Morgunblaðið - 26.11.1961, Blaðsíða 3

Sunnudagur 26. nóv. 1961
MORGVNBLAÐIÐ
3
j
> -

«%*■

1INNINGIN um ástarævintýr
S. sem varð l>ess valdandi að
Tátvarður VIII. Englandskon
mgur afsalaði sér völdum, hef
ur dofnað smám saman. En 10.
des. n.k. eru liðin nákvæm-
lega 25 ár siðan. Hertoffahjón
in eru ennþá sveipuð róman-
tík off oft er safft frá því í
blöðum, hvað þau taka sér
fyrir hendur. Hertoffinn af
Windsor var hér — hertoga-
frúin af Windsor var þar . . .
Gamla sagan er að falla „í
ffleymsku. En skozka efnið,
Prince of Wales, dregur nafn
sitt af hertoganum og hertoga
frúin er á listanum yfir 10
bezt klæddu konur lieims. —
Þetta eru staðreyndir, sem
hafa meiri áhrif. Almúgamað
ur í Englandi ypptir öxlum og
segir aðeins: — Það var ekki
réttlátt hvernig farið var með
„good old Ted“. Þetta sama
sagði hann 1936, en þá var
bara enginn. sem spurði hann.
Yngri kynslóðin les hinar sögu
legu staðreyndir áhugalaust í
•kólanum og lætur sér á sama
standa.
25 ár eru liðin
GÖMUL SAGA
Arið 1936, þegar allt snerist
um hertogahjónin var aug-
ljóst, að þau myndu verða um
ræðuefni slúðurdálkanna. —
Saga þeirra er gömul og hefur
oft verið sögð, en hún er ævin-
týraleg og skemmtileg, og er
því ekki úr vegi að rifja hana
upp að 25 árum liðnum.
Það var 1936. Sami konung
urinn hafði lengi ríkt yfir
brezka heimsveldinu, og
menn voru orðnir vanir hon-
um. Hann var eins og konung
ur átti að vera, íhaldssamur,
varkár og vanafastur. Kon-
ungurinn átti fjóra syni Ed-
ward, sem íslendingar nefndu
Játvarð, Berti, Harry og Ge-
orge. Játvarður, krónprinsinn,
var 41 árs. Hann var prins af
Wales, vinsæll náungi með
drengjalegt andlit, uppbrett
nef og í víðum golfbuxuna.
Hann var smekklega kiæddur
og skapaði tízku. Allar konur
elskuðu prinee of Wales köfl
urnar. Hann ferðaðist um
heimisveldið, skoðaði vérk-
smiðjur og námur, hann var
áhugasamur og spurði margra
spurninga, átti auðvelt með
að tala við fólk og sagðist
spyrja af áhuga, en ekki kon
unglegri kurteisi.
Hann vissi, að það var óhjá-
kvæmilegt, að hann yrði kon
ungur, og sem krónprins fékk
hann hugmyndir, sem h ann
var ákveðinn að koma í fram-
kvæmd* þegar hann settist í
hásætið.

A einum stað er hneykslið
eins Ijóslifandi og í desemiber
fyrir 25 árurn. Það er við
brezku hirðina. Sýnt hefur
verið umburðarlyndi, látið
undan kröfum tím.ans og hin
um gömlu fjandmönnum, Þjóð
verjum og Japönum fyrirgef-
ið og fulltrúar þeirra viður-
kenndir eins og fulltrúar ann
arra þjóða. En umburðarlynd
ið nær ekki til hins útlæga kon
ungs. Hann fær ekki að koma
heim og starfa fyrir land sitt,
sem hann elskar. Þetta er eitt
af því, sem hinn óbreytti borg
ari undrast og honum gremst,
því hann man, að Prinsinn af
Wales var maður þjóðarinnar.
„BORGAR ALLTAF
REIKNINGANA"
Hin frægu hertogahjón ferð
ast um heiminn og vekja enn
þá athygli. Þau lifa á eftir-
launum, sem hertoginn hefur
fengið frá brezka ríkinu, síð
an hann lét af embætti, og eign
um, sem hertogafrúin átti. En
hjónin, miðaldra og dálítið
þreytt, viðurkenna þó, að end
urminningar þeirra og grein-
ar, ráðleggingar varðandi
tízku og mataruppskriftir,
láti þau frá sér fara vegna
peninganna.
Þau eiga tvö hús í Frakk-
landi og búa tvo mánuði árs
ins á Waldorf Astoria í New
York, svo að ekki virðast þau
hafa yfir neinu að kvarta. Þau
völdu sjálf þetta hlutskipti.
Af og til er líf hertogahjón-
anna dregið fram í dagsljósið
og hugmyndaríkir blaðamenn
krydda sannleikan ýmist bitur
leik eða rómantík. Hertogafrú
in segist hafa vanið si'g
snemma á að taka blaðaskrif
ekki of alvarlega, og hjónin
hafa ekki ennþá gert sér það
ómak að höfða meiðyrðamál.
