Morgunblaðið - 28.02.1967, Blaðsíða 12

* 12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. FEBRÚAR 1967.
áfflSHai
Nauðsynlegt að byggð
eflist að Reykhólum
Þaraþurrkstöð álitlegft fyrirtæki, sem ber að hraða
Ur rœðu Sigurðar Bjarnasonar á Alþingi
SIGURÐUR Bjamason flutti
i gær ræ®u í Neðri deild AI-
þingis fyrir þingsályktunar-
Þingmál f gær
Neðri deild:
I Frumvarp um verðlagsmál
fcjávarútvegsins var til fyrstu um
ræðu. Enginn kvaddi sér hljóðs
©g var frv. vísað til annarrar um-
ræðu og sjávarútvegsnefndar.
! Jónas Pétursson (S) mælti
fyrir nefndaráliti landbúnaðar-
nefndar við aðra umræðu um
„ /arðeignasjóð ríkisins. Gerði
nefndin nokkrar breytingartil-
Jögur fyrir frumvarpið.
t Skúli Guðmundsson (F) beindi
þeim tilmælum til landbúnaðar-
nefndar að hún sendi Búnaðar-
þingi, er nú situr á rökstólum,
frumvarpið til umsagnar áður en
það væri afgreitt úr deildinni.
* Ingólfur Jónsson landbúnaðar-
ráðherra og Jónas Pétursson
bentu á, að Búnaðarþing tæki
þetta mál til meðferðar og væri
ejálfsagt að huga að athugasemd-
um þingsins, en ekki sáu þeir
ástæðu til að fresta framgangi
málsins.
Frumvarpið var samþykkt
með áðurorðnum breytingum að
tillögum landbúnaðarnefndar og
síðan vísað til þriðju umræðu.
Efri deild:
Friðjón Skarphéðinsson flutti
framsögu fyrir nefndaráliti meiri
hluta allsherjarnefndar. Sagði
hann áð aðalbreyting frumvarps-
ins væri vörnm gegn náttúru-
hamförum væri gefið meira rúm
en í núgildandi frumvarpinu.
Nefndin hefur sent frumvarpið
til umsagnar Rauða krossins og
Slysavarnafélagsins. Svaraði
Slysavarnafélagið og gerði eng-
ar athugasemdir en Rauði kross-
inn svaraði ekki.
I Einnig tók til máls Alfreð
Gíslason (K) og flutti hann til-
lögu um að vísa málinu frá með
rökstuddri dagskrá. Taldi hann
með öllu óþarft að hafa löggjöf
»em þessa í gildi.
Jóhann Hafstein dómsmálaráð-
herra benti á það, að líklega
væri Alfreð eini læknirinn sem
dæmi væru um, að mótfallinn
væri löggjöf um varnir gegn nátt
úruhamförum.
Atkvæðagreiðslu var frestað.
Jóhann Hafstein dómsmála-
ráðherra flutti framsögu fyrir
frv. um veiting ríkisborgararétt-
ar, en það var afgreitt frá neðri
deild fyrir skömmu. Var frv. v,s-
að til annarrar umræðu og alls-
herjarnefndar.
Frumvarp um löggilding
verzlunarstaður í Egilsstaðakaup-
túni var til fyrstu umræðu, en
það var afgreitt frá neðri deild
fyrir skömmu. Enginn kvaddi
sér hljóðs og var frv. vísað til
annarrar umræðu og allsherjar-
nefndar.
Þá mælti Ingólfur Jónsson
fyrir frv. er afgreitt var frá neðri
deilir fyrir stuttu um varnir gegn
. útbreiðslu sauðfjársjúkdóma.
Var frumvarpinu vísað að lok-
inni ræðu ráðherra til annarrar
umræðu og landbúnaðarnefndar.
Til þriðju umræðu var frv. um
Fávitastofnanir. Alfreð Gislason
flutti tölu fyrir breytingartillög-
um, er hann flytur ásamt Karli
Kristjánssyni (F). Auður Auðuns
(S) gagnrýndi tillögurnar og
taldi ekki ástæðu til að sam-
þykkja þær.
. , Atkvæðagreiðslu var frestað.
tillögu þeirri er hann flytur
um þaraþurrkstöð að Reyk-
hólum, ásamt Birgi Finns-
syni og Matthíasi Bjarnasyni.
Sigurður Bjamason sagði
að unnið hefði verið að til-
raunum með þaravinnslu
undir forustu Sigurðar Halls-
sonar og væri talinn ömggur
markaður fyrir þessa fram-
leiðslu m.a. í Noregi og Frakk
landi.
Uppbygging Reykhóla.
í upphafi máls síns ræddi
Sigurður Bjarnason almennt um
uppbyggingu Reykhóla og kvaðst
telja eðlilegt að á þessu glæsilega
hötfuðbóli myndaðist byggða-
kjarni fyrir sveitirnar í A-Barða
strandasýslu. Mikið hetfði verið
rætt um hagnýtingu jarðarinnar
og margar nefndir starfað í því
sambandi.
