Morgunblaðið - 30.01.1964, Síða 16

16
MOHGUNBIADIÐ
Fimmtudainrr 30. jsn. 1964
Ástmærin
Lemnitzer til
Ankara og Aþenu
Gríski herinn reiðubúinn að grípa til að-
gerða. Tyrkir frá London á þriðjudag
(A Double Tour)
Frönsk, Bæjarbíó
lcikstjóri: Claude Chabrol.
EINN af þekktustu Jeikstjórum
sem kenndir eru við „nýju öid-
una" í kvikmyndagerð, og þeirra
afkastamestur, er Claude
Chabrol. Tvær fyrstu myndir
hans hafa báðar verið sýndar
hér, en það eru Vinirnir (Le
Beau Sergy, Hafnarbíó) og
Hrépaðn ef þú getur (Les Cous-
ins, Austurbæjajbió). Ástmærin
er sú þriðja sem hann gerir og
stenzt ekki fyllilega samanburð
við hinar fyrri, en er engu að
síður athyglisverð, sérstaklega
vegna þess hvað Chabrol hugsar
filmrænt og virðist gjörþekkja
eðli og möguleika kvikmyndavél
arinnar. Þetta er fyrsta litmynd
hans og hvilíkri litagleði er hann
haldinn! Hann er eins og krakki
sem fær vatnsliti í afmælisgjöf
og verður að nota alla litina á
fyrstu myndinni sinni.
í þessari mynd virðist formið
aðalatriðið, en sagan, sem er
morðdrama í Hitchcock-stíl, ger-
ist í tveimur nærliggjandi hús-
um. Annað er í gömium stíl,
stórt og mikið; hitt er nýtízku-
legt í japönskum stíl. f því fyrra
býr Henri , Marcoux (Jaques
Dacqmine) ásamt konu sinni,
Theresu (Madeleine Robinson),
syni þeirra Richard (André Joce
lyn), hálfklikkuðum mömmu-
dreng, lognmollulegri dóttur,
Elizabeth (Jeanne Valerie) og
lostafallegri vinnustúlku, Juiie
Bernadette Lafont). f hinu hús-
ínu býr Leda (Antonella Lualdi),
fögur ítölsk kona, sem Henri
hefur haldið við í langan tíma
fyrr augunum á konu sinni, sem
ekfeert fær að gert nema að
reyna að halda í virðuleikann
meðan það fréttist ekki og skjóta
ekki illgirnislegum athugasemd-
um að manni sínum.
- KUBA
Framh. aí bls. 12
Allt slíkt er skammtað naumt
á Kúbu.
✓
SVIKIN LOFORÐ
Þegar Castro náði völdum
lofaði hann guili og grænum
skógum. í dag lifa Kúbumenn
við þrengri kost en þeir hafa
nokkurn tíma gert á þessari
öld. Skriffinnskan hefur
blómgazt svo, að nú þarf heil-
an dag til að fylla út öll eyðu-
blöðin sem nauðsynleg eru til
þess að fá keypta eina dós af
aspírín. Glas af vatni verður
maður stundum að kaupa fyr-
ir 20 krónur.
Hvergi er ástandið ömur-'
legra en hjá bændunum. Þeir
sem vihna á sykurekrunum
urðu að sætta sig við að kaup-
ið lækkaði úr 10 í 4 pesos á
dag fyrsta árið sem kommún-
istar stjórnuðu Kúbu. Síðast-
liðið ár varð sykuruppskeran
sú lakasta sem orðið hefur í
43 ár. í hittifyrra var hún 6.7
milljard lestir en í fyrra 3.8.
Stórbóndi í Orientehéraði átti
1600 hektara ekrur, en stjórn-
in tók 1000 af honum en lét
hann halda 600. „Það eru
meira en tvö ár síðan, en enn-
þá hefur ekki verið hreyft við
þessum þúsund hekturum og
nú er illgressið orðið svo mik-
ið, að því verður ekki útrýmt
nema með jarðýtu," sagði
bóndinn mér.
