Morgunblaðið - 12.04.1967, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 12. APRÍL 1967.
17
Þráinn
Bertelsson
KVIKMYNDAÞÁTTUR
NÚ AÐ liðnum fyrsta fjórðungi
ársins 1967 er ekki úr vegi að
líta um öxl og athuga í stórum
dráttum, hvað kvikmyndahús í
Reykjavík hafa haft á boðstól-
um, síðan um áramót.
Hér í borg eru 8 kvikmynda-
hús, sem hafa frá ársbyrjun sýnt
u.þ.b. 53 myndir frá ýmsum lönd
um . Myndafjöldanum er mjög
misskipt milli bíóanna, t.d. hefur
Háskólabíó sýnt 11 myndir en
Austurbæjarbíó aðeins 3.
Svo ð betra yfirlit fáist verð-
ur hér farið lauslega yfir sýn-
ingaskrá hvers einstaks kvik-
myndahúss og minnzt lítillega á
hverja mynd fyrir sig. Að vísu
hefur höfundur þessara þátta
hvorki haft tíma né nenning til
að sitja undir hverri einustu
mynd og er þá stuðzt við kvik-
myndagagnrýni, sem birzt hef-
ur hérlendis eða erlendis.
Austurbæjarbíó: Annan nýárs-
dag var sýnd My Fair Lady, sem
gerð var árið 1964. Fyrir kvik-
myndaréttinn að þessari mynd
greiddi Jack Warner hærri fjár-
hæð en aðrir framleiðendur hafa
greitt fram að þessu. Fátt var
til hennar sparað, og stjörnurnar
Rex Harrison, Audrey Hepburn,
Stanley Holloway og Wilfred
White- Hyde fóru með aðalhlut-
verk. Misráðið þótti að vedja
Audrey Hepburn í hlutverk El-
ízu, þar sem hún gat hvorki sung
ið né talað skrílmál. í heild var
myndin fremur misheppnuð og
minnti fremur á leiksýningiu en
kvikmynd, og má það skrifast
á reikning þeirra aldurhnignu
kvikmyndargerðar- og bisness-
manna Georges Cukor, sem
stjórnaði henni, og Jacks Warn-
er, sem var framleiðandi.
25. febrúar var lokið sýningum
á My Fair Lady og Rauða skikkj
an var frumsýnd. Það fyrirbæri
er útrætt í þessum þáttum.
í»ann 27. marz hófust sýning-
ar á páskamyndinni, sem er
Angélique og kóngurinn. Þetta
er þriðja myndin um Angélique,
sem sýnd er hér. í borg og virð-
ist vera stór hópur fólks, sem
kærir sig kolláttan um þótt eltt-
hvað kunni að vanta í listrænum
efnum, en fylgist af áhuga með
fjölskrúðugu kynferðislífi þess-
arar ótrúlegu persónu.
Þá eru taldar þær myndir, sem
Austurbæjarbíó hefur sýnt, en
stefna kvikmyndahússins virðist
vera sú, að sýna glansmyndir
fyrir pöpulinn, og leggja frem-
ur áherzlu á kvikmyndaiðnað en
kvikmyndalist.
Gamla bíó: Mollý Brown, hin
óbugandi, var fyrsta mynd árs-
ins í Gamla Bíói. Ein alversta
af þeim amerísku og væmnu
„gaman“ myndum, sem hingað
hafa borizt, ef undan er skilin
næsta mynd, sem bíóið tók til
sýningar 14. janúar, en það var
Lífsglöð skólaæska. Þriðja mynd-
in var Kvíðafuli brúðguminn,
sem var í sama gæðaflokki og
hinar fyrri, Stóri Rauður, fjöl-
skyldumynd frá Disney sáluga
var næst á listanum, og má segja,
að með henni hafi þessi janúar-
syrpa Gamla bíós verið fullkomn
uð.
