Morgunblaðið - 20.12.1969, Blaðsíða 13

MORiG-UNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. DESEMBER 1969
13
þau enu yfk-leitt í hópd þeirra
lairuda vemaildair, þar sem skipan
etfnaJhagamála þyJkir dkynsam-
legust og frjálslegust. Hér er
hins vegar um vandmeðifarið mál
að ræðia. Þess veginia hefur miður-
staðan arðið sú, að ætla góðan
tima til undirbúnings breyttri
slkipan og að gera ráð fyrir víð-
tækum hedmilduim til hamda opin-
bers aðila til verðákvarðama, ef
reynslan af nýmælinu um etftirlit
með einokunartfyrirtækjum og
aaimkeppnistakimöiikunuim reynist
eikki bera nægilegan árangur. En
lengur en orðdð er geta íslend-
ingar efcki dregið að fcomaa imál-
um á þesisu mikilvæga sviði í
svipað hoatf og nú tiðkast hjá ná-
lægum þjóðuim.
Ólafur Jóhann-esson (F) sagði
að þetta væri ógeðfellt mál,
vegna þess, að með þvi væri
meynt að sigla undir fölsku fHaiggi.
Reynt væri að láta líta svo út,
sem verðlagsetftirliti væri haldið
en ætluniin væri að aínema það.
Skemimtilegra hetfði verið að
segja það hneint út. Auigljóst væri
að stetfnt væri að ótafamarfcaðri
samkeppni og að hér yrðu engar
saimkeppni'shömlur.
En er nnétftt 'að latfnisma vfarðliaigB-
etftirlit eða draga úr því nú?
spurði Ól'afur Jóhannesson. Ég
er eblki talsmaður verðlagsetftir-
llilts og hietf tiafcmiairfcalða itnú á því
á venjulegum tímum. Em þegar
sórstaklega stendur á, á það rétt
á sér Spyrja má, hvort efaki séu
niægálietg sflrillyrðli tfyirtir htemdli tdfl.
atfnáms verðlagsetftirlits þar sem
vörutframboð er milkið. Það er að
vfeu rétt að svo er nú, en eins og
viðskiptamálaráðíherTa hefur
sagt: Hvaða gaign er fódki af
stássflteiguim vöruim ef það (hietfur
enga peninga til að fcaupa þær
tfyrdr? En það er eimmitt þanmnig
að lifskjör almennings eru bág-
borin um þessar mundir. Ég
h-ygg að það stæði á okkur báð-
um, ráðherranum og mér að
reikna út hvemig tfólk með
venjiuleg daglaum fer að því að
láta enda ná saman. Þeiss vegna
er lífsspursmál fyrir almenning
að íá almennar lítfsnauðlsynjar á
lægsta hugsanlegu verði og að
því miiðar varðfliagseítirlit.
Nú er verið >að lælklkia tolla
m.a. á háfiollavörum sem fóflk
hefur neitað sér uim að kaupa
en setja í þess stað nýjan skatt
á brýnustu nauðsynjavörur.
Þagiar þanniig stenidlur á er ég
ákveðinn andstæðingur þess að
hortfið sé tfrá verðllagsetftirliti.
í nefndinni, sem samdi frv. áttu
sæti fulltrúar frá launþegasam-
tökunum og þeir hatfa lýst sig
andvíga því. Það eæ eflriri stór-
mannlegt í kjöllfar þeirra ráð-
statfania, sem verið er að gera
að rétta slíkam ilöðrunig að þeim.
En bersýnilegt er af álliti þeirra,
að þannig líta þau á. Það er
einnig augljóst, að skiptar skoð-
lamiir eru um mlálið inmian Al-
þýðutflolkfcsins. Sjáitfsagt má
breyta tfrv. þanmig, að verðgæzla
verði virfc skv. því, en það er
elklki eins og það er nú úr garði
gert.
