Morgunblaðið - 17.04.1962, Qupperneq 6

6
MORGUNBLAÐJÐ
Þriðjudagur 17. apríl 1962
Verksmiðja
. í Engiandi
Rætt við Hjcilta Einarsson, forstjóra
FYRIR helgina var hér á ferð
Hjalti Einarsson, verkfræðingur,
en hann stjórnar verksmiðju
Sölumiðstöðvar hraðfrystihús-
anna í Gravesend í Englandi.
Mbl. hitti Hjalta að máli, og
svaraði hann nokkrum spum-
ingum blaðsins.
— Hvað heitir fyrirtækið?
— Það nefnist á ensku „Frozen
Fresh (Fillets) Ltd.“, en geng-
ur venjulega undir nafninu
„Icelandic Seafoods“, sem við
notum líka jöfnum höndum.
— Hvenær var það stofn-
sett? _
— f ágúst 1957 festi SH kaup
á frystihúsi í Gravesend í Kent,
um 30 mílur austur frá miðbiki
Lundúnaborgar. Húsinu var síð
an breytt í fiskvinnslustöð, og
íþar höfum við haft aðsetur síð-
an
— Hvenær hófst framleiðslan?
.— f aprílmánuði 1958.
.— Og hvernig fáið þið hráefn-
ið?
.— Við flytjum það með skip-
uin h.f. Jökla, sem er dótturfé-
lag SH, beint til Lundúna.
70 manns í vinnu
— Vinnur margt fólk hjá fyr-
irtækinu?
.— Alls um 70 manns, en allt-
af bætist við, enda vex fram-
leiðslan stöðugt.
— Eru margir íslendingar í
verksmiðjunni?
— Nei, ég er sá eini.
— Um hvers konar fiskfram-
leiðslu er að ræða hjá y(kk-
ur?
— Starfsemi okkar er tvenns
Ikonar. f fyrsta lagi að selja fisk,
sem fullunninn og pakkaður er
Iheima, og í öðru lagi að vinna úr
Ihráefni, sem sent er frá íslandi
og pakkað þar sérstaklega til
vinnslu. — Fiskuriim, sem kem-
ur fullunninn að heiman, er
ýmist í neytendaumbúðum, sem
við seljum heildsölum og smá-
kaupmönn-um, eða í sérstökum
uimbúðum fyrir blautfisksala og
„fish-and-chips“-búðir (fish-fry-
ing-shops). Hið- síðastnefnda er
Ihér heima kallað sjöpundafiskur,
því að hann er oftast settur í sjö
punda umbúiðir (hálft enskt
,,stone“). Á þeim markaði eru
miklar sveiflur, sem fara eftir
framboði fiá togurum, eins og
eðlilegt er. — Fiskurinn, sem við
vinnum í Engiandi, er ýmist pakk
aður í smáar umbúðir handa
heildsölum og smásölum, eða í
stærri umbúðir handa veitinga-
húsum.
Fiskstengur
vinsælar
— Þið framleiðið fiskstangir ?
— Já, við búum til fiskstangir,
sem Englendingar kalla „fish
sticks“ og „fish fingers", og eru
ein únsa (28 gr.) að þyngd eða
þaðan af minni, svo og fisksneið-
ar („uniportions"), sem eru frá
einni og upp í sex únsur að
þyngd.
— Seljast fiskstangirnar ekki
vel ?
— Jú, mjög vel. Neyzla þeirra
fer ört vaxandi, enda er fijót-
legt að tilreiða fiskinn þannig á
matborðið, bæði fyrir húsmæður
og veitingahús. Hráefnið í þær
Einn af 25 frystiklefabílum hjá „Icelandic Seafoods“ í
Bretlandi.
Hjalti Einarsson.
kemur í frystum blokkum frá fs-
landi. Við skerum þær niður í
sneiðar með þár til gerðum vél-
um. Síðan er búið um þær í
pökkum af alls konar stærð, allt
frá kvartpundspökkum og upp í
fimmpundapakka. í fisksteng-
umar notum við ýmist fisk ein-
göngu, eða hann er húðaður með
raspi. í þriðja lagi seljum við
hann lí'ka fulteteiktan. f þessar
stengur notum við flestar al-
gengar fisktegundir, svo sem
þors'k, ýsu. lúðu, kola og karfa.
