Morgunblaðið - 22.08.1971, Qupperneq 19

MORGUNBLA.ÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. ÁGÚST 1971
19
Svein&tmdur.
íuirðu a®a5andi og fflkastan vin
í auiðnitnni. Enn var öPtir allilanig
lieið aO Langasjó una svipað
landslaf, óendanlega svarta,
gróðurvana vikursanda.
Til fróðleifc? og skýringar
leyfi ég mér að íella hér inn i
sluUoröa lýsingu á þessu svæði
úr grein, sem birtist I Náttúirur
fræðingnuim árið 1957, eftir
Guiðmund Kjartansson, jarðlfræð
ing:
„Um « Tungnáröræfi er mó-
bergsgrunniurinn sanurður jiöteul
ruðningi og ausinn vikri, svo að
óvSða sér á fasta klöpp nema i
hávöðuon, í brattlendi og i gilb
skoruim. Ruðningsmelamir í
grennd við Langasjó eru víðast
hiuldir þýktkum viikursköfl'um í
slökkum og á jalflnlenidd. Vdkur-
inn er allur svartur (basaltvik-
ur) og næst Langais jó mun mik-
ið af honum vera ættað úr Eld-
gjá og fleiri gömlum ©ldistöðv-
uim í suðaustri, en sumt senni-
lega úr Vatnaöldum og al'llmik-
ið hefur efllaust bætzt við hann
á siðari öilöuim úr Lakagiígum og
Kötlu.“ Þá má geta þess
að hærri fljallatindar á þessum
slóðum eru flestir 800—900
metra háir, en jafnsléttaín, sem
þeir rísa upp af er um það bil
í 600 metra haeð ytfir sjó.
Þegar sól var um það bi'l I há-
dlegisistað komum við auga á bffiL
og nokkur tjöld á kvislarkomi,
sem glampaði á í sólskininu. Var
það hópur Farfugla, sem þar
hafði hreiðrað um sig og stóðu
tJöld þeirra á berum sandinum.
Lengisjór var ennþá ekki koan-
inn í augsýn, en þegar len.gra
varð ekki ekið stigum við út úr
hillunum, tókum fram nesti okk-
ar og settuimst í sóliheitan sand-
inn til þetss að matast. Sveins-
tindur virtist ekki fjarlæguír, —
sýnu hærri og meiri um s.jg en
ölil önnur fjlöll, sem til sást,
hann teygði koilinn upp í heið-
ríkj una og freistaði til upp-
igömgu.
Ákveðið var að hafa þarna
fjögurra kiiukkustiunda viðdvöl
og gat þá hver og einn ráðstaf-
að þeim tirna að eiigitn geðþótta.
Meira en helimingur þátbtak-
enda ákvað að ganga á Sveins-
tind og njóta útsýnis þaðan í fá
dæma veðurblíðu og aflbragðs
skyggni. Sumir kusu að ganga
meðflram Langasjö og enn aðrir
gengu á hnjúk sem rís skammt
fliá vatnsendanuim að vestan.
Lág sandalda var upp af staðn-
um þar sam stanzað var, en þag-
ar upp á ölduna kom opnaðisit
Iloks útsýn yfir Langasjó, fialinn
i kvos milii hárra fja'lLgarða.
Norðan að Langasjó liggja
Tungnárfjlöll, Breiðbakur heitir
þar sem þau ber hæst, en sumn-
an að vatninu eru Fögruiíjöll.
Við Langasjó er uindirlendi taik-
markað og brattar fjaiHshliðar
ganga víðast hvar niður að vatn
inu, sem er mjög vagslkorið. Byj-
ar eru í því fj'ölmargar. Langi-
sjór er rúmlega 20 km. á lenigd,
en hvengi yfir 2 km. á breidd.
Tal'nn er ha.nn vera sjöunda
stærsta stöðuvatn landsins, 27
ferkm. að flatarmáli. Stærsti
vogurinn er við imnanvert vatn-
ið að sunnan og heitir Fagri-
ftjlörðuir. Þar genigur Hásika-
nef út i vatnið og er þar að
sögn aðdjúpt og otOt iililfært, eink-
um ef ylgjia er á vatninu.
Nokkru fyrir innan Fagrafjörð
er Útfali, en svo nefnist af-
rennsli vatnsins, sem rennur
suður úr því og same'nast upp
takakvíislum Skaptár. Á þeim
sióðum er gróðuirvin alllstór, sem
Grasver nefin.ist.
Bjarni Bjarnason bóndi í
Hörgsdal á Síðu mun hafa ver-
ið fyrstur til að kanna þeesar
öræfaslóðir, en þangað fór
hann við ljórða mann sumarið
1884 aðalle.ga i þe.im ti'lganigi að
leita góðra afréttarlanda. Þeir fé
lagar nefindu vatnið Skaptár-
vatm og tindinn Bjarnatind
(Bjarni kleif hann flyrstur
manna) en Þorvaldur Thorodd-
sen gerði sér síðar litið fyrir og
breytti nöfnunum i Laingasjó og
Sveinstind. Greinargerð Bjarna
bónda í Hörgsdal u.m nefnda
flerð er prentuð í IV hi.ndi af rit
inu Hrakningar ag hei'ðarvegir.
Ertitt er að lýsa Langa-
sjó eins og hann kom flyrir sjóm
ir aifl sandöldunni, sem áður var
getið. Svartur og rakur vikur-
samdiurinn í fllæ'ðarmáliniu af-
marikaði fláinn, grænleitan vatns
Hötinn á sénstæðan og efltir-
minnilegan háitt. Við eystri
