Morgunblaðið - 08.12.1970, Síða 14

Morgunblaðið - 08.12.1970, Síða 14
14 MOROUN'BLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBER 1970 Jakob Jakobsson: Nýting fiskistofna Með fullfermi til hafnar. Því hefur nýlega verið hreyft á prenti, að veiði fiskistofna til bræðslu jafngildi eyðingu þeirra og í því sambandi minnt á „eyðingu" síldarinnar, en hún var, sem kunnugt er, aðalhrá- efni síldarverksmiðjanna um árabil. Ef taka á örlög sildar- stofna sem gilt dæmi um fisk, sem eytt hefur verið með veið- um til bræðslu eingöngu, er rétt að gera sér grein fyrir því, að á tímabilinu 1960—1966, þegar sildveiðarnar stóðu sem hæst, var hlutur Rússa í síldaraflan- um engu minni en Islendinga, enda þótt afli Rússa færi ein- göngu til manneldis, en varla telst hlutur þeirra í „eyðingu" síldarstofnsins minni en Islend- inga af þeim sökum. Svo annað dæmi sé tekið má einnig minna á, að Islendingar hafa löngum kennt erlendum togurum um ofveiði á ýmsum nytjafiskum, svo sem ýsu, skar- kola og þorski (sbr. baráttu okkar fyrir útfærslu landhelg- innar), enda þótt enginn væni þá um veiðar til bræðslu, þar eð fiskur sá, er bæði ísl. og er- lendir togarar afla, er seldur háu verði erlendis til manneld- is. Með þessum dæmum vildi ég aðeins benda á þá staðreynd, að ofveiði eða „eyðing“ fiskistofna er ekki háð nýtingu fisksins, eft ir að hann kemur í land, heldur er þetta háð því, hve mikið skarð veiðarnar höggva í stofn inn miðað við endurnýjunar- getu eða frjósemi hans á hverj um tíma. Þannig höggva þorsk- veiðarnar árlega mun stærri skörð í þorskstofninn en veiðar á kynþroska síld hafa nokkru sinni höggvið í síldarstofnana. Þorskveiðarnar hafa þó gengið áfallalaust til þessa vegna þess að nokkur undanfarin ár hefur endurnýjun þorskstofnsins ver- ið margfalt örari en endurnýj- un síldarinnar. Skiptir þar engu i þessu sambandi hver vinnsla þessara fiskistofna varð eftir að aflinn var á land kominn. Réttilega hefur verið á það bent, að ýmsar fiskitegundir svo sem loðna, spærlingur og kolmunni séu mikilvæg fæða þorsksins. Hins hefði einnig mátt geta, að þorskurinn er sennijega sú fiskitegund, sem öðrum fiskum fremur er alæta og etur nálega hvað sem að kjafti kemur, svo sem sín eigin afkvæmi, rækju, trjónukrabba, kuðungakrabba, kampalampa, náttlampa, augnasíli, vængja- snigla, leturhumar, humrung, marþvara, marflær, burstaorma, margöndla, gullinbrodda, möttul dýr, snigla, kúskel, öðu, sæ- stjörnur, slöngustjörnur, mar- flækjur, sæbjúgu, sæfífla, pol- ypa, svampa, egg fiska (hrogn), sjófugla, einkum lunda og svart fugl, hræ ýmiss konar svo sem alls konar úrgang úr þorski og öðrum fiski, sem kastað er frá fiskiskipum, þar á meðal þorsk- hausa nærri jafn stóra og sitt eigið höfuð eða hryggi á stærð við eða stærri en sinn eigin hrygg, svo vitnað sé í Fiskabók Bjarna Sæmundssonar bls. 222- 223. Loðna, kolmuni og spærling ur eru því aðeins þrjár af ótal mörgum fæðutegundum, sem þorskurinn er „sólginn" i og sækist eftir. Eigi að siður er ég samþykkur því, að óverjandi sé að stofna til fiskveiða, er leiði til útrýmingar á t.d. loðnu, koi munna og spærlingi. Jafnframt trúi ég ekki öðru, en allir geti fallizt á, að það sé ekki síður heimskulegt að fara að dæmi Indverja og lita á þessa fiska sem þrjár heilagar kýr, sem ekki megi hrófla við, hvernig sem á stendur og hvað sem þekkingu okkar á magni þeirra líður. Tökum dæmi: Allir, sem sjó stunda við Suðurland síðari hluta vetrar, hafa margsinnis séð gífurlega flekki af deyj- andi loðnu, loðnu, sem er að dauða komin að lokinni hrygn- ingu, loðnu, sem enginn þorsk- ur lifir á. Þá er oft mjög mikið staðbundið loðnumagn á svæð- um, sem eru langt frá megin hrygningarsvæðum þorsksins og engin von til, að hann geti nýtt sér tii matar, áður en loðnan drepst. Eigum við að hafa sjón ármið Hindúa í heiðri og láta slíka loðnumergð deyja drottni sínum eins og hinar heilögu kýr, eða eigum við að nýta þessi auðæfi hafsins á