Morgunblaðið - 24.01.1969, Side 13

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JANÚAR 1969.
13
ÚRYGGISMALIN A KEFLAVIKURVELLI
— eftir Jóhannes Snorrason, yfirflugstjóra
ÉG ÞAKKA flugvallarstjóran-
um á Kaflavíkurflugvelli fyrir
svar hans við spurningum þeim,
sem ég bar fram í Morgunblað-
inu þann 4. des. s.l. Ég hef vak
ið máls á þessum vettvangi
vegna þess að mér finnst svo
mörgu ábótavant í öryggismál-
um Keflavíkurflugvallar að
brýn nauðsyn er að gerðar séu
þar mikllar endurbætur.
Þegar iög um stjórn flugmála
nr. 119-1950, voru samþykkt, var
gert ráð fyrir að flugmálastjóri
annaðist rekstur og viðhald flug
valla ríkisins og ö'll önnur störf,
sem flugið varða, svo sem ný-
byggingar flugvalla, loftferða-
eftirlit og öryggisþjónustu, und
ir stjórn Flugráðs. Þetta er að
finna í 2. gr. nefndra laga og
ætti þá ekki að fara á milli mála
hvert verksvið Flugmálastjór-
ans er. Nú skeður það hinsveg-
ar árið 1957 að Keflavíkurflug-
völlur einn allra flugvalla á Is-
landi, er settur, með reglugerð
nr. 94, undir stjórn sérstaks flug
vallarstjóra þar en í 2. gr. reglu
gerðarinnar segir að Flugráð fari
með stjón flugmála á Kefla-
víkurflugvelli undlr yfirstjórn
utanríkisráðherra. Það fer því
ekki á milli mála að þessari
reglugerð er ætlað að taka fram
kvæmdastjórn á Keflavíkurflug
velli undan flugmálastjóra og fá
hana í hendur flugvallarstjór-
anum þar. Mörgum sýndist að
þarna væri verið að brjóta í
bág við 'lögin frá 1950, en eins
og ég áður tók fram er þar skil-
merkilega fært í letur hvert
starfssvið flugmálastjóra skuli
vera. í lögum frá 1950 er ekki
annað að sjá en að Alþingi hafi
ákveðið fyrirkomulag á yfir-
stjórn flugmálanna þ.e. flug-
málaráðherra, Flugráð og flug-
málastjóri. Flugmálastjóra er
gerinilega ætlað að vera að-
al framkvæmdastjóri flugmál-
anna og er þar Keflavíkurflug-
völlur ekkert undanskilinn. Það
þætti kúnstug ráðstöfun ef ein-
hver hluti þjóðveganna yrði með
reglugerðarákvæði tekinn und-
an valdi vegamálastjóra og sett-
ur undir einhvern annan aðila.
Fróðlegt væri að fá það upp-
lýst hvort ráðherra getur tekið
völd af embættismönnum, völd
sem þeim eru fengið meðýiögum,
og fengið þau öðrum. Ég hefi
líka velt fyrir mér hvort ráð-
herra geti með reglugerð spark-
að lagaákvæðum út í veður og
vind.
Ég nefni þetta hér vegna þess
að mörgum mun vera ókunnugt
um skipan mála á Kefiavíkur-
flugvelli. Ég hefi þá skoðun að
betur hefði verið að þessi reglu-
gerð hefði aldrei séð dagsins
ljós og hefi ég þá m.a. til við-
miðunar allit það sem gert hefir
verið í öryggismálum annarsstað
ar á landinu. Má undravert telja
hve miklu hefir verið áorkað
þegar tekið er ti'llit til þeirra
naumu fjárveitinga, sem flug-
málin hafa alla tíð mátt búa við.
Það er í mörg horn að líta á
landinu og þótt hver flugvöllur
fái lítið eitt í sinn skerf ár-
tega, sækir óðum að settu marki.
Flugmálastjóri hefir lagt sér-
staka áherzlu á að bæta örygg-
isþjónustuna m.a. komið upp
ágætu kerfi til loftsiglinga yfir
landinu, fyrsta flokks fjarskipta
kerfi og margvíslegum hjálpar-
tækjum til aðflugs og lendinga.
Stærsti flugvöllur landsins,
Keflavíkurflugvöllur, hefir hins
vegar ekki upp á það að bjóða
sem ætla mætti, en álkur.na er
hversu tækniþróun hefir fleygt
fram síðustu 10 árin. Kostnað-
urinn við að bæta aðstöðuna
þar myndi þó varla sliga ísl.
skattborgara og sýnist mér að
fremur muni hafa skort íslenzka
árvekni en fé og aðstöðu til þess
að afla nauðsynlegra tækja. Ég
er sannfærður um að flugmála-
stjóri hefði verið búinn að gera
Keflavíkurflugvöll að fyrsta
flokks flughöfn, hefði hann ráð
ið málum þar, en sá velvi'lji og
álit sem hann nýtur, ekki sízt í
Bandaríkjunum, hefir löngum
komið íslenzkum flugmálum vel.
