Morgunblaðið - 13.06.1971, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. JONÍ 1971
í TÍMARITÍNU Trident, sem
BEA gefur út og m.a. liggur
frammi í öllum flugvélum
brezka flugfélagsina, var ný-
lega grein um „Manninn, sem
leitaði burt frá öllu saman“.
Þessi grein fjallar um ísland
og píanóleikarann fræga
Vladimir Ashkenazy, sem
leitaði eftir friði og ró, og
fann það loks á íslandi, þessu
undarlega og stórkostlega fal
lega landi, sem er svo ólíkt
öllum öðrum stöðum á jörð-
inni. Greinin hefst þannig:
Vladimir Ashkenazy býr í
Reykjavík á íslandi. Á venju-
legan mælikvarða er það eng
inm aðalviðkomustaður á
hljómleikabrautum heimsins.
Þess vegna verður Ashken-
azy, sem margir áfíta bezta
píanóleikara heims, (Sviatosl
av Richter, sem líklega mundi
verða orsök flestra andmæla,
hefur kallað hann „mestu
uppgötvun aldarininar", hann
verðux nú að samræma hljóm
leika sína um víða veröld ó-
þægilega takmörkuðum komu
og brottfarartíma flugvéla á
staðnum. Það er ekki auðveld
asta verk, sem til er, viður-
kenndi hann glaðlega.
En hví er haran þá að því?
„ísland er svo rólegt,
fjarskalega rólegt. Hér er því
líkur friður. Og einvera", seg
ir hann. „Þetta er einasti stað
urinn sem ég þekki, þar sem
maður finnur raunverulega
að hann er á jarðarplánet-
unni.“
Þessa síðustu athugasemd
mundu ekki allir samþykkja.
Geimfarinn Neil Armstrong
var einmitt sendur á þessar
slóðir, áður en hann steig á
tunglið, vegna þess að eld-
fjallalandslagið á hálendi ís-
lands er líkara þvi sem er á
tunglinu en á jörðirmi.
En flesti.r gætu verið sam-
mála um að þama sé kyrrð
og ró. Varla er það undarlegt
með stærra landsvæði en Ung
verjaland, eða Austurríki
eða Portúgal og færri íbúa
en í Southampton. Og hvað
viðvíkur friðinum, þá hefur
ísland aldrei átt í striði. Hef
ur hvorki landher né lofther
og aðeins vélbátaflota. —
Hundar eru jafnvel bannað-

Vladimir Asbkenazy wanted peace and quiet, and has found it
at tast tn keland, a strange and starkfy beautiful country uniíke
any other—on Earth, that is. , 8y Simon Fenster
Mynd úr ritinu Trident.
Maðurinn sem leitaði
eftir friði og ró
ir, nema á bóndabæjum, af
ótta við að einhver þeirra
geti óvart farið að gelta.
ísland er óumdeilanlega
land þeirra, sem vilja leita
burt frá öllu saman og ekk-
ert múður.
Vladimir Ashkenazy, sem
fluttist frá London til íslands,
er einn af þeim. „Ég ferðast
svo mikið“, sagði hann, „að
ek.ki er gott fyrir mig að búa
í stórborgum — ég verð
of þreyttur, og eyði of mikl
um tíma í almennar nauðsynj
ar, og er alveg uppgefinn.
Hér á ég vini, en ég er ekki
þvi'ngaður til að hitlta þá,
fara í boð og sýna af mér fé-
lagslyndi. íslendingar taka
mann eins og maður kemur
fyrir. Þeir eru menningar-
fólk.“
Segja má að þeir hafi
kannski ekki tækifæri til að
vera annað, segir blaðið. —
Nema á föstudags- og laugar-
dagskvöldum, þegar allur
bærinn lyftir sér upp í tveim
ur aðalhótelunum, borðar
þar, dansar og sýnir sig. —
Hrífandi konur eru, svo furðu
vekur, í nýjasta tízkufatnaði
og karlmennirnir alveg ó-
hugnanlega hraustir. Reykja-
vík keppir ekki um titil-
inn glaðværasta borg Evrópu.
Nokkur kvikmyndahús, leik-
hús, dýrasafn með innfluttu
bjamdýri, unglingadansstað-
ur með kannski einustu pop
hljómsveitinni, nokkur veit-
ingahús, eitt auðvitað kín-
verskt — þetta eru helztu
skemmtanirnar. Einnig eru
þarna sýndar óperur, og þar
er simfóníuhljómsveit, nokk-
ur eöfn og að minnsta ko3ti
ein ballettdansmær.