skynsam legan hátt? Enda þótt dr. Bjarni Sæ- mundsson hafi réttilega á það bent, að spærlingur sé stundum mikilvæg fæða fyrir þorsk og löngu, held ég, að honum hafi aldrei til hugar komið, að þess ar fiskitegundir tækju svo stór an hlut af spærlingsstofninum hér við land, að háskalegt væri þar nokkru við að bæta, enda getur Bjarni þess, að svo sé spærlingsmergðin mikil, að hann yfirgnæfi e.t.v. aðrar teg- undir. Þessu til viðbótar er rétt að geta þess, að með notkun nú- tíma fiskileitartækja, hefur bæði sjómönnum og þeim vondu, fordæmandi fiskifræðingum orð ið Ijóst, að spærlingurinn finnst oft í svo miklu magni við suður strönd Islands, að þorskurinn, þótt gráðugur sé, gæti aldrei torgað nema örlitlu broti af spærlingsmergðinni, að öllum öðrum fæðutegundum þorsksins frágengnum. Því segi ég enn: spærlingsveiðar, jafnvel í tals- verðum mæli, geta því á engan hátt tekið fæðuna frá þorskin- um svo neinu máli skipti. Viðvikjandi kolmunnanum nægir að benda á, að aðalheim kynni hans eru i sjálfu úthaf- inu viðs fjarri öllum þorskgöng um. Ég leyfi mér að fullyrða, að sá hluti kolmunnastofnsins, sem kemur í námunda við göngu leiðir þorsksins, er svo lítið brot af meginhluta stofnsins, sem einkum lifir í Austurdjúpi, að það verður að mælast í þús- undustu pörtum, ef ekki enn smærri einingum. Þessu til við- ÞANN 22. okt. sl. var lagt fram nýtt fasteignamat skv. lögum 28/1963 og regiugerð frá 10. desember 1969 og hefur það leg- ið framimi í Reykjavík að Lind- argötu 46, efxd hæð. Skyldí kæru- frestuir nenna út 26. nóv., en fyr- ir beiðni húseligenda og löggtidrtra endurskoðenda vair sá frestur lengdur tál 20. deis. mk. Viil ég lieyfa mér aið skora á alila húseigendur að láita nú ekki dragast lengur að kynna sér miait á húseignum símum eða fela end- urskoðendum sínium að kynna sér matið og kæra síðan, ef ástgeða þykir tffiL Miikið hefur reynzt af vililum I miatiiniu enda eðWtogt um svo umfanigsmiiíkið verk, og þótt um augljósar viMur sé að ræða, t.d. aukastafsvi’liliur (núMviMur), þá eiga mienn að kæra þær, því ekki er öruggt, að starfsmenn mats- ins komi auga á þetita aMit, þvá þeir eru ekM mema mamnlegir. Áður en uipphaftegi kæru'friest- urinn rann út þann 26. móv., þá höfðu um 336 kaarnur borizt í Reykjavík, sem er ótrútoga ilWð. Raddir hafa heyrzt frá húseig- endum „að það þýðíi ekkert að kæra“, þetta séu bara ofsókndr á húseigienduT tíl að fá hærri gjaildstofin til að ná mieáiri gjöld- um tód rikissjóðs og sveiitar- félaga. Þetta tiel ég alirangt, því yflir- mienn fiasiteiigniamaitsdms hafa lagt miiikla áherzlu á að halda góðri samvinnu við saimtök húsedgenda í lamdinu og hvorki sparað t'íma né fyrirhöfn tii að gefa hús- eigendum uppliýsingar um gang og skipudag matsins. í viðtaiLi við fjármáliaráðherra bótar hefur sú óheillavænlega þróun átt sér stað á siðari ár- um, að kolmunni hefur óáreitt- ur fengið að leggja undir sig helztu útbreiðslusvæði sildar- innar, og yrðu kolmunnaveiðar á úthöfum þvi til þess að stuðla að eðlilegu jafnvægi í náttúr- unni í stað þess að raska því, eins og margir virðast óttast. Mér er það bæði ljúft og skylt að taka undir og efla þau sjónarmið, að auðæfi hafs- ins beri að nýta sem bezt og helzt eingöngu til manneldis, þótt slíkt þurfi alls ekki að vera trygging gegn ofveiði. Skynsamlega nýtingu fiski- stofna er aðeins hægt að tryggja með náinni þekkingu á stærð og veiðiþoli fiskistofn- anna og beitingu slíkrar þekk- ingar við stjórnun fiskveið- anna, hver svo sem nýting afl ans verður. Engum ættu örlög sildarinnar að vera í ferskara minni en þeim, er þetta ritar. Margir gerast góðir spámenn eftir á, en Islendingum gleym- ist furðu fljótt, að allt frá árinu 1965 var mörgum sinnum hefur einniig komdð í Ijós, að ekkd eru uppi nedn áform um að nota þetta nýja iwait til of- sókwa á húseiigenduir, enda slœm reynsla löggjaíans af sildkum la'gaismiíðum sieinnd ára. Aftur á mótli venða menn að sætta sig við það, að