Morgunblaðið - 14.05.1963, Blaðsíða 8

24
MORGVISBLABIB
Þriðjudagur 14. maí 1963
Gangi geimferö Coopers vel, verða tveir
menn í næsta geimfari Bandaríkjamanna

Geimíarinn fyrlr framan skotpall eldflaugarinnar, sem
hefur geimfar hans innanborðs. Myndin er tekin 10. maí
s.l. á Canaveralhöfða.
GORDON Leroy Cooper
er einn mannanna sjö, sem
Geimferðastofnun Banda-
ríkjanna valdi til þjálfun-
ar fyrir geimferðir, er
nefndar eru einu nafni
Mercury-áætlunin. Eins og
kunnugt er hafa fimm þess
arra manna þegar lokið
geimferðum sínum, en
einn, Donald Slatton, gekk
úr skaftinu vegna hjarta-
sjúkdóms. Cooper er því
eini maðurinn, sem á eftir
að fara út í geiminn í geim
fari af gerðinni Mercury
og gangi geimferð hans
vel, verður hún síðasti lið-
urinn í samnefndri áætlun.
Verði veðurskilyrði hag-
stæð, er ráðgert að Coop-
er verið skotið á loft í dag.
Vonazt er til að geimfar
hans „Faith 7“ fari að
minnsta kosti 22 ferðir um
hverfis jörðu, en það er
Iengri vegalengd en allit
geimfarar Bandaríkjanna
hafa farið samtals.
Hér á eftir fer úrdráttur úr
grein eftir Viggo Steenstrup
um. Cooper og væntanlega
geimferð hans. M.a. er rætt
við Cooper.

