Morgunblaðið - 13.01.1967, Qupperneq 12

r
12
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR I&67.
VIÐAMIKIL OG MARGHÁTTUÐ LÖGGJÖF
VIÐREISNARSTJORNAR
f Eflir Jóhann Hafstein, dóntsmáiaráðherra
Iðnsýningin 1966 vakti mikla athygli og sýndi vaxtarmátt og
eflingu íslenzks iðnaðar.
' En hvað liggur þá annað eft-
ir þessa ríkisstjórn? Liggur eitt
Ihvað eftir hana í löggjöf og
framkvæmdum í landinu? Hér
Iþarf ég að fara fljótt yfir sögu,
því að annars mundi ræðu min
verða alltof löng. >ess vegna
verður mál mitt nú meira og
minna registur yfir ýmis konar
mikiLvæga löggjöf, sem sett
hefur verið á undanförnum
tveim kjörtímabilum, en
ég staðhæfi, að sé mikið mik-
illvægari og blómlegri löggjöf
en á nokkru öðru támabili jafn
löngu.
í>að var að vísu mikill fram
för í löggjöf íslendinga rétt eft
ir að þeir fengu heimastjórmna
og sézt það af sögulegum heim-
jldum, en ég held að á engu
öðru tómabili verði jafnað til
ja fn umfangsmikillar löggjöfar,
eins og á því tímabili, sem lið-
ið er, síðan viðreisnarstjórnin
itók við völdum 1959.
Lög um efnahagsmál
og skipan innflutnings
og gjaldeyrismála
Ég nefni þar fyrst hina um-
ifangsmiklu almennu löggjöf
um efnahagsmál frá 20. febr.
1960 og lög nr. 30 frá 25. maí
sama ár um skipan inn-
flutnings og gjaldeyr-
iismála. f>ar segir í upphafi:
plnnflutningur á vörum til
landsiriis skal vera .frijiáls, nema
annað sé ákveðið í sérstökum
lögum e’ða í reglugerð“ — Inn-
.ílutningurinn var gefinn frjáls,
að mestu strax og í dag er frjáls
innflutningur í velflestu. V:ð
höfum eignast gjaldeyrissjóð-
•vo við eigum nú nærri 2 mill-
|arða eða um 2000 milljónir kr.
Við höfum endurheimit á grund
velli þessarar löggjafar og
þeirrar stefnu, sem samkvæmt
benni hefur verið fylgt, láns-
traust erlendis, þannig að við
höfum opnað á ný Lokaðar dyr
lijá erlendum iánastofnunum
með stórlánum til framkvæmda
1 þjóðfélagi okkar — til raf-
væðingar í landinu og annara
Éramkvæmda.
Bankalöggjöfin
endurskoðuð
Ríkisstjórnin endurskoðaði
alla bankalöggjöfina árið 19160.
Samræmdi þá löggjöf og setti
í heilsteyptara form. Sfðan var
sett ný bankalöggjöf, 1960 um
Verzlunaribanka íslands og 1962
um Samvinnubanka íslands.
Lausaskuldum breytt
Ég skal svo nefna nokkur lög
um lánsfíármál og fjárfesting-
arsjóði. Sett voru lög um að
breyta lausaskuldum a'ílri
þriggja höfuðatvinnuveganna í
föst og hagkvæm lán. En aillir
aðalatvinnuvegirnir, sjávarút-
vegur, landlbúnaður og iðnaður,
stóðu þannig, að hundruðir
milljóna króna voru í lauisum
og óumsömduim skuldum, sem
hvíldi eins og 'mara á atvinnu-
vegunum. f samíbandi við Lána-
breytingarnar fóru fram sam-
Þriðja grein
ræmd reikningsskil hjlá atvinnu
fyrirtækjum, sem höfðu geysi-
lega þýðingu og mikiu meiri
þýðingu, en menn hafa gert
sér grein fyrir, aðrir en þeir,
sem í þessum málum hafa stað-
ið í peningastofnunum þjóðar-
innar og fyriris'varsmenn at-
vinnuveganna sjálfra.
