Morgunblaðið - 10.02.1963, Blaðsíða 13

Sunnudagur 10. febrúar 1963
MORCVNBLAÐIÐ
13

Hvenær verður
kosið?
í kosninaglögunum segir, að
þá er almennar, reglulegar al-
þingiskosningar fara fram, skuli
kjördagur vera hinn sami um
land allt, siðasti sunnudagur í
júnímánuði. Eftir því mundi
kjördagur nú verða hinn 30. júní
n.k., ef annað kæmi ekki til. En
þá er á það að líta, að síðustu
almennu þingkosningar fóru
fram 25. og 26. október 1959, og
samkvæmt stjórnarskránni skulu
þingmenn kosnir til fjögurra ára.
Svipað þessu stóð á árið 1953.
Þá var Steingrímur Steinþórs-
son forsætisráðherra í sam-
steypustjórn Framsóknar og
Sjálfstæðismanna. Hinn 4. maí
1953 gaf forseti íslands, Ásgeir
Ásgeirsson, -út forsetabréf með-
undirritað af Steingrími forsætis
ráðherra, þar sem forseti gerir
kunnugt:
„Forsætisráðherra hefur tjáð
mér, að þar sem almennar kosn-
ingar til Alþingis hafi síðast far-
ið fram 23. og 24. október 1949
og umboð þingmanna falli því

Seljalandsfoss í klakaböndum.
REYKJAVÍKURBRÉF
eigi niður, án^þingrofs, fyrr en
á hausti komanda, er fjögur ár
eru liðin frá kjördegi 1949, en
hins svo til ætlazt í lögum nr.
80/1942, að almennar, regluleg-
ar alþingiskosningar fari fram
síðasta sunnudag í júnímánuði,
beri nauðsyn til að rjúfa Al-
þingi.
Því mæli ég svo fyrir, að Al-
þingi er rofið frá og með 28. júní
1953. Jafnframt ákveð ég, að al-
mennar kosningar til Alþingis
skuli fara fram þann dag, sunnu-
dag 28. júní 1953.“
Á valdi ríkis-
stjórnarinnar
Samkvæmt þessu fordæmi,
gem ekki hefur verið gagnrýnt
svo kunnugt sé, er ótvírætt, að
núverandi þingmenn halda þing-
mennskuumboði sínu til 26. okt.
ri.k., nema umboð þeirra verði,
með þingrofi, fellt niður fyrr. Ef
kosið yrði 30. júní, án þess að
nokkuð annað væri að gert,
mundu gömlu þingmennirnir
halda umboði sínu nær fjóra
mánuði eftir að nýir þingmenn
hefðu verið kosnir. Slíkt er að
vísu .hugsanlegt, en væri fyrir
flestra hluta sakir mjög óheppi-
legt. Hugsanlegt væri að færa
hinn almenna kjördag til með
lagabreytingu, t.d. þangað til í
október, ef þingmenn vildu held
ur láta kjósa þá frgkar en á hin-
um lögákveðna degi, hinn 3Ö.
júní. Engin rödd hefur heyrzt
um slíka breytingu og kemur
hún væntanlega ekki til. ,
Hvað sem slíkri lagabreytingu
liði haggar hún og ekki þing-
rofsrétti ríkisstjórnarinnar. —
Hvernig sem á er litið, hefur rík
isstjórnin í hendi sér, að á
kveða með þingrofi kósningadag
inn hvenær sem henni lízt, allt
þangað til hinn 26. okt. n. k. Og
samkvæmt fordæminu frá 1953
sýnist ekki verða hjá þingrofi
komizt nema kjördagurinn sé
fluttur til með lagabreytingu.
Eysteinn fylgir
fordæmi Evu
AUir kannast við félagið
Varðberg, sem ungir áhuga-
menn úr öllum lýðræðisflokkum
stofnuðu til styrktar vestrænni
samvinnu og aukins skilnings á
nauðsyn varna íslands. Á sl. ári
vann félagið gott starf, ekki sízt
með almennum fundum víðsveg-
Laugard. 9. febrúar
ar um landið. Nú á þessu starfs-
ári hefur ungur Framsóknar-
maður, mikill áhugamaður um
þessi efni, tekið við formennsku
félagsins. En þá bregður svo við,
að öll almenn fundarhöld eru lát
in niður fal.la, þó að félagarnir
hittist öðru hvoru innan luktra
dyra hverjum öðrum til hvatn-
ingar.
