Morgunblaðið - 21.01.1968, Page 16

16
MORGUNBLAÐIÐ. SUNNUDAGUR 21. JANTTAR 1908

Útgefandi:
Fr amkvæmdast j óri:
Ritstjórar:
Ritstjórnarfulltrúi:
Fréttastjóri:
Auglýsingas t j óri:
Ritstjórn og afgreiðsla:
Auglýsingar:
í lausasölu:
Áskriftargjald kr. 120.00
Hf. Árvakur, Reykjavík.
Sigfús Jónsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Kr. 7.00 eintakið.
á mánuði rnnanlands.
ÓHUGNANLEGUR
ATBURÐUR
Tll'orðið, sem framið var í
Reykjavík á dögunum
hefur vakið óhug meðal borg
arbúa allra. Slíkir atburðir
eru næsta fátíðir hér á landi,
og landsmenn munu eiga þá
ósk heitasta, að ísland komist
aldrei á það stig, sem marg-
ar aðrar þjóðir eru á, að
morð séu daglegir viðburðir-
Ýmislegt bendir til þess, að
hér hafi verið um ránmorð
að ræða, framið af yfirlögðu
ráði og þótt í sjálfu sér sé
enginn munur á verknaðin-
um sem slíkum, hvort sem
háttn er framin af yfirlögðu
ráði, í ölæði eða öðrum hug-
aræsing, er þó eitthvað ó-
hugnanlegt við það, ef morð
er framið á íslandi með þeim
hætti, sem allt bendir til að
þessu sinni.
Reykjavík er vissulega að
stækka og taka á sig mynd
erlendra stórborga með ýms-
um hætti. Þótt Reykjavík sé
aðeins smáborg, samanborið
við höfuðborgir eða stórborg-
ir annarra þjóða, gegnir hún
syipuðu hlutverki og þær
borgir og á síðustu árum hafa
skotið upp kollinum í Reykja
vík ýmis vandamál, sem
kennd eru við stórborgir er-
lendis en við höfum verið
blessunarlega laus við fram
til þessa.
Sá hryllilegi atburður, sem
varð aðfaranótt fimmtudags,
þegar reykvíski leigubílstjór-
inn var myrtur, gefur tilefni
til nokkurrar umhugsunar
um vopnaeign landsmanna.
Að vísu eru ýmis konar skot-
færi seld í verzlunum hér á
landi, þótt sérstakt leyfi
þurfi fyrir þeim, en hins veg-
ar eru skammbyssur á borð
við morðvopnið bannaðar.
Kunnugir menn telja þó, að
verulegt magn af slíkum
vópnum sé í eigu einstak-
Jinga hér á landi.
Það hlýtur að verða höfuð-
atriði í viðleitni yfirvalda til
þess að koma í veg fyrir, að
slíkir atburðir endurtaki sig,
að setja mjög strangar reglur
um vopnaeign einstaklinga
og fylgja því eftir, að þeim
reglum verði hlýtt og alveg
sérstaklega verður að leggja
áherzlu á að fylgjast með því
að, hvorki íslendingar né út-
lendingar, sem koma erlend-
is frá, hafi ólöglegan vopna-
búnað í sínum fórum.
Rannsóknarlögreglan hefur
unnið dag og nótt að því að
upplýsa morðið á reykvíska
bifreiðastjóranum. Allir borg
arbúar verða að taka hönd-
um saman um að aðstoða
rannsóknarlögregluna í þessu
erfiða starfi. Morðinginn verð
ur að finnast. Meðan slíkur
maður gengur laus með skot-
vopn í fórum sínum, er aldrei
að vita hvað getur gerzt.
SIMAVENJUR
LANDSMANNA
17afalaust mundi mörgum
* bregða í brún, ef síma-
tækið hyrfi skyndilega. Sím-
inn er svo nauðsynlegt tæki
í nútímaþjóðfélagi, að eng-
inn getur án hans verið og
líklega mundi starfsemi þjóð-
félagsins lamast á skömm-
um tíma, ef símans nyti ekki
við.
Hitt er svo annað mál, að
of mikið má af öllu gera, og
símavenjur íslendinga eru til
lítillar fyrirmyndar. Það þyk
ir sjálfsagt hér á landi að
hringja í fólk á svo til öllum
tímum sólarhrings, en sér-
staklega er hvimleiður sá
almenni og útbreiddi siður að
raska að óþörfu og vegna
nöldurs, heimilisfriði manna
á kvöldin, eftir að vinnutíma
er lokið, með símhringingum
um málefni, sem auðveldlega
geta beðið næsta dags. Verst
af öllu er þó, þegar menn
hringja á sunnudögum að ó-
þörfu.
