Morgunblaðið - 17.07.1963, Síða 16

16
MORCVNBLAÐIB
Miðvikudaj^tr 17. júlí 1963
Kveðjusamsœti
verður haldið þriðjudaginn 23. júlí kl. 20,00 fyrir
PAUL O. EINARSSON OG FRÚ
WINNIPEG, CANADA
(sonur Guðfinns Einarssonar, Patreksfirði). —
Þeir ættingja og vinir þeirra, sem vilja vera við-
staddir, vinsamlegast hringi í síma 22705 19. og 20.
júlí.
Skuldabréf
Nokkur smá, en örugg fasteignatryggð skuldabréf
til 8i/2 árs, vextir 7%, eru til sölu á genginu 65.
Einnig kr. 10 þúsund í Sogsbréfum með gjalddaga
í nóvember 1964. Væntanlegir kaupendur sendi
tilboð til Mbl. sem fyrst, merkt: „Þagmælska —
5194“.
Stúlka óskast
í skartgripaverzlun. Skemmtileg vinnuskilyrði. —
Tilboð sendist afgr. Mbl., merkt: „Skai'tgripa-
verzlun — 5063“.
Gaboon
Nýkomið smáskorið finnskt gaboon 5x10 fet
í þykktum 16 — 19 og 22 mm.
Krisiján Siggeirsson hf.
Laugavegi 13. — Sími 13879 og 17172.
Lilli ferðaklúbhurinn
fer næstu helgi í Hraunteig og á sunnudag komið
í Skálholt. Pantið farseðla tímanlega hjá Ferða-
skrifstofunni Útsýn.
Litli ferðaklúbburinn.
Færeyski söngkórinn
heldur síðustu opinberu samkomu sína í Tjarnarbæ
í kvöld kl. 7. — Allir hjartanlega velkomnir.
Hinar vinsælu stálvörur frá
G. A. B. I. S.
Nýkomnar
„Party“ sett Vínkönnur
Kaffikönnur Steikarföt
Barnadiskar Barnamál
Ávaxtaföt o. fl.
Gefið gjafir frá G. B. Silfurbúðinni.
G.B. Silfurbúðin
Laugavegi 13. - Sími 11066 - Laugavegi 55
- Utan úr heimi
Framhald af bls. 12.
Vináttuslit
Þegar slitnaði upp úr vináttu
þeirra Mao Tse-tungs og Krús-
jeffs, kölluðu Rússar vísinda-
menn sína heim frá Kína og
fjöldi kinverskra nemenda sneri
heim frá Sovétríkjunum. Einn-
ig skáru Rússar niður lánveiting-
ar, sem Kínverjar höfðu reikn-
ar með til frekari framkvæmda.
Þrátt fyrir þetta ber flestum
heimildum saman um að Kínverj
rr eigi nú nægilegt magn af
alutonium til að nota í all marg-
ar sprengjur af svipaðri gerð og
þær, sem Frakkar hafa gert til-
raunir með að undanförnu. í
eina kjarnorkusprengju svipaða
þeirri, sem varpað var á Hiros-
hima í lok síðustu heimsstyrj-
aldar, þarf sex kíló af pluton-
ium. Áætlað er að hver af fjór-
um kjarnakljúfum Kínverja
framleiði það magn á tveimur
irum.
★
Kínverjar telja að þegar þeim
íefur tekizt að sprengja sína
fyrstu kjarnorkusprengju, auð-
veldi hún þeim hagstæða lausn
ýmissa þeirra mála, sem þar eru
efst á baugi, svo sem: aðild að
SÞ, „frelsun" Formósu, landa-
kröfur á hendur Indverjum o.fl.
Á Vesturlöndum er hins vegar
íkki litið á það sem sérstakt
itórmál þótt Kínverjar takist
fyrsta sprenging. Flestum er þó
Ijóst að sú sprenging verður vart
til að bæta sambúðina við Kína,
og á það jafnt við um komm-
únistaríkin í Evrópu og Vestur-
/eldin.
oyndið 200 metrana
SR. GISLI BRYNJÓLFSSON: ■
Bli ER LANDSTÚLPI
ÞAÐ er haft eftir austfirzkum
bónda — frambjóðanda fram-
sóknar — að hvergi munu lífs-
kjör nú betri heldur en á ís-
landi. Þótt e.t.v. þyki sumum,
að maðurinn hafi tekið munn-
inn heldur fullan, (enda erfitt
að gera slíkan samanburð svo
að úr verði skorið), þá er hitt
víst, að hér er afkoma fólks
mjög góð, ágæt saman borið
við það, sem er víða í stærri
og auðugri löndum og ekki
síður ef borið er saman við
það, sem þjóðin átti við að
búa fyrir fáum áratugum.
