Morgunblaðið - 09.12.1967, Blaðsíða 10

10
MOKGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. DES. 1967
,Þött þurfi að sækja fiskinn
upp á græn grös, skal það gert'
Rætt við sjómenn og útgerðarmenn um fiskveiðar og útgerð
NÚ líður að vetrarvertíð
og sjómenn eru að gera
bátana klára. Ýmis óhöpp
hafa hent útgerðina að
undanförnu og má segja
að mjög illa hafi árað.
Okkur datt í hug að hitta
nokkra sjómenn og út-
gerðarmenn að máli og
ræða við þá um fiskveið-
arnar og útgerðina al-
mennt. Hér fara á eftir hin
ýmsu sjónarmið sem fram
komu hjá þeim sem við
ræddum við.
Fyrri grein
Við hittum að máli Jón
Guðjónsson skipstjóra og út-
gerðarmann, en hann er skip
stjóri á bát sínum Andvara
RE 101. Andvari er 20 ára,
saenskur og er 52 tonn. Jón
var nýkominn að austan frá
Rauðatorginu, en þar var
hann með skip sitt á ufsa-
veiðum. Jón var í verbúð
sinni á Granda 27 og var að
dytta að veiðarfærum, þegar
okkur bar að garði.
— Hefur þú verið á hand-
færum allt árið?
— Ég er búinn að vera á
handfæraveiðum síðan 20.
maí, fyrst við suðvesturiand-
ið, Langanes í einn mánuð
og síðan austur við Rauða-
torg.
— Hvernig hefur gengið?
— Það hefur gengið allvel,
þar til upp á síðkastið að veð
urguðirnir sögðu að komið
væri nóg.
— Hvernig eru útgerðar-
borfur?
— Ég myndi segja að þær
væru ekki góðar nema að
fengist 50-60% hækkun á öllu
fiskverði til þeirra sem afla
fisksins. Ég tel að þeUa sé
eina leiðin til þess að fá
bættan þann skaða, sem ég
álít að gengislækkunin hafi
valdið útgerðinni og til þess
að rétta við að einhverju
leyti þann halla, sem orðinn
er á þessu ári, þannig að út-
gerð geti haldið áfram í vet-
ur
— Á hvað veiðar ert þú að
útbúa þinn bát?
— Ég reikna með að byrja
á færaveiðum strax eftir ný-

Jón Guðjónsson, skipstjóri á
Andvara og útgerðarmaður.
árið og verð á þeim fram í
miðjan febrúar og síðan
verða netaveiðar írara til
vertíðarloka-
— Er enginn hörguli á
mannskap? ,
— Það er enginn hörgull á
mönnum á handfæraveiðar
og einhvernveginn fær mað-
ur hausatöluna á netaveiðarn
ar.
— Hvernig leggst veturinn
í þig?
— Ef það helzt veður og
vinnufriður, þá er ég bjart-
sýnn á vertíðina.
Við röbbum við tvo útgerð-
armenn frá Vestmannaeyj-
um, sem jafnframt eru skip-
stjórar. Arnodd Gunnlaugs-
son skipstjóra á Suðurey VE
20, og Bjamhéðinn Eliasson
skipstjóra á Eliasi Steinssyni
VE 167. Suðurey er 85 tonn
og Elías Steinsson er 66 tonn.
Þeir eru báðir harðir tog-
fiskveiðimenn og þau eru orð
in fleyg ummæli Bjarnhéðins
er hann viðhafði einhverju
sinni þegar verið var að
ræða um fskveiðar á ekki
mjög miklu dýpi, en þá kvu
hann hafa sagt ma.. „Þó að
ég verði að sækja fiskinn upp
á græn grös, þá skal hann
sóttur þangað“.
Blm: -,Á hvað veiðum vor-
uð þið sl. vetur og sumar og
hvernig gekk“?
Arnoddur: „Við vorum báð
ir á togveiðum allan tlmann".
Bjarrtíhéðinn: „Ég vil segja
að það hafi gengið alveg á-
gætlega hjá okkur báðum. •
Arnoddur: „Sérstaklega
framan af, en það minnkaði
heldur er á leið sumarið.
