Morgunblaðið - 30.07.1965, Síða 10

10
MORGUN&IAQIÐ
TOstudagur 30. JÆlí 196
í sjó og sól í sumri
VIÐ HITTUM að máli
fyrir nokkuð löngu, Bjarn-
fríði Einarsdóttur, í tilefni
þess, að við höfðum frétt um
starf hennar, sem forstöðu-
konu barnaheimilis í Viðey
fyrir mörgum árum.
Viðey þekkja allir Reykvík-
ingar, sumir aðeins vegna
þess, að þeir sjá þetta djásn
Sundanna á sumarkvöldum
baðaða í kvöldskininu, aðrir
vegna þess, að þeir þekkja
sögu þessarar fornfrægu eyj-
ar, og enn aðrir þekkja hana
af eigin raun.
Bjarnfríður, sem er lærð
ljósmóðir og hjúkrunarkona,
vann í Viðey merkilegt starf,
og þegar hvert barnaheimilið
rís af öðru hér í höfuðborg-
inni og næsta nágrenni, er
hollt að minnast brautryðjend
anna, þeirra, sem í árdaga
slíkrar starfrækslu, lögðu nótt
við dag, til að skapa ungvið-
inu í borginni við Sundin bláu,
æskilegan sumardvalarstað, og
oft á tíðum án launa.
— Hvernig datt yður, fröken
Bjarnfríður, í hug að stofn-
setja barnaheimili í Viðey?
spyrjum við.
— Jú, svarar Bjarnfríður.
Ég hafði áður um 10 ára skeið
unnið við barnaheimili. Marg-
ar ágætar konur höfðu áður
sinnt því máli, og má m.a.
minnast tveggja þeirra: Þuríð-
ar Sigurðardóttur, sem lengi
rak barnaheimili við Kapla-
skjólsveg, og Margrétar Ras-
muss, þeirrar mikilhæfu og
hámenntuðu konu í sinni
grein, en á hennar heimili
voru blind börn og heyrnar-
laus, sem að einhverju leyti
þörfnuðust hjálpar við nám.
Margrét hefur hlotið að vera
langt á undan sinni samtíð.
Ég starfaði um árabil við
barnaheimilið ' Grænuborg,
sem var mest verk þeirra
heiðursmanná, Steingríms Ara
sonar og ísaks Jónssonar. Man
ég sérstaklega eftir Stein-

Bjarnfríður Einarsdóttir segir irá
barnaheimili i Viðey
narnaheimilið í Viðey.
grími, sem sá um fjármálin.
Hann gekk eftir því, að þeir
feður, sem gátu greitt meðlag,
gerðu það, en ef þá vantaði
vinnu, þá var hann vís til að
útvega þeim hana, og ef veik-
indi steðjuðu að, og mjög bág-
ar reyndust heimilisástæður,
þá kom Sumargj öf til hjálpar.
Hitt er jafnvíst og umtals-
vert, að margar mæður fóru
með börn sín í sumarbústað,
hver út af fyrir sig. Reyndist
það oft farsælt og er auðvitað
bezta lausnin. Feðurnir komu
þangað um helgar til að fá sér
góðan mat og umgangast fjpl-
skyldu sína, og þeir hagsýnu
tóku með sér mat til vikunnar,
en hinir borðuðu á matsölu-
stöðum eins og gengur.
Oft fóru líka mæður og
stundum hjón með börn sín í
kaupavinnu, svo að haldizt
gætu tengslin við sveit og gróð
ur náttúru, og ýmsir ræktuðu
bæði við hús sín og sumarbú-
staði.
Tildrögin til þess, að ég fór
að hafa sumardvalarheimili

Börnin leika sér í sjónum.
fyrir börn, voru eiginlega þau,
að mér fannst, að ég hefði
starfað svo mikið við slíkt, að
ég hefði reynslu til að reka
slíkt heimili.
Og svo datt mér einu sinni
í hug að taka mér sumarfrí!
Til þess að vera ekki ein, tók
ég með mér nokkur börn.
Fékk ég mér þá hús í Viðey
til umráða, en þá voru nokkur
hús í austurenda hennar, og
fleira fólk var þar, en á sjálfu
búinu.
Ég auglýsti í Morgunblaðinu
fáum orðum um þetta, og sím-
inn þagnaði ekki hjá mér
þann daginn. Þeir voru marg-
ir, sem vildu trúa mér fyrir
börnum sínum.
Ég skipulagði heimili þetta
sem nokkurskonar baðstað eða
hressingarhæli. Allir aðstand-
endur greiddu gjöld fyrir
börn sín sjálfir. Ég hafði áður
unnið í Kaupmannahöfn að
uppeldi barna, en Danir eru
hámenntuð þjóð á því sviði,
og forystumenn þeirra fóru oft
utan til að nema og mennta
sig betur.