En þrátt fyrir þetta, þrátt
fyrir þessa almennu og al-
mennt viðurkenndu velmeg-
un, þá mun öllum stéttum
þjóðfélagsins þykja sinn hlut-
ur of smár, öllum einstakling-
um sinn skammtur of lítill,
sem hann fær að njóta af
nægtaríku borði okkar auð-
uga lands. Svo er t. d. með
bændur og aðra þá, sem sveita
störfin stunda.
En það er deilt um það,
hvert er hið rétta verð á fram-
leiðslu bóndans. Það er ekkert
óeðlilegt. Það er líka deilt um
það, hve kaupið á áð vera hátt
hjá öðrum stéttum þjóðfélags-
ins. — Og það er deilt um
fleira. Það er m.a.s. deilt um
það, hver sé hin raunverulega
afkoma bóndans og hvort hún
hafi batnað eða farið versn-
andi hin síðari ár. Þetta er
undir ýmsu komið, ekki sízt
útsjón, afköstum og dugnaði
bóndans sjálfs, því að óvíða
nýtur maðurinn þeirra kosta
sinna betur heldur en í bónda
stöðunni, enda þótt ennþá
sé það sannleikur að mikið á
hann undir sól og regni.
Nýlega átti blaðið Suður-
land tal við bónda austur í
Mýrdal, Gísla Skaftason á
Lækjarbakka. Hann tilfærir
nokkrar tölur til að sýna
hvernig búskapurinn hafi
gengið sl. ár. Skulu þessar töl-
tölur nefndar hér:
Búið er 18 kýr og 100 kind- M
ur, auk þess 50 kindur, sem
börnin eiga. Yinnukrafturinn
er: þau hjónin og 15 ára son-
ur þeirra. Þeim finnst það
létt verk að gegna þessum
skepnum.
Hvemig er svo afkoman?
Tekjurnar eru um 200 þús.
kr. af kúnum og um 80 þús.
kr. af fénu. Að frá dregnum
tilkostnaði verða tekjurnar
116 þús. Það fá þau þrjú fyrir
vinnu kína við búið.
Þetta eru kaldar og hreinar
tölur og þær gefa okkur all-
góðar upplýsingar um afkomu
þessa bónda. Hann segir, að
liðið ár, árið 1962, sé sitt bezta
búskaparár, og þó hefur hann
búið í aldarfjórðung. Það sýn-
ir, ásamt svo mörgu öðru, að
rétt hefur verið stefnt í land-
búnaðarmálum á þessu kjör-
tímabili. Það kom líka fram í
viðtali Morgunblaðsins við
landbúnaðarráðherra nú ný-
lega, að heildartekjur af land-
búnaði hafa farið ört vaxandi
hin síðustu ár. Þær voru sem
hér segir:
Ár 1958 kr. 795 millj.
— 1961 — 1045 —
— 1962 — 1195 —
og hafa þannig vaxið um 400
millj. eða rösklega 50% á
þeim árum, sem hér inn ræðir.
Eins og aðrar greinar at-
vinnulífsins í landinu hefur
landbúnaðurinn tekið miklum
framförum síðan viðreisnin
hófst.
Það er bjart yfir framtíð
landbúnaðarins á íslandi nú.
En eins og landbúnaðarráð-
herra segir í fyrrgreindu sam-
tali, „hlýtur hún að byggjast
á því, að þeir, sem við land-
búnað vinna, hafi ekki lakari
kjör en þeir, sem stunda önn-
ur störf. Það er þjóðfélagsleg
nauðsyn, að landbúnaður á ís-
landi verði ávallt þróttmikill
og blómlegur.“
WWI
HÆSTIRÉTTUR hefur nýlega
kveðið upp athyglisverðan dóm,
er fjallar um ábyrgð bifreiða-
verkstæða á bifreiðum þeim, er
þau hafa undir höndum til við-
gerðar. Var málið höfðað af
Kristni Á. Kristjánssyni gegn
Bilaverinu h.f. í Hafnarfirði, og
krafðist stefnandi bóta að upp-
hæð kr. 80.400 auk vaxta.
