Morgunblaðið - 13.11.1969, Qupperneq 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 13. NÓVEMBER 1069
Fiskveiöiréttindin;
Stuðningur USA við
ísland vekur athygli
SVO sem Mbl. greinði frá í gær
lýsti sendiherra Bandaríkjanna
hjá Sameinuðu þjóðunum, Crist-
opher H. Philips, því yfir í ræðu
í Fyrstu nefnd Allsherjarþings-
ins, að Bandaríkin væru sam-
mála íslandi um nauðsyn vernd-
ar fiskveiðiréttinda í sambandi
við allar tillögur um nýtingu
hafsbotnsins og alþjóðlegrar
stjómar á því sviði. Mbl. átti í
gær tal við dr. Gunnar G. Schram
sem sæti á í nefndinni af hálfu
tslands, og innti hann eftir við-
brögðum í aðalstöðvum S.Þ. við
þessari yfirlýsingu.
Gunnar sagði, að Philips hefði
flutt ræðu sína síðasta daginn,
sem rætt hefði verið um hafs-
botnsmálið í nefndinni, en þær
umræður hefðu staðið í tíu daga.
Ekki hefðu því verið fluttar fleiri
ræður í nefndinni um málið.
„Aftur á móti höfum við orð-
ið varir við, að þessi ræða banda
ríska sendiherrans vakti mikla
athygli sendinefnda ýmissa þjóða
sökum þess að mestur hluti henn
ar fjallaði eingöngu um Island.
Sendiherrann fjallaði ekki um
sérvandamál neinnar annarrar
þjóðar á þessu sviðd í ræðu sinni,
og má segja, að það sé nokkuð
óvenjulegt að eitt af stórveldun-
um í S.Þ. veiti sjónarmiðum
smærri ríkja svo mikinn og ein-
ísland
sat hjá
í Kína-
málinu
Á FIJNDI Allsherjarþings
S.Þ. í fyrradag var tillaga
þess efnis, að veita Kína að-
ild að Sameinuðu þjóðunum
og víkja Lýðveldinu Kína
(Formósu) úr samtökunum,
felld. Mbl. átti í gær símtal
við Harald Kröyer, sendiráðu
naut í New York, og innti
hann eftir afstöðu íslands í
máli þessu.
„Að þessu sinini var ekki um
að ræða neina m.á lam iðlMnartil -
lögu um nefndarskipum til að at-
huiga málið, likt og í fyrra og
umdanfarin þrjú ár“, sagtði Har-
aldur. „Aðeirus var um það að
ræða að greiða í fyrsta lagi at-
kvæði um það, hvort hér væri
um mikilvægt mál að ræða. Is-
land hefur ávallt fylgt þeirri
reglu, að telja þetta mikilvægt
máþ og því greitt atkvæði með
því, að % hluita atkvæða þurfi
í því. Þessi tiRaga vair nú saim-
þykkt meö svipuðum atkvæða-
mun og í fyrra“.
„Síðan lá fyrir tillaga um að
veita Alþýðulýðveldinu Kína að-
ild að samtökumum, en reka Lýð
veldið Kína (Formósu) úr þeim.
Sú tillaga var felild með 56 at-
kvæðum gegn 48. 1 fyrra greiddu
44 ríki atkvæði með. 21 ríki sátu
hjá í þessari atkvæðagreiðslu,
þeirra á meðal ísland".
„Vi'ð gerðum greiin fyrir at-
kvæði okkar og lýstum því yfir,
að rikissitjórn íslands æskti þess,
að Alþýðulýðveldið Kína gæti
orðið aðili að samtökunum. Hins
vegar væri Lslenzka ríkisstjórnin
andvíg því, að Lýðveldið Kína
yrði rekið úr þeim, og sæti ís-
land því hjá í atkvæðagreiðsl-
unni“, sagði Haraldur Kröyer.
dreginn stuðning",
ar.
sagði Gunn-
Gunnar sagði, að málið fengi
í heild sinni yfirleitt góðar und-
irtektir. í umræðunum undan-
farna tíu daga um hafsbotninn
hefðu ræðumenn nánast allra
þjóða vikið að því, að ísland
hefði hreyft mjög þörfu og tíma-
bæru máli á Allsherjarþinginu
í fyrra, er það fékk samþykkta
tillögu um varnir gegn mengun
hafsins í því skyni að forða fiski
miðum og fiskistofnum frá hættu.
