Morgunblaðið - 10.06.1967, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 1991.

Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjórar:
4*
Ritstjórnarfulltrúi:
Auglýsingar:
Ritstjórn:
Auglýsingar og afgreifcsla:
f lausasölu kr.
Áskriftargjald kr. 105.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6.
Aðalstræti 6. Sími 22480.
7.00 eintakið. ^
á. mánuði innanlands.

HERÐUM SÓKNINA
■pfitir um það bil einn sólar-
hring hefjast kjörfundir
í öllluim kjördæmium landsins.
— St jór nmálaf lokkar n i r og
frambjóðendiur þeirra hafa
síðuistu vikur kynnt stefnu
sína og sfcörf, en á morgun er
dagur kjósandans.
Sjálfstæðismenn um land
ailt haifa í þessari kosninga-
baráfctu lagt álherzlu á annars
vegar að kynna verk viðreisn
. arinnar og hins vegar að
skýra stefnu Sjálfstæðis-
flokksins til framtíðarverk-
efna og vandamála þjóðar-
innar. Sjálfsitæðismenn leggja
nú verk sín og stefnu undir
dóm kjósenda.
Á þeirn eina sólarhring,
sem eftir er þar til kjörfundir
hefjast er milkið starf að
vinna. Nú ríður á miklu, að
stuðningsmenn Sjálfstæðis-
flökksins taki til höndum og
vinni ötuilega þennan sólar-
hring, sem eftir er.
Sjálfistæðismenn um land
aíl'llt! Herðum nú sóknina! Við
höfum fyrir góðum málstað
að berjast. Lá'tum þá ldka-
sókn, sem nú er hafin, verða
hápunkit heiðarlegrar og
málefnalegrar kosningabar-
barátfcu, sem Sjálístæðisflokk
urinn hefur háð. Fram til sig-
urs um land allít!
UPPELDISMÁLA-
ÞING
(.
¥ samitali við Bjarna Bene-
dilkfcsson, forsætisráðherra,
hér í blaðinu í gær segir
hann m.a.: „Vandinn er sá,
hverniig hægt er að kenna
nóg af gömlium íslenzkum
fræðurn samifcímis því að
menn þurfa að læra ótal
margt, sem þeir þurftu ekki
óður að nema, til að standiast
samlkeppni. En ég held að
þékking á bófcmenntum ís-
lendinga veiti meiri leiðbein-
ingu í Mfsfierli heldur en flest
annað og þær séu því ekki
aðeins hol'lur lærdómur upp-
rennandi íslendingum heldur
mörgum fleird, því að við
böfium varðveitt það bezta úr
ójtþúsunda arfleifð germ-
anskra þjóða. Auk þess sem
fsLenzikar bókmenntir verða
órvallt bakhjaLl tungu okkar
' og menningar á ölLum öld-
. um“.
f Annars staðar í Morgun-
blaðinu í gær eru birtar á-
lýktanir uppeldismál'aþings.
I>ar segir m.a. að uppeldis-
■ málaþingið leggi áherzlu á
það við yfirstjórn mennta-
mála að „sfcórau'kin verði
fræðsla um gildi íslenzks
þjóðemis og þörfin á traust-
ari varðstöðu um íslenzk
menningarverðmæti í breytt-
um heimi“. Og ennfremur
segir í fyrrnefndri ályfctun:
„Stjórnir samta'kanna vinni
að því, að menntamálaráð-
herra sfcipi nefnd til að sfcipu
Leggja aiukna fræðslu um
þjóðernismál og kynningu
þjóðerniislegra verðmæta í
skyldunámsskóLum landsins“.
Hér er fjalLað um hin mifc-
ilsrverðustu mól. Þjóðl'eg ís-
lenzk menning er arf ur ofck-
ar alLra — og markmið. —
Morgunblaðið viLl tafca undir
fyrrnefnd orð í ályktun upp-
eldismálaþings, en bendir
jafnframt á tillögu sem blað-
ið gerði á sínum tíma þess
efnis, að skipuð yrði nefnd
færustu sérfræðinga, sem
fýlgdust með tungutaki
barna og ungLinga á vísinda-
Legan hátt.
Að lofouim má benda á að
sfooðanakannanir þurfa efoki
ávallt að Leiða alLan sann-
leika í ljós, og geta jiafnvel
verið ViLlandi. Þó börn í
Reyfcjavík og á Suðurnesjum
hafi meiri ánægju af erlend-
um dægurlögum en börn í
DalasýsLu, þurfa þau ekki að
vera ver búin undir lífsstarf
sifct sem góðir og gegnir ís-
lendingar. Ef börn á íslandi
væru t.d. í dag spurð um
Ðítlana, mundu nær 100%
þeirra geta sagt alfct um þá.