*
• Xveggja manna geimfar
í haust.
Cooper er 36 áxa, major í
bandariska flug'hernuim. Til-
gangurinn með ferð hans er:
1. Að kanna andleg og líkam-
l©g viðbrögð manns, sem ver-
unarlnnar voru jákvæðar og
Cooper fór heim til sin og
gekk frá farangri sínum. Hann
var ekki í nokkrum vafa um
að hann myndi standast próf-
in.
-K
• 1800 flugstundir með
þotum.
„Flugið hefur skipað háan
sess í llífi mínu frá barnæsku".
segir Oooper. „Faðir minn var
ofursti í flugihernum og ég
var ekki nema sex ára, þegar
hann tók mig fyrst með sér
í flugferð. 1943 gekk ég í sjó-
herinn, en nokkrum árum síð-
ar íét ég skrá mig í flugher-
inn og á vegum hans var ég
í Miinehen í fjögur ár, eða til
1953. Að þeim tíma loknum
var ég þrjú ár við nám í há-
sfkóla flughersins Og lagði
stund á verktfræði, að némi
ioknu gerðiist ég tilraunaflug-
ið hefur lengi á flugi úti í
geimnum. 2. Að reyna hæfni
Mercury geimifarsinis. 3. Að
rannsaka litar- og fjarlægð-
arskyn geimifara. 4. Að taka
Ijósmyndir. 5. Áð gera athug-
anir á skýjamyndunum. 6. Að
gera tilraiun til þess að stýra
geimfari með leiðsögn stjarn-
anna.
Geimiför Coopers skiptir
miklu máili í samibandi við
undirbúinin.g Bandarikja-
manna að senda mann-
að geiimtfar til tunglsins og
árangur hennar getur leitt í
ljós hvort Bandaríkjamönn-
um tekst að verða á undan
Rússum. Gangi geimferð Coop
ers vel, gera Bandaríkjamenn
ráð fyrir að senda fyrsta geim
far sitt með tveimur mönn-
um innanborðs á loft í haust.
Verður það fyrsti liðurinn í
svonefndri Gemini-áætiun.
• Geisli geimfari
fyrirmyndin.
Cooper er ekki kvíðafullur
enda er þernskudraumur hans
að rætast: „Þegar ég var í
skóla“, segir Cooper, „voru
sögurnar um Geisla geimfara
(Buck Rogers) eftirlætis les-
efni mitt. Geisli ferðaðist milli
plánetanna, og frá því að ég
var 12 ára velti ég því fyrir
mér hvernig væri að fljúga
um geiminn. Ég þorði ekki að
vona að ég fengi tækifæri til
þess að reyna það, en nú er
þessi draumur minn að rætast
og geimiferðin verður hápunkt
ur lífs mins“.
Þegar Cooper var 31 árs,
hóf hann þjálfun fyrir geiim-
ferðir. Áður en hann var val-
inn, varð hann að gangast
undir læknisskoðun og ýmis
próf. Niðurstöður læknisskoð-
-K
raunina, en hún er gerð til
þesis að sanprófa hvort bún-
ingurimn sé nægilega örugg-
ur þegar um lengri geimferðir
er að ræða.
í geimiferð Coopei's verða
mjög fullkomin Ijósmyndun-
artæki og yfix höfði hans sjón-
varpstökuvél, sem sendir
mymdir af honum til Banda-
ríkjanna. Þaðan verða mynd-
irnar sendar tiil Evrópu um
Telstar 2. Gert er ráð fyrir
að Cooper sofi átta klukku-
stundir í geimfarinu. Bf
Oooper fer 22 hringi umhverf-
is jörðu lemdir hann væntan-
lega um 125 km frá Midwa-
eyju á Kyrrahafi, en fari hann
fleiri ferðir lendir hann senni-
lega á Kapíibahafi. Vísinda-
menn telja, að Oooper geti
lifað af þó mistök verði og
hann lendi á Saharaauðninni
eða á Atlamtshatfi.
anna er í hendi þeirra á með-
an við erurn á lotfti“..
„Hvað segir fjölskylda yðar
um geismiferðima?“
„Trudiy, konan mín, myndi
vilja fara með mér ef hun
kæmist fyrir í geimfarinu og
dætur okkar eru í sjöunda
himni. Janita, sem er 13 ára,
hefur ekki talað um annað en
geimferðina undanfamar vik-
ur og Camala hefur lofað að
gæta móður sinmar á meðan
ég er í burtu. Henni finnst
húii vera fullfær um það enda
er hún orðin 14 ára“, segir
Cooper brosandL
-x
i<
• Trudy vill fara líka.
Cooper segist ekiki vera
neiitt óánægður með að vera
síðasti geimifarinn í Mercury-
áæfluninni.
„Það skiptir ekki meginmáli
bver fer fyrstur“, segir Coop-
er. ,,Þegar allt kemur til alls
eru geimtfararnir ekkert mikil-
vægari hlekikir í keðjunm en
verkfræðingamir og vísinda-
mennimir, sem stjórna geirn-
skotunuim. Lítf okkar geimtfar-
• Vísindalegar upplýsingar
eru mitt ,,krydd“.
„En hvað finnst yður sjálf-
um?“
„Ég hef á tilfinningumni, að
ég sé að leggja af stað í rann-
sóknarleiðangur. Kólumbus
og Vasoo da Gama sigldu
langa vegu 1 leit að „kryddi“
alveg eins og ég. Munurinn
er, að mitt „krydd“ eru vís-
indalegar upplýsingar, og ég
hetf meiri vitneskju um hvað
bíður roín en þeir höfðu. Það,
sem mestu máli skiptir er að
geimferð mín takist svo vel,
að hægit verði að snúa sér að
Gemini- og Appollo-áætlun-
um þegar í stað. Þé. komumst
við í raunveruilegar langferð-
ir“, (einkal. Mbl.).
I
Cooper í geimferðarbúningi sínum.

Trudy, eiginkona Coopers
majors.
maður. Þegar velja átti menn
til þjálfunar fyrir geimferðir
hafði ég að baki 1800 flug-
stundir með þotum og þess‘
vegna var ég þess fullviss, að
ég stæðist prófin“.
• 4(4 mínúta — 34
klukkustundir.
Nú eru rúm tvö ár frá því
að fyrsti geimfari Bandaríkja-
manna, Alan Shepard, var
sendur út í geiminn. Hann var
ekki nema 4V2 mánútu úti í
geimnum, en gangi allt vel
verður Cooper að minnsta
kosti 34 klukkuiúúndir.
Mercury geimtfar Coopers er
nær alveg eins og geimfar
Waiters Schirra, en hann fór
geimtferð s.l. hauist. Geimtfara-
búningur Coopers er með hita-
stillitæikjum af nýrri gerð og
í 10. eða 12. ferð umhiverfis
jörðu á bann að opna hlera á
geimtfarinu og hleypa inn
„hinu töma rúmi“. Er það
alveg undir búningnum kom-
ið hvort geimfarinn lifir til-