Stofnlánasjóðir efldir
I>að bafa veri’ð sett lög ufn
stofnlánasjóði atóra aðalatvinnu
veganna. Um Stofnlánadeild
landþúnaðarins voru sett ný
lög 1962, en stofnlánasjóðir
landlbúnaðarins, Byggingaisjóð-
ur og lCæktunarsjóður voru þá
í greiðsluþrotum. Ég get ekki
haft um það fleiri orð nú, an
þeir höfðu tekið lán undir
stjórn og forsjlá Framsóknar-
manna, erlend lán, með svo og
svo háum vöxtum. Lánað þau
út með miklu lægri vöxtum,
svo þegar gengið er skráð rétt
þurfti að borga þetta í erlendu
fé og sjó’ðirnir voru gjaldþrota.
Öllu var þessu kippt í liðjnn,
og Stofnlánadeild landlbúnaðar-
ins er núna sterk og stælt stofn
lánadeild og mun' verða bænd-
um ómetanleg á komandi ár-
um. í>á var onpuð á ný Stofn-
lánadeild sjávarútvegsins. Það
voru sett lög 1963 um Iðnlána-
sjóð. Sú löggjöf markar tóma-
mót í sögu Iðnlánasjóðs. Á
tímum vinstri stjórnarinnar
hafði Iðnlánasijóður haft til ráð
stöfunar h.u.b. 2 milljónir
króna að meðaltali á ári til út-
lána. En útlán sjóðsins árið
1966, nema alls 76,5 milljónum
króna.
Af þessu mega menn marka,
hversu hér hefur gj'örsamlega
skipt um. Þessi sjóður er að
verða mjög öflugur og ennþá
öflugri vegna síðari ráðistafana,
sem gerðar hafa verið.
Hagræðingarlán
Á síðasta þingi var aftur
breytt löggjöfinni um Iðnlána-
sjóð og fólust í þeirri breyt-
ingu löggjafarinar ákvæði um,
að heimilt væri að stofna hag-
ræðingarlánadeild við Iðnlána-
sjóðinn, og úr þessari hagræð-
ingarlánadeild mætti lána tU
iðnreksturs með hagkvæmari
kjörum, en hin almennu lán
Iðnlánasjóðs, lengrj lán, lægri
vextir og önnur atriði í sam-
bandi við lánin, til þess að
gera iðnaðinum betur kleift að
standast erlenda samkeppni og
breytt viðhorf á tímum nýrr-
ar tækni, nýrra verzlunarað-
ferða, fríverzlunar og tolla-
breytinga.
Reglugerð um hagræðingar-
lánadeild Iðnlánasjiðs var gef-
in út 7. júlí í sumar og í sept-
emlbermánuði tók ríkisstjórnin
ákvörðun um að heimila Iðn-
ilánasjóði áð hefja lánsútvegun
til hagræðingalánádeildarinnar,
til þess að lánveitingar frá
sjóðnum gætu sem fyrs-t hafizt.
Þetta mál var síðan undirbúið
af iðnaðarmálaráðherra og
fjármlálaráðherra og Jóhannesi
Nordál, bankastjóra Seðlabank
ans og í samvinnu við banka-
stjóra Iðnaðarbankans, sem
komu fram f.h. Iðnlánasjóðs.
Það hefur síðan verið rá’ðgert,
að Iðnlánasjóður myndi á næst
unni bjóða út fyrst í stað 25
millj. króna almennt skuida-
bréfalán. En getur þá Iðnllána-
sjóður selt slík skulda-
bréf, þannig að hann fái fé til
þess að lána til hagræðingar-
lána? Líánin þurfa að vera girni
leg fyriir almenning og það er
meiningin að svo verði. En
eitt þótti okkur nauðsynlegt, að
þau væru skattfrjáls, eins og
spariféið. Til þess þurfti lagá-
heimild. og hafa nú verið gerð
ar nauðsynlegar ráðstafanir til
að svo verði.