eignáir, sem hvergi voiru tliil á skrám, séu nú skráð- ar og skattilaigðar og vanmeitmair lóðdr séu færðar nær sannvirðd. Reynslan af matdnu hinar fynstu viikur eftdr framlagninigu þess, virðist hins vegar vera sú, að mönnum finnst að gamdar eiigndr séu fyrnitar helzt tdl mdk- ið og þar af Laiðandi of lágt metnar, en nýbyggdnigar of hátt metniar. Bidskúrar og önnu,r útiihús eru einndig adlttof hátt metin, ednikantega þar sem um óleyfis- hús er að ræða, og eigi getiið um það á miatsiseðlli, að leyfi bygg- inigamefndar sé eigi fyrir hendd. Þessd atriði öll verða menn að mjeta gaumgæíilega og kæra, ef þelim finnst það rétt, en vara- samt tel ég persónutega að kæra tlil hækkunar, þótt siðar medr kynnii e.t.v. að vera hægt að knýja hærra lán eða eáignamáms- bætur út á eigniina fyrir vikið. Léiigulóðir Reykjavíkurborgar eru nú metnar þanndg, að þar er innáfaldð gatniagerðargjald, en það er það eiina, sem húsedigand- inn á í Migulóðinnd. Verður því að endurskoða öld gjöld slkv. lóðaisamindngum, sem hinigað tlid hafa verið miiðuð við 5% af fasitdiignamáti lóðar. Hafa borgaryfiirvölid sýmt góðan skiiiln- iing á máili þessu, og er eigd vit- að itii þess, að borgarstjóm ætdi sér að nota hið niýja mait táil á það bent, að enginn nýr og sterkur árgangur væri væntan- legur í síldarstofnana bæði vegna þess, að hrygning síldar innar við Noregsstrendur gæfi ekki af sér jafn sterka árganga og fyrr, svo og vegna gegndar- lausrar smásíldarveiði Norð- manna, er kæmi í veg fyrir, að ungsildin gæti bætzt i hinn kyn þroska hluta stofnsins, sem síld veiðar okkar byggðust á. Þess- um viðvörunum var ekki veitt nein athygli á sínum tíma e.t.v. vegna þess, að jafnframt var að sjálfsögðu bent á þá miklu afla möguleika, sem þá voru enn fyrir hendi og byggðust á raun hæfu mati, en engri óskhyggju eða óhóflegri bjartsýni. Reynsla okkar af örlögum síldarinnai hefur sannarlega verið dýr- keypt, en því verður ekki að óreyndu trúað, að þeirri reynslu sé ekki unnt að beita m.a. til þess að nýta ýmsa aðra fisldstofna, sem nú eru lítt veiddir, án þess að til eyðing ar þeirra komi. Reykjavík, 3.12. 1970. Jakob Jakobsson. mainn'a ofeókna á húsidiigeindur, en óhjákvæmiilie'gt er samt, að einsitök gjöld tdil sveiitiarfé'liaga og ríkissjóðs, sem voru orðdn svo lág, að óraunhæft var, hækki eiitthvað, svo sem erfðafjárskatt- ur, og er mönnuim eindiregið ráð- lagt að Ijúka sfciptum á ölilum dánarbúum, þar sem fasteigmir eru rmegineigndr dánarbúa, fyrir gildiiistöku matsiins, þamn 1. marz 1971. Á íslandi er sú sérsta'ða, að þair á 80—90% laindsmianna sitt eiigið íbúðarhúsnæ'ðii, sem þeir margiir hverjiir hafa lagt mjög hart að sér að eignast, sumiir svo hart, að þeir hafa látið heiilsu eða jafnvel llfið fyrir. Þess vegna hlýtur það að vera ríkj- andi ski'lndnigur hjá ríkisstjóm og sveiitarfélöigum, að þeseum stóra hópi verðii e:.gi íþyngt mieð frekari ál'ögum á faisteignár þeinra, þétrt eirahverjdr hrásoðndr hagfræð'i'ngar séu að korna frá útlöndum með þá kenniingu, að fasiteáigpiaskiatta'r séu allt of lágir á Islandi. Auigljóst er, að ef hjnn al- rraenirai borgari miissir áhuga fyr- ir því, að eiignast eigið ibúðar- húsnax54 vegn*a ofsköttunar á fasteignár, þá verða rikiiissjóður oig sve'iitarfélögiin að byggja yfir þá i staöinn. Það yrði margfallt dýiara fyrir þessa aiðila etn þær mliflil'jóniir gæfu i skiaittheimtu, sem unnit væri að ná iweð hækk- uðum fastieignas'köttum. Að loku m vifl ég þakka fasit- ei'giniaraefnduonum fyrir þaö mdkla starf, sem þeissii alflishe rj arskirán- 'irag fastéigna og mat þeáirra hef- ur verið, um ieið og ég skora eran á aflfla húseigendur að leggja raú sflnn dóm á störf raefndanma með því að kynna sér matlið sem alflira bezt o>g kæra það, ef þeflm býður svo við að horfa. Reykjavík, 2. desemiber 1970. Leifur Sveinsson. Leifur Sveinsson formaður húseigendafél. Reykjavíkur: Nýja fasteignamatið

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.