Skv. tillögu íslands frá í fyrra
var skrifstofu aðalfrarnkvæmda-
stjóra samtakanna falið að semja
skýrslu um það á hvern hátt
hindra mætti menigum hafsins af
ýmsum efnum, t.d. olíu, spreng-
ingum á hafsbotni, efnavinnslu
þaðan o.s.frv. Gunnar sagði, að
skýrslugerð þessari væri enn ekki
lokið, en líklega yrði hún tilbú-
in nú eftir áramótin eða með
vorinu. „Það eru ekki aðeins við,
heldur og margar aðrar þjóðir,
sem bíða með eftirvæntingu eftir
skýrslunni, en að henni fenginni
verður hægt að gera frekari ráð-
stafanir á grundvelli þess, sem
þar verður lagt til“, sagði Gunn-
ar G. Schram að lokum.
Flúinn til Tékkóslóvakía
Svíþjóðar
Kauipm.höfn, 12 nóv. NTB.
Bandairí!kj.amaðurinin Reginald
Alderbon, aem á þriðjudag var
neitað uim dvalar- og atvinmu-
leyfi í Danimörku sem pólitísk-
um flóiltamiannd, flýði í nótt til
Svíþjóðar. Hanin er 22 ára gaim-
all.
Formiaður dönsku liðhlaupa-
neifnidarinnar, Knud Jensen, hef
ur sikýrt frá því, að Alderton
hyggist smúa sér tffl sænsfcna yf-
irvalda og biðja uim dvalarlieyfi
þar í landi.
„Manhattan”
á leiðarenda
New Yorfc, 12. nóvember. AP.
OLÍUFLUTNINGASKIPINU og
ísbrjótnum „Manhattan“ var vel
fagnað er það kom til New York
í dag. Skipið hefur verið tvo mán
uði í ferð sinni um norðvestur-
leiðina fram og til baka og siglt
10.000 míiur. Ferðin var farjh til
að sanna að kleift væri að flytja
olíu þessa leið frá Alaska til aust
urstrandar Bandaríkjanna og
Evrópu. „Manhattan“ kom til
Halifax í Nova Scotia fyrir fjór-
um dögum. Við komuna til New
York kom í ljós gríðarstórt gat
á síðu skipsins.
Hreinsun í utan-
ríkisþjónustu
DDT bannað
Tillaga heilbrigðismálaráð-
herra Bandaríkjanna
Waisfhington, 11. nóvemíber,
AP-NTB.
ROBERT H. Finch, heilbrigð-
ismáiaráðherra Bandaríkj-
anna hefur mælt með því, að
sala á DDT verði bönnuð, sök
um þess að það geti valdið
krabbameini. Var skýrt frá
þessu í Washington í gær-
kvöldi. Sagði talsmaður heil-
brigðismálaráðuneytisins, að
Fineh hefði lagt þá tillögu
fyrir Nixon forseta, að ríkis-
stjórnin bannaði sölu á DDT,
því að slíka ákvörðun gæti
ráðherrann ekki tekið upp á
eigin spýtur, heldur yrði for-
setinn að gera það.
Fyrr um kvöldið hafði ein
af helztu sjónvarpsstöðvum
Washingtons skýrt frá því,
að Finch hefði undirritað fyr
irmæli um bann við sölu
sölu DDT. Var sagt í þeirri
frétt, að ákvörðunin hefði ver
ið tekin, eftir að hópur vís-
indamanna hefði komizt að
þeirri niðurstöðu, að krabba-
meinsmyndun hefði komið
fram í músum, sem aidar
voru á fæði, sem haft hefði
að geyma mikið magn af
DDT.