vatnsendann sást inn á þamn
hluita Vatnajökuls, sem Tungnaár
jökull er neflndur og upp úr jök
uihreðanum hófust dökkir tind-
ar hér og hvar. Hinir fjölimörgu
tangar, sem ganga fram í vatnið
báru að heita mátti hver simn
lit og sama máli var að gegna um
eyjarmar stórar og smáar, þvi
þama áttu skin og stouiggar listi
legan samleik.
Lolks skal nú vikið ndkkuð að
Sveinstindi og göngunni þang-
að. Get ég miiér til að tinduirinm
rísi 5—600 metra upp af jafln-
sléttu ag nær 1090 m hæð yfir
sjó. Um miðbilk fjajllsins gengur
fram hryggur, sem þægillegt er
að ganga eftir, telkur þar hver
bungan við af annarri og grunm-
ir slakkar á mii'Ili. Brattinn er
nokkuð jafm, en mestur þó á
tveim eflstu brekkunuim. Sjón-
deildarhringurinn víkkaði og
prýkkaði ört þar til bæsta
hjailla var náð, en þaðan er
tfleikimi'kið útsýni og var
skyggmi svo gott sema flrekaisit
varð kosið, til allra átta, að umd
anskildu því, að yflir hluta af
suðurströnd landsims llá síkýja-
haktoi sam varpaði skugga á
Mýrdalsjiötoul 'og byrgði að
nokkru útsýn til hafls. Gegnuim
þyktonið mátti þó greina Vest-
mannaeyjar, Hj'örleiflshöflða og
Haflursey, en Torfajökulissvæðið
með sinuim ljösgulinu litum var
alit baðað i sól Lengst í vestri
sást til Þingvallafjailla, þá
blöstu og við allir jiölklarnir uim
miðbi'k landisins, vestan frá Geit
landsjökli og allar götur austur
á Vatnajiötouil. Þórisvatn og
Ve iðivatnasvæði ð virtust á næsta
ieiti svo og Latoagigar og Síðu-
heiðar, að eitthvað sé neflnt, og
Eldhraunið blánaði eins og haf-
sjór í fjarskanum. Smávötn o,g
ión inni á mili Fögrufjal'la
gutu á mann bláu vökulu auiga,
em sunnan fjailanma sáust upp-
takakvíslar Skaptár greinast
viða. Öræfajökull svam í
þoku en Heklla sindraði í sól-
skini. —.Ef grannt er að gáð er
Sveinstindur ekki eins ger-
sneyddu.r gróðri og ætlia rmætti
flljótt á litið. Þar mátti sjlá hol-
urt og holtasóley, gullimuiru og
geldingahnapp, lambagras og
Ijónsiöpp, músareyra og mel-
skriðnablóm, blómstrandi vetrar
blóm og túnfíifilU! Þá má og geta
þess, að einhverjir úr hópnum
urðu varir ferða maríuíhænu,,
sem naut veðurblíðunnar uppi á
Sveinstindi þennan göðviðris-
dag, eins og fleirL
Við dvöldum á tindinuim svp
lengi sem tíminn frekast leyíði,
iétthlædd í brennandi sólarhita.
Svo mitoið var lognið að ljós-
bært var, og má það vera næsta
fátíflt á fjallstindi í nær 1100
metra hæð. Vafasamt töl ég að
nokkru simni fyrr hafi svo fjöl-
mennur hópur verið uppi á timd
inuim. Háifa aðra kCiutokustund
tók það flest oiklkar að ganga á
tindinn, en þá fótfráustu tæp-
lega meira en kluikkiuisturtd, —
og gamigan niður tók örskaimm-
an tíma.
Mörgu.m varð á að staldra um
stiumd á neðsta hnjúknum, en
þaðan var hvað fegurst útsiýnið
yfir Langasjó með öllum sínum
vogum og víkuim, eyjum og hólm
um. Síðan gengum við niður að
vatninu, meðfram þvi og þá upp
á sandölduna sem flyrr var get-
ið og brátt dróst tjaldið fyrir
töfrum sluinigið sviðið, sem vart
mun eiga sér nokkra hliðstæðu
þótt viða sé leitað.
Enn var sól otg hiti og við
settumst í heitam sandinn og
fengum okkur hressingu áðuc
en stigið var upp í bilana. ALl-
ir virtust ánægðir þótt marigir
væru þreyttir, enda voru þátt-
takendur á býsna óiítoum aldri,
allt frá 8—73ja ára og velflest
ir óvanir fjal'igönguim.
Ekirn var sama lei'ð til baka og
enm skein sólin giatt. Nú bar
hvergi skugiga á Grænafjallgarð
og fornaldartoappinn var að
en,gu orðinn. Enn var dúna logn
og aðeins þe.gar hraðaist var ak-
ið rauik ofurlítið undan bílhjöi-
unum, — að öðru leyti var því
likast sem sandurinn iægi í dái
í lognkyrrðin.ni. Máttum við
sannarlega hrósa happi hvað
það snerti, því ógaman heid ég
sé að vera þarna á ferð ef storm
uir nær tökuim á þessu víðáttu-
mikla samdhafi og kemur á það
veruilegu rótL
Þegar vestar dró setti yfir
þoku, sem byrgði útsýnið flagra
af Herðubreiðarháil'si.
1 tjaldstað komum við um kl.
8 og höfðuim þá verið hartnær
12 klist. á ferð.

Skaftá (Vatnajökull).

k
)
POP
HÚSIÐ
GRETTISGÖTU 46 ® 25580