hluti að geyma m. a.
bein Knuds helga, og liggja þau
í glerkistu, öllum til sýnis, en
hann var veginn 1086. í annari
kistu eru bein Benedikts, bróður
Knuds helga, sem einnig var veg-
inn. Mikið er barna af íburðar-
miklum kistum. Þá er altaris-
tafla mjög fögur, logagyllt og
öll útskorin. Þessi dómkirkja er
talin vera fegursta gotneska
kirkjan í Danmörku. Talið er að
Knútur helgi hafi úpphaflega
látið hefja smíði hennar.
H. C. Andersen-söfnin eru tvö,
þó lítið fari fyrir öðru þeirra,
en það er í húsi því í Munkmöll-
ersstræde, þar sem Andersen
átti heima frá því hann var
tveggja ára gamall til 14 ára
aldurs, en þá lagði hann út í hinn
stóra heim — til Kaupmanna-
hafnar. Það var allátakanlegt að
sjá þetta litla hús með litlu stof-
unum; í einni þeirra var skóara-
verks^æði föður hans og öll fjöl-
skyldan bjó þar einnig. Þessu
lýsir skáldið vel í „Mit livs Ev-
entyr“. Hitt húsið þar sem And-
Kronborgarkastali.
Algjör nýjung!
Falleg og ödýr ferðaborð
fjögurra
manna
Fyrirferðalítil og létt

Einnig mjög
hentug sem
garðborð
★
Sendum gegn
póstkröfu um
allt land
Lögð saman
HAMBORG
Laugavegi 44 — Vesturveri — Simi T2527
ersen er talinn hafa fæðst, er
nokkru stærra. Þar er mikið
safn hindrita og mynda, og þar
eru geymd húsgögn skáldsins
og ýmsir muni, svo sem ferða-
töskur ’paraply,‘ göngustafir og
hinn frægi kaðall, sem Ander-
sen hafði alltaf með sér á ferða-
lögum, til að geta bjargað sér
úta um glugga, ef eldsvoða bæri
að höndum. Hefur verið byggt
veglegt hús við hið gamla hús.
Þarna eru sýndar útgáfur á
verkum Andersens á fjölda tungu
mála, og margt og margt, sem
of langt yrði upp að telja. Þegar
maður ber saman Goethe-húsið
í Frankfurt a./M. og Andersen-
húsið í Óðinsvéum, þá er mun-
urinn æði mikill. Allt er rík-
mannlegt í foreldrahúsum Goet-
hes, en sárasta fátækt í húsi skó-
makarans, föður Andersens. En
andinn spyr ekki um slíkt. Hann
brýzt út — jafnvel í jötu, svo
sem kunnugt er.
Fjöldi ferðamanna var hér,
flestir þó Ameríkanar Það mætti
! segja mér, að bæ nn Odense
j auðgaðist ekki svc -itið á fátækt
I skáldsins mikla, sem gert hefur
( bæinn svo frægan um víða ver-
| öld, að allir vilja þangað koma
og sjá hreysið, þar sem hann
fæddist í, í sárustu eymd og fá-
tækt.
*
Tuttugu og fimm kílómetrum
í suður frá Odense; liggur greifa
slotið „Kringerup“ þar búa þau
ambassador Knut'h greifi og frú
Lily Knuth greifynja á ættar-
óðali hennar. Hingað vorum við
] boðin til kvöldverðar og ókum
um fagurt ökrum og skógum
prýtt land til greifasetursins.
j Allt í ein blasti við sjónum okk-
ar hvít og mikil höll á mjög
fögrum stað, en umhverfis hana
voru margar byggingar, sem til-
heyra óðalinu. Áttum við þarna
mjög ánægjulega kvöldstund og
nutum þess að skoða okkur um í
höllinni, en þar er margt dýr-
mætra muna alls konar, og fagur
gobelin-vefnaður á veggjum. —
j Kvöldið var eins fagurt og verið
getur; aðeins raddir fuglanna
rufu kyrrðina á þesurn yndislega
Stað. Þaran hittum við frú Svöfu
Storr, aðalræðismannsfrú,
dvalið hefur sér til hressingar
í Danmörku.
Nú var síðasti spottinn eftir
með lestinni til Kaupmanna-
hafnar, og þangað komum við
svo 31. maí og vorum alls hugar
fegin að hafa lokið hringferð
okkar, sem við lögðum upp í
héðan 23. apríl. — Ég er með
þeim ósköpum gerður, að mér
þykir mjö gleiðinlegt að ferðast.
