Morgunblaðið - 02.04.1964, Side 8

8
MORG U N BLADID
Fimmtudagur 2. apríl 1964
Úlfurinn og lambið
Greinargerð frá Vátryggingarfélaginu Kf.
Hr. ritstjóri.
í tilefni af grein er birtist í
Morgunblaðinu laugardaginn 22.
f. m. eftir Einar Ásmundsson,
sem kenndur er við Sindra,
biðjum vér yður vinsamlegast að
ljá oss rúm fyrir athugasemdir
vorar við téða grein Einars.
Formáli
í öll þau ár, sem tryggingafélög
hafa starfað víðsvegar í heim-
inum hafa þau hlotið lof og last.
Lof vegna þess að hinir mörgu
hafa verið ánægðir með við-
skipti sín við félögin og last
vegna þess að hinir fáu hafa
talið sig vera rangindum beitta.
Frá upphafi hafa tiltölulega fá
mál gengið til dóms í 'hinum
ýmsu löndum, miðað við fjölda
tilkynntra tjóna. Flest þau mál,
sem komið hafa til kasta dóm-
stóla hafa verið þess eðlis að um
„princip" mál hefur verið að
ræða þ. e. að leitað hefur verið
eftir úrskurði dómstóla um túlk-
un laga og má í þessu sambandi
benda á nýlegan hæstaréttardóm
varðandi brot á bílrúðu af
völdum steinkasts frá annari
bifreið. Öll íslenzku bifreiða-
tryggingagfélögin töldu ástæðu
til að fá úrskurð hæstaréttar
íslands um eitt slíkt mál, þar eð
ástæða var að ætla að slíkt tjón
bæri ekki að bæta. Var sú af-
staða byggð á norskum hæsta-
réttardómi en norsk umferðar-
lög eru í flestu eins og hin ís-
lenzku. Niðurstaða Hæstaréttar
íslands var hinsvegar sú, þó
með sératkvæði, að bæta beri
slfkt tjón, ef vissum skilyrðum
er fullnægt.
Tjón þau er koma til kasta dóm
stóla eru sennilega um 0.5%c
af tjónafjöldanum, en það þýðir
að aðeins 5 — aðeins fimm eru
tekin til dóms af tíu þúsund
tjónum, sem áætlað var að til-
kynnt hafi verið tryggingafélöig-
unum vegna bílatjóna s. 1. ár.
Öllum heilvita mönnum má
það ljóst vera að fleiri mál kæmu
til kasta dómstóla, ef brögð væru
að því að tryggingafélögin gættu
ekki skyldu sinar í því að greiða
þau tjón, sem bótaskyld eru.
f>að undrar engan þótt menn
séu ekki sammála, og svo er með
ýmiss tjónsuppgjör trygginga-
félaganna. En það mega menn
vita að aldrei er neinn tjónþoli
blunnfarinn af ásettu ráði, enda
er þess að vænta að þeir starfs-
menn tryggingafélaganna, sem
fengist hafa við tjónsuppgjör
áratugum saman beri eitthvað
skynbrag á þá hluti sem þeir
fjaila um daglega.
Forsaga
Upphaf máls þessa er það að
lögreglu'bifreiðin R-2000 ók hinn
21. marz 1963 austur Hverfis-
götu. Vegna óspekta ölvaðs
manns er sat í aftursæti bifreið-
arinnar varð bifreiðastjóra henn
ar litið aftur fyrir sig augnabli'k,
en um leið mun hann óafvitandi
hafa beygt til hægri með þeim
afleiðingum, sem alþjóð virðist
kunnug. Kemur úlfurinn nú fyrst
til sögunnar.
Saga málsins
Skal nú þáttur Vátrygginga-
félagsins h. f. í máli þessu rak-
inn í aðalatriðum. Eins og áður
greinir Skeði tjón þetta 21. marz
s- 1. Samdægurs eða daginn eftir
báruzt oss fréttir af tjóni þessu,
og voru þá strax gerðar ráð-
stafanir til að koma bifreiðínni
í geymslu til bráðabirgða. Engin
formleg tilkynning barst oss um
umferðarslys þetta fyrr en öku-
maður R-2000 gaf um það
Skýrslu, 24. apríl s. 1. Að vanda
barzt ekki skýrsla frá rann-
sóknarlögreglunni fyrr en 5-6
viikur voru liðnar frá því að
tjónsatburðurinn átti sér stað.
Áður en nökkur skýrsla barst
oss um umferðarslys þetta, kom
bréf dags. 6. apríl s. 1. frá lög-
manni Einars, Guðmundi Péturs-
syni hrl., þar sem gerðar eru
þær kröfur að félagið greiði
Einari þann kostnað, sem hann
kunni að hafa af því að taka bíl
á leigu, þann tíma er hann verði
bíllaus. !>ess er ennfremur getið
í bréfinu að Einar telji ófram-
kvæmanlegt að gera við bílinn,
svo hann verði jafngóður aftur
og krefst þess að andvirði hans
verði innt af hendi.