Það var sjó n varps'stöð i n
WTOP í Washingbon, sem
Skýrði frá_ þv| í fréttaútsemd-
ingu, að tiillagain uim barnn
við sölu á DDT hefði verið
lögð fyrir NiX'Om forsteía. —
Sagði í frétrtJaútsemdiniguinmi
enmfreimuir, að þetta „út-
breidda heimilisskordýraieif-
uir, sem fram'ieitt hefði verið
fyrst í hieimisstyrjöldinini síð:
ari, hefði reynzit sam'kvæmt
niðurstiöðKi hóps vísiindia-
manna valdta krabbaimeimi í
um 50% músa, eftiir að þaer
höfðiu verið aldar á fæði, sem
inmihélt DDT í hluitfallimu
150 á móti milljón."
„í líkaima venjufliegs Banda-
ríkiamamms nú væri DDT í
hlfuíbfallimu 12—14 á móti
milljóm í líkamsfitummi og
hyrfi efrtið eklki úr lí'kamian-
um heldiur safnaðiist það þar
saman. Visisir hlutar í fæðu
Bandaríkjamamna einis °S
suim.ir fiskréttir imnihéldlu nú
DDT í 'h'luítfall'inm 30 á móti
milljión — rúmlega einm
fjórða þess, sem ylli krabba-
meimi í lifur og lumiguim
músa.“
Talsmiaður heilbrigðismála-
ráðluneytisins lét hafa það
efltir sér, að Fimöh Lefði efcki
umdirritað neima tiflskipun uim
banm gegn DDT og að Finoh
hefði ékkert vaid til slíks.
Var sagt, a@ s'líkt banm yrði
að komia frá forsetanium eða
landbúnaðarráðherra lands-
ins. Findh gæti hins vegar
mælt með því, að forseitimm
undirritaði banm gegm DDT á
grumidvelli raminsókna, sem
heilbrigðismálaráðumieytið
hefði látilð fara fram. Eima
beina bannið, sem Finch giaeti
látið frá sér fara, væri að
banna sölu á matvæluim, er
innihéldi DDT, em gliíkst mynidi
reynast óflraimlkvæmiamilegt,
söikuim þess að flestar fæðu-
tegundir imnih'éldu efmið.
„Nefnd á ofckar vegum hef
ur verið að rammsaika DDT
frá því í apríl sl.“, sagði tais-
maður heilbrigðismiáiaráðu-
neytisins, „em eins og sakir
standa, hefur ráðuneytið éklki
frá neinu að ákýra í sam-
banidi við tilllögur frá nefnd
inmi.“ Neitaði taismiaður að
svaira þeirri sipurmingu, hvort
niefndin hefði komiið fram
með nokkra tillöcgu.
Talsmiaður Gaylord Nel-
somis, öldunigaideifldiarþinig-
manms frá Wisoomisiim, sem er
úr demiókrataifioklknum,
skýrði frá því, að bamm gegm
DDT myndd ekíki koma á
óvart, em Neisom heflur gagrn-
rýnt notfcum DDT. Saigði talis-
maðurinm, að búizt hetfði ver-
ið við því, að mefndlin mymidi
sinúast „mjög öndverð gegm
DDT“. Haft var efltir Nelson
sjálfuim, að það væri von
hans, að tillaga nefmdlairinnar
væri fyrsta róttæka ráðstötf-
uinin til þass að útrýma öil-
uim eituretfniuim af miarkaðm-
uim, er hefðu hægfara hndigm-
un í för mieð sér. „Aufc hugs-
anlegrar hætitu gaignivart
roanniLegri heiisiu“, sagðl Nel-
son, „hetfur DDT reynzt rót
verúiegs umhverfisspiliis uim
allan heim.“
Prag, 12. nóvember. NTB.