Þégar ég spurði hvað gert
hefði verið í öryggismálum Kefla
víkurflugvallar síðan flugmála-
stjóri hætti að hafa afskipti af
málum þar, hefði ég ef til vill
betur orðað það á þann veg,
hvað hefði verið gert í þeim
má'lum af filugvallarstjóranum,
síðan reglugerðin var sett 1957,
en mér var vel kunnugt um að
flugmálastjóri hafði allan veg og
vanda af útvegun og uppsetn-
ingu ILS aðflugskerfisins o.fl.
Þetta mun flugmálastjóri hafa
fundið sig knúðan til að gera
til þess að Keflavíkurflugvöllur
drabbaðist ekki of langt afturúr
tækniilega séð.
Eg get ekki séð að filugvallar
stjórinn hafi gert nokkuð til
þess að bæta ástandið í öryggis-
málunum, enda er, eins og kem-
ur fram í svari hans, aðeins ILS
aðflugskerfi inn á annan enda
aðal flugbrautarinnar, kerfi sem
flugmálastjóri gekkst fyrir að fá,
og svo VASIS ljós við annan
enda flugbrautar 21, sem her-
inn lét setja upp, og svo er þetta
í rauninni upptalið.
Það mun vera krafa flestra
flugvélaga að fyrir hendi sé a.
m.k. annaðhvort „Electronic—
eða „Visual Slope Guidance“ inn
á allar þær filugbrautir, semnota
á til lendinga. Þetta á ekki sízt
við með tilkomu þotanna og er
okkar langa' skammdegi og í
þeim þokuskillyrðum, sem hér
eru alltíð og Keflavíkurflugvöll
ur fer ekki varhluta af. Þessi
lágmarksskilyrði eru fyrirhendi
inn á annan enda tveggja flug-
brauta á Kefilavík. Á aðraflug-
brautina er þetta „Visual" og þá
að takmörkuðu gagni í lágskýj-
uðu en í hinu tilfellinu ILS, á
annan enda aðalflugbrautarinn-
ar og má segja að það aðfilug
sé gott í þá áttina, en afar frum-
stætt í hina.
Ég ætla að taka hér fyrir atríð
in, sem Fhigvallarstjórinm tel-
ur upp í svari sínu og í sömu
röð.
„í janúar 1959 var blindlend-
ingarkerfi (ILS) tekið í notk-
un fyrir aðal blindlendingar-
braut“, segir flugvallarstjórinn.
Ég vil bæta þessu við: Þessi
tæki útvegaði flugmálastjóri ís-
lendingum að kostnaðarlausu,
frá Bandaríkjunum (verðmæti
um 230.000.00 dollarar), og naut
sérstaks velvilja starfsbróðurs
síns þar. Hann á því allan heið-
urinn af þeirri framkvæmd.
„í sept. 1959 voru tekin í notk
un aðflugsljós af fulikomnustu
gerð, fyrir sömu flugbraut", seg-
ir flugvalllarstjórinn.
Ég vil bæta þessu við: í sept.
1959 var breytt um ljósakerfi og
lagt niður það kerfi, sem herinn
hafði þar áður. í sambandi við
þessa breytingu átti flugmála-
stjóri nokkra viðræðufundi við
aðila í Washington, þar sem mik
ilvægt var talið að þessi útbún-
aður stæðist alþjóða kröfur í
farþegaflugi. Ljósunum var sið-
an breytt íslendingum að kostn-
aðarlausu.
í jan. 1961 var tekin í notk-
un VOR-DME fjölstefnuviti
ásamt tæki til sjálfvirkra fjar-
lægða mælinga, tækin eru not-
uð til staðarákvarðana og að-
flugs inn á sjö flugbrautir",
segir flugvallarstjórinn.
Ég vil bæta þessu við: Þessi
tæki fékk flugmálastjóri frá
flugmálastjórn Bandaríkjanna
og voru þau sett upp af starfs-
mönnum ísl flugmálastjórnarinn
ár ásamt erl. sérfræðingum. Mun
hafa gefið húsið undir tækin.
Um aðflug inn á sjö filugbrautir
eftir VORvita, sem flugvallar-
stjórinn nefnir, þarf ekki að
fjölyrða. VOR aðflug er að vísu
nákvæmara aðflug heldur en
venjulegt ADF aðflug, en hvort
tveggja er talið ófullkomið til
blindflugs inn til lendingar þar
sem aðflughallinn er ekki gef-
inn og stefnan ekki nákvæm. Um
aðflug inn á sjö brautir í Kefla-
vík er ekki að ræða eftir þess-
um vita, það vita bæði flug-
vállarstjórinn og ég. f april 1964
voru tekin í notkun VASIS að-
flugsljós á flugbraut 21, segír
f lug vallarst j órinn.