' Þessu bréfi svaraði félagið 16.
apríl á þá leið, að það mótmæli
þeirri fullyrðingu Einars að við-
gerð væri óframfcvæmanleg og
mótmælti ennfremur því að Ein-
ar tæki á leigu bíl á kostnað
félagsins nema að því marki sem
um kynni að semjast eða að
mati dómstóla. Segir síðast 1
bréfinu: „til að flýta afgreiðslu
máls þessa höfum vér í dag beðið
Yfirborgardómarann í Reyfcja-
vík að tilnefna menn til að meta
tjónið á bifreiðinni til fjár svo
og álit matsmanna á möguleik-
um á fullkominni viðgerð.
Matsgerð hinna dómkrvöddu
matsmanna, þeirra Gunnars
Björnssonar og Magnúsar Gísla-
sonar, sem báðir eru meistarar
í bifreiðasmíði, barzt oss 28. maí
og hljóðaði mat þeirra upp á kr.
60.189.19. Jafnframt geta þeir
þess, að ef öll þau varastykki,
sem þeir telja upp í matsgerð-
inni verði sett í bílinn og góðir
fagmenn á góðu verkstæði fram-
kvæmi verkið, verði bíllinn jafn-
góður og hann var. Þeir geta
þess ennfremur að hafi eitthvað
verið að gearkassa eða drifi sé
það órannsakað af þeirn.
í símtali við lögmann Einars,
Guðmund Pétursson hrl. kom það
fram að Einar taldi bílinn vera
300 þús kr .virði og krafðist þess
að sú upphæð væri greidd sér. í
þessu sambandi er ver.t að geta
þess að bílinn sem er Mercedes
Benz af árgangi 1960 hafði verið
ekið um 60 þús. km., er óhapp
þetta skeði.
Sögur gengu í borginni og
e. t. v. víðar að um væri að ræða
alveg nýja bifreið og heyrðist
nefnt að hún væri 3ja daga, en
mest 3 mánaða gömul, 1 stað
þess sem að ofan getur.
Samkvæmt matsgerðinni nam
viðgerðarkostnaður tjónsins um
20% af verðmæti bifreiðarinnar,
eins og Einar metur hana. Kom
því aldrei til greina annað en að
láta gera við bifreiðina, því yfir-
leitt er það regla hjá trygginga-
félögum að greiða ekki út bíla,
nema tjónið sé um 50% af verð-
mæti bílsins.
Strax og félaginu hafði borizt
matsgerð hinna dómftvöddu mats
manna gerði það pöntun hjá
Ræsi h. f. á þeim varaihlutum,
sem matsmennirnir töldu nauð-
synlega, í sambandi við full-
komna viðgerð. Vegna einhvers
misskilnings, sem ekki verður
gerður að umræðuefni hér, tafð-
ist þessi pöntun verulega og
bárust því varahlutirnir ekki
viðgerðarverkstæðinu fyrr en
síðast í október.
Daginn eftir að félaginu barst
greind matsgerð var umboðs-
manni Einars, Guðmundi Péturs
syni hrl. Skrifað bréf og var hon-
um jafnframt send Ijósmynd af
henni og um leið óskað eftir af-
stöðu hans til matsins.
Svar barst aldrei við bréfi
þessu.
Næst gerðist það í málinu að
títtnefndur lögmaður Einars,
Guðm. Pétursson ritar félaginu
bréf dags. 27. júlí og gerir þá
kröfu, að félagið greiði út sann-
virði bifreiðarinnar og lætur
þess jafnframt getið að umbjóð-
andi hans hafi orðið að fá sér
aðra bifreið.
í október bárut loks varahlutir
þeir, er nauðsynlegir voru taldir
til viðgerðar bifreiðarinnar og
hófst þá viðgerð samstundis og
lauk um 10 desember.
Til að koma í veg fyrir að
Einari væri ekki afhent bifreið-
in nema hún væri í alla staði í
fullkomnu standi báðum vér
Yfirborgardómarann í bréfi dags.
12. des. að dómkveðja tvo þar til
hæfa menn, til að taka út við-
gerðina.
Um s. 1. áramót barzt oss mats-
gjörðin dags. 30. des. frá þeim
matsmönnum Haraldi Þórðarsyni
bifreiðasmíðameistara og Sigur-
gesti Guðjónssyni bifvélavirkja-
meistara. Til að sýna hvernig
matið er framkvæmt, þykir rétt
að birta matsgjörðina orðrétta:
Matsgjörð
„Samkvæmt dómfcvaðningu
yfirborgardómarans í Reykjavík
dags. 13. des. 1963, framkvæmdu
undirritaðir skoðun og mat á
bifreiðinni R-13535, sem er Merc-
edes Benz 220 S.E.B., smíðaár
1960.