Hinn þriðja febrúar skutu upp
kollinum þau þekktu hjón Rich-
ard Burton og Liz Taylor í mynd
inni Sendlingurinn, en mér er for
talið, að kvikmyndagagnrýnend-
ur í Bandarí'kjunum hafi mynd-
inni til háðungar kjörið hana
leiðinlegustu kvikmynd ársins.
Sendlingurinn gekk í þrjár vikur
en þá tók við ein misheppnuð
mynd í viðbót, Hermannabrell-
ur, með Glenn Ford í aðalhlut-
verki.
Loks 23. febrúar voru birgðir
af þriðjaflokksmyndum þrotnar
og var þá frumsýnd Pókerspil-
arinn, þar sem Steve MacQueen
og Karl Malden fóru með Helztu
hlutverk. Þessi mynd er að
mörgu leyti vel gerð mynd og
ýmis atriði hennar verða minn-
isstæð.
Næsta mynd, Sjö andlit Dr.
Lao, var af skiljanlegum aðstæð
um aðeins sýnd í tvo eða þrjá
daga. Þar lék aðalhlutverk Tony
Randall, sem nýlega hefur get-
ið sér mjög gott orð fyrir leik
sinn í hlutverki leynilögreglu-
mannsins Hercule Poirot.
Páskamyndin var síðan Guli
„Rolls Royce bíllinn, þar sem
fjöldi aðþjóðlegra stjarna fer
með aðalhlutverk. Myndinni er
in fremur misheppnuð, en þó
sýndi Norman Wisdom öðru
hverju, að honum er ekki alls
varnað. Næsta mynd, sem sýnd
var 24. janúar, var Umhverfis
hnöttinn neðansjávar, amerísk
mynd um ungt fallegt og gáfað
vísindafólk, sem leggur sig í lífs-
hættu vegna almenningsheilla.
Morgan, vandræðagripur af
versta tagi, var frumsýnd 31. jan
úar. Hún var gerð af Karel
Úr kvikmyndinni „Úr dagbókum herbergisþernu“.
skipt í þrjár ástarsögur, og það
eitt tengir þær saman, að í þeim
öllum er ökutækið notað sem
svefnherbergi.
Hafnarbíó hóf árið með því að
sýna Árásin á Gullskipið, sem
er tvímælalaust lélegasta mynd,
sem sýnd hefur verið á þessu
ári í Reykjavík. En 11. janúar
var frumsýnd Óheppinn flótta-
maður (Le caporal épinglé) eft-
ir meistarann Jean Renoir. Mynd
in var bráðskemmtileg og vel
gerð eins og við mátti búast, en
hlaut lélega aðsókn.
Næstu tvær myndir voru ame-
riskar gamanmyndir af skárra
taginu. Greiðvikinn elskhugi með
Rock Hudson og Leslie Caron
og Gæsapabbi með Gary Grant
og Leslie Caron, en báðar þessar
myndir eru dæmigerðar fyrir
bandarískan skemmtanaiðnað.
Tíunda einvígið hét síðan mis-
hepnuð ítölsk- amerísk mynd
með kynbombu og kvennagulli,
en í kjölfar hennar fylgdu stóru
vonbrigðin:
Persona eftir Ingimar Bergman
hin sænska. Um þá mynd hafa
verið skiptar skoðanir meðal
gagnrýnenda. í bandaríska tíma-
ritinu Time var farið um hana
lofsamlegum orðum, en í gagn-
rýni Morgunblaðsins kvað við
anan tón, sem féll mér betur í
geð, því að myndin var að mín-
um dómi þokukennt, fálmandi
rugl og obskúrantismi. Hún var ó
frumlegur og leiðinlegur lang-
hundur eftir mann, sem virðist
hafa verið hampað of mikið.
Páskamynd Hafnarbíós er Hill
ingar þolanlega gerð mynd með
Gregory Peck, Diane Baker og
Walther Matthau.