Ég vil bæta þessu við: Herinn
lét setja þessi ljós upp alveg á
eigin spýtur og er ég ekki grun
J. R. Snorrason.
laus um að sum yfirvöld íSlenzk
á Keflavíkurflugvelli, hafi ekki
vitað um þessa framkvæmd fyrr
en verkinu var lokið. Hvað sem
um það er, þá er þetta flugbraut
in sem ve'ldur mér mestum
áhyggjum í bili. Þessi flugbraut
veit í áttina sem von er verstu
lendingarskilyrðanna og má það
heita furðulegt hversu illa hún
er útbúin. Þarna eru aðeins VAS
IS ljós, sem ekki boma að fullu
gagni ef lágskýjað er (flugmenn
verða að sjá þau), enda ætluð
fyrir aðfilug inn á brautir, sem
ekki hafa ILS, og þá í a.m.k.
sæmilegu veðri. Fyrir utan þetta
má geta þess að ekki er einu
sinni smá radíóviti á aðflugs-
leggnum til þess þó að auðvelda
aðflugið sem þar að auki er yfir
myrkvað svæði. Hinn endinn á
brautinni hefir ekki upp á neitt
að bjóða, ekki einu sinni að-
flugsljós, sem þó eru nauðsyn-
leg þar sem komið er yfir óbyggt
og myrkvað svæði. Sjálf flug-
brautin er mjög hæpin á kafla
þar sem slæmur hryggur er á
henni, sem hefur mikið högg
bæði í flugtaki og lendingu. Ég
er undrandi að ekki skuli vera
búið að lagfæra þetta fyrir
löngu. Ekki tel ég úr vegi að
gera burðarþolsmælingar ná-
kvæmar á þessari braut, en hún
var á sínum tíma nokkuð vanda-
mál. Tel ég rétt að gera þessar
mælingar af sérstakri nákvæmni
beggja vegna hryggsins oig leik-
ur mér forvitni á að sjá þær
tö’lur. Að lokum vil ég bæta
því við að einn af reyndustu
flugstjórum Loftleiða hefir á
fundi Félags ísl. atvinnuflug-
manna gert að umtalsefni léleg-
an aðbúnað til aðflugs á braut
21 og munu flugmenn almennt
hafa verið honum sammála./ f
sept 1965 voru tekin í notkun
miðlínuljós á aðal blindlendinga
braut segir flugvallarstjórinn.
Ég vil bæta þessu við: Her-
inn lét setja þessi ljós upp, en
þau eru fyrst og fremt til hjálp-
ar við flugtak í þoku en sjást
hreint ekki í aðflugi fyrr en á
síðasta áfanganum og gera því
harla lítið gagn í sjálfu aðflug-
inu.
í ágtúst var tekinn í notkun
langdrægur radíó stefnuviti fyr-
ir loftsiglingar og aðflug til
vallarins, segir flugvallarstjór-
inn.
Ég vil bæta þessu við: Þarna
mun flugvallarstjórinn eiga við
svokallaðan „outer market“
sem er notaður í sambandi við
ILS kerfið og er allsstaðar hafð
ur í sambandi við það. Þessi
viti var þarna áður og hafði ein
kennisstafina KF. Það sem gert
var var einfaldlega það að skipt
var um tæki, útsending styrkt
og lét herinn gera þetta. Þetta
er því ekkert nýtt fyrirbæri.
í ágúst 1967 voru ratsjártæki
flugval'larins endurnýjuð þann
ig að þau fullnægja ströngustu
kröfum sem gerðar eru til slíkra
tækja. Um rekstur tækjanna sér
þrautþjálfað starfslið, segir flug
vallarstjórinn:
Ég vil bæta við. Gott er til
þess að vita að eitthvað hefir
verið endurnýjað í þessum gömlu
tækjum, sem eru algjörlega á
vegum hersins. Hvort þau f ull-
nægi ströngustu kröfum í far-
þegaflugi 'læt ég flugvallarstjór
ann einan um að fullyrða í bili.
Ég er flugvallarstjóranum sam
mála um slökkvilið filugvallar-
ins. Gjarnan vildi ég sjá önnur
öryggismál þar tekin jafn föst-
um tökum. Slökkviliðið er vel
æft og vel tækjum búið og það
sem meira er, þeir virðast gera
sér vél Ijóst að skjót viðbrögð
eru höfuðnauðsyn ef eldur verð
ur laus í flugvél, enda eru þeir
ávallt reiðubúnir. Slökkviliðið
er skipað íslendingum en rekið
af hernum.