Sígildar reglur hafa alltaf
verið til um þetta efni. Iðkuð
var rósemi hjá Forn-Grikkj-
um ,og hún varð eins og berg-
mál, þegar kristnin fór yfir
lönd og álfur. Guð er alls stað-
ar nálægur og sér til þín, barn
ið mitt, segir góð móðir.
Aðrir telja það þvingun,
þegar alltaf er fylgzt með
börnunum. En þetta er ein-
mitt þvert á móti. Börnum er
það ómetanlegur andlegur
stuðningur, ef þau vita, að allt
af er fylgzt með þeim, og þá
venjast þau á að gæta sín og
vanda allt sitt dagfar.
Mér reyndist ekki erfitt að
fást við börnin í Viðey. Við
höfðum alltaf næg verkefni,
án þess þó, að börnin hefðu
nokkur sérstök leikföng.
Þau fundu strax, hvar leita
skyldi leikfanga, ef þeim var
aðeins bent á þetta einu sinni.
Gnægð er leikfanga í náttúr-
unni sjálfri á íslandi.
Ég hafði auðvitað aldrei
augun af börnunum, svona í
fjarlægð, til þess að vera_ til
taks, ef eitthvað slettist upp á
vinskapinn milli þeirra, sem
þó sjaldan var.
Var ég enda svo einstaklega
heppin, að til mín réðist ung
stúlka, 15 ára, vel andlega
þroskuð og sérlega viss og á-
reiðanleg, svo að ég fann fljótt
að ég gat treyst henni full-
komlega. Þess utan gladdi það
mig, hvel vel hún var að sér
1 sundi og hafði þar í tekið
háa og góða einkunn.
Við stunduðum mikið sjó-
og sólböð, en sjálf var ég þó
skussi í rnndi. Svamlaði þó
alltaf með. Nóg vár að gera
hjá börnunum að tína fallegar
skeljar og kuðunga, að ó-
gleymdum steinunum. Sjórinn
bar alltaf á land gnægð af
nýju í stað þess, sem tekið
var.
Uppi á eyjunni undu fuglar
með hreiðrin sín, svo til á leik
svæðinu. Þá var stiklað á tán-
um til að fuglinn flygi ekki
upp. Hægt var að sjá ungana
á öllum aldri. Auk þess
byggðu börnin í sandinum hús
að hvers og eins geðþótta.
Þannig liðu allii dagarnir.
f vondum veðrum saumuðu
stúlkurnar á dúkkur sínar.
Drengirnir * gölluðu sig og
hlupu um kring með flugvél-
ar sínar, sem þeir smíðuðu
sjálfir úr rekavið með einum
nagla. Gerðu þannig vængi og
belg með tveimur spýtum.
Nokkur hávaði fylgdi þessum
leik útifyrir.
Börnin í Viðey voru frá
þriggja ára til tíu. Fyrst hafði
ég 10, svo 20 og síðan 30.
Ég var éinstaklega heppin
með hjálparstúlkur. Þær voru
allar indælar.
Bjarnfríður Einarsdóttir.
Við fórum alltaf snemma á
fætur. Ég tók börnin inn kl. 6
og síðan var matazt kl. 7. í
háttinn fóru þau kl. 8. Síðan
skiptumst við á að lesa fyrir
þau, og kl. 10 voru þau öli
sofnuð.
Ég færði mig úr Viðey að
Ásum í Gnúpverjahreppi síð-
asta sumarið. Stríðið var byrj-
að, og kominn uggur í fólk
um, að það myndi teygja anga
sína hingað, eins og varð. —
Rauði krossinn dreif nú stóra
hópa af börnum upp í sveit, og
víst hefur Rauði krossinn þá
verið miklu fátækari heldur
en nú, þvi að ekki fékk ég
greitt að fullu fyrir börnin.
sem voru á hans vegum, fyrr
en undir jól, upp í fæðið.
Engin af okkur stúlkunum
reiknuðum okkur kaup. Hvort
ég hef getað miðlað þeim
nokkru af þekkingu minni.
verður tíminn einn að svara.
— Svona hefurðu þá, Bjarn-
fríður, starfrækt einn yndis-
legan sumardvalarskóla í Við-
ey á sínum tíma.
— Já, mér var þetta ljúft,
og mættu margir af því læra.
— Okkur finnst, að þú hafir
verið meira en spönn á undan
þinni samtíð, og mættu fleiri
í fótspor þin feta.
Fr. S.
Börnin í sólbaði í Viðey.