Samsetningarmöguleikar eru því
margir. — Þá notum við allan
úrgang. Afskorninga af fisk-
blokkum notum við í fiskkökur,
sem líkjast nokkuð fiskboUum,
og sagarduft fiá vélunum, sem
skera ftekinn niður, notum við í
dýrafóður, handa hundum og
köttum.
— Hvernig er dreifingunni
háttað ?
— Við seljum framleiðsluvör-
urnar um allt Bretland. í
Lundúnum og á svæðinu kring-
um borgina dreifum við vörunni
með eigin bílum, sem eru 25
tálsins, allir búnir frystiklefum.
Salan tvöfaldaðist
á einu ári
— Hvernig hefur salan gengið?
— Hún eykst stöðugt. Til dæm
is má geta þess, að á árinu 1961
tvöfaldaðtet hún frá því, sem hún
var árið 1960. Neyzla á frystum
fiski á Bretlandseyjum nemur nú
um 60 þúsundum tonna á ári. Til
samanburðar má geta þess, að
árið 1953 var neyzlan ekki nema
11 þúsund tonn. (Hér er fryst
síld ekki meðtalin). Af þessum
60 þús. tonnum er 9—10 þúsund
flutt inn frá íslandi, og eru það
um helmingur af innfluttum fiski
til Bretlands.
— Hverjir eru helztu keppi-
nautar okkar um fiskinnflutning
á brezka markaðinn?
— Aðallega Norðmenn, en einn
ig Danir, og Kanadamenn að ein-
hverju leyti.
— Er álitið, að fiskneyzla Breta
haldi áfram að aukast? *
— Neyzla þeirra á frystum
fis'ki 'hefur aukizt ár frá ári, eink
um þegar um er að ræða dýran
fisk í hinum dýrari umbúðum.
Peningalega séð eykst neyzlan
því ört, og frystur fiskur verður
sífellt vinsselli. Á brezkum mark
aði er mikil framtíð í þessum efn
um, ekki sízt vegna þess, að alltaf
er verið að ýta veiðiskipum Breta
sjálfra út af gömlum miðum. Þess
vegna verða þeir æ háðari inn-
flutningi fiá öðrum þjóðum.
Fiskverð og fiskgæði
— Hvað er að segja um kröfur
Breta til fiskgæða?
— Bretar hafa gott vit á fiski
og leggja mi'kla áherzlu á gæði.
Á s.l. árum hafa þeir farið
út í það í vaxandi mæli að frysta
um borð í veiðtekipunum, og eig
endur slíkra skipa hafa lagt á
það mikla áherzlu í auglýsingum,
hversu ferskur slíkur fiskur sé.
— Fara ekki fiskverð og fisk-
gæði saman?
— Ég tel, að svo niuni vera,
a.m.k. með frystan fisk, en málið
er svolítið annars eðlis, hvað við
víkur ferska fiskinum, og hefur
það sennilega valdið nokkrum
misskilningi hér heima. — Þegar
mikið herst að af fiski, er ávallt
nýr fiskur á markaðinum, gæðin
oftast góð, og þá er verðið jafnan
lægst vegna mikils framboðs. —
Þegar fiskskortur er aftur á
móti, eru skipin lengi úti og gæði
fisksins því oft lélegri, en sölur
háar. Slíkur fiskskortur telst þó
til undantekninga, en er alltaf
mikið fréttaefni fyrir blöðin. Slík
ar fréttir túlka því ekki eðlilegt
ástand. — Þegar mikið framboð
• Á erindi
Undanfarið hefur leikflok'k
urinn Gríma sýnt allnýstár-
legt leikrit, Biedermann og,
brennuvargana. Ég sá þetta
leikrit um öaginn, og finnst
ástæða til að vekja at-
faygli á því, þar eð bað á svo
mikið erindi einmitt til þess
fólks sem lifir á þessari öld.
Öld, þegar menn hvað eftir
annað geta vaðið fram ; stóru
ríki, eins og bæði Hitler og
Stalín gerðu, og náð undir-
tökunum fyrir andvaraleysi
almennings og trú hans á að
þetta sé svosem allt í lagi,
þangað til allt er um seinan.
Með yfirgangi og terrorisma
er svo öllu haldið niðri, og
fólk grípur í vanmætti sínum
til að flýja þessa staðreynd
með því að þykjast ekki sjá
að hverju stefnir, reyna bara
að sleikja sig upp við vald-
hafana í von um að bjarga
a.m.k. sér og sínum.
• Bara að biarga
siálfum sér
Þannig fer um Biedermann,
tákn hins almenna borgara.
