Morgunblaðið - 29.04.1970, Síða 11

MORG UNBIjAi>ID. ■ MlöVIK UDAGU R 2» APRÍL 1970
viikia, bciinia góölu hidilli ftelima
iflólki út í imtbúipuioa 'tíil hvíldiar
og afþtneyiinigiair. — Nálbtúnan og
sú lífsniaiuitin sam hiúin gebuir veliitít
vetrSíSuir þvi í æ aiteara miæli al-
imenmliinigsiei/gln. En til þess alð
svo miagii veriðia, þarf oið veinndia
hainia^ haldia heinini óspiilltirii og,
kianir»a almaniniiinigfi að uimigamgast
hania og virðia. — Þettia eir þess'
vagma staarra mál og mieina að-
kiall'aindli an nnairguir beldiur. Þesis
vagma heftu/r og niáltttiúmuiveinmdiair-
tuigfcaikiið og hiuigsjóiniiin vfkkað og
staakkað mieið ácnuiniuim. Fytpiir
©immli öld, þegiar þvi fyirst var
hneyít, fólslt afSaiinis í því viljli tlil
þ©ss að venndia sérstæð náiöfcúinu-
fyránbaari og ematiaika staðli. Nú
miiðiaisf þalð mieina að alhliðia saim-
raaminigu á viðsfeipitium miainms og
lairnds, saimviinirmj em efeki sbráiðii.
Maðfuirlimin hefuir si-ævt sig af að
getia bieiizlað niáltitúinuiöflim, sár tál
aufciinima lífslþaegninidia, em miaðiuir-
inm mia akkn eyðölegigjia máfcfcúir-
umia sár sjálfuim fcil tortíimiiinlgar,
þvi að imátifcúimveirnd ©r í sjálfiu
sér fynst og finamBit mianmjveirtnd,
lífsvannd iimanmiasikjiuminiar sjálfir-
■a,r- — Þtess vagmia emu niáibbúinu-
veirmdiarsiaimltiöik að siíniu ieyti
slysav'armiasaimibök imiaminia í al-
mienimustium gkilintaigi. — Viið ar-
uim vtiissiulegia í báisfea á fiiefoi em
eiintu sviðli og ef við viljium lúifla
sæimiileigu lífn, ekkli aðleiims á
sikaiplegu diaigCkaiuipii, heldutr og
hvað heilsiu og lífgniaultm sniaritiir,
miaguim við ekikti ©yðlilaggja um-
hveirfi okkiar. Þeisis vegmia er Jiábt-
únuivannid ‘hiagsmiumiamiál, sem
kemiur bæði þér og mór og okk-
uæ ölliuim við: mieniguin lotfts, og
lagar, lamdeyðiinig, ömflok, sonp og
muisl á bemamigrí og við bæjair-
dyr. Allt emu þettfca abriiðii, s©m
■áhirlif hafla á líf olkbar og heiilsu.
Eflfciir fáeinia ámatiuigi fcanm svo að
flana, að Skontiuir varðli á góðu
meyzluivaitinli, .amdirúimislofifcið veirði
blandað eiturefnum og jafnvel
maatvælim líba, og byggiðimind
þammiiig haigað, að mianm igeití
hvangi leitað sár aitlhvairf's í
flrjálsri mátitiúiriu. — Þegar svo
verðluir bamiið Skiipifcir það í sáálfiu
sér sáinaliitlu miáli, hvont mieinm
lifla í svoköUuðiuim þjóðfélöiguim
sem kamraa sig vdð mianiniinigu ©ðá
eklki, og naumiair ■aiufeia'aifcr'iðd hveirs
kornar þjóðtfélaig það er, — beni
heiitið lýðraeðd ©ðla edmiræði og á
þessd vaindi jiaárnt vdð vesbriið
sam 'aiuistiriið. — Allt ar þetitia
alvairlagra og meiria aðtoaliaimdii
miú an tfynr, þvi að miaðiuiriiinm
hefluir nú yfir þeimrá taekmi að
máða, að biaintn getiuir gierbneyfct
uimhrvemffi gíiniu og uimirruótað máftlt-
úriu'rua á stoeramri tíima ©n áðuir
og mieð öiriaga'rítoaird atfledð'iniguim.
— Við miaguim elkki flóirmia náitit-
úrummii á albami lífsiþæigiimdianmia.