Skýringin á þessari ráða-
breyttni dylst engum kunnugum.
Á sínum tima þótti forystumönn
um Framsóknar fátt um þessa
félagsstofnun, þótt þeir fengju
ekki að gert. Er og enginn efi
á, að hún hefur haft stórmikil
áhrif til hindrunar óþurftar-
skrifum Tímans um varnarmál-
in, sem áður voru ærið tíð. Þessu
hafa Framsóknarbroddarnir orð-
ið að una. En nú hafa þeir sett
hinum ungu mönnum úrslita-
kosti um, að þeir verði að hafa
hægt um sig fram yfir kosningar.
Við skoðunum þeirra er ekki
amazt, ef þeir láta vera að hafa
þær í hámæli um sinn. Flokks-
broddarnir vilja vingast við
aðra og þá er reynt að láta sem
minnst á Varðbergsmönnunum
bera. Eysteinn hyggst auðsjáan-
lega fara að fordæmi Evu, ætt-
móður okkar allra.
Hvernig f ór f yrir
felubörnunum
Sagan af þvi, hvernig fór, þeg
ar Eva faldi börnin sín, er sögð
svo í Þjóðsögum Jóns Árnason
ar:
„Einhverju sinni kom guð al-
máttugur til Adams og Evu.
Fögnuðu þau honum vel, og
sýndu honum allt, sem þaíi áttu
innanstokks. Þau sýndu honum
líka börnin sín og þótti honum
þau allefnileg. Hann spurði Evu,
hvort þau ættu ekki fleiri börn,
en þau, sem hún var búin að
sýna honum. Hún sagði nei. En
svo stóð á, að Eva hafði ekki
verið búin að þvo sumum börn-
unum, og fyrirvarð sig því að
láta guð sjá þau, og skaut þeim
fyrir þá sök undan. Þetta vissi
guð og segir: „Það sem á að vera
hulið fyrir mér, skal verða hul
ið fyrir mönnum.“ Þessi börn
urðu nú mönnum ósjáanleg, og
bjuggu í holtum og hæðum, hól-
um og steinum. Þaðan eru álfar
komnir, en mennirnir eru komn-
ir af þeim börnum Evu, sem hún
sýndi guði. Mennskir menn geta
aldrei séð álfa, nema þeir vilji
sjálfir, því þeir geta séð menn
og látið menn sjá sig.“
sókn lækkun vaxta og aukna
lánsf j árþennslu.
Sumir telja, að þetta tal Fram-
sóknar stafi af vanþekkingu
þeirra á einföldustu frumatrið-
um hagfræðinnar, og þeir trúi
því í raun og veru, að vegna
þess *að vaxtalækkun og láns-
fjárþennslu hefu" t.d. bæði í
Bandaríkjunum og Bretlandi
verið beitt til að vinna gegn at-
vinnuleysi og stöðnun, þá hljóti
hið sama að eiga við hér á landi,
þótt atvik Séu öll önnur.
Málefnafátækt
Framsóknar
Vissulega eru forystumenn
Framsóknar ekki svo illa að sér
eða skyni skroppnir, að þeir geri
sér ekki grein fyrir, að hér
stendur allt öðru vísi á. Það
sanna þeir bezt með fullyrðing-
verðbólgu og
vinnuþrælkun. Þeir vita ofurvel,
að hér er við að glíma þá
aðstöðu, að ofþensla leiði til
gjaldeyrishruns og síðar at-
vinnuleysis, ef ekki verður að
gert. Gegn slíkri ofþennslu
firði og hinn í Reykjavík, hafi eru hvarvetna á byggðu bóli
Láta þeir fara með
si<í eins og álfa? -
Víst er um það, að hvort sem
þeir, er Eysteinn vill nú halda
r til fyrir, fá að sjá óhreinu
börnin hans, þá geta þau séð
hina nýju heimilisvini og leikið
þá grátt, ef þeim svo lízt.
