Morgunblaðið - 09.03.1971, Síða 12

12
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGÚR 9. MARZ 1971
Fyrirspurnir
' á Alþingi
Minnkun á ýsuveiði í Faxaflóa:
Sveiflur í náttúrunni
— en ekki notkun ákveðinna veiðitækja, segir
í GÆR voru lagðar fram á þeirra starfa hafa verið aug
Alþingi 9 fyrirspurnir til lýst?
ríkisstjórnarinnar og ein- Lúðvík Jósefsson
Hafrannsóknastofnunin
FRUMVARP um bann við
veiði með dragnót, flotvörpu
og botnvörpu í Faxaflóa, var
samþykkt við 2. umræðu í
efri deild Alþingis í gær og
fer nú til 3. umræðu. Þá á
frumvarpið eftir að koma til
umræðu í neðri deild.
Axel Jónsson hafði í gær
framsögu fyrir nefndaráliti
og las m.a. bréf frá Hafrann-
sóknastofnun og Fiskifélagi
íslands en þar kemur fram,
að Hafrannsóknastofnunin
telur, að minnkun á ýsuveiði
Akranessbáta, sé ekki stað-
bundið fyrirbrigði, sem hægt
sé að skýra með notkun
ákveðinna veiðitækja, heldur
væri hér um að kenna sveifl-
um í náttúrunni. sem við réð-
um ekki við.
í bréfi frá stjórn Fiskifé-
lagsins kemur fram, að ágrein
ingur var innan stjórnarinn-
ar um málið. Surr.ir stjórnar-
menn töldu að samþykkja
bæri frumvarpið en aðrir
töldu samkvæmt fyrirliggj-
andi skýrslum, að dragnóta-
veiði hefði ekki verið svo mik
il á umræddu svæði, að úrslit
um hefði ráðið. Hér fer á eft-
ir kafli úr ræðu Axels Jóns-
sonar en þar birtast bréf Haf-
rannsóknastofnunar og Fiski-
félagsins.
Axel Jónsson: — Eins og ég
gat um leitaði nefndin umsagnar
Haifranrnsófcnastofnunairinnar og
srtjórnar Fiakifélagsins. Umsagn-
ir bárust frá
báðum aðilum
og vil ég kynna
efni þeirra fyrir
þingmöimum,
með leyfi for-
seta. 1 bréfi frá
Hafrannsókna-
stofnuninni, sem
er al'litarlegt og
langt vil ég að-
eins víkja hér að niðurlagi þess:
„Orsök minnkandi ýsuveiði
undanfarin ár virðist aðallega
hafa verið lélegt klak á árun-
um 1958 til 1959 og 1961 til 1963.
1 raunimni er mjög vafasamt að
bera veiðima í dag saman við
það, sem hún var á árinu 1961
til 1965, þar sem sú veiði bygg-
ist svo til eingöngu á tveim afla-
sterkum árgöngum, sem ekki er
hægt að reikma með venjulega.
Samanburður á ýsuveiðum okk-
ar í dag, við það, sem hún áður
var sýnir eftirfarandi. Á árunum
1966 til 1969 sveiflaðist aflinn
milli 34 þús. og 38 þús. tonna og
var meðalaflinn á því tímabili
tæplega sex sinnum meiri en á
árunum 1930 til 1939. Þessar
sveiflur eru innam þeirra marka
er náttúran sjálf ákveður um
stærð hinna einstöku árganga.
Sú þróun í veiði Akranessbáta,
sem prentuð er sem fylgiskjal
í frv. er i samræmi við þá heild-
arþróun ýsuveiðanna, sem hér
hefur verið lýst, þó að hér sé
eingöngu um að ræða 0.5% af
ýsuafla íslendinga á umræddu
árabili og 0.3% af heildarýsu-
aflanum. Hér virðist þvi ekki
vera um að ræða sfaðbumdið fyr-
irbrigði, sem hægt er að skýra
með notkun ákveðinna veiði-
tækja, heldur er hér um að
kenna sveiflum í náttúrunni er
við ráðum ekki við.“
Og undir þetta skrifar Jón
Jónsson. Ég leyfi mér að lesa
bréf frá stjóm Fiskifélagsins.
Það er stutt.
„Fiskifélag Islands hefur mót-
tekið bréf nefndarinnar dagsett
11. þ. m. þar sem beiðzt er um-
sagnar um frv. um breyting á
lögum nr. 21 frá 10. mai 1969
um breytingu á lögum nr. 62,
18. maí 1967 um bann gegn veið-
um með botnvörpu og flotvörpu.
