Morgunblaðið - 28.06.1969, Qupperneq 8

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 28. JÚNÍ 1969
Norskur dómari kynnir sér
íslenzk lög og réttarfar
Rœtt við Odd Galtung Eskeland
UM þessar mundir er stadd-
ur hér á landi Odd Galtung
Eskeland, dómari við lög-
mannaréttinn (lagmandsret) í
Osló. Við hittum hann að máli
í Norræna húsinu, þar sem
hann dvelst hjá frænda sín-
um, Ivari Eskeland, forstöðu-
manni hússins.
Við spurðum Eskeland fyrst
hverra erinda hann væri hing
að kominn. Hann kvaðst hafa
hlotið ferðastyrk, sem norska
ríkisstjómin veiti þeim, sem
við réttargæzlu starfa, til þess
að kynna sér slík málefni er-
lendis.
— Þér hafið kosið að heim-’
sækja ísland?
— Já. Styrkþegar ráðasjálf
ir hvert þeir fara. Ég hef kom
ið til fslands áður. Það var
1953. Þá sat ég fund norræntna
félagsmálaráðherra, sem hér
var haldinn. Við vorum fjög-
ur í norsku sendinefndinni,
og ég var ritari félagsmála-
ráðherrans, Áslaugar Ásland.
Mig hefur alltaf lanigað til að
koma til íslands aftur, og
styrkurinn veitti mér kserkom
ið tækifæri. Ég eyði mestum
tíma í að kynina mér íslenzk
lög, dómstóla og réttarfar, en
einnig langar mig til að kyrnn
ast nánar landi og þjóð.
— Hvað verður dvöl yðar
lönig?
— Um það bil þrjár vikur.
— Ferðuðust þér um landið,
þegar hér komaið hinigað 1953?
— Það var lítið. Dvölin var
ekki nema 4-—5 dagar ogmest
um tímamjim eytt í fundahöld.
Við fórum þó til Þimgvalla
og að Gullfossi og Geysi, sem
gaus fyrir okkur.
— Ætlið þér að ferðast
meira núna?
— Já, ég geri ráð fyrir því,
t.d. til Akureyrar og Mývatns.
Ég fór til Þingvalla fyrir
nokkrum dögum, og svo
veiddi ég í Bugðu.
— Var góð veiði?
— Fjórir urriðar, en eng-
inm lax?
— Stundið þér veiðiskap í
Noregi?
— Ekki í ám og vötnum,
en ég á sumarhús nálægt Stav
angri, þar sem ég er fæddur
og uppalinn. Ég fer oft á bát
út á fjörðinn til að fiska og
veiðin er ágæt, þorskur, mak-
ríll, ýsa og unriði.
— Hve lengi hafið þér starf
að sem dómari?
— Það eru orðin 13 ár. Áð-
ur starfaði ég um fjögurra ára
Skeið í félagsmálaráðuneytiniu,
frá 1951 til 1955, ýmist sem
ákrifstofustjóri eða ritari fé-
lagsmálaráðherranis.
— Eru íslenzk lög ólík þetm
nonSku?
— Nei, þau eru fremur lík,
enda byggð á sama grund-
velli. En réttarfarið er t.d. ó-
líkt að því leyti, að í Noregi
eru þrjú dómsstig: héraðsdóm
ur, lögmanm'sréttur og 'hæsti-
réttur. Er lögmiannarétturinin
millistig og eru slíkir dóm-
stólar fimm taisins í Noregi.
Sá í Osló er stærstur, þar
starfa 18 dómarar, jafnmairg-
ir og við hæstaréttinn, en alls
eru 230 dómarar í Noreigi.
— Hafið þér heimsótt dóm-
stóla hér?
—vJá, ég hef komið í borg-
ardóm, og rætt við dómara
og lögfræðimga, og hæstarétt
ætla ég einnig að heimisækja
Ég hef verið að reyraa að
lesa íslenzk lög og gemgur það
Odd Galtung Eskeland,
dómari
sæmilega, þótt ég skilji ekki
talaða íslenzku, enda nota ég
orðabók óspart.
Talið barst nú að atviruniu-
málum í Noregi. Kvaðst Eske
land telja það mikilvægast fyr
ir Norðmenn, að nýta orku-
lindir landsins, til stóriðj-u. Á1
iðnaðuirinn, sem kominn væri
á fót, hefði gefið mjög góða
raun, og femgist helmingi
hærri upþhæð árlega fyrir út-
flutt ál heldur en fisk.
Við spyrjum því næst um
starfaaðstöðu lögfræðinga í
Noregi.