Hefðu og margir ætlað, að
meiri manndómur væri í Varð-
bergsmönnum en svo að þeir létu
til lengdar bjóða sér þá meðferð
að vera hafðir í felum. Er því
ekki enn sýnt, hvorir eru meiri
álfar, þeir eða forystumennirnir,
sem reyna að fela þá. Fullkom-
inn álfshátt virðist þurfa til að
ætla sér að fara þannig með
þróttmikla æskumenn. Því frem
ur þegar athugað er, fyrir hverj-
um verið er að fela. Það er
svo sem ekki guð almáttugur,
heldur vesalings Þjóðvarnar-
mennirnir, sem Eysteinn er að
reyna að blekkja.
Reiðin við
de Gaulle
Skraf Framsóknarbroddanna
og skrif Tímans um Efnahags-
bandalagið skýrist af þessum elt-
ingarleik við Þjóðvarnarmenn
Áður en Framsókn kom auga á
þann möguleika að yfirtaka
Þjóðvarnarmenn í einni kippu
var hún fyrst hlynt umsókn um
fulla aðild að Efnahagsbanda-
laginu og síðan aukaaðild. Það
var einungis eftir að Framsókn
fékk von í Þjóðvarnaratkvæðun-
um, sem hún sneri við blaðinu,
afneitaði því, sem hún áður hafði
sagt og lýstj sig fúsa til að binda
hendur sínar í máli, sem enginn
heilskyggni maður gat þá enn
sagt fyrir, hvernig við mundi
horfa, er að því kæmi, að ís-
lendingar þyrftu að taka ákvörð-
un. Einmitt þess vegná töldu
Framsóknarbroddarnir sér ó-
hætt að vera enn frakkari í orð
um. Eftir á gætu þeir alltaf sagt,
að málin horfðu öðru vísi við
en þeir hefðu, gert ráð fyrir. Á
þetta mundi hvor^ eð er ekki
reyna nema sjórihverfingarnar
tækist svo vel, að styrkur Þjóð-
varnar entist til að fá Framsókn
afl til að pína sig inn í ríkis-
stjórn, Þá væri tilganginum náð
og þá þyrfti ekki lengur á Þjóð-
vörn að halda.
Svo er að sjá sem a.m.k. tveir
1 Þjóðvarnarmenn, annar í Eyja-
látið blekkjast af þessum lodd-
arabrögðum, og var von Fram-
sóknar sú, að þessir tveir yrðu
til að vísa hinum leiðina. Þá
gerði de Gaulle henni þann
grikk að reynast Efnahagsbanda
laginu enn skeinuhættari en öll
skrif og skraf Tímans og Fram-
sóknar. Þess vegna heitist Tím-
inn nú við de Gaulle, segir, að
hann skuli ekki fá að skyggja á
sig og um Efnahagsbandalagið
skuli verða kosið hér á íslandi,
hvað sem öllu öðru líði.
Gerbreytt viðhorf
Ef ekki mætti lesa þessi furðu-
skrif nú daglega í forystugrein-
um Tmans, mundu fæstir láta
sér til hugar koma slíkt óráðs-
hjal. Hvort sem mönnum líkar
betur eða verr er augljóst, að
alveg nýtt viðhorf hefur skap-
azt í samvinnu vestrænna ríkja.
Á þá þróun hafa bollalegging-
ar . og gerðir okkar íslendinga
ekki haft allra minnstu áhrif.
Allt önnur og miklu sterkari öfl
hafa þar ráðið úrslitum.
Enn er ógerningur að sjá, hver
framvindan verður. De Gaulle
og Frakkar sýnast raunar ein-
angraðir. Erigu að síður hafa þeir
úrslitaráð. Ákvörðun þeirra ligg-
ur ljóst fyrir. Þeir segja, að
Bretar og aðrir geti gertz fullir
aðilar Rómarsamningsins, ef þeir
fullnægja ölluiri skilyrðum hans.