Félagsstjómin varð ekki með
öllu sammála um afgreiðslu
þessa máls. Allir stjómarmenn
voru þó á eitt sáttir um að haga
skyldi veiðum á einstökum
veiðisvæðum á þann hátt, að
fiskstofnar þar og þá einkum
þeir, sem eru staðbundnir verði
ekki ofveiddir. Sumir stjómar-
roenn töldu að sl'ík hætta kynni
að verða fyrir hendi í Faxaflóa
og styðja af þeim sökum um-
rætt frv. Vilja þeir mæla með
lokun þeirra svæða, sem þar um
ræðir, a.m.k. um nokkurt skeið,
t.d. 5 ár. Yrði mál þetfa þá end-
urskoðað í ljósi þeirrar reynslu,
sem þá yrði fengin. Aðrir stjóm-
armenn töldu samkvæmt fyrir-
liggjandi skýrslum sókn togbáta
og dragnótarbáta á umrætt
svæði undanfarin ár ekki hafa
verið það mikla að úrslitum
gæti ráðið. Mundu aðrar orsak-
ir vera til minnkandi gengdar
fisks í Faxaflóa. Þar sem endur-
skoða verður heimildir tíii tog-
veiða innan fiskveiðilögsögunn-
ar fyrir næstu áramót, telja
þessir stjómarmenn rétt að
fresta ágreiningi um þetta mál
þangað til. Stjórn Fiskifélagsins
leggur til að vandlega verði
fylgzt með rækjuveiðum til
þess að koma í veg fyrir óhóf-
legt dráp fiskseiða. Hættan á
þeim er mesrt á þeim svæðum,
þar sem hrygning hefur heppn-
azt á hrygingarstöðum nytja-
fisks fyrir sunnan og vestan
liand. Á sl. ári var samþykkt til-
laga um að koma á leiðbeininga
og eftirlitsþjónustu fyrir rækju-
veiðar um vinnsiu hér á landi.
Athuga má hvort ekki er tima-
bært nú að hrinda máli þessu
í framkvæmd.
Virðingarfy]lst,
Már Elísson."
Það er ljóst, að menn greinir
nokkuð á i þessu máli. Þá má
og benda á, að hagsmunir sjó-
manna og útgerðarmanna rek-
ast einnig á í þessu atriði, a.m.k.
i augnablikinu. Þó aug’ljóst sé
að þegar til lengdar lætur mun
það bezt tryggja hagsmuni sjó-
manna og útgerðarmanna að til-
teknar uppeldisstöðvar fiskiðn-
aðarinis verði sem mest friðað-
ar. Almennt mun nú vera ríkur
áhugi fyrir því í landinu, að við
stefnum að frekari útfærsiu
fiskveiðilögsögu okkar og tiltek-
in svæði verði friðuð. Það eru
gömul og ný sannindi að allar
slíkar aðgerðir valda i augna-
blikiniu hagsmunaágreiningi, þótt
flestir viðurkenni nauðsynina
þegar frá líður. Ég leyfi mér að
líta á þær aðgerðir, sem farið er
fram á í frv. þessu, sem tákn
þess að við sjálfir, fslendingar,
vMjum aufca af okkar hálfu
friðunaraðgerðir innan eigin fisfc
veiðilögsögu, um leið og við
leggjum áherzlu á nauðsyn okk-
ar til frekari aðgerða utan nú-
Framhald á bls. 21.
stakra ráðherra. Fyrirspyrj-
^ endur og fyrirspurnir þeirra
eru þessar:
Eysteinn Jónsson
spyr menntamálaráðherra:
1. Hvers vegna er friðlýsing
Eldborgarinnar austur af
Stóra-Kóngsfelli ekki komin
til framkvæmda?
2. Skortir læknadeild háskól
ans húsrými eða aðra aðstöðu
til þess að útskrifa fleiri
lækna en gert hefur verið
undanfarin ár?
Geir Gunnarsson
spyr menntamálaráðherra:
1. Er það með vitund og
vilja menntamálaráðuneytis-
ins, að Fræðslumyndasafn
ríkisins sendir frá sér áróð-
ursmyndir frá NATO til notk
unar við landafræðikennslu
í barna- og unglingaskólum?
Karl Guðjónsson
spyr ríkisstjórnina:
1. Eru stöður, sem ríkið veit
ir á Keflavíkurflugvelli, ekki
augiýstar, svo sem 1. mgr. 5.
gr. laga um réttindi og skyld
ur starfsmanna ríkisins gerir
ráð fyrir?