En ef þau væru spurð um
Inga T. Lárusson, væri lík-
legt að ýmsum vefðist tunga
um tönn. Þó detfcur engum ís-
lendingi í hug að þau muni
í fraratíðinni telja Inga T.
Lárusson ómerkara tónsfcáld
en brezku Bítlana. Munurinn
er aðeins só, að Bífclarnir eru
fcízkufyrirbrigði. Gegn slífou
ofurefld sem fcízkufyrirbrigði
eru gagnar fiáflt. Þau verða að
ganga yifir.
FRAMSÓKN
SVERTIR
SAMVINNU-
HREYFINGUNA
IT'yrir nökkru beindi Morg-
*• unblaðið þremur fyrir-
spurnum til forstjóra SÍS að
gefnu tilefni ummæla hans
um Fáskrúðsfjarðarhneyksli
Frarasóknarmanna. í svari
forstjórans kom fram að
hann teldi Fáskrúðsfjarðar-
hneykslið „gamanþátt“.
Morgunlblaðið benti af því
tilefni forstjúranum á, að
betri lýsing á þessu hneyksli
væri harmleikur — harmleik
ur samvinnuhreyfingarinnar
á íslandi.
í Framsóknarblaðinu í
fyrradag segír einn starfs-
maður SÍS, að Morgunblaðið
»
Land erfiðleika og möguleika
ÞRÁTT fyrir að talsverðar
framfarir hafi orðið í Kongó
síðan Josep Mobuto forseti
kom þar til valda fyrir einu
og hálfu ári, á þessi Afríku-
þjóð langt 1 land með að
binda endi á allt það, sem hef-
ur hrjáð hana síðan yfirráð-
um Belga lauk árið 1960. Vest
rænir stjórnimálam'enn segja
þó að nú ríki þar meira
stjórnmálajafnvægi en
nokkru sinini fyrr 1 hinni
miklu vandræðasögu Kongó,
sem sjálfstæðrar þjóðar.
Mobuto, fyrrverandi blaða-
maður, sem gerðist herstjórn-
andi, hefur sýnt mifola hæfni
við að sigla milli skers og
báru í úlfúð og samkeppni
milli héraða og ættbálka.
Hann kæfði í fæðingu upp-
reisn, sem kommúnistar I
austurhltua landsins stóðu
að, hann herti á yfirráðum
ríkisstjórnarinnar yfir rugl-
ingskenndum sveitastjórnum
og reyndi að lagfæra hið
rotna stjórnarkerfi landsins.
Hann hefur áunnið sér tals-
verðar persónuvinsældir.
Við þjóðaratkvæðagreiðslu í
júnímánuði er öruggt, að
stjórnarskrá, sem gerð var
undir handleiðslu hans, hlýt-
ur mikinn meirihluta at-
kvæða. En þrátt fyrir þessi
afrek hefur Mobuto mistek-
izt fram til þess að koma
hinum 15 milljón samlöndum
sínum undir borgaralegan
aga.
Mútuþægni, spilling og dáð
leysi er eins algeng og áður.
Fjölskyldu- eða ættflokka-
tengdir eru betri meðmæli i
sum stjórnarembætti en
reynsla eða hæfileikar. Hag-
kerfið er ennþá staðnað,
þrátt fyrir gífurfega mögu-
leika. Verðlag þýtur upp um
5% á mánuði, einn hæsti
verðbólguvöxtur í heimi.
Verzlanir eru fullar af mun-
aðarvörum. En nauðsynjar
eins og sykur, smör, kartöfl-
ur, hrísgrjón, egg og hveiti
eru oft ófáanlegar í matvöru-
búðum þrátt fyrir amerískar
matvælasendingar fyrir
meira en 1000 milljónir króna
árið 1906. Jafnvel „manioc“
undirstöðufæða flestra Kongó
búa er seld á svörtum mark-
aði.
Amerískum matvælum er
dreift af einkaaðilum og
lendir oft hjá bröskurum,
sem hamstra, og hækka síð-
an verðið með því að láta
sem um skort sé að ræða.
Haftastefna í innflutningi er
gul'lnáma fyrir embættis-
menn stjórnarinnar, sem á
opinskáan hátt þiggja mútur
af innflytjendum fyrir að
veita þeim innflutnings-
leyfL
Fjármálaráðuneytið, Hag-
i < - < •
Josep Mobuto
stofnunin og Þjóðbankinn
keppa innbyrðis um réttinn
til að gefa út slík leyfi. Mútu-
þægni er orðin daglegt brauð
í Kongó, og Mobuto forseti
virðist engin ráð kunna til að
sporna við henni.
Margir vestrænir stjórn-
málamenn láta í ljós, að þeir
harma að Moise Tshombe
forsætisráðherra, hefur verið
gerður útlægur. Þegar
Mobuto tók við völdum árið
1905, trúðu þeir statt og stöð-
ugt, að Tshombe, sem reynzt
hafði dugandi stjórnandi,
fengi sæti í hinni nýju stjórn.
