Morgunblaðið - 05.07.1960, Page 3

triðjudagur 5. júlí 1960
MORGUPiBLAÐIÐ
3
★
BLAÐIÐ hefur aflað sér
upplýsinga um fjölda
hinna norsku síldveiði-
skipa, sem nú stunda veið-
ar hér við land. Eru þau
alls um 120 talsins, flest
200—300 lestir að stærð. —
Auk þeirra eru svo hér 7—
8 flutningaskip, sem taka
aflann úr veiðiskipunum
og flytja hann til Noregs til
bræðslu. Með þessum flota
eru tvö fiskileitarskip, G.
O. Sars og Johan Hjört. Þá
fylgir flotanum eftirlits- og
hjálparskipið Garon, sem
er herskip, búið ýmiskonar
bjÖrgunarútbúnaði.
Norski flotinn var fyrir
Ihelgína allur við Aust-
urland um 60 mílur út af Norð
fjarðarhorni. Auk síidveiði-
flotans eru hér 30—-40 línu-
veiðarar norskir, og hefir eft-
Norskt flutningaskip að taka afla á íslandsm iðum. Lestað er í það beint úr nótinni. Fjær ligg-
ur veiðiskipið. (Ljósm.: Árni Sigurbergsson)
Um 120 norsk síldveiðiskip
irlitsskipið einnig það starf á
hendi að aðstoða þó.
Allur norski flotinn veiðir
hér með herpinót framan af
vertíð, og er aflinn, sem fyrr
segir ýmist fluttur út með
fiutningaskipum, eða skipin
sigla með hann sjálf heim.
Hafa nokkur 'þeirra nú þegar
farið eina ferð til Noregs.
★
Fyrir nokkrum árum var
það siður hér að síldarleitin
og þau íslenzku skip, sem
höfðu á hendi síldarleit, sendu
upplýsingar sínar allar ó sér-
stöku dulmáli. Nú er þetta
ekki til siðs iengur. Allar upp-
lýsingar síldarleitarinnar
liggja því ljós^ar fyrir þá út-
lendinga, sem þær geta skilið.
Hið sama gildir um leitarskip
útlendinganna. íslenzki flot-
inn getur einnig fylgzt með
upplýsingum frá þeim. Oft
heyrist í norsku síldveiðiskip-
unum þegar þau eru að gefa
upplýsingar hvort til annars.
Má þá stundum heyra að þeir
segjast ekkert vita hver.t ís-
lenzki flotinn sé að fara, þeir
elti hann bara. I þau skipli
hefir þeim ekki tekizt að afia
sér greinargóðra upplýsinga.
Við síldveiðarnar gildir löng-
um mikil kappsigling og er pá
einn sprettur á miðin þar
sem síldarinnar hefir ofðið
vart.
Reyndin við síldarleitina að
undanförnu hefur verið sú að
mælitæki skipanna hafa gefið
meiri upplýsingar um aflann
heldur en leitarflugvélarnar,
þar sem síldin hefir oft vaðið
iítið og dimmviðri hamlað
flugvélunum leitina.
★
Heyrst hefir í G. O. Sars að
hann hafi sent út þær upplýs-
ingar að hann hafi aldrei orð-
ið var við jafn mikla síld hér
fyrir norðan ísland eins og nú
í sumar. Fyrst í vor sendi skip
ið skeyti sín á dulmáli, en er
nú hætt þvi.
Blaðið átti á föstudag tal
við fréttaritara sinn á Seyðis-
firði og spurði um norsku
veiðiskipin. Þau koma þangað
ailtaf öðru hverju og má sjá
þau þar í tugatali. Liggja þau
oft í löngum röðum hvert ut-
an á öðru þar í höfninni. Það
er siður hjá norsku sjómönn-
unum að taka sér frí frá veið-
unum um helgar og þá fjöl-
menna skipin til lands.
★
Það mun ekki alltaf vera
auðvelt fyrir Norðmennina að
athafna sig við veiðar sínar
hér við land. Eins og að líkum
lætur verða þeir að vinna að
öllum sínum veiðum utan 12
mílna línunnar og eins til-
flutningi á afla milli skipa.
Hafa þeir ýmist þá aðferð að
leggja fiskiskipinu upp að
flutningaskipinu og háfa afl-
ann yfir eða ef flutningaskipið
er statt nærri og hefir ekki
öðrum störfum að sinna, þá
leggur það að bátunum og er
aflinn háfaður um borð beint
úr nótinni. Mynd sú er þessari
frásögn fylgir er einmitt tekin
nú fyrir skömmu af einum
slíkum atburði. Bátarnir
liggja við síðu flutningaskips-
ins og verið er að háfa úr nót-
inni, en veiðiskipið sjálft Jigg
ur skammt frá.
