Morgunblaðið - 24.05.1964, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. maí 1964
{ JOSEPHINE EDGAR~
Þegar ég jánkaði því og roðn-
aði um leið, snerti hún kinnina
á mér lauslega og sagði: — Nei,
maður reynir nú að finna eitt-
hvað betra handa þér, elskan.
Allan þennan tíma sá ég Dan
mjög sjaldan og aðeins þegar við
vorum i kofanum við Epsoin.
Fía kom aldrei með hann í skól-
ann, og jafnvel um jólin fór ég
ekki í Drovnystræti. Dan og Fía
voru þá á einhverju dyru huteli,
og við Minna frænka fórum
stundum þangað og borðuðum
með þeim. Ég var aldrei sérlega
hrifin af þessum hótelheimsókn-
um. Ég býst við, að ég hafi verið,
eins og margar stúlkur á gelgju-
skeiðinu, viðkvæm og feimin, og
ég gat ekki annað en tekið eftir
því, að ríku fjölskyldurnar, sem
þarna komu, litu niður á hávað-
ann í Dan.
En hér kom fleira til. Það var
kominn einhver spenna milli
Dans og Fíu, og framkoma hans
við hana hafði breytzt. Þetta
færðist smámsaman í aukana,
eins og falinn eldur — tor-
tryggni og grunsemdir, og
stöðug afbrýðissemi, sem gat
blossað upp í háarifrildi, og
jókst og magnaðist fyrir kæru-
leysi hennar. Ég varð alltaf hálf
hrædd við það, hvernig hann
leit til hennar. Hann var orð-
inn upþstökkur og var farinn að
drekka meira en áður. Minna
frænka var farinn að bera sig
upp við mig út af þessu..
„Þessi Soffi'a", sagði gamla
konan og varð skuggaleg á svip
inn. „Hún er að leika sér að
eldinum, og endar"með því að
brenna sig — taktu eftir því,
sem ég segi. Ég hef sagt henni,
að svona mikið getur karlmað-
ur þolað, en heldur ekki meira,
en hún vill ekki hlusta á mig.
Ef allar konur höguðu sér svona,
af því að þær hafa verið plat-
aðar, þegar þær voru yngri,
yrði þetta dáfallegur heimur að
lifa í“.
— Hvað áttu við? sagði ég. —
Hver hefur platað hana?
En Minna frænka vissi, að hún
var búin að segja ofmikið og
vildi ekki segja mér neitt meira.
Árin siluðust áfram. Margt
gerðist, sem ekki snerti neitt
okkur þarna úti í Blackheath.
Gamla drottningin dó, og frænka
Marjorie fór með okkur til að
sjá likfylgdina, með öllum
trumbunum og hermönnunum,
og svo kóngana, sem voru að
fylgja. Ég man, að það olli okk-
ur vonbrigðum, - að. kóngarnir
skyldu líta út eins og venjulegir
menn.
Seinna sótti Fía okkur til að
horfa á nýja kónginn koma frá
krýningunni, og drottningin var
eins og ofurlítil máluð dúkka,
undir demantakórónunni. Seinna
fór hún með okkur til hádegis-
verðar í fínt gistihús, og hún
var með hatt, skreyttan bláum
gleym-mér-ei-blómum, og ýmsir
menn komu til hennar og
kysstu á hönd henni. Þetta og
svo einstöku leikhúsferðir, var
það markverðasta, sem gerðist á
þessum fjó.rum árum.
Svo var það í lok páskaleyfis-
ins, þegar ég varð átján ára og
Marjorie var að ferðbúast til að
búa sig undir inntökupróf í
Cambridge í einhvern kvenna-
stúdentagarð. Ég var farin að
velta því fyrir mér,_ hvað af
mér ætti að verða. Ég fór að
reyna að meta sjálfa mig, því
að ég mundi eftir því, þegar
Fía hafði komið mér í skólann
fyrir fjórum árum', og þá sagt
mér, að eftir fjögur ár gæti ég
sjálf valið um. Valið um hvað?
Til hvers var ég hæf?
Jæja, nú voru þessi fjögur ár
liðin og ég þóttisl sæmilega fær
í flestu: dansi, tónlist, söng,
frönsku. Já, sæmilega kannski,
en við hliðina á Marjorie var ég
hreinasti bjálfi.
En ég hafði eitt til míns ágæt-
is, og ég skil ekki, til hvers
kvenfólk er að láta eins og það
viti ekki af því. Ég var meira
en rétt ásjáleg. Safllt var ég
ekkert montin af því. Þetta er
nokkuð, sem menn ráða engu
um sjálfir. En undir eins og ég
gerði mér það ljóst, skildi ég
líka, hvað Fía átti við þegar
hún var að tala um vopn kon-
unnar.
