Alþýðublaðið - 16.05.1930, Blaðsíða 5

Föstudaginn 18. mai 1930.
▲ueiÐBaitASiÐ
5
nm
verkamannabústaði.
1. gr.
Stofna skal byggingarsjóði í
ikaupstöðum og kauptúnum, til
|>ess að lána til íbúðarhúsbygg-
inga samkvæmt skilyrðum þeim,
Sem lög pessi setja, enda hafi
verið færð rök að því fyrir at-
vinnumálaráöherra af 5 manna
Inefnd í kaupstöðum og 3 manna
laefnd í ltauptúnum, að þörf sé
slíkrar opinberrar aðstoðar.
Nefndir þessar skulu kosnar hlut-
bundmmr kosningum af hlutað-
íeigandi bæjar- eða sveitar-stjóm.
2. gr. 'f '
Nú er stofnaður byggingarsjóð-
ssix samkvæmt 1. gr., og aflast
faonum þá fé sem hér segir:
1. Rikissjóður leggur í sjóðinn
árlega upphæð, sem svarar til
einnar krónu fyrir hvern íbúa
kaupstaðarins, í fyrsta skifti
1930.
2. Bæjarsjóður og sveitarsjóður
leggur í sjóðinn árlega upp-
hæð, sem svarar til einnar
krónu fyrir hvem íbúa, kaup-
staðarins eða kauptúnsins, í
fyrsta skifti 1930. .
3. Enn fremur getur sjóðurinn
tekið lán til útlánastarfsemi
sinnar. Lánin ábyrgist ríkis-
sjóður og bæjarsjóður eða
sveitarsjóðuT í jöfnum hlut-
föllum.
Nú er kauptún að eins hluti úr
fareppi, og skal þá tillagi sveit-
arsjóðs til byggingarsjóðs jafnað
niður á íbúa kauptúnsins, þá sem.
gjaldskyldir eru til sveitarsjóðs,
seftir sömu reglu og útsvör.
3. gr.
Byggingarsjóður veitir lán til
'ibyggingaríélaga, sem reist era á
samvinnugrundvelli, til þess að
koma upp íbúðum fyrir félags-
.menn sína.
Lán þessi skulu veitt gegn 1.
veðrétti í húsum og trygð með
veðskuldabréfi fyrir hverja íbúð,
er nerni í fyrstu alt að 85o/o af
því verði, sem hún kostar upp
komin, og ávaxtist og endurborg-
ist með jöfnum greiðslum, þann-
ig, að árlegt gjald sé 6o/0 af allri
.lánsupphæðinni í 42 ár.
4. gr.
, Byggingarsjóðuíinn skal jafnan
(vera í handbæru fé í banka eða
sparisjóði, þar sem ávaxta má
fé ómyndugra, að svo miklu leytí,
sem homun er ekki varið tíl út-
lána.
5. gr.
Byggingarfélög hafa rétt til að
fá lán úr byggingarsjóði samkv.
3. gr., ef þau fullnægja eftirfar-
■ndi skilyrðum:
1. að byggingarfélagið komi upp
byggingum fyrir félagsmenn
sína.
2. að húsin séu gerð úr varan-
legu efni, með tveggja og
þriggja herbergja íbúðum auk
eldhúss og geymslu, með
venjulegum nútímaþægindum
og sérstökum bletti handa
hverri íbúð, en að öðra leyti
sé fyriíkomulag bygginganna
samþykt af atvinnumáldráðu-
neytinu.
3. að félagsmenn séu fjárráða,
heimilisfastir innan kaupstað-
arins eða kauptúnsins og hafi
eigi haft yfir 4000 króna árs-
tekjur, miðað við meðaltal 3
síðustu ára„ er þeir gerast fé-
lagsmenn, né yfix 4000 kr.
eignir.
4. að íbúðirnar séu seldar félags-
mönnum fyrir það verð, sem
þær kosta byggingarfélagið,
gegn a. m. k. 15% útborgun,
og með sömu lánskjöram á
eftirstöðvum kanpverðsins sem
félagið nýtur hjá byggingiar-
sjóði.