— Hún er mjög góð, segir
ESkeland, eftirspumin er
meiri en framfooðið, t.d.
vegnia þess hve mörg fyrir-
tæki hafa lögfræðiniga í þjón-
ustu siruni. Hamn bætir við
brosandi: — Norðmenm eru
líka sérstaklega mikið gefnir
fyrir málaferli. — Þegar ég
laulk laganámi, voru ekki eims
mörg störf fyrir lögfræðin/ga
í atvinmulífiniu. Eftir að ég
útSkrifaðist, starfaði óg um
Skeið í götulögreglumni. Það
var ágæt reymsla fyrir tilvon-
andi dómara, og detta mér í
hug uimmæli damisíks starfsbróð
ux mínis, sem sagði, að til þess
að vera góðuir dómari, þyrfti
rnaður að hafa kynnzt ýms-
um störfum og reynt sitt af
hverju, t.d. að vera dæmdur
til refsingar.
Eskelamd vildi ekkert láta
eftir ®ér hafa um norsk stjóm
mál. Hann kvaðst efcki draga
dul á, að foamin fylgdi sósíal-
demókrötum að málum, og
benti á, að í foaust yrðu mjög
spemmandi þimgkosninigar í
Noregi.
Þegar við kvödduim Eslke-
land á tröppum Norræna húss
ins, sagði hamm:
— Þetta er falleigt hús.
Hvíti og blái liturinn minna
á íslenzku fjöllin. Það var góð
hugmynd, að velja húsinu
stað í Reykjavík, því að hætta
er á, að starfsemin, sem þar
fer fram hefði fremur fallið
í Skuggann í stærri borgum
t.d. Kaupmiannahöfn eða Osló,
og ekki orðið einis áranigurs-
rík.
Við verðum að friða síldina
RÁNYRKJA HEFNIR SÍN ALLTAF
Rœtt við Tryggva Gunnarsson, skipstjóra
VOPNAFIRÐI: — Fréttaritari
blaðsims hitti að máli Trygigva
Gunnarsson, skipstjóra á Brett-
imgi, og barst þá m. a. síldveiðdn
í tal, en Tryggvi foeifur verið
skipstjóri um 20 ára Skeið og
æfti að geta gert sér noikkra
grein fyrir folutunum.
— Hvað hetfur þú að segja um
væntamdega síldveiði í sumair?
— Ef Skilyrði verða góð, drep-
um við allan stofninn í sumar
og þurfum þá ekki að hafa á-
hyggjur það sem eftir er. Það,
sem við þurfurn að gera, er að
friða síldima þannig — alTiSherj -
arfiriðum — að veiðar verði
bannaðar þangað til að fisfki-
fræðinigar og aðrir, sem vit hafa
á, teija að tvö góð gotár hafi
verið. En um þetta yrðu að sjiállf
sögðu að vera alþjóðasamitök,
það er að segja samtök þeirra
þjóða, sem síldrveiðar stunda í
Norður-Atlamtshafi.
— Á hverju byggir þá þessa
skoðun þína?
— Á reymslumini í 20 ár sem
sfeipstjóri.
— Hvað foeifurðu að segja um
áiit fiskifræðimga á þessium miál-
um?
— Ég virði allt vit og þekk-
ingu á málum, en ég mótmæli
áiliti þeirra á stærð s'íldarstofins-
ims. Ég veit, að við enum að út-
rýma síldarsrtiofninum í Norður-
Atlantshafi. Rányrfcja foefnir sán
alltatf. Við verðum að rækta
fovern bliett á landj eigi foamn að
bera ávöxt. Við verðum að fougsa
ofurlítið fram í tímamn, og fisk-
veiðar verða í næstu framtíð líf-
afckeri íslenzku þjóðarimmar í at-
vinnumálum. Og því þá eklki að
ræfcta líka þar?
— Þú ert fæddur og uppaiinn
á Brettingsstöðum á Flateyjar-
dal. Manst þú eftir að síld kæmi
þar nærri landi á þínum barms-
og unglingsárum?
— Já.
— Telur þú að minnkandi *úd
við strendur ÍSlands sé að máfcilu
leyti því að kenna að geinigið
foatfí verið á stotfnimn?
— Já. Það kemuir fram í
seiinna verkimu, sem gert er í
foimu íyrra. Rániyrfcja foefinir sín
ævimlega eims og fynr segir.
— Hvað foefiur þú að segja um
söltiun urn borð í veiðidkipum?
— Það er foið eimagta, gem við
getum gert mtú eig-i notokur verð-
mæti að skapast úr aflaoum. En
sölrtun um borð í veiði'dkipum
foeimtar mikla vinnu. Við sjó-
rnenn nemmum að vinna, og við
fiáum stundum háar tékjur á fá-
um dögum , en þes® á miilli
„snöpum við garnis". Við sj ómenm
viljum efcki að landrverkatfoik
miði sínar tekjiur við ökkar
tékjulhæsbu daga.