— Lifcuim á söguina, mörg mianm-
imgairlþ j óðífélöig hiaifia eimimitt liðiið
uiraddir lok, sökiuim þess, að þaiu
riotflniuðiu úr siaimibamdi við nátit-
úirtumia. Söm veirða örlög okkiar
mianinjiin,gair, eí við fönum ©kki að
rmeð aðlgát. Ef. við mófcslLfcum okk-
tur flrá ísiem'zkiri .náitibúiru og
verðum böm maibilks, íssikápa
og hnætriivéla. Hár ©r ©kki veirlið
míeð iniaina spádómia. Þessd mál
hatfa varið vísiindialega köniniuð.
Töfeum t. d. aimdirúmsloftið. Áriið
1962 vairð ©ifcnað .amdirúmisloift
um 4000 miaminB að bainia í Biriðt-
lamdii á fáum dögum. Huindiruð
fcegiuimdia spandýra og álíba
miairgiar fcagumidiir fugla hatfa déiið
út á siíðiuisitiu ölduim og fcalið er
mú að 250 fceigumdir speiradýma séu
í vemulegri hæitfcu.
Augiu heámsiiinis ©ru að opmiasit
fyirir máfctúruivermdiarmiálumum.
Þaiu 'eru miú á alþjóðarveititvamigi
fcalin tiil höfiuðveirtoetfna. Samiaim-
uðu þjóðliinmair ræðia þaiu og
Evnó'P'uráðið hetflur gagrat sérlagu
forudtiuhlutrveirki á þessu sviði.
AUKINN SKILNINGUR
Það sáfcur sázit á mér að vara
mieð úrfcalsemá vanðamdá lafcvjnmu-
flramtovæimdir á íslamdi og tíl-
maumir fcil þess iað gara íslemeka
afcrvilrarauvegi fj'ölbneyfctami og ár-
visisaini, or'kuli'ndiir virtojiaðor og
i'ónvæðiinigu autona, Eln við mieg-
uim bama ektoi meitona alla fcálvaru
okkar og fcilviist þjóðamimmar í
krónuim og aiumuim. Sem betur fler
©r rraagraið atf omkuliiind'um lamds-
iinis enm óvimkjaðlair. Vimkjum og
mýfcimig þeóma kiamm að vísu að
vana dálífcið miigmiuinamidá dýr, ,em
við m©gum baina elkki eúnlblima
á þá hliið málsimis eámia. — Suimáir
anu þeainriair stooðumair, að nok'kur
þúsiuind heiðairgæ'sa í Þ'jóirsárver-
um, ihálfuir srtotfn þessamair teg-
umdar í heámimiuim, sé jatflnt kom-
itnm dauðuir, sem lifiamdi, eða ed.fct
fjölbneyfcbasta fluiglalíif Evrópu
a.m.k. miairigbneyfcitegaeta safin
lamidaibegiumdia við Mývaitm mieigi
svo sem faira siraa l©ið ám þesis
■að tíl stómtíðiiindia fceljiat.. Þessu
©r bana elldki þaminig vairáð að
dómá siðimieninlbaðna þjóða, og ég
ar hræddur um iað sáðairi kym-
slóðiir mymidu flella þumgiain dóm
yflir oktouir, ietf v'ið ynðiuim slíku
valdamidi.
— Sem befcur fer er vaxandi
skilningur á meðail íslendinga á
þessuim málum, t.d. held ég að
þeir séu nú orðnir tiltölulega
fáir, sem ekki þætti það sjónar-
sviptir etf þeir 30—40 hatfennir,
sem enn lifa hér á landi, væru
strádrepnir í einu vetfamigi.
— Og mér er spurn hver þeirra
manna, sem nú situr á hæstvirtu
Alþiragi vildi hafa verið bana-
maður síðustu geirfluglanna í
heiminuim? En það gerðisrt hér
á landi fyrir um það. bil einni
öld.
Og mér er spurn. Við leggjum
á okkur borgarar landsins ýa^am
aukakostnað til þess að jafna
lífskjörin milli stétta og lands-
hluta, Því ætturn við ekki alveg
eins að geta tekið á okkur ein-
hvern kostnaðarauka til þess að
vemda néttúru lamdsins okkar?