Jafnframt er hin almenna
lánsheimild Iðnlánasjóðs, sem
var hækkúð úr 100 millj. í
fyrra í 150 millj. nú hækkuð
í 300 millj. kr.
Allt hefir þetta orðið iðnaði
í landinu til mikils styrktar, en
að sjálfsögðu veltur þar sem
annars staðar mest á áræði,
framtaki og framsýni iðnaðar-
manna og iðnrekenda sjálfra.
Hin glæsilega iðnsýning 1966
vitnaði ótvírætt um vaxtar-
mátt iðnaðarins og dugnað
þeirra, sem að þeirri atvinnu-
grein standa. Sýningin ávann
íslenzkum iðnaði aukið traust
almennings og var þeim, sem
að stóðu, til sóma.
Það hafa verið sett ný lög á
slíðasta þingi um Fiskveiðasjóð
íslands, þar sem sameinuð er
Stofnlánadeildin og Fiskveiða-
sjóður, það eru með öðrum.
orðum samræmdir fjárfésting-
arsjóðir útvegsins, Stofnlána-
deildin, sem var í Seðlabank-
anum og Fiskveiðasjóður, sem
var í Útvegsbankanum, undir
sameiginlegri stjórn þessara
þriggja aðila, Útvegsbanka,
Landsbanka og Seðlabanka.
Framkvæmdasjóð, Efna-
hagsstofnun og Hagráð
Það voru sett lög um Fram-
kvæmdasjóð íslands, Efnahags-
stofnun og Hagráð á síðasta
'þángi. Lögin um Framkvœmda-
sjóð íslands, fela í sér, að
Framkvaemdabankinn verði
lagður niður um áramótin, en
við taki Framkvæmdasjóður
íslands. Hann fái að því leyti
breytt hlutverk frá því sem
Framkvæmdabankinn hafði,
að hann skipti ekki beint við
einstök fyrirtæki og einstakl-
inga, heldur við sjálfa fjár-
festingasjóðina.
Hagráð er nýr vettvangur,
sem stofnaður er me’ð þessum
lögum, þar sem gert er ráð fyr-
ir að saman komi fulltrúar frá
atvinnurekstrinum, Launþegum,
atvinnurekendum, ríkisstjórn-
inni, AJiþingi og opinberum að-
iLum. Vettvangur, sem fær
igreinargerðir frá Efnahags-
stofnuninni um efnalhagsástand
ið í þjóðfélaginu, að minnsta
kosti tvisvar sinnum á ári, og
þar sem þessir aðilar frá þess-
um veigamiklu þáttum í þjúð-
félaginu og frá öllum pólitísk-
um flokkum getia komið saman
og rætt málin í þeim tilgangi,
að komast úr þeirri endalausu
sjálfheldu, sem við erum í, að
þurfa sífellt að vera að deila
um hvort eitthvað sé svart eða
hvítt í efnahagsmálum. Meim
fái raunhæfar og réttar skýrsl-
ur, geti rökrætt þær á lokuðum
vettvangi og hafi þess vegna
a’ðstöðu til þéss að hafa yíir-
sýn, enda þó að menn séu úr
s'tjórnarandis'töða, um efnahags-
málin. Umræður og rökræóur
verða þá kannski svoiítið skap-
legri um miálin og ef til vlLl
einnig tó'klegra, að menn kom-
ist að skynsamlegum niður-
stöðum. Þetta er tilraun. Við
vitum ekki hvort hún tekst.
En það er ásæða til þess að
ætla, að hún geti borið nokk-
urn árangur, og við skulum
vona að svo verði.
Lög um Atviíinujöfnun-
arsjóð
Þa’ð voru sett á síðasta þingi
iög um Atvinnujöfnunarsjóð.
Þessi sjóður er mjög merkileg-
ur. Hann er stofnaður með eitt
hvað um 350 millj. króna stofn-
fié og er það mikið á mæli-
kvarða okkar íslendinga. En
auk þesss er honum séð fyrir
Frá virkjunarstaS vW BúrfelL