í stað þess var Tshombe rek-
inn í útlegð og dæmdur til
dauða í fjarveru sinni fyrir
að vera grunaður um sam-
særi gegn stjórn Mobutos.
Fjórir fylgismanna hans, þar
á meðal Evariste Kimba,
fyrrum forsætisráðherra,
voru hengdir opinberlega í
Kinshasa fyrir ári.
Hinar hörðu aðgerðir Mo-
butos gegn Tshombe vöktu
Moise Tshombe
hrifningu meðal annarra
Afríkuþjóða, sem álíta
Tshombe „nútíma-nýlendu-
sinna“. En þær hafa ekki orð-
ið til að styrkja áhrif stjórn-
arinnar.
Til að hressa upp á útlitið
og skipuleggja fylgjendur
sína hefur stjórn Mobutos
komið á laggirnar stjórn-
málaflokfoi, „Byltingarhreyf-
ingu fólksins". Stjórnarskrár
uppkastið leyfir, að einn ann-
ar flokkur myndi stjórnarand
stöðuna, en fram til þessa
hafa engin merki sést um að
slíkur flofokur fái að koma
fram á sjónarsviðið.
Stjórnmálastefna ríkisstjórn
arinnar, sem kölliíð er
„Mobutoismi" stefnir að
nokkurs konar „kapítalisma“
undir ríkiseftirliti. Stjórnar-
embættismenn segja, að
hvorki ótafomarfcað frjáfot
framtak né „kommúnismi"
hæfi vanþróaðri Afríkuþjóð.
Þeir lýsa „Mobutoisma“ sem
tilraun til að samræma bæði
kerfin og aðlaga þau aðstæð-
um í Kongó.
Vestrænir stjórnmálamenn
efast um, að hin nýja stefna
geti vakið mikla hrifningu
meðal hins fátæka sveitafólks
I Kongó. Þeir segja, að svo
lengi sem stjórnin lætur spill-
ingu viðgangast og heldur
áfram að vanrækja sveitahér-
uðin meðan hún einbeitir sér
að helztu borgum, megi ávallt
búast við uppreisn.
Þeir líta yfirleitt á Mobuto
sem helztu von Kongós um
styrfca stjórn við núverandi
aðstæður. En þeir harma, að
forsetinn bregzt ekki vel við
ráðleggingum um, hvernig
hann á að snúa sér gegn hin-
um risavöxnu vandamálum.
hafi gert „hverja hríðina aif
annarri“ gegn samvinnufé-
lögunuim ag notað „ósann-
indi og dyLgjur“ til þess ,að
gera saravinnufélögin og leið
toga þeirra tortryggilega“.
Réfct er að vekja athygli á
því vegna þessara ummæla,
að það er auðvitað Fram-
sóknarfLökfcurinn og eniginn
annar, sem hefur „gert hríð“
að saravinnufélögunum og
gert þau „tortryggiLeg“, Með
hinni óhæfilegu pólitísku mis
nofckun á samvinnuihreyfing-
unni, sem glögglega kom í
ljós í Fáskrúðsfjarðarhneyksl
ínu, hefur Framsóknarflokk-
urinn sett svartan bLett
á samvinnuhreyfinguna og
sannir samvinnumenn, sem
vilja veg hennar sem mestan,
ættu því fyrst og fremst að
beina spjótum sínum að
Framsóknarfloklknum og
vinna að því innan samtaka
sinna að Framsóknarfilokkur-
inn hafi efcki lengur aðstöðu
til að misnota samvinnu-
hreyfinguma.
Einnig má benda á, að
þessu gefna tiLefni, að Fram-
sókmarmönmum er síður en
svo sama um, hvaða sam-
vinnufélög eiiga hLut að máli.
Þeir hafa reynt að ónoitast
við öLl önnur samvinmufélög
en þau sem Lúta kaupfólaga-
valdi SÍS, jafnvel hundeLt
þau eins og átti sér stað um
Mjólfcurfélag Reykjavíkur á
sfnum tíma.
V.R. mótmselir harðlega
misnotkun kommúnista á nafni félagsins
Mbl. hefur borizt svofelld yf-
irlýsiug frá Verzlunarmannafé-
lagi Reykjavíkur.
Á stjórnarfundi I Verzlunar-
mannafélagi Reykjavíkur í dag,
voru eftirfanandi mótmæli ein-
róma samþykkt:
„Að gefnu tilefni vill stjóm
Verzlunarmannafélags Reykja-
vikur mótmæla harðlega heim-
ildarlausri og blekkjandi notk-
un á nafni félagsins við undir-
skiriftir tveggja félagismanna
undir áróðursplagg, sem sent v«r
út af Alþýðubandalaginu í byrj-
un þessa mánaðar."