Morgunblaðið - 11.04.1964, Blaðsíða 6

6
MORGU N BLAÐIÐ
Laugardagur 11. apríl 1964
Greinargerð frá
mannasamtökum
vegna afgreiðslutíma
MORGUNBLAÐINU barst í
gær eftirfarandi greinargerð
frá skrifstofu Kaupmanna-
samtaka íslands:
Þar sem gætt hefur nokkurra
missagna og misskilnings í blaða-
skrifum að undanförnu, og
manna á meðal, um afstöðu
Kaupmannasamtaka Islands til
ákvæða samþykktar um af-
greiðslutíma verzlana í Reykja-
vík o. fl. og framkvæmdar á
þeirri samþykkt, þykir skrif-
stofu Kaupmannasamtakanna eft
ir atvikum rétt að skýra nokkru
nánar frá afstöðu Kaupmanna-
samtakanna og afskiptum af
máli þessu.
Á fundi stjórnar Kaupmanna-
samtaka íslands 26. janúar 1962
var gerð ályktun, þar sem skorað
var á borgarstjórn Reykjavikur
að breyta ákvæðum samþykktar
um lokunartíma sölubúða o. fl. I
ályktun þessari er lagt til, að
ákvæði um kvöldsölustaði verði
færð í það horf, er þeir voru fyr-
ir 28. maí 1957; síðar í ályktun-
inni segir svo:
„Auk frávika þeirra, er að
framan greinir, frá lokunartíma
sölubúða, getur borgarráð að
fengnum tillögum frá félögum
eða samtökum verzlunareigenda,
veitt tilteknum verzlunum leyfi
til þess að halda sölubúðum opn-
um til kl. 22.00 til skiptis eftir
hverfum ellegar eitt kvöld í viku
fyrir hverja sérgrein verzlunar
eða á þann hátt annan, sem heppi
legt er talið, enda sé slík tilhög-
un gerð með samþykki viðkom-
andi launþegafélags".
Með tillögum þessum ef til
greina yrðu teknar, taldi stjórn
Kaupmannasamtakanna unnt að
verða við óskum neytenda og
vilja yfirnæfandi meirihluta
kaupmanna. í því sambandi er
rétt að vekja athygli á því, að
Neytendasamtökin og Bandalag
kvenna höfðu gert ályktanir í
þessu efni, þar sem lagt er til, að
upp verði tekin svipuð tilhögun
og ályktun stjórnar Kaupmanna-
samtakanna fól í sér. Niðurlag
ályktunar aðalfundar Bandalags
kvenna 30. og 31. okt. 1961, var
svohljóðandi:
„Fundurinn tekur undir fram-
komnar ályktanir Neytendasam-
takanna um lokun sölubúða og
skorar á bæjaryfirvöld Reykja-
víkur og Verzlunarráð íslands,
að beita sér fyrir því, að verzl-
anir bæjarins gefi fólki kost á,
að gera innkaup sín eftir venju-
legan vinnutíma, t.d. með því, að
sérverzlanahópur skiptist á um
að hafa opið eitt kvöld í viku. Á
móti kæmi lokun á öðrum tíma
dags. Ennfremur væri æskilegt,
að matvörubúðir skiptist á um að
hafa opið á kvöldin, ein í hverj-
um bæjarhluta".
Hinn 4. júlí 1962 ítreka Kaup-
mannasamtökin við borgarráð
fyrri áskorun og segir svo í nið-
urlagi hennar:
„Þá þykir ennfremur rétt að
benda á það, að þótt farið sé
fram á rýmkun sölutíma verzl-
ana almennt, er framkvæmd
hennar háð samningum við laun-
þega“.
Næst gerist það í þessum mál-
um, að borgarstjórn felur skrif-
stofustjóra Reykjavíkurborgar á-
samt varafulltrúa í borgarstjórn,
Sigurði Magnússyni, kaup-
manni, að semja tillögur um
þetta efni. Var skipun þeirra til
þess erindis ákveðin af borgar-
stjórn, en ekki öðrum aðilum.
Hinn 23. nóvember 1962 lögðu
þeir tillögur sínar fyrir borgar-
ráð.
