Morgunblaðið - 27.10.1963, Qupperneq 12

12
MORGUNBLADID
Sunnudagur 27. okt. 1963
JMiMgtiitlMtofrffr
Útgefandi: Hf. Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri: Sigfús Jónsson.
Ritstjórar: Sígurður Bjarnason frá Vigur
Matthías Johannessen,
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Auglýsingar: Arni Garðar Kristinsson.
Útbreiðslustjóri: Sverrir Þórðarson.
Ritstjórn: Aðs.lstræti 6.
Auglýsingar og afgreíðsla: Aðalstræti 6. Sími 22480.
Áskriftargjald kr. 80.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu kr. 4.00 eintakió.
HVERNIG FÆRI ÞÁ ?
TTvernig færi í íslenzku þjóð-
félagi, ef allir fengju nú
allt sem þeir krefjast?
Það sætir vissulega engri
furðu, þótt þessari spurningu
sé varpað fram nú, þegar
hvers konar kröfum rigpir
eins og skæðadrífu yfir bjarg-
ræðísvegina og þjóðfélagið.
Hvernig færi til dæmis, ef
krafa um 40% kauphækkun
eða jafnvel aðeins brot af
þöirri hækkunarkröfu næði
fram að ganga?
Alþjóð veit, að á þessu ári
hafa þegar orðið miklar al-
mennar kauphækkanir. Það
er ennfremur vitað, að fjár-
festing hefur vaxið um 27%
frá því í fyrra. Hins vegar hef
ur þjóðarframleiðslan aðeins
aukizt um 4%.
Um það þarf ekki að fara
í neinar grafgötur hvað ger-
ast mundi' ef nú yrðu á ný
lagðar verulega auknar byrð-
ar á útflutningsframleiðsl-
unna og atvinnuvegi lands-
manna yfirleitt. Rekstur at-
vinnutækjanna hlyti áð stöðv-
ast, útflutningsframleiðsla
og gjaldeyrisöflun að lamast,
og nýtt verðbólguflóð að
flæða um allar gáttir.
Þetta er það sem hlyti að
gerast, ef uppfylla ætti þær
stórfelldu kröfur, sem nú eru
uppi á hendur útflutnings-
framleiðslunni. Hið sama
hlyti að gerast, þótt ekki
næði fram að ganga nema
nokkur hluti þessara krafna,
þar sem vitað er að stór hluti
framleiðslunnar berst þegar í
bökkum vegna þess aukna til-
kostnaðar, sem lagður hefur
verið á atvinnutækin síðustu
misseri
Niðurstaðan hlyti því að
verða sú,^að ef allir fengju
á pappírnum allt það, sem
þeir gera kröfu um í dag, að
efiginn fengi í raun og veru
neitt. Sú skriða, sem þá félli,
mundi þvert á móti sópa
burtu efnahagslegu jafnvægi
og leiða til glundroða og upp-
lausnar, sem enginn fær séð
fyrir endann á í dag.
Þetta eru ekki innantómar
fullyrðingar, heldur blákald-
ar staðreyndir, byggðar á
reynslu, sem öll þjóðin hlýt-
ur að þekkja.
SAMA
BARÁTTAN
að bæri vott mikilli
gleymsku, ef íslending-
ar héldu að aðeins núverandi
ríkisstjórn hafi þurft að berj-
ast við kapphlaupið milli
kaupgjalds og verðlags. All-
ar ríkisstjómir undanfama
áratugi hafa orðið að heyja
þe^a sömu baráttu. Meira að
segja vinstri stjómin háði
hana. Hún lét verða sitt
fyrsta verk haustið 1956 að
framkvæma' beina kauplækk-
un og taka að nnkkru leyti
þá kauphækkun af almenn-
ingi, sem kommúnistar og
Framsóknarmenn höfðu knú-
ið fram með pólitískum verk-
föllum veturinn 1955.
Kommúnistar hikuðu ekki
við það þá að segja þjóð-
inni að kauphækkanir væm
*ekki aðeins skaðlegar, held-
ur bæri og þjóðamauðsyn
til þess að lækka kaupgjald.
Og það gerðu þeir rétt eftir
valdatöku sjáfrar vinstri
stjómarinnar.
