Morgunblaðið - 25.06.1967, Page 17

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2S. JÚNf 1967,
17
Síðsprottið
Enda þótt góð gróðrartíð hafi
verið undanfarið um meginhluta
laindsins er þó auðssett orðið að
siáttur muni að þessu sinni byrja
óvenju seint Vorið var kalt og
umhleypingasamt um land allt
Sauðburðurinn var víðast hvar
með fádaemum erfiður. f ýms-
lum landshlutum urðu flestir
bændur að láta allar ær sínar
bera í húsum. Þar urðu þeir að
vaka yfir þeim dag og nótt.
IÞað er ótrúlegt erfiði, sem
bændur verða að leggja á sig
þegar þannig viðrar. En með
þrotlausu starfi og árvekni mun
bændum í flestum sveitum hafa
iekizt að tryggja sæmileg lamba-
höld. En margir urðu að verja
miklu fjármagni til kaupa á
fóðurbæti, þar sem heylítið var
orðið er á vorið leið í fjölmörg-
um sveitum.
En nú skiptir mestu máli að
vel spretti og heyin verkist vel.
Menn getur greint á um stefn-
ur í landbúnaðarmálum. Um
hitt er ekki hægt að deila, að
aukin ræktun gerir landið betra
og byggilegra. Íslenzkir bændur
hafa ekki látið sitt eftir liggja
f hinni miklu framfarasókn þjóð-
arinnar á síðustu árum. Það má
m. a. marka af því að á s.l. ári
voru ræktaðir hér á landi um 6
þúsund hektarar. Er það mikill
og glæsilegur landauki á einu
ári. Megin máli skiptir nú að
gera framleiðslu landbúnaðarins
fjölbreyttari og arðgæfari. Er
óhætt að fullyrða að á því hafi
bændur fullan hug.
Á fimmta hundrað
nýstúdentar
Kringum þjóðhátíðina voru
það hinir hvítu kollar nýstúdent-
anna, sem settu í ríkum mæli
svip sinn á lífið hér i Reykja-
vík og á Akureyri. Að þessu
sinni útskrifaðist 401 nýstúdent
frá fjórum skólum, er brautskrá
stúdenta hér á landi. Er það
atærri stúdentahópur en nokkru
sinni fyrr. Þetta unga skólafólk
gengur nú bjartsýnt og stórhuga
6t í lífið. IHið íslenzka þjóðfélag
þarf í ríkum mæli á starfskröft-
nm þess að halda. Á því hefur
verið vakin athygli að tiltölulega
færri stúdentar útskrifast hér á
íslandi árlega en t. d. meðal
frændþjóða okkar á Norðurlönd-
um. Það er líka vitað að til-
finnanlegur skortur ríkir hér á
ýmsum sérmenntuðum mönnum.
Þess vegna ber að fagna því að
Btúdentunum fjölgar og nýir stú-
dentaskólar hafa nú verið lög-
ékveðnir á Vestfjörðum og á
Austurlandi. Sú staðreynd verð-
ur ekki eniðgengin að þörfin
eykst með ári hverju fyrir sér-
menntað fólk á flestum sviðum
þjóðlífsins. Það er eitt af greini-
legustu merkjum þróunar og
fullkomnari þjóðfélagshátta.
Bjargræðisvegirnir taka tækni
og vísindi í vaxandi mæli 1
þjónustu sína. Þar með afsann-
ast æ greinilegar hið gamla mál-
tæki að bókvitið verði ekki látið
1 askana. Allar menningarþjóðir
gera sér nú ljóst að menntun
er máttur, og að bókvitið og
'hagnýt frœðsla er frumskilyrði
uppbyggingar og framfara. Vís-
indin efla alla dáð, sagði skáldið.
A grundvelli þeirrar kenningar
verðum við íslendingar, eins og
aðrar menningarþjóðir að byggja
framtíð okkar.
Herskarar ís-
lenzkrar menn-
Steindór Steindórsson settur
skólameistari við Menntaskólann
á Akureyri flutti merka skóla-
alitaræðu er hann brautskráði
atúdenta sína. Komst hann þar
m. a. að orði á þessa leið:
Horft móti framtíðinni.
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 24. júní
„Verið minnugir þess að aldrei
fyrr í sögu þjóðarinnar hefur
jafnmikið verið gert og nú fyrir
skólaæskuna, allt frá barnaskóla
til háskóla. En því meira sem
fyrir yður er gert, því meiri
kröfur á þjóð yðar á hendur
yður. Hún krefst þess að þér
hlaupið ekki undan merkjum
hennar og látið ginnast af ljóma
gullsins í fjarlægum löndum.