Hinn 5. desember 1962 voru
tillögur þessar sendar til um-
sagnar ýmissa aðila, þar á meðal
Verzlunarmannafélags Reykja-
víkur, Kaupmannasamtakanna,
Neytendasamtakanna og annarra
sem hagsmuna höfðu að gæta í
sambandi við afgreiðslu málsins.
Allir höfðu þessir aðilar sömu
aðstöðu til þess að koma að sjón-
armiðum sínum, og gerðu það
enda. Eins og sést af ofanrituðu,
gerðu Kaupmannasamtökin í önd
verðu þann fyrirvara á, að fram-
kvæmd á heimildarákvæðum
þeim er lögð voru til að upp yrðu
tekin í samþykktina, væri að
sjálfsögðu háð samningum við
launþega. Hefur svo verið um
langt árabil, að í samningum
Kaupmannasamtakanna og ann-
arra atvinnurekenda við Verzl-
unarmannafélag Reykjavíkur,
hafa verið ákvæði um það, hve-
nær sölubúðum skyldi. lokað. Af
hálfu atvinnurekenda hafa ítrek-
að komið fram óskir um það í
Verður vinsæl
EF Surtur heldur áfram með
sama krafti og nú, þá verður
þess ekki langt að bíða að
Surtsey verði stærst eyjanna
í Vestmannaeyja-klassanum.
Sérfræðingar segja, að nú séu
miklar líkur fyrir því að eyjan
vari og mun sennilega marga
fýsa að heimsækja hana, þeg-
ar Surtur er þagnaður og allt
orðið kyrrt.
Vita- og hafnarmálastjórnin
fær þá enn eitt verkeímð, því
þar verður vafalaust byggður
viti — og einhverja hafnar-
mynd verður að gera til þess
að ferðamennirnir komist þurr
um fótum upp á eyjuna — og
fari ekki eins og dr. Sigurður
Þórarinsson forðum.
Og þá skapast jafnvel grund
völlur fyrir smá veitingahús í
Surtsey, ef þar rísa þá ekki ver
búðir og fiskverkunarhús með
tímanum. En hvernig sem það
fer annars, þá yrði veitingahús
í eyjunni fjölsótt að sumrinu
— og er ekki að efa, að Surts-
eyjar-böllin yrðu vinsæl.
Kaup-
Æ
Islands
verzlana
sambandi við gerð kjarasamn-
inga, að ákvæði þetta væri num-
ið úr samningi. Á það hefur
Verzlunarmannafélag Reykjavík
ur hins vegar ekki viljað fallast.
Á sl. hausti, um það leyti er borg
arstjórn Reykjavíkur hafði af-
greitt samþykktirnar frá sér,
stóðu einmitt yfir samningar við
launþega um kjör þeirra. í samn-
ingaviðræðum kom fram krafa
frá atvinnurekendum um að á-
kvæði um lokunartíma sölubúða
yrði afnumið úr samningunum.
Samkomulag hafði hins vegar
ekki náðst um það atriði er sam-
ið var um það milli deiluaðila að
vísa deilunni fyrir kjaradóm.
Hins vegar var skipuð nefnd
manna til þess að vinna að lausn
þess máls.
Meðan kjaradómur hafði ekki
lokið störfum þótti ekki tíma-
bært að fjalla um mál þetta,
enda hlaut niðurstaða kjaradóms-
ins að hafa veruleg áhrif á fram-
kvæmd málsins.
Fyrri hluta marzmánaðar sl.,
var síðan óskað eftir viðræðum
við Verzlunarmannafélag Reykja
víkur um skipulagsbundna kvöld
afgreiðslu matvöruverzlana í
Reykjavík. Var óskað eftir und-
anþágu frá ákvæðum kjara-
samningsins um lokunartíma að
því er snerti tiltekinn hóp mat-
vöruverzlana til þess að skiptast
á um nokkra kvöldverzlun.
Fulltrúar Verzlunarmannafé-
lags Reykjavíkur lýstu sig þegar
reiðubúna til að hefja samninga-
viðræður um mál þetta, en ósk-
Brennisteinsf rí
Nú erjþjarkað um loftferða-
lög á Alþingi og er þar ýmis-
legt athyglisvert, sem leiða
verður til lykta. Meðal annars
sú spurning, hvort skylda eigi
flugrrienn til að ganga undir
blóðrannsókn, ef grunur leikur
á að þeir séu undir áhrifum
áfengis.