1 tíð Viðreisnarstjómarinn-
ar hefur þjóðarframleiðslan
aukizt og þess vegna hefur
verið mögulegt að rísa und-
ir verulegri kauphækkun. En
síðustu misseri hafa kröfum-
ar á hendur framleiðslunni
ekki verið í neinu samræmi
við raunverulega greiðslu-
getu hennar eða framleiðslu-
aukningu. Þess vegna stend-
ur þjóðin nú frammi fyrir
þeim vanda í dag, sem raun
ber vitni.
íslendingar verða eins
og aðrar þjóðir að gera sér
Ijóst, að kaupgjald þeirra og
lífskjör verða að miðast við
arðinn af bjargræðisvegum
'þeirra. Greiðslugeta atvinnu-
veganna verður að vera mæli
kvarðinn í kaupgjaldsmálim-
um. Ef framleiðslan ekki get-
ur risið undir kaupgjalds-
greiðslum sínum og öðmm
tilkostnaði, þá hafa kaup-
hækkanir enga kjarabót í
för með sér. Þær hljóta þvert
á móti að leiða til verðþenslu
og kjaraskerðingar.
Þetta ætti reynslan að
vera búinn að kenna íslenzku
þjóðinni. Því miður brestur
vemlega á að svo sé. En fyrr
en síðar hljóta íslendingar að
bera gæfu til þess að skilja
einföldustu lögmál efnahags-
lífsins, og miða kröfur sín-
ar hendur bjargræðisvegum
sínum við raunverulega
greiðslugetu þgirra.
ÞRJÁR
DÓMKIRKJUR
egar biskupsstóll var lagð-
ur niður í Skálholti um
aldamótin 1800 var biskup-
setur flutt til Reykjavíkur.
Kirkjan í Reykjavík varð þá
heimiliskirkja biskups og
höfuðdómkirkja landsins, og
Komið hefur í ljós að fé hef-
ur verið tekið úr sjóði þeim,
sem stofnaður var í minningu
Önnu Frank í Þýzkalandi og
það notað til að koma á fót
verksmiðju, sem framleiðir
falska peningaseðla. Grunur hef-
ur beinzt að hjónunum, frú
Rosenthal-Nydahl, sem *er ritari
Önnu Frank-félagsins, og eig-
inmanni hennar, vom Hoevel frí-
herra og prentmyndasmið, og
hafa þaU bæði verið handtekin.
Fyrir nokkrum vikum lýsti
faðir Önnu Franks, Otto Frank,
því yfir, að ekki væri allt með’
felldti með fjárstjórn félagsins.
En það var fyrst þegar maður
nokktfr fann fjóra poka af 10
marka seðlum, sem lögreglan
komst á sporið. Peningarnir
Anna Frank
höfðu verið illa prentaðir og
vonlaust að koona þeim inn á
markaðinn.
Lögreglumennirnir eru þeirr-
ar skoðunar, að það hafi verið
vom Hoevel sem átti upptökin,
!hann hafi talið konu sína á að
daga sér fé úr sjóðnum, og færa
það inn í bækurnar, að þeir
rynnu til styrktar ungum Gyð-
ingum frá ísráel, sem nú stunda
nám í Þýzkalandi.
•
Fréttir herma, að Lee Radzi-
will, prinsessa, systir Jacqueliné
Kennedy, og skipakóngúrinn
Aristotéles Sokrates Onassis, séu
að hugsa um að ganga í hjóna-
hefur verið það ^íðan. Dóm-
kirkjan á Hólum, sem nú er
200 ára gömul, hélt hinsveg-
ar áfram að vera dómkirkja
og verður að teljast það enn
þann dag í dag. Nú þegar
nýtt og veglegt guðshús hef-
ur verið reist í Skálholti verð-
ur sú kirkja að teljast dóm-
kirkja, án tillits til þess hvort
biskupi verður fengið þar að-
setur fyrr eða síðar.
í hugum almennings og
kirkjunnar manna er hin nýja
dómkirkja í Skálholti þegar
orðin eitt höfuðhof kristn-
innar í landinu. Þar er nú
tekið að vígja presta að nýju,
og þar mun verða haldið
uppi fjölþættri kirkjulegri
starfsemi. Menn greinir að
vísu á um það, hvort biskup
eigi að sitja í Skálholti. En
óhætt er að fullyrða að
þeirri skoðun vaxi mjög fylgi,
að þá fyrst sé endurreisn
Skálholts lokið úr niðumíðslu
og vanrækslu, er þar hefnr
verið endurreist biskupsset-
ur.