En það er vegna þess að Bretar
vilja ekki gerá það, sem samn-
ingaumleitanir hafa farið út um
þúfur. í því skyni að milda það,
sem skeð hefur er í öðru orðinu
sagt, að samningaumleitunum sé
frestað og þær verði væntanlega
teknar upp aftur. Slíkur árekst-
ur, sem nú hefur orðið, hlýtur
hins vegar að móta það, sem héð
an í frá verður. Líklegast er,
að óhjákvæmilegri samvinnu
lýðræðisríkjanna verði fundinn
nýr farvegur með eða án sam-
vinnu Frakka. Það er því ein-
göngu deila um keisarans skegg
þegar verið er að þræta um mál-
in eins og þau voru fyrir 14. jan
Vextir og
lánsfjárþennsla
Eftir allan hamaganginn hefði
mátt ætla, að Framsókn hefði
næg aðfinningarefni gegn ríkis-
stjórninni og þyrfti ekki að gera
sig að fífli með því að neita að
viðurkenna staðreyndir í alþjóða
málum. En afstaða hennar í inn-
anlandsmálum er ekki síður
veik. í öðru orðinu þykist Tím-
inn hafa himinn höndum tekið
með yfirlýsingum forystumanna
Sjálfstæðisflokksins um, að verð
bólgan sé sú hætta, sem þjóð
félagi okkar stafi enn mest hætta
af. í hinu orðinu heimtar Fram-
háir vextir og hófleg útlán
helztu ráðin. Eysteinn Jónsson
vissi þetta ofurvel, þegar hann
var í ríkisstjórn og þurfti að
glíma við svipuð vandamál. Um
það vitna ótal ummæli hans, sem
ekki eru fallin úr minni almenn-
ings. Því trúir heldur enginn, að
hann muni ekki sjálfur fullvel
sínar fyrri kenningar, sem studd
ust við viðurkenndar staðreynd-
ir efnahagslífsins. Það er vegna
þess, að forystumenn Framsókn-
ar vita með sjálfum sér, að hér
er um að ræða of auðsæ sann-
indi, til að um þau tjái að þræta
til lengdar, að þeir telja flokk
sinn umfram allt þurfa á nýjum
deiluefnum að halda.
Bezta verk
Hermanns
Hversu langt er seilzt um
tilbúin ádeiluefni sést m.a. í á-
sökunum Tímans og einstakra
Framsóknarmanna á Alþingi í
garð Sjálfstæðismanna fyrir að
hafa unnið með kommúnistum
fyrir að skapa jafnrétti í Al-
þýðusambandi íslands. — Nú,
eftir 25 ár er það fært Sjálf-
stæðismönnum til miska, að þeir
á árunum 1938 og 1939 börðust
fyrir því, að allir félagar í Al-
þýðusambandi íslands nytu þar
jafnréttis. Það er rétt, að komm-
únistar voru þessu þá sammála,
því að þeir vildu ekki una þv!
að vera þar lægra settir en al-
þýðuflokksmenn.
En hver -var afstaða Framsókn
ar í þeirri deilu? Þeir studdu að
vísu óréttlætið á meðan þeir
töldu sér fært, en það var ein-
mitt einn þáttur í samningum
um myndun samsteypustjórnar
Hermanns Jónassonar vorið
1939, að þessu skyldi kippt í lag.
Þegar Framsóknarmenn eru nú
að skamma Sjálfstæðismenn fyr-
ir þessa aldarfjórðungs gömlu at
burði, þá eru þeir um leið að
vega að Hermanni Jónassyni fyr-
ir það, sem hann hefur bezt gert
á öllum sínum stjórnmálaferli.
Styðja kommúnista
til óþurftarverka
Ásakanir Framsóknar á Sjálf-
stæðismenn byggjast á því, að
ekki megi vera með réttu máli,
ef svo vill til að kommúnistar
styðji Það einnig. Samtímis sem
á þessu er hamrað dag eftir dag
gerist það, að Framsókn er ber
að samvinnu við kommúnista
um hin mestu óþurftar- og rang
indamál. Óeðlilegur styrkur
kommúnista í íslenzkun? stjórn-
málum stafar eingöngu af völd-
um þeirra innan verkalýðsfélag-
anna og í Alþýðusambandi ís-
Framhald á bls. 14.