Um framtíðaráætlanir í örygg
ismálum Keflavíkurflugvallar
segir flugvallarstjórinn að fylgst
hafi verið náið með tækniþróun
í gerð sjá'lfvirkra blindlendinga
tækja o.s.frv. Ekki efast ég um
að hann hafi fylgst með fram-
þróun þessara mála, sem er mjög
athyglisverð, en hvort vænta
UM HELGINA verða sérstök
kirkjukvöld í Neskirkju fyrir
ungt fólk. Kirkjukvöldin hefjast
kl. 8.30 nJc. föstudags-, laugar-
dags- og sunnudagksvöld.
Á dagskrá kirkjukvöldanna er
söngur, ávörp og hljóðfæraleik-
ur. Margt ungt fólk mun tala og
m.a. mun æskulýðskór KFUM og
K syngja. Þá munu einnig syngja
þau Svala Nielsen og Guðmund-
ur Jónsson óperusöngvarar.
Á kirkjukvöldunum verður
flutt eitthvað fyrir alla og er það
von þeirra, sem að kirkjukvöld-
unum standa, að allir þeir, sem
þangað koma geti átt þar góða
og ánægjulega stund saman.
megi einhverra framkvæmda í
þá átt í náinni framtíð er önnur
saga, ég dreg það í efa. Meðan
ekki er búið sómasamlega að að-
flugi til þeirra brauta, sem nota
þarf, oft í verstu lendingarskil-
yrðunum sbr. flugbraut 21, er
ekki ástæða til þess að vera
bjartsýnn á stórhug og miklar
framkvæmdir í öðru, með nú-
verandi stjórn á málunum.
Þegar öllu er á botninn hvolfit
fæ ég ekki annað séð en að allt
sem máli skiptir og gert hefir
verið, til þess að auka öryggi
ti'l aðflugs og lendinga á Kefla-
víkurflugvelli, hafi FlugmáLa-
stjóri látið gera eða átt frum-
kvæðið að, fyrir utan það sem
herinn hefir látið gera. Með til-
liti til þess hefi ég þá skoðun,
og ég mun ekki einn um það,
að Keflavíkurflugvöllur eigi skil
yrðislaust að vera undir stjórn
Flugmálastjóra, eins og al'lir aðr
ir filugvellir landsins, og allar
framkvæmdir í öryggismálum og
framtíðaráætlanir gerðar af hon
um og starfsmönnum hans, eðli
lega með Flugráð að bakhjalli,
hver svo sem borgar brúsann.
Hjá flugmálastjóraembættinu í
Reykjavík starfa sérfróðir menn
í skipu'lags og tæknimálum, sem
njóta mikils trausts og álits.
Flugráð og flugmálastjóri eiga
að ákveða um notkun og þarfir
flugvalla landsins enda hafia
þessir aðilar sérþjálfuðu liði á
að skipa og treysti ég þeim vel
til þess að ráða fram úr tækni-
legum vandamálum flugsins, ef
einhver eru. Afskipti stjórnmála
mannanna af ýmsum „Operati-
onal“ atriðum í fluginu að und-
anförnu, eru neikvæð og óvið-
eigandi, að mínum dómi.
Að lokum, mér finnst rétt að
afnema reglugerðina frá 1957,
hafi hún þá nokkurntíma átt
stoð í lögum, og láta Flugmála-
stjóra sjá um framkvæmdir á
Kefilavíkurflugvelli, rétt eins og
á öðrum flugvöllum á íslandi.
Mætti þá vænta breytinga, sem
ég tel nauðsyn að gerðar verði
hið allra fyrsta og varða örygg-
ið. Gætu þá al'lir farþegar, flug
liðar og flugvallarstjórinn vei
við unað.
Þá má geta þess, að þennan
sarna sunnudag kl. 2 e.h. er að til-
hlutan undirbúningsnefndar
kirkjukvöldanna sérstök guðs-
þjónusta með altarisgöngu, sem
sóknarpresturinn séra Frank M.
Halldórsson annast. Kirkjukór
Neskirkju syngur undir stjórn
organistans Jóns ísleifssonar.
Það er von nefndarinnar, að
þessi kirkjukvöld verði öllum
þeim, sem þau sækja til blessun-
ar og andlegrar gleði. Okkur vant
ar kristna æsku í dag, því að
sú æska, sem höndluð er af Kristi
er til mikils megnug og vill verða
þjóð sinni og landi til blessun-
ar á allan hátt.“
Hluti af æskulýðskór K.F.U.M. og K. Ljósmynd Mbl. Árni John-
sen.
Kirkjukvöld ungs
iólks í Neskirkju
— fjölþœtt dagskrá um helgina