„ Það spillir mjög efnahagn-
Inn í þennan hóp kemur
svo elskhugi dótturinnar, Laszlo
Kovacs (Jean-Paul Belmondo),
bítnikk af ungverskum uppruna,
sem vekur hrylling móðurinnar
með . óheflaðri framkomu og
græðgislegum borðsiðum. Henri,
sem er ákaflega ósjálfstæður,
ákveður m. a. vegna hvatningar
Laszlos, að yfirgefa konu sína og
taka saman við Ledu. En dag
einn þegar öll fjölskyMan situr
við hádegisverðarboðið, kemur
þjónustustúlkan með þau tíðindi
að Leda hafi verið myrt í húsi
sínu. Það reynist vera Laszlo
sem á mestan þátt í að upp
kemst um morðið. Morðinginn
reynsit vera einn af þeim, sem
sitja við matborðið.
Áhrif Hitchock leyna sér ekki
í myndinni, enda mun Chabrol
mikill aðdáandi hans eins og
margir franskir kvikmyndastjór-
um að inn I landið er flutt-
ur alls konar varningur, sem
fólk hefur engin not af, frá
kommúnistalöndunum. Aðeins
15% af útflutningi Kúbu til
Sovétríkjanna, Kína og Tékkó
slóvakíu er greiddur í pening-
um. Hitt er vöruskiptaverzlun.
Kúba þarf matvöru, fatnað og
byggingarefni, en Kína send-
ir þangað skrautgripi úr jade
og fílabeini. Sovét-Rússland
sendir þungar dráttarvélar,
gerðar fyrir jarðveginn í
Síberíu en alls óhæfar í gljúpa
og raka jarðveginum á Kúbu.
Skipsfarmar af kommún-
istaáróðri eru sendir til Kúbu
og bókabúðirnar úttroðnar af
ævisögum Lenins, Marx og
Engels. í stórri bókaverzlun
greiddi ég rúmar 20 kr. fyrir
eintak af 5 ára áætlun Rússa
fyrir árin 1928—33 (á ensku),
og aumingja bóksalinn sagði
mér að 2000 eintökum af þess-
ari áætlun hefði verið þröngv-
að upp á sig. „Sleppum því
að hún er 35 ára gömul, en
hún er ekki einu sinni á
spænsku," bætti hann við.
Hvergi er áróðurinn eins
vel skipulagður og í skólun-
um; þar er kennurunum frem-
ur borgað fyrir pólitíska trú-
mennsku en fyrir kennara-
^þæfileika. CastrO segir að á
tveimur árúm hafi ólæsum
fækkað úr 23% í 3%, en þeim
tölum er ekki treystandi, því
að svo margir kennarar hafa
flúið land að þetta er óhugs-
andi. En b.örnin eru talin læs
ar og sækir margt til hans. Mynd
in á t. d. skylt við myndif Hitch-
coks við fyrstu sýn. Hinn rudda-
féngni Laszlo reyndist t. d. sá
sem miestur bógur er í. En
Chabrol líkist einnig Otto Prem-
inger (Evodus o.fl. að því leyti,
að hann hampar engri persónu
fram yfir aðra. Hann er sem sagt
hlutlaus. Aðalmótívið í mynd-
inni virðist vera tortíming feg-
urðarinnar, því morðinginn gef
ur þá skýringu á morðinu að
Leda hafi verið of fögur, en ekkí
að það hafi ráðið að hún væri
að tæla Henri burt. En ef sTi
fegurð sem Antonella Lualdi
hefur til að bera, fellur ekki í
smekk áhorfandans, er hætt við
að sú forsenda eða mótív fari
fyrir ofan garð eða neðan hjá
honum.
Myndin er mjög „élegant" og
kvikmyndun Henri Decae er
mjög vel gerð, kvikmyndavéliin
er á sífelldri hreyfingu án þess
að þreyta augað og fremur
margskonar aðdáunarverða
tæknifimleika, sem kemur við
hjartað á hverjum „film-
maniac“. Til dæmis má nefna
mjög vel gert atriði, þar sem
Jule hefur fundið lík Lédu og
hleypur aftur til hússins og til-
kynnir morðið. Þar skeytast sam
an hröð stutt atriði, tekin úr
mikilli hæð beint niður á hóp-
inn við matborðið af hverju and
liti fyrir sig. Ástmærin er mynd
þar sem efnið skiftir ekki mestu
máli, en formið skiftir raunar
mestu: r’art pour 1’ art eða list-
in fyrir listina.
og skrifandi ef þau geta pár-
að nafnið sitt og einnar línu
lofgerð um byltinguna á Kúbu,
á bréf til Castros.