Áttræb 'i dag:
Frú Margrét Slenes
MARGRÉT Snorradóttir var hún
og hét áður en hún giftist. Hún
er fædd' í Hörgsholti í Hruna-
mannahreppi 5. júlí 1880, dóttir
Snorra Jónssonar frá Hörgsholti,
sem kominn var af hinni kunnu
og fjölmennu Hörgsholtsætt, en
móðir hennar var Þórey Eyjólfs-
dóttir frá Árbæ. Einkabróðir frú
Margrétár var Tómas Snorrason,
kennari og bóndi á Járngerðar-
stöðum í Grindavík, þekktur
ferðamannatúlkur á fyrri árum
ævinnar.
Eftir 57 ára dvöl í Bandaríkj-
um Norður-Ameríku kom frú
Margrét hingað heim fyrir nokkr
um dögum til þess að sjá ættland
sitt, æskustöðvar og ættingja og
til þess að geta dvalizt í þeirra
hópi á áttræðisafmælinu, ásamt
dóttur sinni, Christine, sem er
í fylgd með henni. Dveljast þær
mæðgur nú á heimili bróður-
sonar Margrétar, Jóns Tómas-
sonar, stöðvarstjóra i Keflavík.
Löng er útivist Margrétar orð-
in. Árið 1900 fór hún til Noregs.
Þar dvalist hún í þrjú ár hjá
íslendingnum Ólafi Felixsyni, er
var blaðamaður og ritstjóri í Ála
sundi í mörg ár. Með Ólafi og
konu hans ferðaðist Margrét um
Noreg þveran og endilangan. í
Noregi kynntist hún bróður konu
Ólafs, er hét Ludvik Slenes frá
Þrándheimi, f. 1879, d. 1951.
Honum giftist hún í Ameriku
1906. Þau settu bú í hafnarbæn-
um Hoquiam í Washingtonfylki
og gerðist hann þar bygginga-
meistari. Þar bjuggu þau í 14
ár. Þaðan fluttust þau hjón til
Tacoma, keyptu þar land og ráku
búskap, en jafnframt stundaði
Slenes iðn sína til dauðadags.
Margrét hélt síðan búinu áfram
þar til í vor að hún seldi jörðina,
meðal annars til þess að komast
til íslands, en sjálf fluttist hún
til dóttur sinnar frú Christine
Vaugham, sem er gift kaupmanni
í Redding í Californiu.
Onnur börn þessara hjóna eru:
Wallace, bankamaður í U.S.A.
Norman, búsettur í Alaska.
Mabel, þekkt söngkona og Johan
Ciarence, heimspekingur í Al-
aska.
í allri þessari löngu dvöl í
Bandaríkjunum, hefur Margrét
aðeins einu sinni hitt íslending,
sem þó hafði týnt niður móður-
málinu vegna langrar fjarvistar,
þar til nú fyrir fjórum árum, að
bróðurdætur hennar fóru vestur
til dvalar á heimili hennar. Mar_
grét er ern og hraust og skilur
íslenzkuna vel og tekur ótrúleg-
um framförum í að tala hana
Yfirleitt mun norski síld-
veiðiflotinn ekki hefja veiðar
í salt fyrr en 10 júlí í fyrsta
lagi, en samkvæmt samning-
um þeirra við Svia, sem kaupa
af þeim mikið af síld, mega
þeir ekki hefja söltun fyrr. Þá
taka veiðiskipin reknetin • í
notkun og hætta við herpinóí-
ina. Síldin er svo söltuð um
borð og hefir flotinn nú ver-
ið búinn bættum tækjum til
þess verks. Má þar til nefna
að flest eða öll munu þau vera
komin með hausunarvélar, þ.
e. vélar til þess að hausa og
slódraga sildina.
í fyrrasumar stunduðu um
300 norsk skip reknetaveiðar
hér við land, en nú er talið
að þau muni vera allmiklu
færri og stafar það af því hve
eifiðlega gengur að manna
þau.
Blaðið hefir ekki getað afl-
að sér upplýsinga um fjölda
síldveiðiskipa frá öðrum þjóð-
um, þó mun hafa heyrzt í
nokkrum finnskum síldarskip-
um.
þessa fáu daga, sem hún hefir
dvalizt hér.
Við ættingjar, og gamlir vinir
Margrétar, bjóðum hana hjart-
anlega velkomna heim, árnum
henni allra heilla á merkisdeg-
inum og biðjum henni Guðs
blessunar um alla framtíð.
Enn einu sinni hefur sannast
hið fornkveðna, að „römm er
sú taug sem rekka dregur föður-
túna til“.
Sigurður E. Hlíðar.