Hann uggir ekki að sér í upp
er af ferskum fiski, og um leið
ódýrum og góðum, minnkar sal-
an á frysta fiskinum, sem er þá
dýrari en hinn ferski. Þetta
snýst aftur við, þegar fiskskort-
ur er. Reynt er að hagnýta þess-
ar verðsveiflur.
— Hvað er annars um þróun
brezka markaðsins og framtíð-
arhorfur að segja, fram yfir það,
sem áður er sagt?
E. t. v. er erfitt að spá nokkru
um það, en ég tel þó, að örasti
vöxturinn verði í sérpakkning-
um, svo sem sneiðum. smápaklkn)'
ingum og tilreiddum mat, sem
dreift verður í frystiskápum i
almennum matvöruverzlunum,
en ekki i sérverzlunum, svo sem
fiskbúðum.
*
Hjalti Einarsson er f. 1926 í Bol-
ungarvík, sonur Einars Guðfinnssonar
og k. h. Eiísabetar Hjaltadóttur. Hann
varð stúdent frá Akureyri 1946, laulc
BS-prófi í efnaverkfræði frá Univer-
sity of Illinois 1951, MS-prófi í mat-
vælaiðnfræði frá Oregon State Coll-
ege 1953. Hann varð verkfræðingur i
rannsóknastofu Fiskifél. ísl. 1954, en
1957 tók hann við núverandi starfi
sínu. — Hann er kvæntur Halldóru
Jónsdóttur frá Bolungarvík, og eiga
þau þrjá syni barna.
Vöxtur í
Miöfjarðará
EGILSSTÖÐUM. 16. apríl. —
Hér hefur verið stöðug hláka s.L
þrjá sólarhringa og snjóa hetfur
mjög tekið upp. í dag er verið
að vinna að því að ryðja snjó af
vegum og opna þá. Verið er að
ryðja Fagradatevegi, aða'lveginn
millli Héraðs og Reyðarfj., og
sagði Helgi Gísilason verkstjóri
mér að vegurinn yrði sennilega
opnaður seint í kvöld
Vötn hafa ekki hlaupið fram
ennþá, enda hefur hlákan verið
hæg og vatnavextir hafa ekki
verið hér. Eitthvað hafa lækir
þó spillt vegum, en ekki svo telj
andi sé. Mikiil ís er enn á Lagar
fljóti og mun það sennilega
taka ncikkurn tíma að ryðja sig.
— Ari.
vísu getað hugsað mér aðra
meðferð á stykkinu, en slíkt
er alltaf meira og minna
smekksatriði. En ég hugsa að
kjarni þess hefði skilað sér
betur, ef kórinn hefði talað
betur og greinilegar.
hafi, en um leið og brennu-
vargarnir eru seztir að í húsi
hans og búnir að ná þar fót-
festu, hafa þeir algerlega yf-
irfaöndina og Biedermann
gengur lengra og lengra í und
irlægjuhættinum við þá, af-
sakandi sjálfan sig, teljandi
sér trú um að þetta verði nú
allt í lagj — í veikri von um
að geta bjargað eign sinni,
þó hús nágrannanna brenni.
En auðvitað bjargar það
engu.
Leikrit þetta er semsagt
ákaflega timabært og vekur
til umfaugsunar. Eg hefði að
• Vinningsnúmer
þarf að tilkynna
Af Norðurlandi skrifar
M.J.:
Mig langar til þess, Vel-
vakandi góður, að biðja þig
að koma því á framfæri við
hin ýmsu happdrætti, að þau
sendi út vinningaskrár sem
allra fyrst eftir hvern drátt,
Einu sinni var það venja að
vinningsnúmerin voru lesin
upp í Útvarpið og sat þá fólk
spennt við tækin að hlusta.
Þessi góða þjónusta við fólk-
ið lagðist niður, hverjum sem
það er að kenna. Þess í stað
verðum við að bíða í há.lfan
mánuð til þrjár vikur og jafn
vel lengur eftir því að ná í
vinningaskrár og ríkir yfir
því mikil óánægja, sem von-
legt er. Akureyrarumboðin
hafa tjáð mér að þau verði
oft að hringja suður til að
rekast í að fá vinningaskrárn-
ar og er þó ekki hægt að
segja annað en að póstsam-
göngur milli Reykjavíkur og
Akureyrar séu sæmilegar.
Hér virðist því um beina van
rækslu vera að ræða við miða
kaupendur, sem breyíast þarí
til batnaðar.