Vatnsleysið hefur löngum
verið óþægilegt, og nú er
gistihúsunum flutt vatn í
vögnurrv Þetta er sjór, sem
salt hefur verið unnið úr, en
vatnið er enginn svaladrykk-
ur. —
PERSÓNULEGT
ÓFRELSI
„Það gengur ekki vel en það
mjakast". Þúsundir fólks
halda áfram að fara í kirkju,
þó kommúnistar reyni af al-
efli að draga úr áhrifum
kaþólsku kirkjunnar. Þegar
Castro tók völdin var prestum
fækkað úr 800 í 200, stjórnin
-lagði undir sig skóla kirkjunn-
ar og trúmálablöð voru bönn-
uð. Samt er kirkjusókn meiri
en nokkurn tíma áður, og
stjórnin hefur loks sýnt kirkj-
unni þá eftirlátssemi að leyfa
innflutriing á 5000 lítrum af
messuyíni..
Kunnur stjórnarerindreki
sagði Við mig: „Þrátt fyrir
alla eymdina á Kúbu, held ég
sannast að segja að fólk hefði
sætt sig við Castro, ef ekki
hefði verið slettirekuskapur
hans um persónuleg málefni
og skerðing á persónufrelsinu:
símahleranir, þefarar, sem
kærðu granna sína ef þeir
sögðu eitthvað misjafnt um
Castro og álíka misþyrming-
ar á persónufrelsinu.*
London 28. jan. (NTB).
YFIRMAÐUR Atlantshafs-
bandalagsins í Evrópu, banda-
ríski hershöfðinginn Lyman
Lemnitzer, flaug í dag til Ank-
ara til viðræðna um Kýpurmál-
ið við stjórn Tyrklands. Á morg-
un heldur Lemnitzer til Aþenu
og ræðir við grísku stjórnina.
Lemnitzer hélt til Ankara er
fregnir höfðu borizt um liðs-
flutninga Tyrkja til strandarinn-
ar, en vegna þeirra hefur gríska
hemum verið skipað að vera
reiðubúinn að grípa til aðgerða.
Utanríkisráðherra Tyrkja, Fer-
idun Erkin, sem situr ráðstefn-
una uan Kýpur í London, skýrði
frá því í morgun, að tyrkneska
Hringurinn
þakkai
BARNASPÍTALASJÓÐ Hrings-
ins hafa boorizt eftirtaldar gjafir:
1. Minningargjöf frá Eiríki
Jónssyni, trésmáðam. Grenimel
12, til mdnningar um látna eig-
inkonu hans, Snjólaugu G. Jó-
hannesdóttir frá Laxamýri. kr.
10.000,00.
2. Minningargjöf um látna ásit-
virii frá N. N. kr. 3.000,00. «
3. Minningargjöf um Rebekku
Hj örtþórsdóttur, frá systrum,
hennar Idu og Eanelíu kir.
10.000,00.
4. Guðríður Einarsdóttir,
Laugaveg 55, Rvík, fædd 1. 6.
1866, dáin 6. 7. 1963, hafði óskað
eftir að eignum hennar yrði var-
ið til líknarstarfsemi. Samkv.
þessari ósk færa börn hennar
Barnaspitalasjóð Hringsins að
gjöf kr. 40.000,00.
Samtals eru þessar gjafir kr.
63.000,00.
Kvenfélagið Hringurinn þakk-
ar af heilum hug allar þessar
rausnarlegu gjafir.
Leynilögreglan fangelsaði
t. d. konu í tvo daga — hún
reyndist síðar vera kommún-
isti — fyrir að ftún lét orð
falla um, að Raoul Castro
(bróðir Fidels) væri nokkuð
feitlaginn! Leynilögreglan er
sífellt á höttunum og þefarar
eru á hverju strái, en þetta
hefur vakið óvild og hatur til
stjórnarinnar.
í Havana má alls staðar sjá
austur-þýzka, ungverska og
tékkneska „tæknifræðinga" en
Rússarnir hafast eingöngu við
í bækistöðvum sínum. Fáir
munu geta sagt með vissu hve
margir Rússar séu á Kúbu í
dag, tilgáturnar nefna frá 5
til 20 þúsund. Aginn er mjög
harður hjá Rússum og þeir
sem reyna að flýja eða hafa
mök við kúbanskar stúlkur
eru skotnir. Sagt er að tals-
vert af rússneskum stroku-
mönnum hafi gengið í lið með
skæruliðunum, sem hafast við
uppi í fjöUum og reyna að
gera Castro skráveifur.