í einni blaðagrein reyndi
hertogafrúin þó að bera til
baka ósvífnustu slúðursögurn
ar og sagði: ■— Hertoginn og
ég greiðum alltaf reikninga
okkar.
Hertogabjónin í París 1955. Þau hafa elzt, en tileyra enn-
þá þeim hópi manna, sem dregur að sér athygli blaða-
1 incmvn<1o
....síðan Játvarður VIII, Englands-
konungur afsalaði sér völdum og
kvæntist Wallis Simpson
VONBRIGÐI
Ef til vill vissu bæði ríkis-
stjórnin og hirðin, að prins-
inn var líklegur til að koma
ýmsum fastmótuðum siðum
fyrir kattarnef. Að minnsta
kosti tóku báðir þessir aðilar
hart á hinum gáfaða pnnsi.
þegar hilla tók undir nokkuð
óvenjulegt. Það var Wallis
Simpson, b'andarísk stúlka,
sem gift var Englendingi. Hún
var nýkomin frá Bandaríkj-
unum og hvorki þekkti né
hafði áhuga á lífinu við hirð-
ina. Prinsinn hitti hana fyrst,
þegar þau dvöldu yfir helgi
hjá sameiginlegum vini við
veiðar. Hann hefur sjálfur
sagt frá því, að þegar hann
átti að hefja samræður við
þessa bandarísku konu, hafi
hann spurt, hvort ekki væri
erfitt fyrir hana að vera án
rafmagnshitunar, sem tíðkað-
ist í Bandaríkjunum. Hún svar
aði: — Eg kann ágætlega við
köldu ensku húsin. En þér
hafið valdið mér vonbrigðum.
Það spyrja mig allir hvort ég
sakni ekki rafmagnsupphitun
arinnar. Eg bjóst við að prins
inn af Wales myndi spyrja um
eitthvað frumlegra.
ALVARA FÆRIST í
LEIKINN
Prinsinn gat ekki gleymt
þessu svari. Það leið langur
tími, áður en hann sá stúlk-
una aftur, en þá hittust þau
í veizlu og síðan í annarri.
Smám saman gerði prinsinn
það að venju, að heimsækja
Simpson hjónin í íbúð þeirra
í tíma og ótíma. Þar var allt
af fólk, sem skemmtilegt var
að tala við. Húsfreyjan var
ekki hrædd við að opna munn
inn. Þetta var í fyrsta skipti,
sem prinsinn hitti stúlku, er
mótmælti honum, spurði með
áhuga og sagði sina skoðun
á málunum. tlr umihverfi, þar
sem allir svöruðu „já, yðar
hátign“, „þér hafið rétt fyrir
yður, yðar hátign“, var hann
skyndilega kominn meðal
fólks, sem svaraði honum á
annan hátt og umgefckst hann
eins og jafningja sinn.
Eitt sinn kom hann í veizlu
nýkominn úr heimsókn í nám
ur á Norður-Englandi. Þar var
tekið á móti honum eins og
venjulega: — Skelfing hljótið
þér að vera þreyttur, yðar há
tign. Þá kom Wallis til hans og
spurði, hvað hann hefði gert
á ferðalaginu, hvað hann hefði
séð, hvernig þarna væri um
horfs og hvað honum fynd-
ist um þetta. Það, sem eftir
var kvöldsins, sagði hann
henni frá skyldum krónprins-
ins og því, sem hann ætlaði
að gera, þegar hann tæki við
völdium. Bæði nefna þau þetta
samtal í endurminningum sín
um, svo að ef til vill var það
þetta kvöld, sem alvaran tók
að færast í leikinn.
FRÚ SIMPSON SAKLAUS
Þegar Játvarður varð kon-
ungur morguninn eftir lát föð
ur síns, var hann fullur stolts
og lotningar. En hann vissi,
að upphefðin fjarlægði hann
enn meir frá stúlkunni frá
Baltimore. Hann var ákveð-
inn að kvænast henni, en áð-
ur en það gæti orðið, var nauð
synlegt að breyta vissum laga
ákvæðum. Sem konungur
hlaut hann að geta breytt hinu
óeðlilega áliti á fráskildu
fólki. Um þessar mundir var
Wallis að skilja við mann sinn,
sem einfaldlega hafði orðið ást
fanginn af annarri konu. Hún
átti því enga sök á skilnað-
inum. 1 Englandi hefur það
mikla þýðingu, hver er sekur
og hver saklaus, þegar um
skilnaðarmál er að ræða. Hinn
seki er útiiokaður frá frama
og upphefð, en hinn saklausi
fær náðarsamlegast að halda
sínu.