GUSTAV Husak, leiðtogi komm-
únistaflokks Tékkóslóvakíu, hef-
ur í hyggju að kalla heim, eins
fljótt og tök eru á, um 25 af
sendiherrum landsins. Er þetta
þáttur í hreinsun þeirri, sem
fram fer gagnvart öllum þeim,
sem stutt hafa Alexander Dub-
cek, fyrrum flokksleiðtoga.
í ræðu, sem Jan Harko, utan-
ríkisráðherra Tékkóslóvakíu
flutti í gær, minntist hamn á þess
ar breytingar í utamríikisþjónustu
landsins, en ræða þessi vair flutt
á fundi með utanríkisnefnd sam-
bandsþings landsins. Sagði
Harko, að einnig væri um að
ræða áform um að endurskipu-
leggja sjálft utanríkisráðuneytið,
Skutu á
flóttamann
Vestur-Berlín, 12. nóv.
NTB.
AUSTUR-þýzkir landamæraverð-
ir skutu á mann, sem á þriðju-
dagskvöld gerði tilraun til þess
að synda eftir skurði á borgar-
mörkunum milli austurs og vest-
uris og komast þamnig til Vestur-
Berlínar. Skömrnu eftir skothríð-
ina séu sjónarvottar, hvar landa-
mæraverðirnir drógu mann upp
úr skurðinum.
— Indira
Framhald af bls. 1
meiri bíður frú Gandhi þegar
þing kemur saman 17. nóvember,
því að búizt er við að hún tapi
þingmeirihluta sínum, sem er 23
atkvæði, vegna klofningsins í
flokknum, og þá verður hún
væntanlega að reiða sig á stuðn
ing vinstrisinna, kommúnista og
óháðra til þess að halda völd-
unum.
„DAPURLEGSTUND"
Ákvörðunin um brottvikningu
frú Gandhi var samþykkt með
aðeins 11 atkvæðum af 21. Frú
Gandhi og stuðningsmenn hennar
hafa hunzað fundi flokksstjórn-
arinnar í mótmælaskyni við þá
ákvörðun Nijalingappa flokks-
formanns að víkja þremur stuðn
ingsmönnum hennar úr flokks
stjórninni.
í ályktun flokksstjórnarinnar
segir að brottvikning frú Gandhi
sé „dagurlegasta stundin í sögu
Kongressflokksins.“ En hún er
borin þeim sökum að hafa komið
á fót nýrri flokfcsstjóim og sett
hana til höfuðs réttmætri stjórn
flokksins. Frú Gandhi er kennt
um klofninginn í flokknum, og
er hann sagður stafa af því að
hún hafi látið undir höfuð leggj
ast að styðja opinbenan fram
bjóðanda flokksins í forsetakosn
ingunum á Indlandi í sumar. Þá
studdi frú Gandhi V.V. Giiri, sem
bauð sig fram sem óháður og
sigraði frambjóðanda Kongress
flokksins, Sanjiva Reddy, með
litlum mun.
Aðgerðirnar gegn frú Gandhi
geta haft alvarlegar afleiðingar
um allt Indland. Flokksmenn
verða nú að velja á milli gamia
forystuliðsins undir forystu Nija
linigappa og frú Gandhi og stuðn
ingsmanna hennar. Sumar fylkis
stjómir eru mjög valtar í sessi
og klofningurinn getur orðið
þeim að falli.
Um helgina sagði frú Gandhi
að hún hefði ekki í hyggju að
rjúfa þing og efna til nýrra kosn
inga. Hún kvaðst vongóð um að
deilurnar í flokknum hefðu ekki
áhrif á jafnvægið í stjórnmál-
um landsins.
í kvöld átti frú Gandhi fund
með helztu ráðherrum sínum og
forsætisráðherrrum sjö fylkis
stjóra um ástandið.
láta t.d. fleiri Slóvaka taka við
ábyrgðarstöðum.