Svo að segja allir þeir’þrjú
þúsund, sem gizkað er á að
hafi komið til Kúbu í ár, eru
gestir sem stjórnin hefur boð-
ið heim. Kúba mun því vera
eina landið, sem tapar á túr-
istum.
En hins vegar flýr fjöldi af
fólki frá Kúbu og þannig miss-
ir landið fjölda af nytsömu
starfsfólki. Menri flýja unn-
vörpum þó þeir verði um leið
að missa af aleigu sinni. Sviss-
neska sendiráðið í Havana,
sendinefndin hyggðist hætta þótt
töku í ráðstefnunni. Síðar í dag
átti Erkin viðræður við Butler,
utáhríkisróðherra Breta. Að þeim
fundi loknum sagði tyrkneski
utanríkisráðherrann, að tyrk-
neska sendinefndin myndi sitja
ráðstefnuna til þriðjudags, en
hann teldi litla von til þess að
árangur næðist.
Næstæðsti maður hers brezka
samveldisins, Baker hershötfðingi,
hélt í dag til Washington til við-
ræðna við Bandarikjasfjóm um
þá tillögu Breta að nokikrar
Atlantshafsbandalagsþjóðir taki
að sér að halda uppi lögum og
reglu á Kýpur. Brezka stjómin
bar tillögu þessa fram í gær og
haft er eftir áreiðanlegum heim-
ilduan að gert sé ráð fyrir, að I
löggæzlusveitinni verði hermena
frá Bandaríkjunuzn, Frakiklandi,
Vestur-Þýzkalandi og • ítalíu. t
kvöld sagði talsmaður varnar-
málaráðuneytis Bandaríkjanna,
að þau gætu enn ekki tekið af-
stöðu til þessarar tillögu Breta.
_ Brezka stjórnin ræddi Kýpur-
deiluna á fundi í dag og Sandya
samveldismálaráðherra r æ d d i
einslega við formenn sendinetfnd-
anna á Kýpurráðstefn-unmi.
Schlesinger
lsetur nl
embætti
Washington 28. jan. NTB.
JOHNSON Bandaríkjaforseti
tilkynnti í dag, ’að sagnftræð-
in.gurinn Arthuir Schlesinger
hefði beðizt lausnar frá stförf
um í Hvíta húsinu. Schlesing-
er varð ráðgjafi Kennedys
forseta er hann tók við em-
bætti 1961 og aðstoðaði hann
m.a. við að semja ræður. —
Schlesingax var einndg ráð-
gjafi Keranedys um málefni
S.-Ameriku og hafði það starf
að ræða við háskólameran
fyrir hönd forsetans.
Schlesinger hefur starfað
við Harvard-báskólaran og
skrifað margar bækur t. d.
um Franklin D. Roosevelt.
Talsmaður Hvíta hússins
skýrði frá því í dag að Schles
irager hyggðist skrifa bók um
samstarf sitt og Kénnedys
forseta. Hann lætur af
embætti 1. rraarz.
sem annast málefni USA á
Kúbu, hefur á 18 mánuðum
afgreitt 175.000 innflutnings-
leyfi handa fólki til Banda-
ríkjanna. Stjórnin á Kúbu gef
ur út leyfi handa fólki sem vill
flytja úr landi, og fylgir
þeirri reglu að láta þá sitja
fyrir, sem mest eiga til. Ef
maðurinn, sem sækir um slíkt
leyfi á hús eða bíl, sem stjórn-
in getur gert uppfækt, fær
hann leyfið strax. Eri ef hann
er snauður má hann búast við
að þurfa að bíða tvö ár eftir
leyfinu.
Útflytjandinn verður að
skilja allt sitt eftir í landinu
að undanteknum tvennum föt-
um og nærfatnaði. Það sem ég
sá síðast á Kúbu var kona,
sem fór að gráta þegar komm-
únískur ombættismaður á
flugvellinum tók af henni gift
ingarhringirfh, ^em hún 1 var
með á fingrinum. Og hún grét
enn þegar við lentum i Mexí-
co City fióruxn tíxnum seinna.**
Esská.
Pétur Ólafsson.
Antonella Lualdi sem ástmærin.