2. Hvað hafa margir lögreglu
þjónar verið ráðnir til starfa
á Keflavíkurflugvelli síðasta
áratug og hvað margar af
þeim stöðum hafa verið aug
lýstar lausar til umsóknar?
3. í hvað margar stöður toll
þjóna og yfirmanna í toll-
gæzlu hefur verið ráðið sama
tímabil og hve margar þeirra
hafa verið auglýstar?
spyr forsætisráðherra:
1. Hefur ríkisstjórnin ákveð
ið að lækka stofnlán út á
fiskiskip smíðuð innanlands
úr 90% í 85%. Sé svo, við
hvaða tíma verður lækkunin
miðuð? Verður lækkunin lát
in ná til þeirra, sem höfðu
gert samniinga um skipasmíði
innanlands og sótt um stofn
lán áður en ákvörðun var t<|k
in um lækkun?
Sami spyr samgöngu-
ráðherra:
1. Hvað hefur ríkisstjórnvl
hugsað sér að gera til þess
að tryggja Austfirðingum
sambærilega aðstöðu við aðra
landsmenn um vöruflutninga
e/iendis frá? Vill ríkisstjórn
in beita sér fyrir því, að kom
ið verði upp einni eða fleiri
umskipunarhöfnum á Aust-
fjörðum?
Magnús Kjartansson
spyr ríkisstjórnina:
1. Er ráðgert að koma upp
hreinsitækjum í Áburðar-
verksmiðjunni til þess að tak
marka mengun?
2. Hvernig er háttað sam-
starfi sendiráðs íslands, ís-
lenzka prestsins og fulltrúa
tryggingaráðuneytisins í
Kaupmannahöfn og hver er
verkaskipting milli þeirra?
Hver er árlegur kostnaður af
starfsemi hins sérstaka full-
trúa tryggingaráðuneytisins
annars vegar og íslenzka
prestsins hins vegar?
Sami spyr menntamála-
ráðherra:
sti
li
4. Hvað margir fríhafnar- 1. Hvenær er áformað að
starfsmenn hafa hafið störf koma upp fullgildu náttúru-
á sama tímabili og hve mörg gripasafni í Reykjavík?
Námsaðstoð eða námslaun
fyrir framhaldsskólanemendur
— í athugun sagði mennta-
málaráðherra í þingræðu
GYLFI Þ. Gíslason, niennta-
málaráðherra, skýrði frá því
í umræðum á Alþingi í gær,
að menntamálaráðuneytið
hefði nú til athugunar með
hverjum hæíti væri unnt að
taka upp námsaðstoð eða
námslaun fyrir framhalds-
skólanemendur. — Sagði
menntamálaráðherra, að það
væri orðið tímabært að taka
lögin um Lánasjóð íslenzkra
námsmanna til endurskoðun-
ar að þessu leyti. Fullur vilji
væri fyrir hendi að kanna
það mál alvarlega.
Þessi yfirlýsimg ráóherrans
kom fram í umræðum í neðri
deild um frumvarp um námsilán
og námsstyrki, sem Magnús
Kjartansson og Þórarinn Þórar-
insson flytja og stefnir að þvi
að lögfesta ákvæði um það, að
100% lán út á umframfjárþörf
skuli veifct á árunum 1974—
1975.
Benedikt Gröndal mælti fyrir
nefndaráíliti meirihluta mennta-
málanefndar, sem leggur til, að
frumvarpinu verði vísað til rikis-
stjórnarinnar. Minniti þingmað-
urinn á, að nú njóta um 1700
námsmenn aðstoðar úr Lána-
sjóði islenzkra námsmanna og
lánvei'ting af umframfjárþörf
nemur 64 66%. Menntamála-
nefnd lítnr svo á, að ekki sé
ástæða til að lögfesta tímamörk
í sambandi við þróun lánamál-
anna, enda ligg.ja fyrir sfcýrar
yfirlýsingar stjómarvaildanna
um það mál.
Magnús Kjartansson sagði, að
í svari við fyrirspum fyrr á
þessu þingi, hefði menntamáia-
ráðherra sagt, að á næstu 3 ár-
um mundi Lánasjóðurinn ná þvi
marki að standa straum af eðúi-
legum námskostnaði. Þingmað-
urinn sagði, að flutningismenn
frumvarpsins hefðu viljað láta
reyna á heilindi ráðherrans og
ríkisstjómarinnar með þvi að
flytja frumvarp þesa efnis, að
Alþingi féllist á stefnu rífcis-
stjómarinnar í málinu og lög-
festi hana. Ég varð þvi hissa,
sagði Magnús Kjartansson, þeg-
ar meirihluti mennitamál'anefnd-
ar vildi ekki fal'last á frum-
varpið. Ráðherrann var búinn
að segja, að það væri mál Al-
þingis að veita fé til þessa verk-
efnis, en nú er lagt til að AI-
þingi visi málinu til ríkisistjóm-
arinnar. Þegar ég lét undrun
mína í ljós í nefndinni komst
Eysteinn Jómsson hnyttilega að
orði, þegar hann spurði mig,
hvort ég kynni ekfci boltaleik.