Þannig heldur greinin á-
fram og lýsir íslandi, nátt-
úru þess og andstæðum, ferð
um út um landið, vorblómum
og fjallafegurð. Og loks er
aftur komið að listamannin-
um, sem sezt hefur að á þess
um stað. Þar segir:
„Ashkenazy, með fomafnið
er merkir raunar „stjórnandi
friðar", kom fyrst til ísla/nds
einn kaldan desemberdag ár-
ið 1962, í þeim tilgangi að
leika á hljómleikum og heim
sækja ættingja hinnax ís-
lenzku konu sinnar, Þórunn-
ar. Hún hafði ekki átt þar
heima í 20 ár og ætlaði sér
ekki að setjast þar að. —
Hann varð alls ekki ástfang-
inn af þessu frumstæða lands
lagi um íeið og hann leit það
augum. Það verður fólk sjald
an. En nánari kyrmi vöktu
ánægju".
„Eftir að hafa komið tvisv
ar aftur, varð ég ástfanginn
af landinu“, segir hann. „Sagt
er að það taki langan tíma
að læra að meta Island, en ég
var ekki lengi að því. Hér
farnn ég loks viðáttu. Mér
leíð betur, bæði líkamlega og
andlega. Nú fiinn ég í hvert
skipti, sem ég kem, það sem
ég hefi hvergi annars staðar
fundið, að ég sé raunveru-
lega kominm heim.“
Ashkenazy og fjölskylda
hans fluttust til Reykjavikur
1968 og settust að í látiausu
húsi í einu úthverfanna. Nú
hafa þau ákveðið að setjast
að fyrir fullt og allt og
byggja stærra hús. — Það er
dýrt í landi, sem lifir nær
eimgömgu á fiskinum við
slröndina og verður jafnvel
að flytja inn mikið af bygg-
ingaefni Sínu.
Þótt hann haldi sínu rúss-
neska vegabréfi, þá hefur
Ashkenazy ekki aðeina orðið
frægastur íbúa íslamds held
ur lika mesti aðdáandi þess.
Þegar hann er ekki í burtu
á hljómleikaferðum eða að
æfa sig heima (5 klst. á dag)
eða þá að læra íslenzku, þá
fer hann í smáferðaJBg með
fjölskylduna (Vladimir 9 ára,
Nadiu 7 ára og Dimiitri 1 árs)
til að kynnast „þessu dásam-
lega furðulandi“. Stundum
leigja þau flugvél, sem er al
gengt og handhægt á íslandi,
og fljúga til hins fagra Mý-
vatns. „Það er dásamlegur
staður“, segir hann með á-
kafa og sýnir ljósmyndir því
til sönnunar. Eða þá að þau
aka til Hveragerðis til að
horfa á goshver. Eða í eitt-
hvert þorpið á ströndinni, til
að sjá fiski iandað. Eða þau
fara kanmski í eimhverja úti-
sundlaugina, sem hituð er
með hveravatni er sýður þar
undir, þar sem píanóleikarinn
nýtur þess að vera tekið blátt
áfram af þessu fólki, sem til
allrar guðslukku er ekki vant
frægum persónum.
Stundum reynir Ashkenazy
að greiða skuld, sem honum
finnst hann vera í við fóstur
land sitt, með því að skipu-
leggja listahátíð. Vínir hans
úr hópnum, sem þau kalla
Mafíu hljómleikasalanna —
Danial Barenboim, Jacquelime
du Pré, Victoria de los Ang
eles, André Previn — kotna
svolítið vantrúuð á þessa ó-
þekktu strönd, en íara treg-
lega aftur og ákveðin í að
koma aftur.
Þvi að gestir komast að raun
um, að ísland, sem þeim þyk
ir í fyrstu hafa svo lítið að
bjóða, býður í raunínni altó:
þeim, sem eru nógu vitrir tál
að kunna að meta það sem er
raunverulega einhvers virSt i
lífimu — frið, hreimt loft, ein
veru í náttúrunni, kiöfulausa
vináttu. Óbrotim og oft
gleymd ánægja vekur sanma
gleði.
Það eina, sem Ashkenazy
saknar, er í raunimmi reglu-
lega góður knattspyrnuleikur
ö&ru hverju: Icelamd United á
áreiðanlega aldrei eftir aS
gefa Brazil á baukinn. En
hvaða staður er alfullkomiim?