Hitt get ég fúslega fallizt á,
að rannsakað sé hverju sinni,
hvort slilkar fraimkvæmdir þurfi
að hafa þau áhrif, sem ég og
fleiri leikmiemm og lærðiir ótfcast,
eða hrvorfc sá ótti er etoki
á rökum byggður. En því miður
hefur sá háttur fram til þessa
oftast verið hafður á hér á landi
að í stórframfevæmdir hefur
verið ráðizt án þess að miranista
athugun hafi áður farið fram á
því, hvaða líffræðileg — bíó-
lógisk-álhrif þær kynnu að hafa.
— Virðist þó nú hvað Þjórsár-
verin áhrærir, sem betur fer,
vera að verða nokkur hugarfars-
breyting hjá ráðamönnum í
þeim efnum.
NÁTTÚRUVERND HJÁ
ÖÐRUM ÞJÓÐUM
Svo sem von er til, er eins og
ég gtat fyrr í ræðu minni, búið
að huga betur og lengur að nátt-
úruverndarmálum í flestum
löndum Evrópu og ©kki síður í
Bandaríkjunum, en hér á landi.
Yrði of langt mál að rekja það
hér, en gefst ef til vill meira
svigrúm víðar og á öðrum vett-
vangi. Þó vil ég aðeiras minnast
á fáein atriði rétt til minnis fyr-
ir hábtvirta allþingism©nm:
1) Svíar standa framarlega á
sviði náttúruverndar. Er þar
m.a. tekið sérstakt tiffidt til lands-
laigsims og þeirra breytiraga, sem
mannvirkjagerð kann að valda
á því, einnig eru þar ströng
ákvæði um efnistöku og kvaðir
urn fjarlægingu hrörlegra og
ónýttna mannvirkja sem valda
truflun á fegurð umhverfis.
Þar hafa m.a. farið fram víð-
tækar skoðanakannanir á við-
horfum almennings til náttúru-
verndar og í því velferðarríki
kiom fram a@ meira ©n heimiragur
aðspurðra viðurkenndi að til
þess gæti þurft að koma, að
Sviar yrðu að draga úr hag-
vexti og lífgkjarabætur svokall-
aðar s'kertar, ef ekki ætfci að
verða til tjóns fyrir náttúru
lamidsims. Þá vair allhár hiimdr-
aðshLufci andvígur aufenum vatns-
virkjunum, og vildi aðrar leiðir
til orkuvimnsilu. Og mikili meiiri-
hluti þeirra sem skoðun létu í
ljós sagðist jafnan lesa blaða-
greinar um náttúruvernd og
horfa á og hlusta á umræður og
fyrirlestra í sjónvarpi og útvarpi
um þetta efni. Mál þessi eru og
vel skipulögð þar í landi þvi að
við „Statens naturvárdsvertk“ —
eða náttúruverndarstofnun þeirra
starfa 350 manns. — Geta má
þess að Svíar hafa bannað
notkun ýmiissa eiturefna við
jarðrækt og aðra starfsemi svo
sem DDT. Mikla áherzlu hafa
þeir og lagt á að vernda fjörur
sinnar löngu strandlengju, að'
þeim sé ekiki spillt með rusli,
olíu o. fl.
Finraar hafa laigt mikla áherzlu
á verndun, að friðlýsa strendur
vatna og sjávar og lagt hefur ver
ið fram frumvarp um að mann-
virkjagerð væri ekki leyfð nær
þeim en í 300 metra fjarlægð ut-
an borga.
Bretar voru seinir til við nátt-
úruvernd, en stigu sporin því
stærri, er til kom og óvíða munu
almanmasamtök vinna meir að
þessum málum en þar í laftdi.
Áætlun þeirra um aðgerðir á
náttúruverndarárinu munu vera
einna fjölbreytilegastar allra.