Nú er ákveðið að reisa heima-
vistarskóla fyrir gagnfræðastig-
ið að Reykhólum og standa allar
sveitir Austur-Barðastrandasýslu
að þeirri framkvæmd en þegar
henni er lokið verður fyrst hægt
að fullnægja skólaskyldu í þess-
ari sýslu.
Ræðumaður sagði að þýðing-
armikið væri fyrir sveitirnar að
upp risi þéttbýliskjarni, þar sem
saman væri komin ýmis þjón-
ustustarfsemi fyrir sveitirnar og
í því sambandi væri nauðsyn-
legt að hefjast handa um upp-
byggingu atvinnufyrirtækja þar.
Þegar væru hatfnar framkvæmd-
ir við mjólkurbú á Reyktoólum
sem að vísu hefði verið slegið
á frest í bili, og ákveðið hefði
verið að byggja ferjubryggju á
Stað í Reykjanesi, sem mun hafa
verulega þýðingu fyrir sveitirn-
ar og eyjarnar á Breiðafirði. Þá
vék Sigurður Bjarnason að þara-
þurrkstöðinni og sagði að 1000
tonna verksmiðja fyrir þara-
vinnslu mundi kosta 3 millj. kr.
En nauðsynlegt væri áð bora
í sumar eftir meiri jarðhita en
nauðsynlegar boranir mundu
kosta 500—600 þús. kr. Þegar hetf
ur verið þurrkað um 1200 kg.
af þara og selt til Noregs, þar I
sem þessi starfsemi hefði þegar
vakið töluverða athygli. Sigurð-
ur Bjarnason sagði að lokum
að mál þetta hetfði verið lagt
fyrir iðnaðarmálaráðherra og Iðn
þróunarráð og kvaðst hann vænta
þess að það væri komið á þann
rekspöl að iðnfyrirtæki þetta
gæti risið á hinum náttúruauðuga
stað að Reykhólum. Þingsálykt-
unartillagan er á þessa leið:
Neðri deild Alþingis ályktar
að skora á ríkisstjórnina að beita
sér fyrir því. að hraðað verði
undirbúningi að byggingu þara-
þurrkstöðvar á Reykhólum í Aust
ur-Barðastrandarsýslu. Skal
stefnt að því, að ársframleiðsla
hennar verði a.m.k. 1000 tonn
af þurrum þara á ári þegar I
upphafi með stækkunarmöguleik
um síðar. Jafntframt verði undir-
búin nauðsynleg löggjöf um stofn
un og rekstur fyrirtækisins.
Starfsemi búreikninga-
stofu færð í nútímahorf
-
Sagði Ingólfur Jónsson landbúnaðar-
ráðherra á Alþingi i gær
INGÓLFUR Jónsson, landbúnað-
armálaráðherra, flutti framsögu
í gær fyrir frumvarpi ríkisstjóm
arinnar um Búreiknistofu land-
búnaðarins.
Frumvarpið er flutt til að sam
ræma skipulag búreiknistofunn-
ar kröfum tímans og jafnframt
gera bændum auðveldara með
að gera sína búreikninga.
Ingólfur Jónsson, land'búnað-
arráðherra. Frrv. þetta er samdð
af nefnd og var Ólaíur Björns-
son, prófessor, formaður nefnd-
arinnar. Búreikningas'krifstofa
hefur starfað um 30 ára skeið,
en árangur af starfsemi hennar
hetfur ekki orðið eins mikill og
æskilegt hefði verið, bæði vegna
þess að fé hefur ávallt verið af
skornum skammti til að standa
undir rekstri hennar og eins það,
að löggjöfin og skipulagið hef-
ur ekki verið í því formi, sem
æskilegt hefði verið. Það þykir
því henta að breyta löggjöfinni
í það form, sem samrýmist nú-
tímanum meir.
í frv, er kveðið svo á, hvert
hlutverk búreikningaskrifstofu
er. Það er í fyrsta lagi að leið-
beina bændium með færslu bú-
reikninga og stuðla að því, eftir
því, sem við verður komið, að
bændur færi sem flesta reikn-
inga um búrekstur sinn. Annað
atriðið er að safna búreikningum
víðs vegar að af landinu, bæði
frá einstökum bændum og félags
búum með það fyrir augum að
fá sem réttustu mynd af bú-
rekstri bænda í heild og jafn-
framt af einstökum greimim
landtoúnaðarins. Þriðja atr. að
lagfæra búreikninga, er stotfnun
inni berast og það mun vera í
samræmi við reglur, sem hún
setur hlutaðeigandi að kostnað-
arlausu og vinna úr þeim tölu-
legar upplýsingar um allar
greinar landibúnaðarins. Senda
skal viðkomandi bónda búreikn-
ing hans uppgerðan, í samráði
við búnaðarhagfræðinaut eins
fljótt og við verður komið og
auk þess birta ytfirfærslu um nið
urstöður búreikninganna fyrir
hvert ár. Gefa skal út aðgengi-
leg eyðublöð fyrir búreikninga
með glöggum skýringum. Þá
skal einnig gangast fyrir búreikn
inganámskeiðum til leiðfoeining-
ar bændum, er búreikninga
vilja halda. Einnig skal vinna
að því með útgáfustarfsemi,
námskeiðum og á annan hátt í
samráði við búnaðarfoagfræði-
ráðunauta Búnaðarfélagsins og
aðra starfsmenn þess að útforeiða
meðal bænda hagkvæmri þekk-
ingu á niðurstöðum búreikninga
skrifstofunnar. Hún skal vera
rí'kisstj. og þeim aðilum, er
hverju sinni fara með verðlag3-
og framleiðslumál landfoúnaðar-
ins, til aðstoðar við útreikinga
eða gagnasöfnun að þvi leyti,
sem slíkt er innan starfssviðs
stofnunarinnar.