Og minnist þess, þegar annarleg
öfl toga í yður brott frá ætt-
jörð yðar, „að rótarslitinn visn-
ar vísir“ og fáir eru þeir, sem
fórna ættlandi sínu að þeir hafi
ekki um leið höggvið á helgasta
þráð lífshamingju sinnar. Yðar
hlutskipti er að standa og starfa
á vettvangi íslenzkrar þjóðar,
vera herskarar íslenzkrar menn-
ingar og framfara“.
,/Háfið hugfast að velferð
sjálfra yðar og styrkur þjóðfé-
lags vors er öllu fremur fólginn
í sterikari siðferðiskennd“.
Steindór Steindórsson lauk
máli sínu með þessum orðum:
„Að lokum vil ég bera fram
þá ósk að þegar þið hljótið síð-
asta dóminn við lokaprófið, þá
hljóði hann eins um hvern og
einn, að þar sé góðs manns get-
ið. Þá hefur líf yðar verið sjálf-
um og umhverfinu ávinningur.
Farið svo heil, guð og gæfan
fylgi yður á öllu yðar leiðum.“
Þetta var vel mælt og vitur-
lega, eins og vænta mátti af hin-
um merka náttúrufræðingi og
skólamanni. En vel færi á því
að fleiri íslenzkir æskumenn en
hinir ungu stúdentar, sem brott-
skráðust frá Akureyri á þjóð-
hátíðardaginn leggðu sér þessi
orð hans á minni.
Ceir Hallgrímsson
á Haf narslóð
fslendingum er það gleðiefni
að ræða sú, sem Geir Hallgríms-
son borgarstjóri flutti á 800 ára
afmælishátíð Kaupmannahafn-
arborgar, vakti sérstaka athygli
þar úti. Borgarstjórinn í Reykja-
vík talaði þar fyrir hönd er-
lendra gesta, sem þátt tóku í
þessum hátíðarhöldum, en sam-
tals munu um 60 borgir hafa
sent fulltrúa til fagnaðarins.
I þessari ræðu komst Geir
Hallgrímsson m. a. að orði á
þessa leið:
„Borg er annað og meira en
skógur, skorsteinar, langar húsa-
raðir og götur. Annað og meira
en minnismerki og skemmti-
garðar, hversu fallegir, sem þeir
eru. Borg er fyrst og fremst
fólkið, íbúarnir, sem eiga sína
gleði og sínar sorgir, sem stand-
ast freistingar eða falla fyrir
þeim, sem berjast sinni lifsbar-
áttu og ala upp börn sín, svo
þau geti sífellt náð lengra.
Við vitum að sömu vandamál
krefjast úrlausnar í öllum borg-
um. Hinar ýmsu vísindagreinar
fjalla um það, hvernig eigi að
byggja hús, eða hvort eigi að rífa
þau, hvernig eigi að fá rými
fyrir bifreiðar og flugvélar, og
hvernig hægt sé að láta lífs-
hjólið snúast hraðar og hraðar.
En við gerum okkur ljóst, að
allt er þetta til einskis ef sál
og saga kynslóðanna birtist ekki
í borgarmyndinni og borgarlíf-
inu.
Eins og einstaklingurinn verð-
ur að verjast mannfjöldanum,
láta til sín taka og þroska skap-
gerð sína, til þess að hann verði
ekki einhæfingunni að bráð, eiga
borgirnar sífellt á hættu að líkj-
ast svo hver annarri, að svo
virðist sem þær hafi verið
steyptar í sama mót.“
f þessum orðum borgarstjór-
ans er drepið á eitt mesta vanda-
mál nútíma þéttbýlislífs: Hætt-
una á því að andlegt sjálfstæði
einstaklingsins glatist og að
hann verði eins og litlaust sand-
korn á sjávarströndu. Einhæf-
ingin sækir að úr öllum áttiun,
bæði í mannlegu lifi og gerð og
útliti borga og mannvirkja. En
þótt hún geti ha.ft sína kosti í
verklegum efnum, verður þó sú
staðreynd aldrei sniðgengin, að
fjölbreytileiki mannlegs lífs er
líklegri til andlegs sjálfstæðis
og þroska. Manneskjurnar eru
ólíkar á marga vegu. Til þess að
þær geti notið hæfileika sinna
fer því víðs fjarri að þeim henti
öllum það sama. Þær verða þess
vegna að hafa frelsi til þess að
velja og hafna á sem flestum
sviðum.
Aldrei staðið
okkur nær
Undir lok ræðu sinnar feomst
Geir Hallgrímsson þannig að
orði:
,JÉg verð að fá að bæta við
sérslakri kveðju til Kaupmanna-
hafnar frá borg minni, Reykja-
vík. Kaupmannahöfn var höfuð-
borg fslands í um það bil 5
hundruð ár, en hefur þó aldrei
staðið okkur nær en nú, sem
vinur og fordæmi.