Gylí'i Þ. Gíslason, menmtamála
ráðherrá, sagði að það væri auð-
heyrt, að þingmaðurinn væri
lítið lukfcu'legur yfir þvi, hversu
myndarlega ríkisstjórnin hefði
tekið á lánamálum námsmanna
heima og erlendis. Þessi þing-
maður hefði ár eftir ár haft
uppi háværar kröfur og þess
vegna væri eðlitegt, að hann
hefði orðið fyrir sárum von-
brigðum, þegar ríkisstjómin
varð við öllum ósfcum
stjórnar Lánasjóðs isilenzkra
námsmanna. Þess vegna væri
þinigmaðurinn nú að búa sér til
nýjan kröfuvettvamg. Nú vildi
hamn láta setja fyrirheit rikis-
stjómarinnar í lög. En það hefði
verið sanmmæli allra þeirra er
unnu að gerð lagafmmvarps
um Lánasjóðinn, að það æfcti
ekfci að setja ákveðin timamörk
og það hefði m.a. verið skoðun
fu'lltrúa flokks þingmaiimsins.
Magnús Kjartansson: Af
hverju marfcar ráðherrann það,
að ég sé ekki lufckutegur. Hann
er að reyna að búa til þá kenn-
ingu, að hér sé rnaður, sem hafi
ánægju af erfiðleifcum og van-
efndum en það tetost ekki. Sá
áramgur, sem náðst hefur i lána-
málum námsmanna er vegna
baráttu þeirra sjáifra og þeir
urðu að beita óvenjulegum að-
gerðum til þess. Hins vegar er
það ánægjuefni að ríkisstjómám
tók sig á.
Gylfi Þ. Gíslason: Nú kveður
við annan tón hjá þingmannin-
um. Hainn talldi þennan áfanga
mikið ánægjuefni. Hanin hefði
gjaman mátt basta því við, að
það væri eimnig ámægjuefnl, að
skýrar yfirilýsingar liggja fyrir
um að áfram verði haldið á
sömu braut.
Guðlaiigur Gíslason kvaðst
vilja undirstrika það, sem fram
kæmi i nefndaráliti meirihluta
menntamálanefndar, að nemend-
ur Stýrimannasikóla Islands og
Vélsfcóla felands væru utan við
lánasjóðslögin. Ef til endur-
skoðunar kemur á þessum lög-
um, vil ég undirstrika það, að
eimmitt nemendur þessara skóla
fái þá aðgang að styrkjum og
lánum. Ég hygg, að öl'lum sé
það ljóst, að nemend'ur þessara
tveggja skóla, sem eru í beinu
sambandi við aðalatvinnuveg
þjóðarinmar, sjávarútveginn,
hafa margir hverjir þegar stofn-
að heimili og suma veit ég um,
sem hafa afllstór heimili á sínum
herðurn. Það er því ek'ki síður
þörf á að styrkja þessa aðiia
með lánum og styrkjum þann
tíma, sem þeiir dvelja í þessum
sköl'um, heldur en nemendur
annarra skóla. Ég vii undir-
strika þetta í sambamdi við þær
umræður, sem hér hafa orðið.
Benedikt Gröndal sagði, að
ekki væri rétt að lögfesta þessi
réttindi, þegar rétfcur annarra
í þessu sambandi væri öljós.
Kjarninn i afstöðu meirihluta
menntamálanefndar væri sá, að
ekki sfcipti mestu málli að lög-
fesfca þefcta ákvæði heldur hitt:
hvað getum við gert fynr
menntasfcólanema, tæfcnisfcóla-
nema, kennaranema, nemendur
í Stýrimannasfcóla og Vélskóta?
Hvað og hvenær gebum við gert
eiitthvað fyrir þessa námsimenn.
Megimverkefni oklkar er að finna
iausn fyrir þessa hópa.
Gylfl Þ. Gíslason sagði í til-
efni af ummælium Guðlaugs
Gíslasonar, að máll þeirra nem-
enda, sem hann hefði fjaflllað
uim hefðu verið og væru til sér-
stakrar athugunar.