Morgunblaðið - 22.11.1969, Page 10

1 10
MORGUNTBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 22. NÓV. 19160
SJOIWARP
EFTIR
GÍSLA SIGURÐSSON
Leikrit Agústs Strindbergs, Faðirinn,
verður alð telj a með mei'kasta og eftir-
minmileigasta efni, sem sjónva/rp-ið hefur
ílnorbt. Átök þeiinra hjóna, rid.dara:lið.5for-
inigjams og korau hans, voiru bæði mögn-
ufð og áihriifairík, en tæpast heiðarieg, að
mjninista kiostá varla frá hendi frúairimn-
air. Leikritið lýsiir því vel, hveimiig ítrek-
aðair, sálræmar pyntingar leiða til geð-
veiki og at'hygiiisverður er leilkuiriinin
ekki sízt vegna þess, að þegar Strmd-
berg skrifaði hann árið 1887, haíði hamm
um hríð verið geðveikuir og birtist sú
geðveiki einikuim í sjúkileguim huigimymd-
uim um ofisiókmir svo og kr,-enhatri. Það
leynir sér heidur ekki að Sfæiándiberg
iegigur sig allam firatn um að gema hlut
firúairininar siem versfan; með bros á vör
miotfærir hún sér það, að hún er í sienm
ver inrætt og sterkari en eigimmiaður
henmar. Þaranig vinmuir hún að því að
gera eiginmiann sinn geðveikan og
ómyndiuigan til að ná völdum yfir dótt-
ur þeimra, og í raundnmii má segja að
hún drepi hamn.
★
Faðirinn er með hinum merkari lieik-
húsverkum Strindbergs og var leifcur-
inn færður upp í Kaupmannaihöifin sama
ár og hamn var skrifiaðiuir. Þjóðleikhús-
ið fliutti ieikinn 1958 og einis og mienn
miuna, fékk Valuæ Gi'slas'on silifiuirlamp-
ann það ár fyrkr túikpn sína á riddara-
Mðsfor irugj a n um. Esper. Skjönberg lék
hanin að vísu vei í sjónvarpsmymdimmi,
en þeir, sem sáu ieikimn í ÞjóWi'eikhúsinu,
teija, að Valur hafi jafinvel leikið hann
ertn betur.
★
Myndaflokkurinn um Noreg í stríði
ollii vombrigðuim vegna þess, að hann
brá í raumiinni ekki neinu nýju ljósi á
iþá atburði firam yfir það, sem firiásaigmir
í blöðum hafa gert. Þama koma firiaim
munmilegar frásiagniir manina, aidiarfj-órð-
unigi eftir að inmrásin er gerð og er það
dauft efini í sanaanburði við kvilkimyndir
af atburðuinum sjálfuim.
Það var nýluinda á suininiuidiaginn var
atð fiá að hieyra í hlj ómsveiit, sem ekki
telst í filokkd hinna svomiefindu bíifcla-
hljómsveita. Það vair Orion, og mieð
hljómsveitinini söngkonan Sigrún Hiarð-
ardóttir. Það vakti athygli, hvað þessdr
ungu menn voru allir smiyrtiiiegir, bæði
vel kilipptir og vel kilæddir, en Sigrúm
Harðardóttir virðist taeplega í essimu
simu við dægunlagasiöng. Húm heifiur
ágæta rödd, sem naut sín rniun betur
þegar hún sömg „Geng ég fnam á gniípú',
en dæigunlögin. Þó var tállbreytimig í að
heyra Sigrúnu syngja á fironisku og
spænsfcu ag væri ágætt að það fcæmi
ofitar í Ijós í dægur'lagafQiuitniingi, að til
eru fleiri tungumál en enskia.
★
Mannlýsingar Emely Bronté í fnam-
háldsmymdaflokikmium „Fýkuir yfiir hæð-
ir“, eru með hrifcalegu móti, og hefur mú
Heathciiff gerzt hiinn s'terki maðuir sög-
unmar. En hainn laiumiar sann-arieiga il)It
með illu og yfirgemgur næistum iþvi upp-
eldisbróður sinn í maninivonzkuinni. Um-
hverffið og ganigur sögunniar eru með
haria anmarllegiu móti og tæpaisit hæigt
að sagja að persómum.ar séu samnfær-
andi.
★
Þegar skemmtiefni er á dagskrá,
verður sjónvarpið að ieggja í fyriirhöfn
og kostniað við sviðsskneytinigu, og mó
segja, að það hafi ofit tekizt prýðilega.
Sjónvarpið hefiur nýliega fiengið í siína
þjónustu Snorra Svein láisitmiá'Iana og
hafa þær skireytingar, sem þegar hafa
komið efitir Snonra borfið viitni uim hug-
myndaauðgi og góðan smiekik.