Mér finnst ekki óeðlilegt að
hægt sé að skylda flugmenn
til að gefa sýnishorn af blóði.
Gera ekki bílstjórar það? Og
ölvaður flugmaður er ekki síð-
ur hættulegur en ölvaður bíl-
stjóri — eða leikur nokkur
vafi á því?
Svo er rætt um að e.t.v. sé
rétt að banna flugmönnum að
bragða áfengi sex klukkustund
ir eftir að þeir koma úr flug-
ferð til þess að þeir verði full-
færir um að svara fyrir sig, ef
gera þarf grein fyrir einhverju
í sambandi við nýafstaðna flug
ferð.
Þetta er út af fyrir sig ágætt.
En flugmenn mega ekki bragða
áfengi síðustu 18 klukkustund-
ir fyrir flugferð. Ef sex stund-
uðu þess áður en endanleg af-
staða yrði tekin, að fyrir lægju
nákvæmar áætlanir um skiptingu
borgarinnar í hverfi og fjölda
þeirra verzlana er tæki þátt í
þeirri þjónustu er ætlað var að
taka upp. Fyrirfram lýsti nefnd-
in þó því yfir, að hún teldi að
ekki kæmi til mála að veita nein
frávik frá gildandi samningi að
því er varðaði laugardaga eða
sunnudaga, eins og farið hafði
verið fram á af hálfu Kaupmanna
samtakanna og KRON.
í dymbilviku höfðu Kaup-
mannasamtökin og Kaupfélag
Reykjavíkur og nágrennis end-
anlega komið sér saman um
skiptingu bæjarins í níu verzlun-
arhverfi með 9—16 matvöruverzl
unum í hverju hverfi. Var lagt
til, að ein til tvær verzlanir eftir
atvikum yrðu opnar í hverju
hverfi til kl. 21.00 frá mánudegi
til föstudags. Hverfisstjórar
skyldu vera í hverju hverfi og
þeir hefðu samráð sín á milli um
það, hvaða verzlunum skyldi fal-
in kvöldafgreiðsla hverju sinni
og skyldu þeir haga skiptingu
sinni þann veg, að til hagræðis
væri fyrir neytendudur með hlið-
sjón af vegalengdum milli verzl-
ana. Ætlazt var til, að verzlanir
hefðu á hendi kvöldafgréiðslu
viku í senn. Reynt yrði að auð-
velda mönnum verzlunina meðal
annars með því að birta í dag-
blöðum hvaða verzlanir hefðu
kvöldverzlun hverju sinni, auk
þess sem sérstök auglýsinga-
spjöld yrðu í hverri matvöru-
verzlun um það, hvaða verzlun
annaðist kvöldafgreiðslu í því
hverfi þá viku.
Eitt hundrað og sautján mat-
vöruverzlanir voru reiðubúnar
til þess að taka upp þessa þjón-
ustu.
Samninganefnd Verzlunar-
mannafélags Reykjavíkur sam-
þykkti síðan þessar tillögur með
fyrirvara um samþykki almenns
fundar. Stjórn Verzlunarmanna-
félagsins mun siðan hafa tekið
tillögurnar til meðferðar á fundi
irnar bættust svo við, þá er hér
kominn sólarhringur.
Ef þannig yrði að líða meira
en sólarhringur á milli flug-
ferða til þess að flugmenn gætu
fengið sér koníak með kaffinu,
þá yrðu flugmenn í innanlands
flugi hér hjá okkur að vera í
bindindi vikum eða mánuðum
saman yfir sumarið, var okkur
sagt hjá Flugfélaginu.
Að vísu finnst mér það engin
goðgá að fara í bindindi í
12 mánuði á ári — og ég efast
ekki um að margt breytist, ef
atvinnurekendur settu starfs-
mönnum sínum þau skilyrði,
að þeir yrðu að neita sér um
áfengi þá daga, sem þeir væru
í vinnu — og 18 tíma áður en
þeir mættu til vinnu.