Bjarnbéðinn: „Við vorum
báðir með svipaðan afla og
síðasta ár“.
Blm: „Teljið þið að tog-
veiðar innan landhelgi rnyndi
skaða veiðisvæðin"?
Arnoddur: „Ég tel að það
markaðar veiðar innan land-
helgi ,en jafnframt er nauð-
synlegt að breyta þelm regl-
um sem nú gilda í þessum
málum“.
Bjarnihéðinn: „Mín skoðun
er sú.að fiskurinn fá: að vera
miklu meira í friði á hrygn-
ingarsvæðum fyrir trollinu,
heldur en fyrir öðrum veiðar
færum. Fiskurinn hrygnir
upp í sjó og við náurn hon-
um ekki þar“.
Arnoddur: „Það er vaxandi
álit að trollið er ekki eins
skaðlegt og margir hafa vilj-
að vera láta, sérstakiega
þessi litlu fískitroll, sem bát-
ar frá 40-100 tonn nota. Með
þeim er ekki hægt að fara
yfir neinn harðan botn og
það eru stór svæði sem þá
að sjálfu sér verða íriðuð“.
Bjarnhéðinn: „Tro’lið er
hagkvæmt á margan hátt, t.
d. þarf færri menn heldur en
á flest önnur veiðarfæri,
trollið er frekar ódýrt í
rekstri og við teljum óeðli-
legt að friða þann fisk fyrir
trollinu, sem má veiða í öll
önnur veiðarfæri. Þess vegna
er nauðsynlegt að rýmka til
fyrir bátatrollinu í lar.dhelg-
inni ,en það verður að ger-
ast þannig að ekki verði ó-
eðlilegt álag á veiðisvæðun-
um“.
Blm: „Hvað um útgerðar-
horfur í vetur“?
Arnoddur: „Ég tel aflahorf
ur ekki slæmar, en útgerðar-
horfur aftur á móti rnjög
slæmar eins og málin standa
í dag“.
Bjarnhéðinn: „Það e:na
sem getur komið útgerðinni
á traustan rekstrargrundvöll
er veruleg fiskverðshækkun,
til þess að leiðrétta >læma út
komu á síðasta ári og svo
þann mikla kostnaðarauka,
sem verður hjá útgerðinni
við ge^gnisfellinguna- Annars
er ágætt að fá mannskap og
það er víst að sjómennirnir
munu eloki liggja á liði sínu,
en það er augljóst mál að sjó
mennirnir hafa farið með
heldur skarðan hlut frá borði
í kjarabaráttu síðustu ára“.
fsleifur VE 63 er einn nýj-
asti bátur flotans aðeins mán
uður síðan hann kom til
land.sins og þar um borð hitt
um við skipstjórann, Gunnar
Jónsson, sem er í hópi yngri
skipstjóra Vestmannaeyja. ís
leifur ,er 243 tonn.
— Þú varst með fsleifi
IV. áður en þú tókst við
þessu nýja skipi, hver.nig hef
ur gengið?
— Við vorum sunnan lands
mestan hluta sumarsins, en
þó byrjuðum við fyrir aust-
an og síldveiðin gekk alveg
sæmielga. Ég hætti með ís-
leif. IV. urn mánaðamótin
júlí-ágúst og þetta nýja skip
kom til landsins í byrjun
nóvember. Við höfum verið
um þrjár vikur á veiðum, en
það hefur bara ekkert verið
hægt að gera vegna ógæfta.
— Býztu við að vera með
síldarnótina í vetur?
— Við verðum á þessu síld
ar skrölti á meðan að einhver
von er á síld, annars er allt
óráðið ennþá. Við eigum
hvorki loðnu né fiskinót enn
þá og svo er líka mögulegt
að fara á net. Veiðarfærin
eru svo geypilega dýr t.d.
þessi nót sem við erum með
núna er 110 faðma djúp og
kostar um 2,2 milljónir.
— Hvernig lýst þér á veið
arnar framundan?