Kvikmyndaval sjónvarpsins hefur sætt
harðri gagnrýni og er þó tæpaisit enn að
sjá aið foirnáðlameinn þar geri neitt tii
að reka af sér dldðriuorðið. Miðviíkudaigs-
myndin „Br'úðarlkjóll'inin“ viarð að
minnista kosti ekki till þess. Mairgár eiiga
bágt með að tirúa því, að efcifci sé hæigt
að ná í neirtt skáirra en ammiams etðá þrdðja
floikks myndir firá áriinu 1941. Fegurð
Marlenie Dietrieh hefur að vísu verið
viið bruigðiið og sitj'aima herunaæ stoedn
skært í Holfl.ywood 1941, em trúlega hef-
ur hún átt meira að þakka himiuim frægu
fiótleggj'um sínum en ileilkhæfilleikum og
niurtu fiótleiggiiirmiir sin þó niaumaisit sem
bezt bak við hinn síða piflisfiald etiríðls-
árammia. Sem saigt: þumn nnynd með
ósvikmiu HoIly'Woodbragðd og ef til viil
einhverju skeimmtigiidi fiyrir þá, sem
litllar kröfur gera. En ekkiert umfram
það.
Sum verka Halldórs Laxness eru
Skirifiuð sivo nærri ledfcritsformiiniu aö
þau þuirfa aðeins smávægiliegar breyt-
Agóst Strindberg
ingar, til að hæiglt sé að setjia þau á svið.
Þar á meðai er smáaagan Jón í Brauð-
húisum, sem filuitt varður á morgum und-
ir ieikistjéirin Baldvins HaiDldóriSsioniar. Að
vísu er þetta situititur þáttur, aðeime 25
miínútur, en voinandi verðuir skemmrti-
iegt að kymnast Jóni í Brauðlhúsum á
þemmam hátt.
★
Á sunnudaginn verður David Frost
með firæiga gesti, þeima á mieöiafl Pefer
Sellers og Sammy Davis, siem báðir eru
beimstfiræigiir skiemmtikirafltar og auk
þeinra Danny La Rue, sem er mdnnia
Söngtríóið Los Guacamayos
þekktur, en jiafinvel sagður tatea hinium
firam. Af öðru efini, sem mér finnst
óistæða til að benida á og geria að um-
taisafini hér, miá nefina þáttdnn „í Leik-
húsiniu" á mánuidiaginin. Þar verðuæ rætt
við teiklistaingaginrýnendur dagb'lað-
ammia, við leikana, leikhúagesiti og leik-
ritahöfiunda. Hfluitverk teikgagna'ýnemdia
hefuir veirilð mjög á dagskrá í haust, ekki
sízt vegna þess að mangir teija a.ð stuind-
uim stjómi annarieg sjónanmdð pennia
þeinra, eimfcuim þegar innllemdiir höfiund-
ar eiga í hlut. Gaeti oi'óið firóðfliegt að
heyra hvað sagt verðuir um þefcta.
★
Sannfræði íslendingasagna er eitt
þeirra eilífðiairmála, sem erfiðtega genig-
ur að kiomiast að niðurstöðu um. Bene-
dikt firá Hofiteigi er meðail 'þeima firæði-
mainmia, sem eklki beria brigður á sianin-
fræðina, em dr. Jakob Bemiediktisisian, sem
ræðir við Beniedikt á þr jðijudiaiginin, verð-
ur triúlega ekki ó SEnma máli. En á eftir
röfcræðúinum tatela þeir lagið Los Guaca-
rruayo'S, sönigtríó firó Bareeloma. Þeir voru
hér á fierðiinmii og filytjia suðræn lög.
A föstudaginn verður dagskrá um
EFTA, og aðiildarumsókn ísllam'dis að
samtökuinium. Vonamdi verðuir þátiturimn
til að bregða emihverju Ijósi á þefcfca
filókmia mál, sem ismiertir hag oktear alttra.
Á laugardagiinn er svo efimi, sem æt-la
má að mömgiiim 'þyki forvitindtegt, en það
er heimsókn í Skipasmíðaistölð Kookums
í Málmey. Alilmiargir iðnaðarmenn hafa
fiutzt út þanigað til lemigri eðia skemmri
dvailar ,em Eiðuir Guðmason var þar á
fierðimind og ræd'díi við niokkira, er þar
vinmia.
Félag vinnuvéla-
eigenda 15 ára
— og 25 ár síðan fyrstu stórvirku brýna nauðsyn, að sem flestir og
. _ i*il i . helzt allir vinnuvélaeigendur
vmnuvelarnar komu til lanasms as féiaginu, teiji
og er miðað við klukkustundar
vinnuivéllar án vélstjóra.
Af þessari gj aldskrá má sjá,
að ísland er alls staðar með
Stjórn félags vinnuvélaeig-
enda boðaði fréttamenn á sinn
fund nýlega og skýrði þar frá
helztu málefnum félagsins sem
á 15 ára afmæli á þessu ári. í
félaginu eru nú um 50 félags-
menn, og vinnuvélar þeirra eru
um 200 talsins. Kom fram á
fundinum, að félögum hefur far-
ið fjölgandi síðustu árin, og eru
allir helztu vinnuvélaeigend-
ur, að ræktunarsamböndunum,
undanskildum, komnir í félagið.