— En foeyrðu miig, Tryggvi,
við höfum nú talað srvo mifcið
um síid, en þú foefur jiaifnframit
stundað þorsfcveiði. Hvað foefur
ORÐSENDING
til eigenda fiskiskipa vátryggðra innan bátaábyrgðarfélaganna, frá
SAMÁBYRGÐ ÍSLANDS
Á FISKISKIPUM
Frá og með 1. júlí 1969 mun Samábyrgðin taka að sér sérstaka
VÉLATRYGGBNGU
á fiskiskipum sem tryggð eru samkvæmt lögum um bátaábyrgðar-
félög og Samábyrgð íslands á fiskiskipum.
Nánari upplýsingar um tryggingar þessar er hægt að fá hjá viðkom-
andi bátaábyrgðarfélögum og Samábyrgð íslands á fiskiskipum, Lág-
múla 9, Reykjavík.
þú um þorskveiðar að segja, eins
og þær eru nú fojá ökikur ís-
l'endiingum?
— í samibandi við þorsfcveiðar
foetf ég það eitt að sagja, að við
erurn að rányrkja þar eins og
annairs staðar. Við erum að stela
úr hafiiinu og við llátum ókkert
í staðinn.
— Hvað uim fisikirækt í fjörð-
um og liofcun þeirra?
—• Það eina, sem við eigurn að
gera til vern/daæ þorsfcsrtiofiniin'um,
eru 'uppeldigstöðvar á gruinnmið-
um, virða la,nd(h'elgis;lín'uin,a eine
og foiún er á foverj um tírna. Lanid-
hielgMínan á að vera verndarllíina
fyrir unigviði fisfcs. Það er þvi
forapaleigur miissfcilniingiur suimra
skipstj'ómarmanna, þegar þeir
eriu að laumast inn fyrir áfcveðiin
línumiörk. Við þurfium að rœkta
fisk vegna atvinnuiveganina, ekki
endiilltetga iúxuistfilsk.
ÚTVARPSKÓR
FÆREYJA
- SYNGUR # KÓPAVOGI
EINS oig möninium er kuininiuigt. er
útvarpsfcór Færeyjia stadidur foér
á 'lamidix um þessiar miuindir. Það
er miilkið fagnaðarefinii fyrir ofck-
ur íslemdinga að fá tæfciifæri til
að talka á mióti hinuim ágætu
frændum vorum og folýða á list
þeiirtna.
Þetta er öniniur söinigferð kórs-
ins utan Færeyja, en foanin foeim-
sótti Dammönku í fyrraisum'ar.
Útvarpskór Færeyjia var sitófin-
aðiur fyrir þremuir áum, og foiuti
foans er baimafcór, sem var stotfn-
aður árrti síðar. Útvarpsbórdmtn er
nœstyngsti kór Færeyja, en þar
miunu vera starfandi um það bdl
átta kiórar.
Kórinin foélt sína fynsitiu sönig-
akemmtiuin hér á land í sam-
komusal Gagntfræðaislkóla Kópa-
vogs sl. fmimituidagsfcvöld á vteg-
um Tónlistarfélags Kápaivogs, og
vair saliurimm þóttisetimm álheyr-
endium.
HöfiuðuppiiStaðia efnisstoráriiinin-
air voru sömiglög frá Norður-
löndunum, og af færeyskuim foöif-
unidum áttu þarna verk þeir J•
Waagstein og H. J. Hþjigaard.
Kórirun sömig ýmiist sem bland-
aðlur kór, kvenmiakór og barmia-
kór, og var sá síðiaistnafindli mjög
svo atlhygl'iisverður.
Flutninigur verfcanmia var m©ð
miiklum mienmfagar'brag, nadidi-
blærinm foiröinm og fágaður þirátt
'fyrir, hveæsu stuitt er síðiain fcór-
inm tók til stiairfia. Víst er 'um
það, að sömgstjórimm ÖLaivur H)á-
tún Ifoelfiur 'Uinmiið mdfcið og gott
starf, og eíkki er að etfa, að umidiir
foainis foandleiðisiiu á kórinm etftir
að þnoskast og datfnia á fcomiaindli
árum.
Þjóðbúnimgar fcórfólksiinis siettu
sinm svip á tónteilkaina ag sóng-
gleðin leymidi sér efcki. Óhætt er
að fiulllyrðia, að kórinin varun foiug
og hjöritiu álfoeyrenda.
Að iökum sýmidi 'kónimin fær-
eyskain kvæðadanis, sem er þjóð-
iag eiign Færeyiniga og snnar þátt-
ur í ifii þedima. Hafði foainm seið-
mlöigniuð áhiritf á áheyremdur, því
þeir sQguðiuisit mieð í .danisinm, tóiku
í biemdur foinima færeysku yima og
upplifðu sjaldgæfa glLeðistuinid.
Kopavogi, 26. júnií 1969.
Fjölnir Stefánsson.
K a u p u m
hreinar og stórar léreftsfuskur
prentsmiðjan