Það yrði vafalaust mörg-
um fagnaðarefni, ef símanot-
endur tækju sig saman um
að taka upp nýja siði í þess-
um efnum og nota símann
einungis á réttum tímum
sólahrings — og í'hófi.
LANDSPRÓFIÐ
Ctúdentafélag Háskóla Is-
^ lands efndi til almenns
umræðufundar fyrir skömmu
um framhaldsmenntun á Is-
landi. Meðal framsögumanna
var Jóhann Hannesson, skóla
meistari á Laugarvatni, sem
jafnframt er einn af ráðu-
nautum skólarannsókna.
Skólameistarinn færði rök að
því í ræðu sinni, að lands-
prófinu hefði ekki verið ætl-
að að velja úr nemendur til
framhaldsnáms heldur að
búa hverjum einstaklingi í
landinu aðstöðu til þess fram
haldsnáms, sem hugur hans
stæði til og hæfileikar hans
stefndu að-
Síðan benti Jóhann Hann-
11 ■ ram iid uriMi
U IAN UK HtlMI
Brottflutningur
frá Persaflóa
ÁKVÖRÐUN Breta um að
flytja burtu hersveitir sínar
frá Persaflóa hetfur komið
mjög á óvart, enda er ekki
lengra síðan en í nóvember að
George Brown utanrrkisráð-
herra lýsti því yfir að brott-
flutningur frá Persaflóa væri
ekki fyrirhugaður þrátt fyrir
ákvörðunina um að kalla heim
hersveitirnar í Aden. En allt
bendir til þess, að brezka
stjórnin hafi talið það nauð-
synlegan lið í sparnaðaráætl-
unum sínum að leggja niður
herstöðvarnar við Persaflóa.
Þar við bætist, að þar sem
þegar hafði verið ákveðið að
kalla heim hersveitirnar í
Singapore og Malaysíu var
fallin ein meginröksemd þess
að hafa herstöðvar við Persa-
flóa — það er að þær væru
nauðsynlegur viðkomustaður
brezkra hersveita á leið þeirra
til eða frá Suðaustur-Asíu.
Bretar hafa haft herstöðvar
við Persaflóa í samræmi við
ýmsa samninga. Bretar hafa í
ýmsum tvíhliða samninum
skuldbundið sig til að treysta
varnir landa þeirra, sem eru
við Persaflóa. Sumir þessara
samninga eru rúmlega hundr-
að ára gamlir, meðal annars
samningurinn við furstaríkið
Ba'hrein. Aðrir eru yngri,
einn þeirra sem gerður var við
furstarí'kið Quatar er frá 1916,
en langflestir eru samning-
arnir tiltölulega nýir og hafa
meðal annars miðað að því að
vernda olíuhagsmuni Breta í
þessum heimshluta.
Bretar höfðu forgönigu um
stofnun Baddad-bandalagsins
gamla og eru einnig aðilar að
CENTO (Central Treaty Org-
anisation), sem tók við af
því. Þetta bandalag nær til
brezku verndarríkjanna við
Persaflóa, og Tyrkland og fr-
an eru aðilar að bandalaginu
og auk þess Pakistan í orði
kveðnu. Eitt mikilvægasta
framlag Breta til bandalags-
ins hefur verið staðsetning
venjulegra sprengjuflugvéla
og sprengjuflugvéla, sem geta,
flutt kjarnorkuvopn á Kýpur.
Herstöðvar Breta við Persa-
flóa eru þrjár talsins. 6.000
brezkir hermenn eru á þessum
slóðum, og á eynni Masira
hefur brezki flugherinn mik-
ilvæga herstöð, sem mikið
hefur verið kostað til. Þessar
herstöðvar hafa getað gert
Bretum kleift að senda her-
sveitir með stuttum fyrirvara
til fjarlægra staða í Vestur-
Asíu og Afríku og við Ind-
landshaf.