En ég verð að gera það stund-
um, til að hræra upp í sjálfum
mér, og safna áhrifum frá hinum
stóra heimi. En fátt er mér þó
meira á móti skapi en stórborg-
irnar. Þær finnast mér blátt
áfram hræðilegt að mörgu leyti.
En þó eru stórborgirnarmisjafnar
mjög, og verða ekki dæmdir eftir
stærðinni einni. Ein af allra þægi
legustu og skemmtilegustu stór-
borgum er Kaupmannahöfn. Það
j er létt yfir henni, þótt hún sé nú
! rúm milljón að stærð. París er
einnig dásamleg fyrir margt, og
’ Leningrad fögur og aðlaðandi.
T3eja þá, við erum þá búin að
ljúka hringferðinni, Kaupmanna
höfn — Helsingfors — Lemngrad
— Moskva — Varsjá — Berlín —
Leipzig — Stuttgart — Frankfurt
a/ M. Mains — Köln — Hamborg
— Aarhus — Odense — Kaup-
mannahöfn. Og nú förum við í
Tívolí! —Auðvitað. Þar er margt
a ðsjá og heyra. Mannmergðin
þar er geysimikil á kvöldin. Nýi
konsertsalurinn er mjög stór og
það hljómar vel í honum. Ég
staldra við fyrir utan hann og
les „program“ kvöldsins. Þrír
konsertar sama kvöldið, kl. 7,30,
9 og 10,30! Tvær æruverðar
velklæddar dömur standa við
hlið mér og lesa líka. „Ingen
Brahms og ingen Beethoven“! Vi
gár ikke ind!“ segir önnur, og
þær kasta höfðinu aftur fyrir
bak strunsa móðgaðar í burt.
Bitte nú, hugsaði ég. Þarna mæt-
ir maður þó einu sinni sann-
músikölsku fólki, sem ekki læt-
ur bjóða sér allt. Við læðumst
þó inn og hálf-skömmumst okkar
fyrir okkar lélega smekk, því nú
á að leika verk eftir Sousa, Nico-
lai, Grieg, Lumby, Strauss o s.
frv.. Allt af léttara taginu.
„Ingen Br^Jims og ingen Beet-
hoven“. Garaguli hinn ungversk-
sænsk-norskí stjórnar, og gerir
það vel. Salurinn er þéttskipað-
ur og tónleikarnir ágætir í alla
staði. — Hér í Tívolí er lxf í
tuskunum, þegar fer að líða á
kvöldið. Hvergi í heiminum sér
maður ungt fólk hanga eins sam-
an í hálfgerðum faðmlögum og
hér í Danmörku. Manni finnst
allir vera meira eða minna ný-
trúlofaðir! Þó sér maður par
og par, þar sem farið er áð.losna
obbolítið um böndin. Þetta er
hreinasta Paradís með fiðringi
og flugeldum og hinu og þessu
skemmtilegu. —
Hvítasunnudagurinn rann upp
fagur og baðaður sól. Dr. Ros-
enberg, sá mikli grammófón-
upptöku-meistari bauð okkur
í bíltúr til Krónborgar og víðar.
Borðað var úti í skógi. — Krón-
borgarkastalinn er stórmerkileg-
ur og mjög rómantískur. —
íburður er hvergi mikill,
eins og t. d. í rússneskum eða
Sem þýzkum köstulum. En kirkjan er
falleg og Riddarasalurinn lang-
ur og tilkomumikill. „Kasamatt-
erne“, eða dvalarstaður hersins
í gamla daga, er óhuggnanleg vist
arvera, og eins fangaklefarnir,
sem eru enn verri en í gamla
Péturs- og Páls-víginu í Lenin-
grad. Mikil hefur hugkvæmni
mannskepnunnar verið í því að
pína meðbræður sína! Svo skoð-
uðum við fallbyssuhólkana.
Fjögra ára gamall sonur dr. Ros-
enbergs spurði hvað væri gert
við þetta. „Það var skotið á Sví-
ana með þessu“, sagði pabbi
hans. „Já, en af hverju á að
skjóta á Svía?“, spurði þá snáð-
inn, og varð mjög hugsi það sem
eftir var dagsins.
★
Og svo var það draugagang-
urinn í Drachmannskró, eða orð
hengilshátturinn.
Árið 1938 kom ég fyrst í Draoh
mannskró úti á Friðríksbergi.
Stefán fslamdi var í fylgd með
mér, og fleiri góðir menn. Þetta
Framh. á bls. 14