Þá þykir margt benda til þess,
að verulegar breytingar séu fram
undan í embættum á sviði stjórn
sýslu í Tékkóslóvakíu, jafnt að
því er snertir ríki sem bæjar- og
sveitarfélög. Hefur Alois Indra
flokksritari, sem er í hópi helztu
réttlínumanna koammúnista-
flokksins, lýst því yfir nýlega,
að nauðsyn sé á breytingum og
þurfi að fjarlægja hægri sinn-
aða tækifærissinna.
Japanir
hlynntir
banni
Bonn 12. nóvember AP
HANS Laussink, vísindamálaráð
herra Vestur-Þýzkalands skýrði
frá því í dag, að Japan hefði
ákveðið að undirrita samninginn
um bann við dreifingu kjamorku
vopna. Kom þetta fram í ræðu,
sem Laussink hélt í Sambands-
þinginu í dag. Þá kom þetta einn
ig fram í ræðu, sem Walter
Scheel utanríkisráðherra flutti.
Laussink skýrði frá því, að sér
hefði verið veitt vitneskja um
ákvörðun Japana frá vísindamála
ráðherra Japans Chiro Kiuchi,
sem nú er í heimsókn í Vestur-
Þýzkalandi og hefði Kiuchi veitt
sér heimild tffl þess að skýra frá
ákvörðunimni. Fyrrverandi ríkis-
stjórn kristilegra demókrata í
V estur -Þýzkalandi var amdvíg
undirritun samningsins og sama
máli hefur gegnt um ríkisstjórn
Japans til þessa. Voru þær ástæð
ur bornar við af báðum löndun-
, að sam-ningurinn yrði þess
valdandi, að þau færu á mis við
þarnn hag, sem ramnsóknir í
kjarnorkuvísindum hefðu í för
með sér.
Ekki vai- skýrt frá því, hve-
nær japanska stjórniin hygðist
undirrita samndnginn, helduir frá
3ví einu, að þeir flok'kar, sem með
völd fara í Japan, h-efðu tekið
þá grundvallarákvörðun að und
iirrita samniinginin.
Þeir Laius'simk og Scheel skýrðu
frá ákvörðuin Japana í því skyni
að sýna fram á, að Vestur-Þýzka
iand mynidi einangrast í afstöðu
sinnd, ef það undirritaði ekki
samninginn.
Gerhard Stol'tenberg, fyrrver-
andi vísindamálaráðlherra, hafði
haldið því fram sem talsimaður
stjórn'arandstöðunnar á þessu
sviði, að þessu væri ekki þannig
farið, sökum þess að mörg ríki,
er ekki réðu yfir kjarnorfcuvopn
um, þa.r á meðal Japan — en
einnig tvö kjaroorkuveldi, Frakk
land og Kína — hefðu ekki und-
irritað sam'ninginin.
Lollo giftist
Róm, 12. nóv. AP.
ítalska leikkonan iGina Loilo-
brigida skýrði frá því í dag að
hún mundi bráðlega giftast
bandarískum fasteignasala, Ge-
orge Kaufman frá New York. —
Hún sagði frá þessu á blaða-
mannafundi skömmu áður en
hún fór með Kaufman flugleiðis
til New York. Þau hafa bæði
verið gift einu sinni áður.
Ráðaihaguirimn verður till þess
að Ginu Lollobrigidu verður
útskútfiað úr rómiverslk-kaþólsikiu
kirfcj'unini og Ihún á það einnig á
hættu að verða ákærð fyrir fjöl-
kvæmii á ítalíu, í aiuiguim kirfcj-
ummar er hún ernn giflt Mfflteo
Skofic, jiúgóslavnesfcum lætoni
og útgetfamda, faem hiún sleit sam
vistum við 1967 eifltir 17 ána hjú
Sklap. Bkki hetfur verið álkiveð-ið
fevenær 'brú'ðkiaupið fer fram.