Málavextir eru sem hér segir:
Aðfaranótt fimmtudagsins 2.
júní 1960 var brotizt inn í bif-
reiðaverkstæði Bílavers h.f. við
Reykjavíkurveg í Hafnárfirði og
bifreið stefnanda G-124, sem
þar var til viðgerðar, stolið. Þjóf-
urinn, sem var undir áhrifum
áfengis, ók bifreiðinni til Reykja
víkur og víðsvegar um bæinn.
Síðan ók hann áleiðis til Grinda
víkur, en skammt sunnan við
Hafnarfjörð ók hann út af veg-
inum með þeim afleiðingum, að
bifreiðin stórskemmdist.
Stefnandi reisti bótakröfur sín-
ar á því, að gæzlu stefnanda á
bifreiðinni hefði verið ábótavant,
þar sem hún hefði verið ólæst,
lykillinn staðið í kveikjulásnum
og auðvelt fyrir þjófinn að kom-
ast með hana út af verkstæðinu.
Stefnandi krafðist sýknu og
hélt því fram, að varzla bifreið-
arinnar hefði að öllu leyti verið
forsvaranleg. Ósannað væri, að
•lykillinn hefði verið í kveikju-
lásnum og jafnvel þótt svo hefði
ekki verið hefði þjófurinn átt
auðvelt með að ræsa vél bifreið-
arinnar með því að tengja beinL
Af þessum ástæðum og þar sem
þjófnaðurinn á bifreið úr læstu
verkstæði væri svo óvenjulegur
atburður, leiddu engin rök til
þess að leggja bótaábyrgð á eig-
anda verkstæðisins, og engin
skylda hvíldi á stefnda að þjóf-
tryggja bifreiðar þær, sem í hans
vörzlum væru.
Héraðsdómur sýknaði Bílaver-
ið h.f. af kröfum stefnanda og
taldi, að frágangur á bifreiða-
verkstæði stefnda hefði verið
eins og venja væri á slíkum stöð
uð og öllum, sefn við þá skiptu
mætti vera kunnugt um.
Hæstiréttur komst að annarri
niðurstöðu og segir svo í for-
sendu að dómi réttarins.
„Bifreiðaverkstæði stefnda
stendur rétt við fjölfarinn veg
nokkurn spöl frá mannabyggð,
og er það læst og mannlaust að
næturþeli. A bakhlið þess eru
stórar dyr, bæði á réttingaverk-
stæði og málningaverkstæði. Var
hurðum læst að innanverðu með
lokum og járnteinum að ofan og
neðan. Á hurðum eru minni dyr,
sem ganga má um, þá er aðal-
hurðir eru lokaðar. Hurðum
hinna minni dyra er læst með
hrökklás og skrá. Gluggar verk-
stæðisins eru með tvöföldum smá
rúðum 33x37 cm að stærð.
Síðar segir, að ljóst sé, að bif-
reiðin G-124 stóð á „mannlausu
verkstæði stefnda aðfaranótt 2.
júní 1960, ólæst og var kveikju-
láslykill hennar augsýnilegur og
tiltækur hverjum þeim, sem inn
á verkstæðið var kominn, hvort
heldur lykillinn var á veggnum
eða hann var í bifreiðinni sjálfri,
og enginn tálmi var á bifreiða-
dyrum verkstæðisins, er torveld-
aði aðskotamanni að opna þær
innan frá. Varzla stefnda á bif-
reiðinni var af þessum sökum
ófullkomin, svo sem raun bar
vitni, og verður því að dæma
hann til að greiða (stefnanda)
bætur fyrir spjöll þau, sem urðu
á bifreiðinni af völdum töku-
manns hennar“.
Dómkvaddir matsmenn höfðu
metið bifreiðina og skv matá.
þeirra nam tjón stefnanda kr,
63.000.00 Var Bílaverið h.f. dæmt
til að greiða þá upphæð auk
vaxta og kr. 7.000.00 í málskostn
að fyrir báðum réttum.
Truloiunarhringar
afgreiddir samdægurs
HALLDÓR
Skolavörðustig 2.