Matsmenn framkvæmdu ítar
lega skoðun á bifreiðinni og próf-
uðu hana einnig í akstri. Ekki er
annað sýnilegt en að skipt hafi
verið um þá hluti, sem orðið
hafa fyrir teljandi skemmdum
og ástæða hafi verið til að endur
nýja, þ.á.m. hluti, sem sýnilaga
hafa áður orðið fyrir tjóni og
þá ekki verið endurnýjaðir,
heldur fengið viðgerð með rétt-
ingu og logsuðu (kopar) ásamt
málun. Skemmdir hafa orðið
aftan á bifreiðinni, neðan við
kistulok og á kistubotni.
Með tilliti til framanritaðs og
þess, að afturhluti bifreiðarinnar
er að mestu nýr að viðgerð lok-
inni, og einnig hurðir á vinstri
hlið, svo og þess að viðgerðin er
vönduð og vel af hendi leyst,
þá teljum við undirritaðir mats-
menn, að bifreiðin sé ekki í lak-
ara ástandi nú, en fyrir tjón
það, sem um getur í matsbeiðn-
inni.
Matið fór- fram þriðjudaginn
17. desember 1963 í Bílaskál-
anum h. f., við Suðurlandsbraut
hér í borg.
Viðstaddir matið ásamt mats-
mönnum voru f. h. eiganda hr.
lögmaður Guðmundur Pétursson,
og f. h. Vátryggingafélagsins h. f.
Einar Markússon“.
Að fengnu matinu sendum vér
Einari hraðskeyti 3. jan. s. 1. og
tilkynntum honum að bifreiðin
fengist afhent í Bílaskálanum
við Suðurlandsbraut. Samtímis
skrifuðum vér lögmanni Einars
G. P. bréf og kynntum honum
matið og sendum honum jafn-
framt afrit af skeytinu til Einars.
Næst gerist það að félaginu
berst bréf frá Einari dags. 7. jan.
s. 1. (Hann er hættur ag nota
sinn ágæta lögmann) til að sýna
hvernig Éiriar lítur á málið
þykir rétt að birta bréfið í heild;
Vátryggingafélagið h. f.
Borgartún 1. Rvík.
Vegna hraðsímskeytis dags.
3/1 ’64, sem mér hefur borizt 1
hendur, en ég skil ekki fullkom-
lega, en eftir því sem næst verð-
ur komizt mínum skilningi þá
mun hér átt við að snemma á
síðastliðnu ári að nóttu til, ég
sjálfur sofandi værum svefni I
mínu eigin rúmi, bifreið mín
sem hafði borið númerið R-13535
standandi hér fyrir utan hús
mitt. Ég er í þeirri trú, að þar
sem ég er sofandi heima hjá mér
og bifreiðin mannlaus fyrir utan
hús mitt, þá hafi ég hvorki brotið
gegn reglum lögregluembættisins
eða einhverju vátryggingafélagi,
og þar af leiðandi saklaus. En
ofangreinda nótt skeður það að
ein af bifreiðum lögreglunnar
keyrir með ofsahraða aftan á
bifreiðina R-13535 með þeim af-
leiðingum að hún kastast lengdir
sínar og stöðvast fyrst við vegg
hússins Hverfisg. 42, og þá svo
stórsködduð að flest bæði smátt
og stórt, sem úr lagi gat farið
hlaut ýmist að vera gjörónýtt
eða stórskemmt. Bifreiðin var
fjarlægð, af einhverjum aðila,
sem ég vissi ekki deili á og síðan
Framh. á b)s. 10.
Tæplega 30 þús. bif-
reiðir á islandi
Úr skýrslu vegamálaskrifstofunnar
ÚT ER komin bifreiðaskýrsla
Vegamálaskrifstofunnar mið
ið við 1. janúar 1964. Á land-
inu voru þá samtals 29224
bifreiðir og 316 bifhjól. Flest-
ar voru bifreiðir í Reykjavík
12455, á Akureyri voru þær
1935 og 1129 í Kópavogi. Af
sýslum er Gullbringu- og
Kjósarsýsla hæst með 2631
bifreið.
Frá 1954 hefur bifreiðum á
landinu fjölgað um 17031 úr
12505 í 29224. Mest var f jölg-
unin 1962—63 15,5%, má til
samanburðar geta þess að frá
1957—58 fjölgaði bifreiðum
um 5,5%.
Af bifreiðunum 29224, sem í
landinu voru um áramótin eru
18861 (64,5%) í kaupstöðum
en 10363 (35,5%) í sýslufélög-
um og kauptúnum.