En sem höfuð ensku kirkj
unnar var konungurinn haf-
inn yfir þessa reglu. Hann
varð að fyrirlíta báða aðila,
bæði hinn seka og saklausa.
Annars hefði hann veitt synd
inni byr undir báða vængi.
Játvarður VII. ætlaði að milda
þessi ákvæði, hvað snerti hann
sjálfan og fjölskyldu hans, en
honum vannst ekki tími til
þess. (Annars væri Margrét
prinsessa nú frú Townsend).
MYND, SEM VAKTI
ALHEIMSATIIYGLI
Það var ekki mikið, sem
hann gat hrundið í fram-
kvæmd á stjórnartíð sinni. Til
þess var hún of stutt eða að-
eins tæpt ár. En hann fékk
forsmefck af konungstigninni.
Hann var ákveðinn og starf-
aði af mikilli atorbu. Honum
gramdist, að hann mátti ekki
ganga hinn stutta spöl til skrif
stofu sinnar á morgnana, held
ur varð hann að láta aka sér
í konungsbifreiðinni. „Fólk er
vant því, að bonungurinn
komi akandi í bifreið sinni á
hverjum morgni“. Og þannig
varð það að vera. Þar til dag
einn í hellirigningu, þegar kon
ungurinn þurfti að fara á
fund hinum megin við göt-
una. Þá greip hann regnhlíf
sína, harða hattinn og frakk
ann og fór ásamt sjóliðsfor-
ingja nokkrum gangandi yfir
Mynd þessi var tekin af
hertoffahjónunum í sumar
á baðströnd í Ítalíu.
götuna. Þetta hefði ekki sakað,
ef blaðaljósmyndari hefði
ekki legið í leyni við dyrnatr,
tilbúinn til að grípa þetta ein
stæða tækifæri. Hann náði
frægustu mynd lífs síns af
tveimur svartklæddum mönn
um, sem brutust mcti veðri
og vindi. Annar þessara
manna var konungurinn. —
Myndin birtist í blöðum um
allan heim Og við ensku hirð-
ina urðu menn mjög gramir.
„Óviðeigandi, þegar bifreiðin
er vð hendina“, var sagt.
VONSVIKNAR STÚLKUR
Eitt af verkefnunum, sem
bonungur fékk á sinni stuttu
stjórnartið, var að veita mót-
töku 600 ungum stúlkum, sem
voru að hefja þátttöku í hirð
lífinu. Hinir 600 framgjörnu
feður höfðu greitt offjár fyrir
skrautklæði handa dætrum
sínum.
Móttakan fór fram í hallar-
garðinum. Konungurinn sat
undir hásætishimni fyrir end-
anum á rauðum dregli. Með-
fram dreglinium biðu eftir-
væntingarfullir og taugaó-
styrkir feður, en við hinn
endann stóðu hinar skart-
klæddu meyjar. En himinn var
þungbúinn, og þegar 25 stúlk
ur höfðu gengið fram eftir
dreglinum og hneigt sig, skjálf
andi af taugaóstyrk, fyrir kon
unginum, byrjaði regnið að
streyma niður. Konungurinn
sneri sér að aðalsmönnunum,
sem stóðu fyrir aftan hásætið
og hvíslaði: — Það er leiðin-
legt að þessir dýru kjólar
eyðileggist, við shulum hætta
núna.
Því næst stóð hann upp,
hneigði sig djúpt fyrir ungu
stúllkunum og dró sig í hle.
Skynsamlegt, já? Konungur-
inn athugaði bara ekki, að
ungu stúlkurnar hefðu miklu
heldur viljað verða rennvotar,
heldur en að fá ekki að
hneigja sig fyrir konimginum.
Það var nefnilega dregið í efa,
að hinar 575 stúlkur, sem ekki
heilsuðu konunginum persónu
lega, hefðu verið kynntar á
réttan hátt. Gat þetta komið
sér illa fyrir þær síðar meir
ef þær vildu fá eiginmann af
góðum ættum. ]
UMTALSEFNI
Hinar hátíðlegu venjur við
hirðina gerðu Játvarði VIII.
gramt í geði, og hann var á-
kveðinn í að afnema eitt-
hvað af þeim. Hann umgekkst
frú Simpson ennþá mikið, og
var hún oft viðstödd sam-
komur fyrir hina æðstu em-
bættismenn og eiginkonur
þeirra.
Slúðrið fékk byr undir báða
vængi, og blöðin, sem fram
að þessu höfðu þagað, brunnu
í skinninu af löngun til að
birta slúðrið. Astir hefðarfólks
þóttu þá eins og nú gott efni.
Dag nokkurn heimsótti hinn
íhaldssami forsætisráðherra,
Baldwin, konunginn, og bað
hann að fá frú Simpson oían
af því að sækja skilnaðarmál