Þetta eru meginverkefni bú-
reikningaskrifstofunnar og má
segja, að það sé talsvert, og að
það sé tvíþætt í aðalatriðúm.
Annars vegar að gefa bændum
með þeim niðurstöðum, sem bú-
reikningarnir sýna, á glöggan
hátt rétta mynd af því, hvaða
búgrein borgar sig og hvernig
rekstrinum skuli hagað, til þess
að fá sem beztan og eðlilegastan
árangur. Og reynslan hefur sýnt,
að það er ákaflega misjöfn niður
staða og misjafn árangur hjá
ýmsum bændum með búrekstur
og misjafnt hve miklar tekjiu-
Framhald á bls. 24.
Umrœður um skipan sendinefndar íslands á Allsherjarþinginu:
Kommúnistar kröfðust neitunar-
valds í sendinefndinni 1946
— Þagnarskylda forsenda samstarfs í utanríkismálanefnd
NOKKRAR umræSur urðu
í Neðri deild Alþingis í
gær vegna frv. er nokkrir
þingmenn Alþýðubanda-
lagsins hafa flutt um starf-
semi utanríkisráðuneytis-
ins en þar er m.a. gert ráð
fyrir að haft skuli náið
samstarf við utanríkismála
nefnd Alþingis um með-
ferð utanríkismála svo og
skuli allir þingflokkar hafa
rétt til að tilnefna fulltrúa
í sendinefnd íslands á AIls-
herjarþingi Sameinuðu
þjóöanna.
Emil Jónsson, utanríkisráð-
herra, sagði að að því er varð-
aði utanríkismálanefnd væri
frv. þetta efnislega samhljóða
því sem hann hefði boðizt til
þess að gera ef vissum skil-
yrðum um þagnarskyldu væri
fullnægt. Frv. þetta væri
efnislega samhljóða tillögu
milliþinganefndar um þing-
skaparbreytingu að því er
varðaði utanríkismálanefnd
en skv. þeim tillögum væri
nefndin bundin þagnarskyldu
ef utanríkisráðherra óskaði.
Þá vék utanríkisráðherra að
fullyrðingum þess efnis að
það væri lögbrot að ekki væri
haft samráð við utanríkis-
málanefnd. Hann sagði að
engin ákvæði væru um sam-
band ráðuneytisins við nefnd
ina, nema í þingsköpum, en
þau ákvæði næðu einungis til
þess tíma er Alþingi sæti
ekki. Það væri hins vegar
aðallega sumarmánuðir og
væri þá sjaldnast stór mál á
sviði utanríkismála, sem til
meðferðar kæmu. Utanríkis-
ráðherra sagði að trúnaðar-
brot hefðu verið framin árin
1958—1959 og væri hann
reiðubúinn til þess að leggja
fram gögn um það, þegar
rannsóknarnefnd Framsóknar
flokksins, sem boðuð hefði
verið, birtist.
Bjarni Benediktsson, for-
sætisráðherra, gerið sérstak-
lega að umtalsefni þann lið
í frv. sem fjallaði um sendi-
nefnd íslands hjá Sameinuðu
þjóðunum.
Hann sagði að það vært
fyrst og fremst Sósialista-
flokkurinn, sem bært ábyrgð
á þvi að sá háttur var ekki
upptekinn í byrjun, að allir
þingflokkar ættu fulltrúa í
sendinefnd íslands á Allsherj-
arþinginu. Árið 1946, þegar
slík sendinefnd var fyrst skip
uð, ætlaðist Ólafur Thors, sem
þá gegndi starfi utanríkisráð-
herra til þess að aliir þing-
flokkar ættu fulltrúa í sendi-
nefndinni. Því var hafnað af
Sósíalistaflokknum, nema með
því skilyrði, að fulltrúar
hvers einstaks þingflokks
hefðu neitunarvald í sendi-
nefndinni. Þetta hefði leitt til
þess að meirihluti sndinefnd-
arinnar hefði ekki getað tekið
ákvörðun um mál, ef einn fuil
trúi var andvígur ákvörðun
nefndarinnar og utanríkisráð-
herra.
Framhald á bls. 13.