5. að byggingarnar séu reistar á
lóðum, sem kaupstabirnir eða
ríkið eiga eða leigja, og sé
ársleigan metin reglulega 'á
5—10 ára fresti. Þegar um
sambyggingu er að ræða, skal
lóðarleigunni jafnað niður
eftir eignarhlutföllum í bygg-
ingunni. -
6. að ákveðið sé í samþyktum
félagsins, að enginn, sem
keypt hefir íbúð af félaginu,
megi selja hána, nema stjórn
byggingarfélagsins hafi áður
hafnað forkaupsrétti félagsins
vegna, og ekki framleigja
nema með leyfi stjórnar fé-
lagsins. Söluverð slíkrar íbúð-
ar má ekki! vera hærra en
síðasta kaupverð hennar, að
viðbættu virðingarverði þeirra
endurbóta, sem á hafa verið
gerðar eftir að síðasta sala
fór fram, en að frádreginni
hæfilegri fymingu, hvort-
tveggja samkvæmt mati dóm-
kvaddra manna. Sé um fram-
leigu að ræða, ákveður stjórn
félagsins, hve há leigan megi
vera, og miðast hún við raun-
verulegan kostnað e'ganda,
samkvæmt mati, ef íbúðinni
eða hluta hennar, sem leigður
er.
7. að settar séu reglur í reglu-
gerð, sem sthðfest sé af at-
. vinnu og samgöngu-mála-
ráðuneytinu, um viðhald hús-
anna, og skal stjórn félagsáns
hafa eftirlit með því. Þegar
um sambyggingu er að ræða,
skal kostnaður við viðhald
húsanna hið ytra lagður á
bygginguna í heild, en síðan
jafnað niður á eigendur eftir
eignarhlutföllum þeirra í
byggingunni, en viðhald hið
innra á hverri íbúð skal hún
i bera. Um sameiginleg tæid
? innanhúss í sambyggingu, svo
sem leiðslur allar gg hitunar-
tæ-k:, fer eí.if þvi, sem segir
í reglugerðinni.
*. að stjórn byggingarsjóðsins
hafi íallist á samþyktir félags-
ins og það fullnægi að öÖru
leyti skilyrðum þeim, sem at-
vinnu- og samgöngu-mála-
ráðuneytið setur fyrir viður-
kenningu slíkra félaga.
6. gr.
1 stjórn byggingarsjóðs hvers
kaupstaðar eða kauptúns skulu
vera 3 menn. Séu tveir þeirra
kosnir með hlutfallskosningu af
hlutaðeigandi bæjarstjórn eða
sveitarstjórn tíl 4 ára í s-enn, en
eánn skipaður af atvinnu- og
samgöngu-málaráðuneytinu tíl
jafnlangs tíma, og er hann for-
maður sjóðsstjórnarinnar. Stjórn-
in hefir á hendi allar fjárreiður
sjóðsins, lántökur og lánveiting-
aT úr honum samkvæmt reglu-
gerð, er atvinnu- og samgöngu-
málaráðuneytið setxrr. Greiðast
laun hennar úr ríkissjóði og á-
kveður atvinnim^álaráðherra þau,
en annan kostnað greiðir bygg-
ingarsjóður.
7. gr.
Ársneikningar byggingarfélags
skulu ætíð lagöir fyrir stjórn
byggingarsjóðs til athugunar, og
getur hún krafist allra skýrslna
um hag og rekstur félagsins,
meðan nokkuð stendur eftir af
láni því, er veitt hefir verið til
bygginganna.
Ríkisstjórnin úrskurðar reikn-
inga byggingarsjóðs, en bæjar-
stjóm eða sveitarsjóm kýs tvo
enduxskoðendur þeirra ímeö hlut-
fallskosningu tíl eins árs í senn.
8. gr.
Nú er ekkert byggingarfélag til
í kaupstaðnum eða kauptúninu,
sem lán fær úr byggingarsjóði,
og er þá bæjarstjóra eða sveit-
arstjórn heimilt að ákveða, að
bæjarfélagið eða sveitarfélagið
jjromi upp byggingunum, og hefir
það I>á sömu réttindi og skyldur
kem byggingarfélög samkvæmt
lögum þessum.