TLM, nýtt fyiirtæki er veitt nlla
fyrirgreiðslu ó sviði auglýsinga
FYRIR skömmu var stofnað hér
nýtt fyrirtæki, TLM, en það er
stofnað af þremur fyrirtækjum
og dregur nafn sitt af upphafs-
stöfum þeirra, en fyrirtækin eru
Teiknistofan s.f., prentmótagerð-
in Litróf og Myndprent s.f. Á
fundi er forráðamenn fyrirtækis-
ins héldu með fréttamönnum í
gær, skýrðu þeir frá því, að til-
gangurinn með stofnun fyrirtæk
isins væri að veita fyrirtækjun-
um og stofnunum hverskonar
fyrirgreiðslu og tæknilegar ráð-
leggingar á sviði auglýsinga og
útbreiðslu.
Aftur á móti myndi hver ein-
stök deild fyrirtækisins að sjálf-
sögðu taka við verkefnum á sínu
•viði, án tillits til hvar verkið
yrði að öðru leyti fullunnið. T.d.
myndi teiknistofan geta tekið
að sér teiknivinnu án þess að
prentmótagerð eða prentun yrði
framkvæmd hjá TLM: Sömuleið
is yrði hægt að fá gerð mynda-
mót eins og verið hefur án þess
að prentun yrði unnin hjá TLM.
Þeir sögðu að helzta nýjungin
með tilkomu TLM væri hins
vegar sú, auk tækninýjunga, að
fyrirtækið myndi einig taka að
sér ákveðfð verkefni og vinna
þau að öllu leyti, allt frá því að
viðskiftavinurinn kæmi nýjung
| um sínum á framfæri þar til
hann tæki við verkefninu aftur
fullunnu. Það væri álit þeirra,
er bezt þekktu til, að trygging
fyrir jákvæðum árangri, væri
einmitt fólgin í því, að hægt
væri að gera verkefninu skil á
einum og sama staðnum. Þannig
ynnist einnig dýrmætur tími, sem,
að öðrum kosti færi í tafsamar
febðir milli ótengdra fyrirtækja
i og ýmissa borgarhluta. Sambæri-
j leg þjónusta væri fyrir hendi í
öllum nágrannlöndum og þætti ó-
| missandi fyrir vezlunar- og fram
leiðslufyrirtæki.
Því næst lýstu þeir fyrirtækj-
unum þremur nokkuð, sem nú
hefðu myndað TLM. Þeir kváðu
teiknistofuna vera búna nýjum
áhöldum og væri m.a. að undir
búa þjónustu varðandi hið vænt-
anlega sjónvarp. Fyrirtækið
hefði fest kaup á ljóssetningar-
vél, sem setti texta á filmur
jafnt sem pappír, og myndi vera
fyrsta tækið sinnar tegundar hér
á landi. Vonir stæðu til að hægt
ybði að nota sömu vinnuteikn-
ingar og ýmiss önnur gögn fyrir
« ,
sjonvarpið, sem notaðar væru
til venjulegra auglýsinga, en af
því væri augljóst hagræði.
Litróf kváðu þeir vera eina
fullkomnustu prentmótagerð hér
á landi og hefði hún starfað á
þriðja tug ára. Hefði prentmóta-
gerðin nú yfir að ráða nýtízku
vélum, sem flestar væru 4—5
ára gamlar, þ.á.m. væri ein eins
árs gömul Klinch-myndavél, sem
tæki allt að 80x80 cm. myndir,
auk tveggja annara myndavéla.
Myndprent væri nýstofnaS
fyrirtæki og hefði yfir að ráða,
auk smærri tækja, stærstu gerð
af Heidelberg-presu, sem ætluð
er væri fyrir vandasöm lista-
verkefni.
Þeir sögðu að lokum að aug-
lýsinga- og útbreiðslustarfsemi
hefði aukizt mikið í seinni tíð
hér á landi og myndi án efa
aukast enn meir í íramtíðinni
samhlíða fullkomnari sölutækni.
Fyrirtækjum í þessari grein hefðl
fjölgað að sama skapi enda
hefðu margir kaupsýslumenn og
forstöðumenn framleiðslufyrir-
tækja látið í Ijós óskir um að
hér yrði komið á fót sérhæfðu
fyrirtæki, sem hægt væri að
snúa sér til með alla þætti aug-
lýsinga og útbrei'ðslustarfa. Með
stofnun TLM væri reynt að koma
til móts við þessar óskir og von-
uðust forráðamenn þess til að
geta orðið íslenzkri verzlun og
framleiðslufyrirtækjum að sem
mestu liði, og að hægt yrði að
auka þjónustu og þróa hinar
tæknilegu greinar þar til unnt
ybði að veita sambærilega þjón-
ustu og bezt þekktist erlendis.
Forstjóri TLM er Eymundur
Magnússon en framkvæmdastjór-
ar eru þeir Bragi Hinriksson og
Örlygur Háldánarson. Fyrirtækið
ar til húsa í Skipholti 35.