Bjöm Jónsson (SFV): Ég
varð undrandi, þegar ég sá þetta
frv. Mig hetfði ékflri furðað á
þvi, þótt Sjáiífstæðistflolkfcurinn
hefði borið slíkt tfrv. tfram, en
hamn er efcki einn í ríkisstjórn-
inni. Þetta tfrv. er flutt þegar
raunlaun enu lægri en um ára-
bil og óleysanleg ráðgáta hvernig
verkamenn fara að því að kom-
aisit atf rnieð slímiar ifielfcjiur. Þetta
tfrv. er tflutt þegar atvinnuleysi
er útbreitt.
Á íslandi er engán stétt, sem
getux skammtað sjáltfri sér kjör
en nú á að gera eina stétt að al-
gjörri tfonréttindastétt og heimila
ihleminli alð sfloammftia sjláfllfri sér laiun.
Það leifcur enginn vatfi á þvi, að
þetta tfrv. er skrautlegur búning-
ur utan um það að fella niður
verðlagseftiæflit í lamdinu. Sjö-
unda grein frv. teflcur atf öll tví-
mæli um það, að tilgangur frv.
er að hindra að nofakur verð-
lagsálkvæði verði sett.
Við tfulltrúar launþega í
verðlagsnefnd höfum verið opx>
ir fyrir því, að þar sem viirS
saim/keppni er, þurfi ekílri að hafa
ver'ðlagsákvæði. En er það virk
samikeppni þegar kaupmenn
dreilfa mánaðarlega sín á milli
listum um verð á varurn? Ef
verðlagsetftirlit verður atfnumið
má Ibúiaislt við að ný þenisla þyrji
í verzluninni. Við þurtfium ekflri
á þvi a@ halda. Við þurtfum á að
halda aufldnni Æramleiðdhx og
gjaldeyrisöflun. Það er augljóst,
að samþyfckt á þessu tfrv. þýðir
stórkostlega verðhælklkunaröldu,
sem jafnast á við meðal gengis-
lælkkun. Þetta kallar á gagnráð-
statfanir atf hálfu verkalýðssam-
takanna. Ég tel ékflri sennilegt,
að þau hafi áhuga á að taka
þátt í þeim Skrípaleiik, sem fram
á að fara í þessu verðgæzluráði,
sem stofnsetja á. Enda eðlilegaist
að stjórnvöldin hatfi veg og
vanda af etftirleikmum. Eða held-
ur viðgkiptamálaráðherra, að
verkalýðssamtöQrin sætti sig við
að þessi lög Skerði (kjör laun-
þega í sífellu? Elf þetta tfrv. nær
fram að ganiga er engin ástæða
til að verkalýðsfélögin gefi
nokkuð aftir af vísitöluuppbót-
um. Þá mun skerast í odda svo
minnisstætt verður.
Þetta mál á eftir að verða
ríkisistjórninni dýrfceypt etf það
nær fram að ganga og kannsflri
er það ekfci það vensta. Ég end-
urtek að eftiæ þessu verður mun-
að, næst þegar gengið verður til
samninga, elf frv. nær fram að
ganga.
Einar Ágústsson (F) saigði að
það væri óskiljsnlegt óðagiot að
setja þetta mól á dlaigstarlá nú.
Hann kvaðist telja, að það heíði
Skfci verið metið sem skyldi, að
með núverandi fyrirkomulagi
fengi verzlunin laegri álagningu,
etf innkaup væru hagstæð. Fram
'kvæmdlin á niúigiilcflandli verðlllaigs-
á'kvæðum væri gölluð og þyrfti
að athugast, eíkki bara til þess
að bæta hag verzlunarinnar held
ur einnig neytenida. Netfndi Ein-
Fulltrúastarf
Ungur maður, ekki eldri en 30 ára, óskast til starfa við gerð
forskrifta fyrir rafreikni.
Umsækjandi þarf að hafa stúdentspróf úr stærðfræðideild
eða sambærilega menntun.
Upplýsingar verða veittar á skrifstofu vorri Háaleitisbraut
9 (ekki í síma).
Skýrsluvélar ríkisins og Reykjavíkurborgar.