Háskólabíó sem er langstært
kvikmyndahúsanna hefur skiljan
lega sýnt flestar myndir eða 11
samtals. Fyrst á árinu var Ein
í hendi, tvær á flugi, mjög sæmi-
leg gamanmynd með Jerry Lew-
is og Tony Curtis. Því næst var
sýnd ballet-myndin Rómeó og
Júlía, sem hofðar fremur til list-
dansunnenda en áhugamanna um
kvikmyndir, því að hún var ein-
faldlega tekin af sýningu brezkra
ballettdansara í Lundúnum. Hinn
13. janúar var tekin til sýning-
ar Furðufuglinn með hinum
! brezka gamanleikara Norman
, Wisdom. Þessi mynd var eitt
! mesta gróðafyrirtæki í Bretlandi
I á síðasta ári. I heild var mynd-
Reisz, brezkum rfkisborgara, sem
fæddist 1926 í Tékkóslóvakíu.
Með aðalhlutverk fara Vanessa
Redgrave og David Warner. Þessi
mynd hefur farið sigurför víða
um lönd og yfirleitt hlotið frá-
bæra dóma. Hér á landi gekk
hún meira að segja rúma viku.
hún mikla aðsókn nú sem fyrr.
Nýja bíó: Mennirnir minir sex
var áramótamynd Nýja bíós. Að
alhlutverk lék Shirley MacLaine,
og það nægði til að tryggja þess
ari langdregnu og lítt skemmti-
legu mynd góða aðsókn. En í jan
úarlok kveður við anan tón, þá
hófust sýningar á meistaraverki
Bunuels, Úr dagbók herbergis-
þernu. Franska leikkonan Jeanne
Moreau lék þernuna, en hún er
af mörgum talin ein mikilhæf-
asta leikkona, sem nú er uppi,
þótt íslendingar meti hana ekki
til jafns við Shirley MacLaine.
Sýningar á þessari frábæru mynd
stoðu yfir í rúma viku, en þá
var tekin fram svefnherbergis-
mynd eftir Jörn Donner, sem hét
því dæmigerða nefni Að elska,
þar lék aðalhlutverkið hinn
frægi pólski leikari Zbigniew
Cybulski, og það var hann einn,
sem gerði þessa ómerku mynd
þess virði að sjá hana.
Næstu myndir voru hver ann-
ari lélegri. Rammigaldur með
Lon Chaney jr. var ensk-amerísk
framleiðsla. Næstum því siðlát
stúlka var þýzk, en Rio Conchos
einstaklega léleg, bandarísk kú-
rekamynd, Dandsærin Ariane
frönsk gamanmynd og í síðasta
lagi Hefnd flugunar, ensk ame-
rísk, þriðja myndin, sem byggð
er í eini lítilli smásögu.
Páskamyndin var Heimsóknin,
mynd, sem gerð var árið 1963
og byggð á leikriti eftir sviss-
nesku véfréttina Dúnrenmatt.
Stjórnandi myndarinnar er þýzki
kvikmyndastjórinn Bernhard
Wicki, sem hefur stjórnað jafn-
ágætum myndum og Brúin, sem
sýnd var fyrir nokkrum árum
í Austurbæjarbíói og þýzka hlut
anum í Lengstur dagur, sem Nýja
bíó sýndi fyrir nokkru. Oft hef-
ur viljað ganga illa að gera kvik
mynd eftir vinsælum leikritum,
og þessi tilraun Wickis misheppn
ast hrapallega. Kvikmynd-
in Heimsóknin minnir um
of á sviðsetningu í leik-
húsi, myndavélinni er klaufa-
lega beitt, statistar fram
úr hófi búralegir og ábúðar-
miklir. Ingrid Bergmann, sem er
fædd í Svíþjóð árið 1915, fer
með hlutverk miljónafrúar, sem
Ur „Morgan", vandræðagripur af versta tagi.