Brezk náttúruvernd er mjög svo
borin upp af einstaklingum enda
þótt rikið leggi og mikið af
mörkum. Við vísindalegar undir-
Sr. Gunnar Gíslason
SÉRA Gunnar Gíslason var
einn af ræðumönnum Sjálf-
stæðisflokksins í fyrri um-
ferS útvarpsumræðnanna í
gærkvöldi. fi ræðu sinni fjall-
aði sr. Gunnar Gíslason m.a.
um málefni Iandbúnaðarins
og fer sá kafli ræðu hans hér
á eftir:
í beiiniu gairrabainidti við eðild
okkair að EFTA fcótosfc að raá gam-
'komulagi við hiin Nohðuirlamda-
úíkiiin, iað þau fceyptu af ok'kuir
nokkuirfc miaigin atf dilkakjötii, ©ðia
á þessu árfi 1700 tonm. Sala á
dilkakjötli tdl þegsama landa er
öktouir haigkvæm vegraa þeisis, að
miairfcaðisveirð á kjötíi í þesisuim
löraduim er miilklum miuin hag-
stæðtana en t. d. á Binefclandseyj-
uim. Svfiiair 'hatfá þagair keypt af
oktouir 500 fcorun og Nonðlmemin 600
fcomm, hvorfctvegigjia áin þess a® tdl
iiniraflultmiinigsigjialda komii. Mjög
gofcfc venð fæst fyniir dfilkakjöt í
Svíþjóð eða hæmra varð en er á
innaralandsmnarkaði, og höfum
vúð ekkii áðuir áfct að hlifca slik-
um viðgkiptakjönuim fyrfiir þessa
fnaimleiðslu okkar. Ælila má
að aflnéim énintfluifcrmmgsigjialdia atf
þessaini kjöbsölu til Svíþjóðair og
Noregs getfi okfcuir í alðna hörad
30—40 mdllj. kr.
Mér ©r ektoi gnumliaiuisit uim, að
fnarnisótoniainamdi baffi svifið yfir
vötmiuniuim á áð'uirineflndum stéfct-
ansaimbamdgfiumdi og ályktum
fumdamiinis verið mórtuð atf þeim
amida.
Reyraslan venðuir að sjálfsögðiu
að sikeina úr um það, hv©nn
hagiraað við höfum atf áðild oktoiar
að EFTA. Verðli hún okkur tíl
b.aiglSbáta, svo sem -alliir góðdir
menin voraa og viljia að viinmia, þá
nýtuir lianidbúiniaðiur'iinin svo sam
atfvimmiuivegir okkar allir góðs ;atf
aðiildliranli.
Umdainifariim áir hatfa raeynzit ísl.
laindbúmiaði á miangia lurnd mjög
önðuig. Þar uim befuir mesbu
valdið enfiitt áirfleinðfi. Kóliniamdi
v-eðrátta, gem hefluir hiaft í flör
stöðurannsóknir að náttúru-
verrad, vinna þar um 300 manns
á misimiunandi vísindastofnunum.
— írar standa framarlega í
fuglavernd. Skotar hafa gert
langtíma áætlun uim náttúru-
vernd og leggja sénstaklega
áherzlu á þjálfun manna til
náttúruverndarstarfa, með nám-
skeiða- og skólahaldi.
Þjóðverjar standa með þeim
fremri í flokki um náttúruvernd,
enda var höfundur náttúru-
verndarhugsjónarinnar, Hugó
Wilhelm Convenz, Þjóðverji.
Þar í landi eru þessi mál jöfnum
höndum vertosvið al'ríikisins, ein-
stakra landa, sveita- og bæjar-
stjórna og áhugama-nnasamtaka.
Þar í landi eru 950 algerlega
friðlýst svæði, sem munu vera
að stærð um 1000 hektarar.
Leggja þeir ekki aðein-s áherzlu
á náttúruvernd „Nafcursdhutz“
heldur og aðhlynningu við nátt-
úruna. Það sem þeir nefna
„Landschaftspflege“ Er þar senni
leg-a átt við sandgræðslu og upp-
blástur t.d.
Danimönk og HoMainid, sem erau
svo þéttlbýl áð hver efcna lainds
er flu'll'nýtt, raeyraa þó áð friðlýsa
svæði og stofnia til þjóðgarða.
í Hollainidi eru t d. 50 fuigílatfrið-
uiraarasvæði. í Noraegi er ötflug
frjálls N átt úruverndarhraeyfing.
Vígorð Norðmairaraa hefuir verið
að „Nátfcúrara er þjóðairsaimeign".