LofHeiðir
selja Sögu
LOFTELEIÐIR eru nú í þann
veginn að selja Sögu, aðra Sky
mastervél sína. Hafa félaginu
borizt nokkur kauptilboð er-
lendis frá og mun sennilega
gengið frá samningum innan
skamms. Saga hefir að undan
förnu verið í leigu hjá banda
rísku félagi og flogið viða um
heim. Erlend áhöfn hefur ver-
ið með vélina. Á flugleiðum
Loftleiða eru nú Hekla og
Edda ásamt Cloudmasterflug-
vélunum tveimur.
STAKSHINAR
Er Einar á mc i
afvopnun?
Morgunblaðið hefur að undaiu
förnu beint þeirri spurningu til
Þjóðviljans, hvort Einar Olgeirs-
son, sém sat þing kommúnista
í Búkarest hafi greitt atkvæði
gegn þvi að kommúnistaríkin
slitu afvopnunarráðstefnunni og
kæmu þannig í veg fyrir, að ár-
angur gæti náðst að viðræðum
þeím, sem að undanförnu hafa
átt sér stað í þeim tilgangi að
draga úr átökum stórveldanna.
Lengi vel hiiðraði blaðið sér
hjá því að geta um þessa spurn-
ingu Morgunblaðsins, en á sunnu
daginn lýsir það yfir því, að það
muni alls ekkj svara spurning-
unni. Af því verður verla dreg-
in önnur ályktun en sú, að Einar
Olgeirsson hafi einmiM stutt á-
kvörðunina um að eyðileggja af-
vopnunarráðstefnuna, enda
mundi það þykja saga til næsta
bæjar, er íslenzkir kommúnistar
hefðu sjálfstæða afstöðu á ráð-
stefnu sem þessari og stæðu uppi
i hárinu á húsbændunum.
Með NATO
Timinn lýsir því yfir í rit.
stjórnargrein á sunnudaginn, að
Framsóknarflokkurinn styðji ein
dregið Atlantshafsbandalagið.
Er þessi yfirlýsing tímabær og
góðra gjalda verð. En á öðrum
stað í sama blaði, segir svo:
„Ef Bretar halda áfram að
beita íslendinga ofbeldi, er líka
hægt að grípa til róttækra ráða
og láta fullt vald koma gegn
valdi, ef annað er ekki talið
nægja“.
Síðan ræðir blaðið um skyldur
Bandarikjanna skv. varnarsamn-
ingnum og segir: „Það heyrir
að sjálfsögðu undir þetta að stuðl
að sé að öryggi íslenzkra varð-
skipsmanna, sem eru að vinna
skyldustörf sín innan fiskveiði-
landhelgi tslands".
„Ef Bretar halda ofbeldinu
áfram þrátt fyrir það, hlýtur
það að koma mjög til athugunar
að á það sé reynt, hvort varn-
arsamningurinn hefur það gildi,
sem treyst hefur verið á“.
Þessi heimskulegu skrif lýsa
ekki einlægum stuðningi við At-
lantshafsbandalagið, ekki sízt
þegar það tvennt er haft í huga,
annars vegar að Bandarikjamenn
hafa aðra skoðun á viðáttu Iand-
helgi en við og svo hitt að
það vorum við íslendingar sjálf-
ir, sem á tímum vinstri stjórn-
arinnar létum kommúnista ráða
því, að ekki var leitað stuðnings
Atlantshafsbandalagsins til þess
að bægja Bretum frá valdbeit-
ingu í landhelginni.
„Raunhæfar kjarabætur**
í forystugrein í Alþýðublaðinu
í gær segir svo:
„Núverandi ríkisstjórn lýsti
yfir því þegar eftir valdatöku
sina, að ef til kjaradeilna kæmi
og atvinnurekendur vildu fall-
ast á kauphækkanir eða einhverj
ar kjarabætur til handa launþeg-
um, yrðu þeir sjálfir að taka
þær á sig, þar eð ekki mundi
koma til mála að velta þeim
yfir á neytendur Þessari yfirlýs-
ingu var fagnað og hún má vera
verkalýðsfélögunum ánægjuefni.
Launþegar hafa ekkert gagn af
kauphækkunum, sem velta yfir á
þá síðar. Einu raunhæfu kjara-
bæturnar eru þær, er atvinnu-
rekendur taka sjálfir á sig“.
Síðan ræðir blaðið um afskipti
Lúðvíks Jósefssonar af síðasta
Dagsbrúnarverkfalli, er hann
beitti sér fyrir verðhækkunum,
sem svöruðu til launahækkana
verkamanna og segir: „Lúðvík
lofaði sem sagt að taka kaup-
hækkunina aftur af Dagsbrún um
ieið og hún hafði fengizt. Og Þjóð
viljinn þakkaði Lúðvík fyrir“.