Óvænt úrslit hét næsta mynd,
kúrekasyrpa af lakara tagi. Þann
16. febr. var fyrsta sýning á Nev
ada Smith, mynd, sem gerð var
um ævi einnar söguhetjunnar í
Carpetbaggers eftir Harold Robb
ins. Stjórnandi var hinn frægi
og ágæti handverksmaður Ho-
ward Hawks og myndin því vel
gerð og hin bezta skemmtun. Sýn
ingar hófust á Rauðu skikkjunni
hinn 25. febrúar. Næstu myndir
voru Kona í búri, óvönduð ame-
rísk hryllingsmynd, og Spéspæj-
ararnir, forleiðinleg og illa leik-
in gamanmynd.
Páskamynd Háskólabíós var
Judith með Soffíu Lóren, Peter
Finch og Jack Hawkins í aðal-
hlutverkum. Fyrir aðdáendur
Hawkins mun þetta vera eitt síð
asta tækifæri til að sjá hann í
kvikmynd, því að hann þjáist
af krabbameini í 'hálsi.
Laugarásbió: Þýzk kvikmynda
gerð hefur oft staðið á hærra
stigi en í dag, það sanna bezt
myndirnar Sigurður Fáfnisbani
og Hefnd Grímhildar, sem Laug
arásbíó hefur haft til isýningar
frá áramótum. Einnig endur-
sýndi bíóið kvikmyndina, sem
gerð var eftir hinum vinsæla
söngleik South Pacific, og hlaut
snýr aftur heim til fæðingarbæj-
ar síns til að koma fram hefnd-
um á bæjarbúum fyrir að þeir
hröktu hana í burtu í æsku fyr-
ir að láta fallerast. í myndinni
tútnar hún yfir mikilvægi þess
siðaboðskapar, sem henni er ætl-
að þröngva upp í bíógesti, og
jafnvel í leikhúsi myndi áherzlur
hennar og andlitsfettur teljast
of öfgakendur. KvikmyndavéÁn
er til þess að gera leikurum auð-
veldara að túlka tilfinningar á
hávaðamini og meira sannfær-
andi hátt er gerlegt er á leik-
sviði. Jafnaldri Ingiríðar, Antony
Quinn, sem leikur fyrrverandi
ástman henar og er mun eðli-
legri, enda gæddur leikhæfileik-
um frá náttúrunnar hendi.
Stjörnubíó sýndi um áramótin
myndina Rauði ormurinn, sem
stjórnað er af Bretanum Jack
Cardiff. Ýmsir ágætir leikarar
fóru með hlutverk, sem þeir
gerðu hin beztu skil, en minnis-
stæðastir verða þeir Lionel
Jeffries, sem lék gelding í kvenna
búri, og Oscar Homulka, sem lék
norskan víkingakóng af mikilli
inlifan. I helíd var myndin fram
bærileg markaðsvara.
Jatík Lemmon er bandarískur
gamanleikari, sem hlotið hefur
miklar vinsældir. I myndinnl
Eiginmaður að lání fór hann
með aðalihlutverk, og hlaut hún
mikla aðsókn, enda sæmileg
dægrastytting.
Mai Zetterling, sem einu sinnl
lét svo lítið að dvelja nokkra
daga hérlendis, virðist nú orðin
þreytt á að vera annarsflokks
kynbomba og minni háttar kvik-
myndastjarna, því aó hún hefur
snúið sér að stjórn „Listrænna**
kvikmynda í Svíþjóð. Fyrsta
mynd hennar, Næturleikir, ber
vott að hún þjáist af sama and-
lega harðlífi og flestir kvik-
mynda-„listamenn“ á Norðurlönd
um, og gerist hún öll innan þess
vítahrings, sem þessj hópur hef-
ur skapað sér, og fjallar um kyn
ferðismál og spillingu. Ekki er
ástæða til að fagna því sérstak-
lega, að einn ófrumlegur „lista-
rnaður" enn hefur bæzt í þann
hóp, sem fyrir var í Skandinav-
íu. Eftir að Stjörnubíó hafði boð
ið upp á nægilegt magn af ónátt-
úru og öfuguggahætti hófust sýn
ingar á athyglisverðri íþrótta-
kvikmynd, Heimsmeistarakeppn-
in í knattspyrnu 1966. Þessi
mynd var mjög vel og skemmti-
lega gerð í anda þeirrar stefnu,
er Leni Riefenstahl ruddi braut
með mynd sinni um Olympíu-
leikana 1936.