Það sem brezka stjórnin hef
ur einna helzt orðið að taka
tillit til eru olíuhagsmunir
Breta við Persaflóa. Bretar
eiga mikil ítök í um það bil
tíunda hverju olíufélagi sem
starfar við Persaflóa og hagn-
ast árlega svo mikið af þess-
Löndin við Persaflóa.
um olíufélögum, að útgjöldin
vegna dvalar brezku hersveit-
anna á þessu svæði virðast
smáræði í samanburði við
ágóðann. Fyrirsjáanlegt er, að
olíuhagsmunir Breta verði fyr
ir skaikkaföllum þegar brezku
hersveitirnar verða fluttar
burtu.
Brezku hersveitirnar hafa
verið nokkurs konar „lög-
regla“ við Persaflóa, og þegar
þær hverfa á brott og enginn
verður til að gegna þessu hlut
verkj geta ýmsir erfiðleikar
skapazt. Brezku hersveitirnar
hafa verið eins konar trygging
fyrir jafnvægi í stjórnmálum
landanna við flóann, og hverf-
ur þetta jafnvægi óefað úr
sögunni eftir brottflutning
Breta. Byltingarhreyfingar
munu áreiðanlega skjóta upp
kollinum á sama hátt og í Ad-
en og Suður-Arabíu. Það má
því búast við pólitískum óeirð
um áður en brezku hersveit-
irnar hverfa á brott, og þjóð-
ernissinnar munu sennilega
taka við hlutverki Breta og
steypa f.urstunum af stóli.
Búast má við að ábugi
Rússa og fleiri Þjóða, ef til
vill ekki hvað sízt Frakka, á
olíuauðlegð landanna við
Persaflóa muni aukast vegna
hinna skyndilegu ákvörðunar
Breta. Frakkar hafa á undan-
förnum mánuðum eflt mjög
ítök sín í Kuwait og írak.
Frakkar ihafa komizt að mjög
hagstæðu samkomulagi við
stjórnina í írak um ha.gnýt-
ingu olíuauðlinda, selt henni
esson á, að rökrétt afleiðing
af niðurfellingu landsprófs
væri sú að nýr framhalds-
skóli skapaðist fyrir aldurs-
flokkana 15—19 ára, próf
yrðu í mörgum myndum og
nýjar dyr opnast inn í há-
skólann. Þær raddir verða nú
sífellt sterkari, sem krefjast
þess að landsprófið verði
fellt niður og ný aðstaða
sköpuð til þess að veita fleir-
um kost á langskólanámi.
Nauðsyn breytinga er brýn
og þolir litla bið.
Evrópusamþykkl
um ræðismenn
f DESEMBER sl. undirritaði Pét
ur Eggerz ambassador fyrir fs-
lands hönd Evrópuráðssamþykkt
um störf ræðismanna. í sam-
þykktinni, sem hefur verið lengi
í smíðum, er fjallað um útsenda
ræðismenn, réttarvernd þeirra
og starfsaðstöðu. Er gert ráð fyr-
ir, að þeir vinni að verkefnum
á sviði efnahags-, félags-, ferða-
og menningarmála. í samþykkt
Mirage-þotur og lánað henni
225 milljónir franka.
Varnarmálaráðherra Kuwaijt,
Sheikh Saad Ali Abdullah A1
Salem A1 Sabah, hefur verið
í heimsókn í Frakklandi og
meðal annars kannað mögu-
leika á kaupum á Mirage-þot-
um. Fréttir herma, að Kuwait-
stjórn hafi flutt innstæður að
upphæð 60 milljónum punda
er hú'n hefur geymt í brezk-
um banka til Fra'kklands og
að franski landsbankinn hafi
í hyggju að opna útibú í
Kuwait. Sennilega verða inni-
stæðurnar, sem teknar hafa
verið úr brezka bankanum,
notaðar til að kaupa Mirag-
þotur, en eftir á að koma í
ljós hvað vakir fyrir Frökkum
annað en að selja vopn til
Kuwait og treysta fjárhags-
lega aðstöðu sína í þessum
'hluta heims.
inni eru einnig ákvæði um val
ræðismanna í fasteigna- og sjc
dómsmálum. Loks fylgja bókar
ir um málefni flóttamanna o
flugmál.
í FYRRINÓTT féll maður í
stiga í Stýrimannaskólanum og
meiddist nokkuð á höfði. Var
hann fluttur á Slysavarðstofuna
og þaðan í Landakotsspítalann.
Missti maðurinn meðvitund við
fallið, en komst til meðvitund-
ar fljótlega aftur og var líðan
hans eftir atvikum í gærkvöldi.