9. gr.,
Ríkisstjómin lætuf gera fyrir-
.myndamppdrætti að húsum fé-
lagsmanna, bæði sérbyggingum
og sambyggingum, til afnota fyr-
ir byggingarfélög. Sömuleiðis set-
íux hún, í samráði við hlutaðeig-
andi bæjar- eða sveitar-stjórnir,
örugt eftirlit með framkvæmdum
byggihgarfélaga, sem starfa sam-
kvæmt lögum þessum.
Næturiæknir
er í nótt Halldór Stefánsson,
Laugavegi 49, sími 2234.
Príkirkjan í Reykjavík, Gjafir
og áheit: Frá ónefndri konu 10
kr., frá „Gamla" 10 kr., frá G.
J. 5 kr., frá I. Þ. 10 kr., frá M.
V. 10 kr., frá Ó. J. 2 kr. og frá
Á. J. 30 kr. Samtals 77 kr. Með
þökkum meðtekið. Ásm. Gestsson.
Stfórnin
OB
berklavarnlrnnr.
9^tofnvisáénnir4$.
Eins og alræmt er orðið ákvað
ríkisstjórnin í vetur í lagaleysi,
að dvalarkostnaður, berklasjúk-
linga í sjúkrahúsum, sem rekín
eru sem einkafyrirtæki, verði
ekkí greiddur, ef ekki sé gengið
að því skilyrði, að daggjaldið „sé
ekki hærra en 5 kr. fyrir fuíl-
orðna og 4 kr. fyrir börn innan
12 ára aldurs, eins, og‘‘ [ráduneyt-
ið telur vera] „í heilsuhælunum
í Kristnesi og á Vífilsstöðum, og
felist í því allur meðlagskostn-
aður, þar með talin lyf og lækn-
ishjálp."
Þar með fylgdi enn fremur það
skilyrði, „að berklasjúklingar séu
'hafðir í sérstökum stofum og eigi
innan um aðra sjúklinga, og enn
fremur, að loftrými í sjúkrahús-
um sé eigi minna en svo, að
svari 15 teningsmetrum á hvert
sjúkrarúm".
Að þessu sinni skal að exns
vikið að síðlhra skilyrðinu og tek-
inn upp kafli úr bréfi, sem Vil-
mundur Jónsson, héraðslæknir á
ísafirði, skrifaði ráðuneytinu, þar
sem hann færir rök að því, hve
skilyrði þetta er „leiðinlega fjarri
lífinu og öllum veruleika, eins
og hann gerist hér á landi“.
Hann bendir á dæmi, „sem
hafa það sér til ágætis, að vera
tekin beint úr iífinu“.
Hann skrifar:
„Kona kemur hér til bæjarins
og sezt upp hjá systur sinni, blá-
fátækri ekkju, sem á fjögur börn
ung, sitt á hverju árinu. Húsa-
kynnin era ein herbergiskytra
undir súð og vel í lagt, að 5
rúmmetrar af lofti hafi komið á
hvem mann. Aðkomukonan er
svo veik, að læknis er strax vitj-
að. Hún hefir lungnaberkla á háu
stigi og mjög smitandi. Á nú
læknirinn í þessu falli að taka
„tommustokk“ og mæla loftrým-
að í herbergi í sjúkrahúsinu, þar
sem rúm er autt hjá öðrum smit-
andi berklasjúklingum, og ef
,minna en 15 rúmmetrar koma á
hvert rúm, á hann þá að láta
konuna dúsa þar sem hún er,
þegar ekki er um annað að velja
en þetta tvent? Almenningsheill
væri illa borgið með slíkri fá-
vizku. Andi berklavamalaganna
segir nei. Vér segjum nei. En
landlæknir og ráðuneytíð segja
já. Og ef læknirinn fer sínu fram
og flytur konuna, á ekki ein-
göngu að hefnast á henni og
neita henni urn berklastyrk, held-
ur líka á sjúklinguirum, sem fyrir
liggja í stofunni, og taka styrk-
dnn af þeim! Eða þá að láta
greáðslufallið koma niður é
sjúkrahúsinu.
Sjómaður á einum fiskibátnum
veikist af blóðspýtíngi. Hann á
i ekkert helmili í landi. Nú er tíl
{ mm í sjúkrahúsinu í ágætu