Alþýðublaðið - 15.07.1920, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
Greiið út af A.lþýðuflokknum.
1920
Fimtudagirm
15. júlí
159. tölubl.
j^Ianðsmálln.
Khöfn, 15. júlf.
Símað er frá London, að Þjóða-
sambandsráðið hafi ákveðið að út-
nefna nefnd lögfræðinga til þess,
að ákveða vald ráðsins í Álands-
málunum.
Spa-juitðmam jrestai.
Khöfn, 15. júií.
Símað frá Berlín, að fundum
Spafundarins sé frestað. Ástæðan
til þess sú, að ósamkomulag er
um kolamálið og sjálfsákvörðunar-
rétt þjóðanna.
Foch og Wilson hafa verið
kvaddir til Spa.
jtfel jtjóðverjum.
Khöfn, 15. júlí.
Berlínarfregn hermir, að við
þjóðaratkvæðagreiðsluna í Austur-
og Vesturprússlandi, hafi mikill
meiri hluti verið Þýzkalandi fylgj-
andi. >
FriðurmiLÉáaogRiíssa.
Khöfn. 15. júlí.
Fregn frá Kovno hermir,' að
friðarsamningar muni nú vera und-
irskrifaðir í Moskva milli Lithá
og Sovjet-Rússlands.
Stjirnbylting í golivíu.
----- \
Khöfn 15. júlí.
Símað er frá Chili, að|stjórn-
i>ylting hafi orðið í Bolivíu. Hafa
forsetinn og ráðherrinn verið
hneptir í varðhald.
Smyrna í Röuáuia Brykkja.
Khöfn 15. júlí.
Aþennufregn hermir, að Grykkir
hafi tekið Smyrna herskyldi.
Vinnan og anðurmn.
Árið 1867 byrjaði Karl Marx
að gefa út höfuðrit sitt »Das
Kapitalc, sem viðurkent hefir
verið um allan hinn mentaða
heim, sem eitthvert allra merkasta
og rökstuddasta hagfræðisrit, sem
enn hefir verið birt á nokkuru
tungumáíi. En Marx hafði þegar
árið 1848 verið aðalhöfundur hins
svo kallaða: »Kommistiske Mani-
fest«, sem kom út rétt fyrir stjórn-
arbyltinguna frönsku, og var í
raun og veru ekki annað, en
samandregin sú kenning, er hann
síðar setti fram í »Das KapitaL,
og var í stuttu máli þessi:
Núverandi þjóðfélag er þjóðfélag
borgarastéttarinnar, »kapitalist-
anna« (auðmannanna); með hjálp
hinna »frjálsu« samkepni hvertur
hin , gamla millistétt, þjóðirnar
skiftast meira og meira í lítinn
flokk auðmanna, þá sem ráða
yfir »Kapitalinu« (það er: öllum
framleidslutœkjum: Jörð, húsdýr-
um, verksmiðjum, vélum, skipum
o. s. frv.), og á hinn bóginn í
hinn mikla fjölda öreigalýðs; auð-
mennirnir safna altaf meiri og
meiri framleiðslutækjum; fleiri og
fleiri úr miðstéttinni verða öreigar
(Proletarer, 0: eignalausir og mögu-
ieikalausir menn). Þetta ástand
verður óþolandi þegar til lengdar
lætur; það hlýtur að fara svo að
lokum, að öreigarnir taki völdin
af auðmönnunum og láti ríkið
taka í sínar hendur öll framleiðslu-
tæki, alla framleiðslu og alia stjórn
vinnunnar; þetta verður því auð-
veldara, vegna þess að þjóðfélags-
skipun auðmánnanna hefir þegar
safnað stjórn fyrirtækjanna á fáar
hendur og undirbúið þar með það,
að rfkið taki framleiðsluna í sínar
hendur. Það fellur svo í skaut
ríkisins að skifta arðinum: neyshe-
v'órunum, öllum þeim vörum, setn
menn þurfa að nota. En fyrst og
fremst kemur til greina, kenningin
um arðinn — sú . kenning, að
þegar verkamaðurinn hefir fengið
útborguð laun sín, sem eru nauð-
synleg tii þess, að hann og fjöl-
skylda hans geti haldið í sér Iíf-
inu, tekur auðmaðurinn arðinn af
vinnu hans og stingur í sinn vasa,
eða notar hann frekara í sína
þágu. Af þessari kenningu og
staðreynd, leiðir svo það, að
vinnan er uþpspretta auðsins.
Enginn, hvorki fyr né síðar,
hefir rökstutt þessa kenningu eins
kröftuglega og Marx. Rodbertus,
þýzkur lögfræðingur og jafnaðar-
maður, kom fram með hana í fyrsta
ritverki sínu árið 1842. En hann
drap að eins lauslega á hana. Það
var Marx, sem gaf henni líf, ef
svo mætti að orði kveða.
Marx og fylgismenn hans halda
því fram, sem eðliiegri afleiðing
framþróunarinnar, að jafnaðar-
menskan verði ofan á. Þeir prédika
því engan nýjan fjármáia- og
þjóðfélagsnáðarboðskap — heidur
vilja þeir útskýra og flýta fyrír
hinni óhjákvæmilegu framþróun
þjóðfélagsins, svo yfirdrotnun auð-
valdsins hverfi á brautu fyrir hinu
göfugra og betra kerfi, sem hljóti
að koma. (Framh.)
Gnllfundnr.
Fullyrt er að gull hafi fundist
að ElbowV Loke í Manitoba fyrir
nokkuru síðan. Er það talið all-
mikið og gott að ná því.