Ég tjái svipaðar tilfinningar
fyrir hönd allra norrænna borga,
sem að vísu elduðu oft og tíðum
grátt siMur á dlagum Afosalons, en
hafa síðan látið draum mann-
anna um vináttu og frið rætast
á Norðurlöndum“.
Undir þessi ummæli Geirs
Hallgrímssonar munu áreiðan-
lega allir fslendingar geta tek-
ið. Öll andúð og tortryggni 1
garð Kaupmannahafnar og
dönsku þjóðarinnar er horfin úr
hiugum íslendinga. Milli þess-
ara tveggja náskyldu, norrænu
þjóða rikir einlæg vinátta og
skilningur. Danska þjóðin hefur
með löggjöfinni um afhendingu
handritanna, hinna fomu í»-
lenzku þjóðardýrgripa, sýnt ís-
lenzku þjóðinni sérstætt veg-
lyndi, sem aldrei gleymist og
lýsa mun af í sögu norrænna
þjóða, langt fram um aldimar.
Heimssókn for-
stjóra Viðreisnar-
sjóðs Evrópuráðs-
ins
Pierre Schneider, forstjóri
Viðreisnarsjóðs Evrópuráðsina
kom í heimsókn hingað til lands-
fyrir skömmu. Heimsótti hann
þá m. a. Vestfirði til þess að
kynna sér þær framkvæmdir,
sem unnar hafa verið, m. a. fyrir
lánsfé frá Viðreisnarsjóðnum-
Heimsótti hann marga staði á
Vestfjörðum og skoðaði ný hafn-
armannvirki, flugvelli og vega-
gerðir.
f stuttu samtali, sem frétta-
maður Morgunblaðsins átti við
framkvæmdastjórann komst
hann að orði á þessa leið:
„í þesisari ferð höfum við séð
og reynt að mikil þörf var fyrir
aðstoð ViðreisnarSjóðsins hér á
Vestfjörðum, og meiri þörf en
víða annars staðar.
Ég er þeirrar skoðunair, að
Viðreisnarsjóður Evrópuráðsina
geti einnig veitt svipuð lán til
annarra landshluta á fslandi.
Okkur hefur verið mjög mikil
ánægja að kynnast því hér á
Vestfjörðum, hvernig fjármunir
sjóðsins hafa verið notaðir. Mér
er óhætt að segja það, að aldrei
hefiur fé sjóðsins verið betur
varið en í Vestfjarðaáætluninni“.
Þessi ummæli hins reynda
stjórnmálamanns og áhrifa-
manns eru hin athyglisverðustu.
En eins og kunnugt er beitti nú-
verandi ríkisstjórn sér fyrir þvf
á síðasta kjörtímabili að tekið
var lán hjá Viðreisnarsjóði Evr-
ópuráðsins til þess að vinna fyrir
að umbótum í samgöngumálum
Vestfjarða. Var gerð fjögurra
ára framkvæmdaáætlun um
ákveðnar umbætur á sviði
hafna-, vega- og flugvallagerða
víða í þessum landshluta. Mun
samtals verða unnið að þessum
framkvæmdum á fjórum til
fimm árum fyrir um 214 millj.
kr. Þegar hefur verið lokið við
einstök verkefni í þessari éiætl-
un. En unnið er að undirbúningi
framhaldsáætlana á öðrum svið-
um framkvæmda, bæði á Vest-
fjörðum og í öðrum landshlutum.
Er ástæða til þess að fagna því
að framkvæmdastjórinn upplýsir
að sjóðurinn geti veitt frekari
lán í þessu skyni.
Hugarangur
stjórnarandstæð-
inga
I þessu sambandi má minna á
að stjórnarandstæðingar lögðu á
það mikið kapp í kosningabar-
áttuni í vor, að sanna að „Vest-
fjarðaáætlun fyrirfinnist engin“.
Það hlýtur að hafa verið mikið
áfall fyrir Frammsóknarmenn og
kommúnista að sjálfur fram-
kvæmdastjóri Viðreisnarsjóðsins
skyldi leggja það á sig að heim-
sækja fsland, og þá sérstaklega
þann landshluta, sem sjóður
hans hefur stutt með myndar-
legum lánveitingum. Þá hlýtur
það enn fremur að valda forráða-
mönnum stjórnarandstöðuflokk-
anna áframhaldandi hugarangri
að heyra um möguleika á því, að
sjóðurinn kunni að vilja veita
frekari aðstoð við byggðaupp-
byggingu á fslandi. AUít. öfga-
lausir og heilbrigt hugsandi
menn hljóta hins vegar að fagna
þvL
Tvær staðreyndir
um óf rið Araba og
Israelsmanna
Að minnsta kosti tvær stað-
reyndiir um ófrið IsraeLsmanna
og Araba standa ómótmælan-
legar. í fyrsta lagi að það va»
Framhald á bls. U.