Alls voru 113 tegundir fólks-
bifreiða á landinu í janúarbyrj-
un sl. Flestar voru bifreiðir af
Ford-gerð, 2674 (11,8%), þá
Volkswagen 2637 (11,6%). f
þriðja sæti voru Willys jeppar
2290 (10,1%), í fjórða sæti
Moskwitch 1636 (7,2%) og I
næstu sex sætum eftirfarandi
tegundir: Chevrolet 1460 (6,4%),
Opel 1397 (6,1%), Skoda 1282
(5,6%), Land-Rover 1126 (5,0%),
G.A.Z. 69 758 (3,3%), Mercedes-
Benz 671 (2,9%).
Af vörubifreiðum voru 107
tegundir. Flestar af Chevrolet
gerð 1394 (21,5%), en í öðru
sæti Ford 1211 (18,7%). Af tví-
hjólabifreiðum voru tegundirn-
ar 44, flestar voru af gerðinni
Vespa eða 76. Af fólksbifreiðum
með fleiri en átta sætum voru
flestar af Mercedes-Benz gerð
(96) og í öðru sæti Volvo (65).
Af vörúbifreiðum með fleiri en
einu sæti voru flestar Chevrolet
(498) en þar næst Ford (484).
Elzta bifreið, sem nú er til á
íslandi er árgerð 1923. Flestar
eru bifreiðir af árgerð 1963
(3851) en næstflestar frá 1955
(3598).

ð f«4 |,8B0
■ili [tBB

ALÞINGI kom saman í grær að
loknu páskaleyfi. Fundur var í
sameinuðu þingi. Ásgeir Péturs-
son, sýslumaður í Borgarnesi,
tekur nú sæti á Alþingi í stað
sigurðar Ágústssonar. Kjörbréf
Ásgeirs var samþykkt og undir-
ritaði hann síðan eiðstaf að
stjórnarskránni.
4.THUGIÐ
borið saman við
útbreiðslu er langtum
ódýrara að auglýsa
í Morgunblaðinu en
öðrum biöðum.
Ragnar Arnalds kvaddi sér
hljóðs utan dagskrár í byrjun
fundar. Kvað hann þingsálykt-
unartillögu sína og fleiri flokks-
bræðra sinna um framfcvæmdir
á vegum varnarliðsins í Hval-
firði, sem lögð var fram í upp-
hafi þings, ekki enn komna til
nefndar. Bað hann forseta að
hlutast til um að hraða málinu.
Tvær fyrirspurnir voru tekn-
ar fyrir. Voru þær báðar frá
Halldóri E. Sigurðssyni. Hin
fyrri fjallaði um, hvað liði end-
úrskoðun ljósmæðralaganna.
Jóhann Hafstein, heilbrigðis-
málaráðherra, svaraði og kvað
gagnaöflun vegna endurskoðun-
arinnar hafa farið fram og væri
nú Ainnið úr þeim heimildum í
ráðuneytinu. Þar eð nú væri
langt liðið þings væri þess ekki
að vænta, að frumvarpið kæmi
fram á þessu þingi. Það mundi
hinsvegar væntanlega verða
lagt fyrir næsta
þing.
Hin fyrirspurn
in var um, hvaða
fiskvinnslus'töðv
ar hefðu fengið
lán af þeim 21
millj. kr., sem
ríkið lánaði til
slíkra stöðva á
árinu 1963.
Þessari fyrirspurn svaraði
fjármálaráðherra, Gunnar Thor-
oddsen, og gaf einnig upplýsing-
ar um lánakjörin.
Halldór þakkaði ráðherranum
greið svör, en umræður urðu
ekki um þessi 'mál.
Þingályktunartillögur Eysteins
Jónssonar og fl. var vísað U1 2.
umræðu og nefndar.
Þingsályktunartillagan um trygg-
ingar gegn uppskerubresti og
afurðatjóni í landbúnaði var a£-
greidd sem ályktun frá AlþingL
Halldór E. Sigurðsson hafði
framsögu fyrir frumvarpi sínu og
þeirra Gunnars Gíslasonar, Magn
úsar Jónssonar og Þórarins Þór.
arinssonar um, að fela ríkisstjóriw
inni að láta undirbúa og leggja
fyrir Alþingi frumvarp til laga
um tekjustofn fyrir þjóðkirkj-
una og aðstoð rífcisins við kirkj u—
byggingar.
Um þetta mál urðu nokkrar
umræður. Einar Olgeirsson sagði
nær að byggja sjúkrahús, barna-
heimili og skóla og flutti breyt-
ingartillögu, sem gerir ráð fyrir
auknum atbeina við byggingu
slíkra stofnana, en síðan verði
kannað, hvort þörf sé á aukn-
um kirkjubyggingum.