Þair er gert ráð fyrir, að varðaindi
aiilar meiriháfctiar mainmvirakjageirð
ir sé ráðgazt við náttúm'V’erndar-
aðila, um þau eflni, sem þar
að kuiniraa að lúta. í löguim þeiraraa
og raegluigerðum eru ýmiss konar
radð sér gnatíbriest og kal í túinuim
svo og gíflurl'egiir óþuinrlkar um
miíkiinm hluitia laindsliins í fyiraria-
suimiair 'hafia valdíð bæradastétt-
iranii gtóirkostlegu 'tijónii. Svo sem
Skylt var hefluir ihilð opiníbeina
befiltfc sér fyrfir alðatoð váð bærnd-
ur vegma þessairta áfalla. Firé því
í fynralhauist er búáð að veifca
bændiuim svomeflrad hairðærfiislán
■aið 'upphæð 77,5 imfillj. kr. fcil hey-
og flóðurfbæitiisikaiupa 5,3 mlillj. kr.
hafla veraið graedddir í óaiftuirtoræf-
ain flulfcnlipgsisfcyrk í Aóðlni og ©ru
þó ©kki öll kuirl þar um komfiin
til gnaflar. Lánliin eru greidd í
gegrauim Bjairgraáðasjóð íslamds,
en að flilsfbuðliain irákfilsigbjóiriniairfiinin-
ar hetfuir isjófðraum veráð geiit slkylt
að ainiraa þeaau hlultiverki mieð
lániuon rár bamlkákerfliniu. Lánfirn
úr Bjiairtgrtáðsjóðli erau vaxfcial'aius
tíl sjö áraa, afbonguiniairlaus tvö
fynstiu árrim4 en eága að graejðaslt
upp á mtæsbu firram ámuim, mieð
jöfniuim afbangumium.
Á Alþingd í fyinraa vomu ssim-
þykkt lög uim heiimlild fyriir Veð-
dleild BúinBíðanbanfcains fcil últ-
gádu dkuldabréfia fcil breyttlilniga
á lauisiastouldum baenida í föat
lán. Þesigi löggjöf betfuir ver'ilð
gaginirýnd eimtoum af firaamsóton-
aramöninium og fcalin toomia bæmd-
um iað li'tlu hialdi. Héir eir aS
márauim dómfi um mríissteitaiing að
ræðia. Jiafiravel þófcti vexfcim af
þessum lámumv aam eru fcil
tuitbuigu áraa sóu 'nokkuið háiiir, iþá
er það áraeiöanlega haigtovæmt
fyraiir bæinidiuir að ©igia þess kost
að braeyfca víxil- og verzliumiair-
Skulduan sárauim í fiöist lán mieð
þestauim ihæfctii. Nú hetfuir Veð-
dieild Búmiaðarbanikajnis afgreitit
550 lauisaistouldialám að upphæð
91.5 miillj. tor.
Þá hefluir gtjórm Búniaðairbaink-
aras ákveðlið að hæfetoa lán Stofln-
lániacieildar fciil íbúð'ahúsabygg-
ingla í sveifcuim þammlig, að þau
verðli 460 þúsumid kir. tfil þeirtria,
sem hiefj'a byggingu á þeeeu ári,
400 þúsuind kr. tál þeirtna sem
hóflu byggfiingair árfilð l&f>9 en hafia
©kká feragið lokalám, eninflramiuir,
í
ákvæði um akstur utan þjóðvega,
bílalkirakjuigarða, auglýsingar í
draeifbýli o. fl.
Bandaríki Norður-Ameríku
uraðu eirania fyrst til þess að komta
á virkrai raáttúrauivernd með stoflra-
um þjóðgamða, eir Þjóðgaii'ðurinin
í Hot Sprinigis í Arakamsais var
opnaðuir árið 1832 og 40 árum
síðar, 1872 hiran heimstourani
YelilowstioragBirður, sem raær yfir
9000 femkm. Nýv-erið hiefur Nixom.
foraseti lýst yfir, að iðraaðiarþjóð-
irraar eigi ekkert stórvamdaimál
samei,giinil©gt, sem sé þýðingar-
rneiraa em að geraa maraniuon á
þessari öld mögulegt að lifa í
sarraræmi og gátt við umíhvertfi
sitt, að gera manminum fært að
móta 'hinm nýja heim þamnig að
iifamdi sé í homum hamiragju-
sömu lífi í sátt við urrahverfi sitt
og raáttúruma.