Blóðrefillinn, ensk- amerísk
mynd um kóngsmenn og ekki-
kóngsmenn var næst á listanum.
Athyglisvert var, hversu lít.ið
var hægt að gera úr jafnhæfi-
leikaríkum leikurum og Oliver
Reed og Lionel Jeffries.
Páskamyndin var indíánamynd
af vandaðra taginu, Major Dun-
dee. Henni er stjórnað af Sam
Peckinpah, sem í raunini er son-
ur indíánahöfðingja. Þetta er
þriðja myndin, sem hann stjórn-
ar upp á eigin spýtur og er ekki
annað að sjá en hann sé verð-
ugur arftaki hinna gömlu og
reyndu kvikmyndastjóra í Holly
wood. Aðalhlutverkin leika
Charlton Heston, frinn Richard
Karris og James Coburn, sem riú
ógnar sjálfum James Bond n»5
vinsældum slnum í kvikmynda-
flokki um kvensaman njósnara.
Tónabió sýndi í ársbyrjun gam
' anmyndina Skot í myrkri, sem
Blake Edwards stjórnaði. Ed-
wards er gott vörumerki, c* með
slíkt einvalalið leikara brást hon
um heldur ekki bogalistin. Mynd
in var skemmtileg í bezta lagi,
og Peter Sellers sýndi og sann-
aði hæfileika sína en einu sinni.
Næstu myndir, Vegabréf til
vitis og Á 7. degi voru ekki um
talsverðar, en 8. marz hófust sýn
Ingar á Sviðsljós eftir Chaplin.
Þessa mynd gerði han árið 1952,
og enda þótt hún sé ekki ein
af beztu myndum hans, er hún
margra hluta vegna ágætt lista-
verk. Chaplin er margt betur
gefið en leikstjórn, en tónlist
Tist hans og leikur hans í mynd-
inni bæta það upp. Clarie Bloom
og Sidney sonur Chaplins fóru
með stórt hlutverk, og auk þeirra
kom hinn gamli meistari skop-
myndanna, Buster Keaton, fram.
Tónabíó endursýndi Vitskert
veröld fyrir páska, en þá tók við
bandarísk gamanmynd með Jack
Lemmri Að kála konu sinni.
Myndinni stjórnar Richard
Quine, og er hún því sennilega
það bezta, sem bandarískur
skemmtiiðnaður hefur að bjóða.
Eins og áður er sagt hafa hin
átta kvikmyndahús Reykjavíkur
sýnt samtals 53 myndir, þar af
hafa 32 verið með íslenzkum
texta, 30 myndanna voru amerisk
ar, 5 enskar, 4 franskar, 3 sænsk
ar, 3 ensk-amerískar, 3 ítalsk-
amerískar, 1 þýzk-amerísk og
svo Rauða skikkjan. Hækkað
verð hefur verið á 27 myndir.
Þessar 53 myndir, sem sýndar
hafa verið frá áramótum, hafa
verið æðimisjafnar að gæðum.
Oft tíðkast það meðal gagnrýn-
enda að merkja á einhvern hátt
við þær myndir, sem þeir álíta,
að eigi skilið að hljóta meðmæli,
t.d. með því að setja eitt plús-
merki við mynd, sem telja má
í betra lagi, tvö við mynd, sem
eindregið er mælt með og þrjú
við helztu listaverk. Þátturinn
telur, að ekki séu nema 13 af
þessum 53 myndum þess virði
að hljóta viðurkenningu. Listi
Framhald á bls. 26.