Húsmæðraskólanum
— með helgistund og afhend-
ingu verðlauna og einkunna
á Staðarfelli slitið
Búðardal, 27. maí
HÚSMÆÐRASKÓLANUM að
Staðarfelli var slitið í dag í
dýrðlegu veðri. Það var raun-
verulegt sumar, logn og sterkju
hiti. Fjöldi fólks var viðstaddur
athöfnina, sem hófst með helgi-
stund, sem sóknarprestur, séra
Ingiberg Hannesson, anmaðist.
Að lokinni helgistund ávarp
aði skólastýra, frú Ingigerður
Guðjónsdóttir nemendur sina
og gesti og bauð velkomna 25
ára nemendur, sem sóttu skól
ann heim á þessum tímamótum
með forsíöðukonu sinni frk.
Kristjönu Hannesdóttur. 25 ára
nemendur fæ:ðu skólanum að
gjöf 20 000 00 í útvarpssjóð. Frú
Ingigerður þakkaði þeim þann
liiýhug og ræktarsemi, sem
þær sýndu skólanum og lýsti
gjöfum og velvild, sem skólan-
um væri sýnd. Að ræðu lok-
inni sleit skólastýra skólanum
og afhenti námsmeyjum eink-
unnir.
Hæstu einkunnir hlutu Krist
björg Magnúsdóttir frá Hólma-
vík, 9,28 og Ingibjörg Kri&tins-
dóttir frá Neðri Gufudal, 9,26.
Þær fengu verðlaun Breiðfirð-
ingafélagsins í Reykjavík. Breið
firðingafélagið hefur að undan-
förnu veitt verðlaun fyrir hæstu
einkunnir og færði forstöðukona
því þakkir fyrir þanin vinar-
hug og tryggð, sem það sýnir
skólanum á hverju ári, og mun
slíkt einsdæmi.
Bjarney Þórðardóttir, Ljúfu-
stöðum, Strandasýslu, hlaut 9,18,
Ásta Leifsdóttir, Hlaðbrekku
19, Kópavogi, 9,14. Þær hlubu
bókaverðlaun, sem frú Ingigerð
ur og Ingólfur Eyjólfsson gáfu.
Hæstu einkunn i saumum og
vefnaði hlutu: Dýrunn Hannes-
dóttir, Galtanesi, Viðidal, 9,4 og
Auður Lóa Magnúsdótltir, Svína
felli, Öræfum 9,2. Frú íngigerð
ur lauk svo máli sínu með þakk
læti til allra sem sýnt hafa
skólanum vinsemd og áhuga.
Að lokinni ræðu og skólaslit
um tók formaður skólaráðs til
máls. Þakkaði hanin forstöðu-
konu og kennurum starf þeirra
og óskaði námsmeyjum til ham
ingju og góðs gemgis.
Þá tók til máls frú Steinunn
Þorgilsdóttir, Sredðabólsstað,
sem hefur verið í skólaráði og
prófdómari frá upphafi skól-
ans. Hún minntist frk. Sigur-
borgar Kristjánsdóttur, sem var
fyrsta forstöðukona Staðarfells
skólans og rak jafimframt búskap
á staðnum með miklum dugnaði
og myndarbrag í 9 ár. Frk. Sig
urborg lézt í febrúar í vetur sl.
Eystrasalt
mest
mengað
EYSTRASALT er meira menga#
eiturefmimim DDT og PCÍD en
nokkurt annað haf. Hafa rann-
sóknir sænskra vísindamanna
leitt þetta í ljós. Danska fiski-
mannasambandið hefur krafizt
Gesrtir minntust hin.nar látmt
með því að risa úr sætum.
Þar næst talaði frk. Kristjana
Hannesdóttir, fyrrverandi for-
stöðukona og rakti minningar
frá liðinni tíð.
Að lokum talaði formaður
skólaráða og þakkaði gestutn
komuna og bauð til kaffi-
drykkju.
þess, aff danska stjórnin láti mál-
ið til sín taka og hefur tiskimála
ráffherrann þegar lýst því yfir
að fylgzt sé nákvæmlega með
magni þcssara eiturefna í veidd-
um fiski.
Þá hafa rannsóknir einimi.g
leitt í Ijós, að súrefnisskortur,
sem stafar af mengun, hefur eytt
öllu lífi á stórum svæðum á
botni Eysfcnaisalts og í sjónum allt
að 100 metrum upp frá botnL
Óttast vísindamenm, að þeasi
mengun geti valdið því, að sum-
ar fislka- og fuglategundir deyi
út í EystnasaltL