Stjóm félagsins skipa nú: Jón
Halldórsson formaður, Óli Páls-
son varaformaður, Pálmi Frið-
riksson ritari, Ásgeir Jónsson
gjaldkeri og Sigurður Sigurðs-
son meðstjórnandi.
Á fundinum rakti Jón Hall-
dórsson nokkuð sögiu félagsins.
Sagði hann, að nú væri um ald-
larfjórðungur siðan fyrstu
vinnuvélarnar komu til lands-
ins, en mieð þeim hefði verið
brotið eitt af blöðunum í atvinnu
sögu þjóðarinnar.
Eitt meginverkefni félagsins
hefir verið frá upphafi að vinna
að því að koma á gjaldskrá, sem
byggð sé á þeim reikningsgrund
velli, sem gera ætti vinnuvéla-
eigendum kleift að reka vélar
eínar þannig, að þeir fái kostn-
að sin.n endurgreiddan, og jafm-
framt steíni að því að viðhalda
fjármagni því, sem upphaflega
er lagt í vélarnar.
Kom íram, áð félagið teldi það
brýna nauðsyn fyrir þá, sem út
í þessa atvinnugrein legðu, að
hafa við að styðjast talnalegan
grundvöll, eða ramma, sem þeir
gætu byggt á í viðskiptum sín-
um, og sama mætti einniig segja
um þá, sem þyrftu að kaupa
þjón.ustu vinnuvéla. Þótt til-
gangur félagsins sé augljóslega
sá, að vinna að hagsmunamálum
félagsmanna sinna og það telji
það engu að síður nauðsynlegt,
að allrar sanngimi og hófsemi
sé gætt í þeim meginreglum, sem
að þessari starfsemi lúta.
Þetta telur félagið sig einnig
hafa gert, að þvi er varðar
gjaldskrá fyrir vinnuvélar, og
var bent á lauslegan samanburð
á núgildandi gjaldskrá félagsins
og sams konar gjaldskrám í öðr-
um löndum. Kom m.a. eftirfar-
andi fram um þann samanburð,
ræktunarsamband gengið í félag
ið. Vonuðust fonráðamenn félags
ins eftir því að sem flestir
vinnuvélaeigendur
Jarðýta D 7 E (P.S.)
Vélsfcófla 1. c.y.
Traktorgrafa Vz c.y.
lægri gjaldiskrá. Það er svo
vitað, að vinnuvélar hér á landi
eru dýrari, en í fyrrgreindum
löndum, enda hér miðað við
sömu tegundÍT véda. Varaihlutir
og viðha 1 dskoSitn að-u r er einn-
ig meiri hérlendis.
Á fundinum kom fram, að
flestir félagsmenn í Félagi
vinnuvélaeigenda eru af höfuð-
borgarsvæðinu, en þó eru all-
margir utan af landi í hópi fé-
lagsmanna, og hefur t.d. eitt
Island
1.19-5,—
1.010,—
420,—
Svíþjóð
1.603,—
1.270,—
682,—
söfinuðust
U.S.A.
2.301,—
2.057,—
Stjómarmenn Félags vinnuvélaeigenda standa hér við Payloader eins félagsmannsims: Frá
vinstri: óli Pálsson, Ásgeir Jónsson, Jón HWldórsson, Pálmi Friðriksson og Sigurður Sigurðsson.
undir merki félagsins og gerðu
þannig samtökin sterkari bæði
inn á við og út á við.
Sveiflur á eftirspuminni
Nokkrar umræður urðu á
blaðamannafundinum, um tilboð
vinnuvélaeigenda og verktaka í
hin ým.siu verk sem opiniberir að
ilar hafa boðið út. Semkiunnu'gt
er, hefur oft verið mikill mis-
munur á tilboðunum og útreikn-
uiðiuim kostnaði á verkinu og kom
það t.d. glögglega fram með til-
boði í Vesturlandsvegimn.
Sigurður Sigurðsson forstjóri
Loftorku sem átti lægsta boð í
veginn, sagði að hér þyrfti ekki
að vera um undirboð að næða.
Gengið væri út frá öðtrum for-
sendum en Vegagerðin hefði
gert og m.a. reiknað með mun
betri nýtingu tækja teldur en
áætlun Vegagerðarinnar segði
tiil uim. Siaigði Sigurður, að reynsla
vinniuivélaeigenda sýndi að
unnt væri að ná fram miklu
meiri hagkvæmni þegar unnið
væri að svo stórum verkefnum
heldur en ef verkefnin væru
mörg og á mismunandi stöðum.
Auk þess yrði verkið unnið á
þeim tíma, sem að jafnaði væri
miranst fyrk vinnuvélar að gera.
í sambandi við það, kom fram
að mun minna er að gera fyrir
vinnuvélarnar yfir vetrartím-
ann, og sögðu stjórnarmennirn
ir að útlitið væri fremur dauft
hjá þeim í vetur og líkur til þess
Framhald á bls. 23