Ég fór í kofann eins og ég
var vön í páskaleyfinu, og Mar-
jorie með mér. Hún kom með
fulla tösku af bókum með sér,
því að nú ætlaði hún að lesa
undir inntökuprófið. Ég þurfti
ekki annað en líta á þær, til
þess að finna til vanmáttar
míns.
Það var einkennilegt, hvað
við gátum verið góðir vinir, því
að raunverulega áttum við sára
lítið sameiginlegt — nema hvað
við gátum báðar hlegið — og
það býst ég -við, að hafi fyrst
og fremst leitt okkur saman.
Ég var í mestu vandræðum
með sjlálfa mig, er ég hugsaði til
sumarleyfisins. Ég hafði lært
allt, sem hægt var að læra hjá
Mandeville-ungfrúnum, og allt í
einu fannst mér ég alls ekki
vera skólastelpa lengur. Ég not-
aði mestan tíma minn til að
hrella Fíu með bréfaskrifum,
þar sem ég grátbað hana um
að lofa mér að fara úr skólan-
um. f einfeldni minni, kvaðst ég
vera reiðubúin til að hjálpa
þeim í spilavítinu í Drovny-
— Viljið þér greiða firam á ennið, upp eða skipta í miðju? |
stræti, og gerði mér þá ekki
ljóstj að auðvitað var það ein
ástæða hennar til að halda mér
sem lengst burtu.
Skógarnír þarna í nágrenn-
inu voru allir fullir af blaklukk
um og fuglasöng. Við Marjorie
fórum í langar gönguferðir eða
hjóluðum, og þóttumst fínar í
sportfötunum okkar. Við lásum
og töluðum saman, átum eins og
skarfar matinn, sem Minna
frænka eldaði ofan í okkur, og
þráðum að Fía kæmi að vitja
okkar.
'Einn dag undir apríllok fór-
um við á fætur áður en bjart
var orðið. Marjorie hafði fengið
þá rómantísku hugmynd að sjá
sólina koma upp handan við
sandhólana, svo að við fórum í
kápurnar okkar, bundum ullar-
trefla upp yfir höfuð, eins og
sveitastúlkurnar notuðu, og fór-
um út.
RUSSLANDI 1917
ALAN MOOREHEAD
mínútna. Varnarliðið hafði sig
þvi tafarlaust á brott. Hverfis-
ráðshúsið stóð í björtu báli, og
allir mikilvægustu staðir i borg
inni voru fallnir. Jafnvel hús
Khesinskayu — en dansdrottn-
ingin var greinilegt tákn auð-
æfa og keisaraveldis — hafði
verið brotið upp. Auk þess bár-
ust æsilegar fregnir frá TsarSkoe
Selo þar sem keisarafjölskyldan
var innibyrgð: Ivanov hershöfð-
ingi hafði loksins komið þangað
með vesældarlegan liðsafla sinn
— eitt fylki hafði komið í stað
fjögurra stórfylkja, sem lofað
hafði verið — en við komuna sá
hann, að setulið keistarafrúar-
innar hafði gert uppreist. Hers-
höfðinginn símaði til keisarans,
að honum þýddi ekkert að sækja
að Petrograd, og ekki væri einu
sinni hægt að flytja keisara-
frúna á öruggari stað, þar eð
börnin hennar fimm væru lögzt
í mislinga og hún væri að hjúkra
þeim.
Loksins var eins og Nikulás
væri tekinn að átta sig á ástand-
inu. Hann tilkynnti, að hann
kæmi heim til Petrograd og
mundi verða til viðtals um nýja
stjórn — hugsanlega undir for-
ustu Rodziankos. Síðan lagði
hann af stað frá Mogilev og voru
tvær lestar í förinni. En það var
þegar um seinan — járnbraut-
arverkamenn fréttu fljótlega af
ferðum hans og lokuðu braut-
inni. Nikulás neyddist því til að
hörfa til aðalstöðva Russkys hers
höfðingja í Pskov, á norðurvíg-
stöðvunum, og þar varð hann í
járrtbrautarvagni sínum og fjarri
fjölskyldu sinni, að lifa síðustu
stundir valdatíma síns.