Þeir, sem ekki mundu una
slíka, en samt ekki vilja fórna
atvinnunni, yrðu því að verða
sér út um eins konar brenni-
vínsfrí, þegar mikið lægi við.
Sekt — eða varðhald
En svo er rætt um hvort
unnt eigi að vera að sekta flug-
menn, eða setja þá í varðhald,
sínum og þar voru þær einróma
samþykktar þó með þeim fyrir-
vara, að almennur fundur stað-
festi þær. Eftir þá afgreiðslu boð-
aði Verzlunarmannafélagið til
fundar afgreiðslufólks í matvöru-
verzlunum, þar sem enn var fjall
að um tillögu þessa og sá fundur
mun einnig hafa samþykkt til-
löguna. Að lokum boðaði VR
síðan til almenns félagsfundar,
sem felldi tillöguna eins og al-
kunna er. Ekki skulu hér hafðar
uppi getsakir um hvað valdið
hefur þeirri ákvörðun.
Hitt er rétt að komi fram, að
Kaupmannasamtökin hafa frá
upphafi haft þann fyrirvara á 1
erindum sínum til borgarráðs að
öll frávik frá áðurgildandi lok-
unartíma sölubúða væru háð
samningum við launþega. Það er
ennfremur staðreynd, að í gild-
andi kjarasamningi við VR er
ákvæði um lokunartíma sölu-
búða, sem ganga skemmra en
heimildarákvæði samþykktar um
afgreiðslutíma verzlana í Reykja
vík. Það er staðreynd, að Verzl-
unarmannafélag Reykjavíkur
hafði möguleika til sömu af-
skipta á málsmeðferð samþykkt-
arinnar hjá borgarstjórn Reykja-
vlkur og aðrir þeir aðilar er hags
muna höfðu að gæta í sambandi
við setningu samþykktarinnar,
og breytir það í sjálfu sér engu
þar um þó svo hafi til tekizt, að
sá fulltrúi borgarstjórnar sem
valinn var til þess að semja ti 1—
löguna í upphafi hafi verið úr
kaupmannastétt. Sérstök ástæða
virðist vera til þess, að leiðrétta
þann misskilning og þær missagn
ir sem komið hafa fram í blöðum
að undanförnu og skrifstofustjóri
Verzlunarmannafélags Reykjavík
ur er borinn fyrir (ranglega að
hans sögn) um að „forgöngu-
menn þessa máls hafa ekki látið
svo lítið að tala við okkur og höf-
um við þó hvað eftir annað til-
kynnt þeim á undanförnum mán-
uðum, að við vildum ræða þessi
mál. Við höfum verið hundsað-
Framh. a bls 16
ef þeir mæta ekki til vinnu.
Þetta finnst sumum e.t.v. ein-
kennilegt. Jón Jónsson hjá
Silla og Valda sætti sig varia
við að Silli hefði rétt til að
senda hann í Steininn, af hann
skrópaði í vinnunni fyrir há-
degi einhvern mánudaginn.
Silla dytti þetta sennilega held
ur ekki í hug.
En málið horfir öðru vísi
þegar flugmenn eru annars
vegar. Ég hef tvívegis orðið
vitni að því úti á flugvelli, að
flugvél, sem var að fara til út-
landa, stóð ferðbúin á hlaðinu
— með 50—60 farþega innan-
borðs — og beið þannig langa
stund vegna þess að flugmað-
urinn hafði sofið yfir sig. í
annað skiptið var þessi bið um
hálftími.
Slíkar tafir geta haft alvar-
legar afleiðingar, bæði fyrir
viðkomandi flugfélag — og far
þega, sem e.t.v. þurfa að skipta
um flugvél og ganga beint upp
í aðra á ákveðnum tíma í er-
lendri flughöfn. Fer þá allt úr
skorðum.
Ég ætti kannski ekki að
vera að tala um þetta, því eitt
sinn beið fullskipuð flugvél 1
5 mínútur eftir mér. Að visu
hafði ég þá beðið tvo tíma eftir
flugvélinni. En augnaráð far-
þeganna benti til þess, að 5
mínútna bið gæti stundum
verið óbærilegri en tveggja
stunda bið.