— Mér lýst illa á vildveið
arnar. Það er vafalaust mjög
lítil síld bæði fyrir austan og
sunnan land og svo er aldrei
næði, en annars getur þetta
lagast með betri tíð. Það er
óglæsilegt útlitið núna og
það er auðvitað fyrst og
fremst vegna þess að það er
alltaf illsku veður.
— Hvað um skoðun þína á
útgerðarmálum?
— Mér finnst að þið hafi
ekki verið nógu mikið hugs-
að um þessi nál á undan-
gengnum árum. Það verður
að skapa útgerðinni það góð
Gunnar. Jónsson, skipstjóri á
ísleifi
Halldór Bjarnason útgerðar-
maður og skipstjóri.
an rekstrargrundvöll að mið
að við meðalafla, þá geti út-
gerðin lagt eitthvað til hiið-
ar og mætt þá auknum kostn
aði og skakkaföllum ef þau
eru. Þeir menn sem leggja
út í þessa dýru útgerð þeir
eiga skilið að hafa eitthvað
út úr henni, en það er ekki
hægt að segja að þeir hafi
haft það hingað til. Það hef
ur heyrst á það minnst að
lækka hlutaprósentu til sjó-
manna, en það er aiveg á
hreinu að hlutur s.iómanns-
ins má ekki minm vera en
hann er, því að sjómaðurinn
er ekkert ofsæll með það sem
hann hefur í hlut.
Halldór Bjarnason útgerð-
armaður og skipstjóri gerir
út Jón Bjarna.son RE 213.
Halidór hafffi sitthvað um
málin að segja.
— Á hvaða veiðum hefur
þínn bátur, verið?
— Hann hefur verið á
þorskanetum á vetrarvertíð
og dragnót á sumrin. Ég
hætti að gera út á línu fyr-
ir þremur árum af því að ég
tel það ek'ki veg að láta sér
detta það í hug.
— Hvernig hefur aflast?
— Við höfum alltaf aflað
vel þar til sl. vertíð, en hún
brást vegna gæftaleysis og
við höfum 100 tonna minni
afla en í fyrra. í sumar vor-
um við með mestan afla af
bolfisjú í dragnót hér í
Reykjavík og mestan tímann
vár skipstjóri, aflamiðurinn
Guðmundur Guðjónsson, en
hann hefur verið skipstjóri
hjá mér síðustu fjögur sum-
ur og ávallt verið í fremstu
röð fiskimanna, bæði hvað
snertir afla og meðferð veið-
arfæra.
— Hvernig telur þú útgerð
arhorfur?
-— Mér lízt engan vegrnn á
þær, það virðist vera orðið
sama hvort það fiskast mikið
eða lítið, það verður aldrei
neitt eftir fjárhagslega. Það
má ekkert koma fyrir, þvi að
útgerðin hefur alls ekki
rekstrargrundvöll til p^ss að
mæta neinum óhöppum. Því
aðeins hefur þetta gengið, að
af engu hefur verið greitt,
hvorki vextir eða afborgan-
ir. Það hafa verið keyptai
ýtrustu nauðsynjar á þvi ok-
urverði sem geivgur hér og t.
d. eitt dagsverk hjá smiðju-
manni kostar útgerðina 1-2
tonn af fiski. Það er talað um
vinnuhagræðingu hjá útvegn
um, en maður er orðinn leið
ur á þessu hjali því að það
er ekki bruðlað með mann-
skap á bátaflotanum, eins og
t.d. er gert í verz.uninm,
enda hefur einn ráðherra
landsins látið svo um mælt
að sennilega nægði Vs hluti
þess fólks, sem stundar verzl-
unarstörf, til þess að anna
verzluninni með. sæmilegri
hagræðingu, en það or eins
og ekki megi minnast á þetta
opinlberlega. Það er vitað mál
F.v. Bjarnhéðinn Elíasson skipstjóri á Elíasi Steinssyni og Arnoddur Gunnlaugsson
skipstjóri á Suðurey, en þeir eru báðir útgerðarmenn. (Ljósm: Sv. Þorm.)