Það er ein kaldhæðni bylt-
ingarinnar, að þessi einangrun
Nikulásar var ekki af völdum
Ex-Com, heldur Dúmunefndar-
inrtar, sem hefði þó viljað halda
einræðinu við líði, hefði hún get
að. Dúmunefndin hafði útnefnt
sem sinn samgöngumála-komm
issar hægri-þingmann að nafni
Alexander Bublikov, og klukkan
2 e.h., hinn 13. marz, tók hann
á sig þá ábyrgð að síma til allra
járnbrautarstöðva, að Dúman
hefði tekið völdin (sem var nú
annars enn ekki sannleikur).
Hann skoraði á járnbraútar-
verkamenn að veita lið, og skip
aði þeim að stöðva alla herflutn-
inga innan 250 versta frá Petro-
graij. Þetta voru fyrstu fregnir,
er bárust til afskekktra staða
um það, sem var að gerast í höf-
uðborginni, og verkuðu eins og
raflost.
Járnbrautarverkamennlrnir
brugðu við án tafar og það var
afleiðing af skeytum Bublikovs,
að lest Nikulásar var beint af-
leiðis til Pskov. En þetta atvik
var á annan hátt mikilvægt.
Skeyti Bublikovs gaf í skyn, að
byltingin væri fullkomnuð, en
ekkert var þar á það minnzt, að
Ex-Com og sovéttið væru að
gegna neinu hlutverki í Petro
grad. Þegar hershöfðingjarnir á
vígstöðvunum fengu fréttirnar,
tóku þeir það sem gefinn hlut,
að Dúman ein væri við völdin.
Og undir vald Dúmunnar voru
þeir fúsir að beygja sig.
Rodziako hafði þegar leitað
hófanna hjá Alexeiev, hinum
raunverulega yfirhershöfðingja
og Russky á norðurvígstöðvun-
um, og þeir höfðu tjáð sig fúsa
til að styðja afsögn Nikplásar.
KALLI KUREKI
~Xr~

Teiknari; FRED HARMAN
Z' — Hvaða heimskupör hafið þér á
prjónunum? Hættið nú þessum kjána
skap og reynið að finna einhverja
leið til þéss að koma mér aftur heim
í menninguna.
■— Ef þér ekki væruð farlama,
myndi ég ekki láta mig hafa svona
móðganir. En ég skal líka ná mér
niðri á yður þegar fóturinn er kom-
inn í sarnt lag.
Klukkustundu síðar:
— Jæja, þar er þá komin sjúkra-
bifreiðin yðar, hestasleði .. það sem
Indíánar kalla „travois“. Þér getið
setið ofan á hlassinu, rétt eins og
á beztu dúnsæng.
— Ég verð að viðurkenna að þið
sléttubúar eigið töluverða hug-
kvæmni til að bera.
Nú er komið að 14. marz. Á
strætunum í Petrograd var kom-
in nokkru meiri ró, en í Tauris-
höilinni var allt í bráða-upp-
námi. Innan um alla rihgulreið-
ina og smáfundi í hverju horni
voru Velferðarnefnd Dúmunnar
og Ex-Com að berja fram hvor
sína stefnu Kerensky var eins
kohar milligöngúmaður og virð-
ist, samkvæmt frásögn sjónar-
votta, vera minnisstæðasti mað-
urinn frá þessum dögum. Hann
átti í æðisgengnu annríki, og
hvorki svefnleysi né hamagang-
urinn kring um hann vann neitt
á honum. Náfölur, ofsafenginn,
með leiftrandi augu þaut hann
úr einum staðnum á annan,
ýmist karpandi við Dúmunefnd-
ina eða Ex-Com-menn, en ínn
á milli flutti hann mannfjöld-
anum úti fyrir ræður. Múgurinn
héilsaði honum með fagnaðar-
ópum: hann virtist á þessum
stundum vera sjálf byltingin
holdi íklædd.
Sovéttið var nú tekið að
leggja undir sig aðra álmu hall-
arinnar (og lofaði Dúmumönn-
um að fara sínu fram í apnari
álmu). Hermenn voru hvar-
vetna á ferli. Þeir sváfu á gólf-
inu. Komu þrammandi gegn um
slabbið í húsagörðunum og eld-
uðu matinn sinn í öllum drag-
súgnum í göngunum. Þeir komu
stikandi inn í salinn þar sem
Ex-Com var að, reyna að hafast
eitthvað að. Sendimenn frá verk
smiðjum og herfylkjunum voru
sífellt að koma, í tugatali, allir
heimtuðu fyrirmæli, og varla
liðu fimm mínútur án þess að
inn kæmi einhver sendimaður
Tilboð
AUGLÝSENDUR, sem tilboð
eiga í afgreiðslu Morgun-
blaðsins, eru beðnir að biðja
um samband við númer 40
(innanhússsímans) ef þeir
hringja og vilja spyrjast fyrir
um tilboð sin.