Mouson-sápur
í gjafakössum í miklu úrvali Einnig baðol-
íur, freyðiböð, baðsölt, barnasápur og hvers-
konar hreinlætisvörur.
Alfcamýri 1-Símar 8-12S0 lcknar 8-1251 vtrzlun
WM tMi iHt «*W
‘WRRP1
Bl
Stærff Hæff Breidd Dýp*
250 Lítra 84 cm 92 cm 70 cm
350 Lftra 84 cm 126 cm 70 cm
450 Litra 84 cm 1 56 cm 70 cm

m diæmi um siölllu á kiartlölflumjöQá
í þessu samþandi, um kaupmann,
sem faeyp'ti 50 kg sakfc atf kiar-
töflumjöli og vigtaði sjáitfur í
smærri einingar. Hjá þeim kaup-
manni liti dæmið þannig út, að
ininlkalupsvierðmiæti væirli íkr.
Ii5,'08, élaigniiing kr. 4,08 og söfllu-
sfaaittur fcr. 1,44. Útsöfluverð væri
þá 'kr. 20.60. Kaupmaðurinn
þyrifti að borga 40 aura fyrir
umibúðir og kæmi þá í hlut
verzlunar kr. 3,68. Eif hins vegar
'kaupmaðurinn keypti þesisa vöru
paikikaða, liti dæmið þannig út:
Innkaupsverð væri kr. 21.90.
Áliagmiinig kr. 4,80 og slöliuislkiattnr
fcr. 2.00 eða útsöluverð fcr. 28.70.
f hlut verzlunarinnar kæmi kr.
4.80 og neytandinn borgaði kr.
8.10 meira fyrir þessa vöru en
ella.
Einar Ágústsson sagði hins
vegar, að ljóst værj, að laun-
þegar litu svo á, að afinám veæð-
liaigtsleiflbiirlA'tis ileidldi big hiælklkiaðis
vöruverðs. Ég bendi á, sagði
þinigmaðiurinn iaið það er álkalf-
legia vairlhiugiaiviert að Ihrieyta Qföig-
unum í þeslsa átt, sem tfrv. gerir
ráð íyrir, rneðan sá ákilningur
rfkir hjá launþegasamtöfcunum
að þetta tfrv. sé flutt til þess að
bæta hag verzlunarinnar. Rétt-
ast er að tafca máleíni verzlun-
arinnar til gaumgætfilegrar at-
bugunar og reyna í samvinnu
við launþega að komast að því,
með hverjum hætti verzlunin
getur búið við sæmiHegan hlut
og neytendur fengið vörur við
hagstæðu verði. Það er margt
fleira en álagnlinigin, sem ræðiur
vöruverðinu. Það rílkir skipulags
leysi í allxi verzlun. Verzlunar-
hyglginigiar eru dlfllfiotf dýrar með
dýrurn innréttingum, fiutnings-
gjöld eru í mörgum tilvifcum.
óhætfifliaga Ihá. Mér var tjáð atf
einium flaauipmianind, að þáð toaslt-
aði hianin jaifln mlilköð að geyrna
vörur hljiá Eiimefcip og að ileilgjia
dýruslfiu svítunia á Hóifiel Söglu.
Rffleisisttjóimin á elkfai oig má
óklki fcnýja málið fram í þessum
búningi, þegar verlkalýðlsisam-
tiölkin isitainldia eiinis og veiagiur gegn.
því. Málið þarí að síkýra fyrir
atonenningi. Það hetfur eflriri ver-
ið gert og eiga þar bæði kaup-
menn og samvinnuverzlam
nolkfcra sölk.
ÁST OG ÓTTI er ný bók eftir BODIL FORS-
BERG. - Hrífandi og spennandi saga um
óstir og þrár sœnskrar stúlku, sem er
lœknanemi í Farís.
KAFBÁTADEILDIN er ógleymanleg hetju-
saga, sem enginn leggur fró sér fyrr en
að loknum lestri síðustu blaðsíðu.
HÖRPUÚTGÁFAN