Á íslandi eru þannig í dag
þrjár dómkirkjur, dómkirkj-
an í Reykjavík, höfuðborg
landsins, og dómkirkjumar
í Skálholti og á Hólum. Hin
fomu biskupssetur eiga vax-
andi rúm í hugum þjóðar-
innar. Er það hið mesta fagn-
aðarefni. Kirkju og kristni-
hald í landinu þarf að efla.
Nýleg mynd af Radziwill prin.ses.su og Onassis.
í fréttunum
band og tengdafóllc hennar í
Washington sé hreint ekkert
ánægt með þann ráðahag. Nú
er talið fullvíst, að hinar tíðu
ferðir forsetafrúarinnar til Grikk
lands séu farnar til að reyna
að telja systu'þ'sinni hughvarf.
Lee Radziwill, sem er 30
ára gömul, er gift pólskum
prinsi, Stanislav Radziwill, sem
nú er kaupsýslumaður í London.
Kennedy-fjölskyldan hefur litl-
ar mætur á honum og fer hann
aldrei með konu sinni, þegar
hún heimsækir þau til Banda-
ríkjanna. Hann er alveg óþekkt-
ur maður þar vestra og getur
á engan hátt skaðað pólitískan
feril forsetans.
En um Onassis gegnir öðru
máli. Onassis hefur oftar en
einu sinni reynt að leika á stjórn
Bandaríkjanna. Ekki alls fyrir
löngu var honum stefnt fyrir
rétt vegna þess hann hafði i^eynt
að gera svikasamninga við
bandarísku stjórnina. Onassis
mætti ekki fyrir rétti, en borg-
aði í kyrrþey um 200 millj. kr.
til að þagga málið niður. —
Verði hann nú svili forsetans
mun það án efa hafa áhrif á
pólitískan frama Kennedys.
Radziwill prinsessa hefur dval-
ið í allt sumar á skemmtisnekkju
Onassis, Christina. Þangað kem-
ur margt gesta, en tvær mann-
eskjur hafa aldrei sézt þar í
sumar: Maria Callas, óperusöng-
kona, og Stanislav Radziwill
prins.
Það er vandi að vera prins
og fá eki leyfi til að giftast
stúlku af borgaralegum ættum.
Nú vill Kristján prins af Hann-
over, bróðir Frederika Grikk-
landsdrottningar, giftast 17 ára
gamalli stúlku, Mireille Durty,
dóttir belgísks kaupsýslumanns,
sem vinnur fyrir stjórn Efna-
hagsbandalagsins í Bruxelles.
Prinsinn sjálfur er 44 ára.
Að sjálfsögðu hefur ættin mót-
mælt þessari giftingu og* Páll
kóngur og Frederika eru nú kom
in til Múnshen á leynilegan fjöl-
skyldufund. Þau hafa hótað öllu
illa, m.a. að svipta hann for-
stjóraembætti málmvinnslufyrir-
tækis í Wels í Austurríki, sem
er fjölskyldufyrirtæki. En prins-
inn er ákveðinn og kveðst fús
til að afsala sér titli og auðæfum
og segir að brúðkaupið fari
fram að mánuði liðnum í Aust-
urríki.
Josephipe Baker rambar nú
á barmi gjaldþrots. Takist henni
ekki að greiða 9 milljónir króna
fyrir 18. næsta mánaðar, til
að bjarga eignum sínum í Suð-
ur-Frakklandi, þar sem hún býr
með öllum fósturbörnum sínum,
verður hún gjaldþrota.
En ^ietta er bara fyrsta af-
borgun, samtals skuldar frú
Josephine 24 millj. kr. Eign
hennar í Suður-Frakklandi er þó
virt á nærri 50 milljónir, en
Josephine vill helzt ekki þurfa
að selja hana.
Hún hefur nú beðið Dani um
hjálp og þeir vinna nú baki
brotnu að því að reyna að út-
vega henni fjármuni, Hún vill
launa þeim með því að gefa
dönskum sjóði alla eignina, sem
gæti fengið tekjur af því að
reisa hótel og sumarhús á eign-
inni og leigt það út. En það eru
mörg ljón á veginum, m.a. rík-
ir óvissa-um það hvort lagalega
sé þetta mögulegt.
Eins og kunnugt er hefur
Josephine Baker tekið fóstur-
börn víða að úr heiminum, af
ýmsum kynþáttum, og búa þau
í sátt og samlyndi á eign henn-
ar í Suður-FrakklandL
i