Mér er tjáð að í Rússlaindi sé
uminið ötuillega að náttúruvemd,
hiras vegar get ég því miður etofci
greinfc nánar frá þeim aðgarðuin,
því að þau gögn sem raetfndimmi
bárust urn þau efni, vorau ö'll á
rússniestou, em á harna voru raeflnd-
armienm þvi rriiður etoki læsir.
Þetta bandahófs yfirlit, er aiuð-
vitað hveragi nærri tæmandi um
þetfca uimfainigsmiklia mál, sem nú
hefur verið sett á oddimm hjá
Evrópuiráði, sem efndi til furndar
um það í febrúar síðastl. í Straass-
burg. Þanm fumd sátu 17 ríki
Evrópurá'ðsins og 10 ömmur
Evrópuiríki að auki og 54 alþjóð-
legar stofiraamir og saimtök átrtu
þar fuóltrúa. Fyrir íglands hömd
sófcti Eyþór Einarssom náttúru-
fræðimigur fumdinm og hetfur gefið
Framhald á bls. 21
að þeir, sem ferugu fullmaðarlám
1969, fái viðlbófcarlán að upphæð
50 þúsund kr. íbúðarhúsalánin úr
Stoflnlámadöild eru eltoki vísiitölu-
try'ggð. Himm óatffcuirlkrætfd styrkur
til íbúðiairhúsa í svailfcum, sem
veifctiuir ©r á veguim hýbýlastjóirm-
ar hefuir verfilð uindanifiarfiin ár 60
þúsiuinid kr. Atihuigað mum verða,
hvort ©kki raeymlisit uiranit að
hækkia þarnin Styrk. Því varðiuir
efeki mei'tiaið, að geragisfell'iragám
kom illa við bændur. En þaS
hetfðli eiiranig komiið hiart mliðuir
á landbúiraalðfimium. sem öðrum ialt-
vininiuivenum hetfðlu efiraahaigisað-
gerðCirmiaii' 1968 etotoi verið garaðar.
Mifeilsver'ðiagt iatf öllu fynir lairad-
búiniaðliiran ©r að iraæg og góð 'art-
Vilnmia isé í landiiniu og nieyfcerad-
uirinfiir hafii raæg peiniiragaréið tiil
þess- að kauipa laindbúniaiðairfinaim-
leiðisluinia.
Allt bemddr tiil þesis. uú bændur
fái fullt grumdvallairver'ð fyrrir
mjólkunifinamleliðisluinia á sl. ártL
Þerir miuiniu fá 156 mállj. íkr.
mierima útlborgað fyrir mjólkiinia
áraið I96i9 helduir en þeár fiemgu
196® þrá'ttt fyrair þairan samdináitit
sem vairð í mj ó Lkuirfram leálðsl -
uiranli á sl. ári'. Þá hækkiuin maá
rekjia tiil gieing'jigbix:yfciingairimmar
og kemiur hútn uipp í þamin kosfcn-
áðanautoa sem varð á rekstinar-
kostiniaðli bú.amiraa vegraa ganigis-
bneyfcimigainininiar.
Heriria forisetii. Ég sé að t&ná
sá, sam mér var ætlaðuir er þraott-
iinin. Bkki detfcuir mér í hug að
’balda því fraaim að allt sé flull-
komnið, sem. miín hæstv. raiikis-
stjónn hef'tir gerat. Engriinm er al-
vifcur og mamgt onkar fcvírraælis
þegar gent er. Bn það fcel ég
miestam Styrk raúv. rílkisstjórmiar,
að húm heflur eteki geffizrt upp og
lagt áiraar í bát, þegar á hefiur
gefið. Hún hefuir raáðfizit til atlögiu
vlð vandamálim og lieysrt þaiu, Og
það er æfclan mán, að sjöumdi
áraafcuguir þessanar aldar stoilji
efitiir Sig þaiu eftiramæli, að þá
baifli orðlið aim rrnerkrustiu fcímamiót
í sögu þessanar þjóðar á sviðd
atvininiulífs og uippbyggiinigar, að
á þessum áraatpg hiaifii íslamd
Skipað sér sess meðal iðlraaðiar-
þjóða ag lagt uindk'Stöðuma að
eflniahagslegum vexitii og viðgamgL
Sr. Gunnar Gíslason í útvarpsumræðunum:
Bændur fá 156 millj.
meira fyrir mjólk
- árið 1969 en 1968 þrátt fyrir
samdrátt í mjólkurframleiðslu