Morgunblaðið - 20.10.1971, Síða 13

MORGUNBLAÐTÐ, MIÐVIKUDAGUR 20. OKTÓBER 1971
13
Benedikt Qrn Benediktsson:
Vamarmál og landhelgi
Ég vona að enginn misvirðd
þó að ég, Vestur Islendingur,
láti í 1 jós skoðanir minar á mál-
um, sem nú eru efst á baugi með
bjóð minni.
Frelisi hvers lands verður að
njóta herverndar. Svo er líka
um þau tvö iönd í Evrópu, sem
ekki tilheyra neinu hernaðar-
bandalagd, Sviþjóð og Sviss.
Bæði hafa öflugan her og mik-
ánn vigbúnað, þótt hvorugt hafi
ekM tekið þátt i styrjöld í fram
undir hálfa aðra öld.
fsland, sem ekki hefur nema
200.000 iibúa, mundi hvorki hafa
til þess mannafla né fjárafla, að
halda uppi hæfilegu herliði. Og
landfræðileg staða Islands er
hin mikilvægasta. Hvaða sam-
tök — hvort sem það er
Atlantshafsbandalagið eða önn-
ur samtök — sem hafa herstöð
á Islandi O'g njóta samvinnu Is-
iendinga, eru i ákjósanlegri að-
stöðu. Segja má hreint og beint,
að Norður-Atlantshafið sé á
vaidi Islands.
★
fslendingar hafa gaman af
dæmisögum. Hér er ein slik:
Maður í góðum efnum kærði
sig ekki um að búa í stórborg
Hann reisti sér þvi fallegt hús
úti í sveit. 1 þessu húsi var allt,
sem hann gat óskað sér — og
hann og fjölskylda hans glöð og
ánægð. Húsdð var einangrað,
mjög einangrað — engir ná-
grannar í grennd, en í kring
vötn og skógar.
Og nú kemur þjófur til sög-
unnar. Þjófur þessi hafði alltaf
hjá sér augu og eyru, ef vera
kynni, að hann sæi hús, sem auð
velt væri að brjótast inn í og
ræna — og varð því haría glaður,
þegar kunningi hans sagði hon-
um frá þessu einangraða og rík-
mannlega húsi, sem virtist svo
auðvelt aðgöngu. Þjófurinn
ákvað að athuga staðinn — og
gerði það. „Einhverja dimma
nött“ — hugsaði hann — „verð
ur mér vafalaust gott til fjár í
þessu húsi.“
En sem hann var að fá sér
kaffisopa í þorpi þar skammt
frá, fékk hann frétt sem honum
kom illa. f einangraða húsinu
hafði verið svefnherbergi sem
var ónotað, en nú var búið að
ieigja það lögreglumanninum í
þorpinu. Hann svaf þar nú á
hverri nóttu.
Þjófurinn yppti öxlum, þá
va,rð þessi ráðagerð vist að vera
úr sögunni. Þó fannst honum
hart að láta slikt happ úr hendi
sieppa, og því hugsaði hann með
sér: „En ef ég gæti fundið ein-
hverja leið til þess að koma lög-
reglumanninum burt . . .“
★
Ég hef séð myndir í biöðun-
um okkar af þeim myndarlegu
og skýrlegu mönnum, sem við
höfum sent til Sameinuðu þjóð-
anna, tii þingmannaráðstefnunn
ar í Ottawa og viðar til þess að
kynna málstað okkar. Ég hef les
ið einarðlegar ræður þeirra, þaí
sem þeir leggja fiskveiðivanda-
mál íslands skorinort fyrir.
Þetta er ekki nóg.
; Þegar utanríkisráðherra okk-
ar ávarpaði Allsherjarþing
Sameinuðoi þjóðanna, talaði
hann fyrir næstum tómu húsi.
Hver.s vegna? Vegna þess,
að hér var enn eitt smáríkið að
halda fram sérstökum málstað,
sem varðaði mjög fá þeirra
rikja, sem þarna eiga fulltrúa.
Aðferð okkar er röng. Við
leggjum okkar sterka mál-
stað ekki fyrir með réttum
hætti, þegar við tökum afstöðw
sem ekki er hægit að hvika frá.
Það er í fyrsta lagi ekki ein-
,-hUtt að eiga góðan málstað ef
ekki er tekin vigstaða sem sé
sterk frá baráttulegu sjón-
armiði. f öðru lagi verðum við
að hafa eitthvað fram að bjóða
til samkomulags. Við höfum
hvort tveggja, en svo furðulegt
sem það má teijast, höíum við
cO:ki notfært okkur það.
Leyfið mér að skýra þetta
nánar.
Þegar við leggjum vandamál
okkar fyrir ríki veraldar, ætti
baráttuaðferð okkar að vera sú,
að skýra sem vandlegast að fisk
veiðivandamál fslands séu ekki
einnngis lí f sh agsm unaniál lit-
illar þjóðar, heldnr heimsvanda
mál eða eins og Jacques
Costeau, hinn heimsfrægi fiski-
málasérfræðingur og haffræðing
ur sagði: „Ef siglingaríkin gera
ekki eitthvað varðandi mengun
hafsins, eyðingu fiskimiða og tor
tímingu svifsins i sjónum, verð-
ur svo komáð eftir hálfa öld að
úr sjó verður hvergi neitt að
hafa.“
Ef skozkir, brezkir og þýzk-
ir togaraeigendur vilja segja
eins og Loðvík 14. „Lafir meðan
ég lifi“, þá látið mannkynið vita
af þvi. Ef erlendu togaraeigend-
urnir, sem gera fiskiskip sín út
á hafsvæðin við land okkar,
væru spurðir um þetta, gæt.u
þeir í fullri einlægni sagt: „Fisk
veiðarnar við fsland kunna að
bregðast, en afMnn er þar í ár
og verður að öllum líkindum
næsta ár. Meðan hann er fyrir
bendi, ætlum við að veiða á þess
um miðum. Þegar þau bregðast
eins og Dooger Bank og miðin
við Holland og Belgíu, — nú, þá
eru til önnur fiskimið, eða önn-
ur viðfangsefni!"
En fslendingum eru fiskimiðin
umhverfis eyjuna þeirra skilyrði
lífs og afkomu. Þetta er íslenzkt
vandamál.
En það er einnig heimsvanda-
mál.
★
Á vettvangi Sameinuðu þjóð-
anna skulum við minna Allsherj
arþingið á, að lítill munur er á
lögum okkar um fiskveiðar og
lögurn Bandaríkjamanna um yf-
irráð þeirra yfir olíuleit undan
ströndum Bandaríkjanna. f
Bandarískum lögum er svo kveð-
ið á, að alls staðar á landgrunn-
inu, sem nær um 100 sjómilur út
eða meira, — þeir skilgreina það
fremur óljóst — verða erlend
oi'íuféiög, sem óska að bora eft-
ir olíu, að fá til þess
leyfi bandariskra yfirvalda og
og greiða hátt verð fyrir.
Það er vandséð hver munur
ætti að vera á lögsögu okkar yf-
ir fiskimiðum og Bandarikjanna
yfir hafsbotni út af ströndum
þeirra.
Við eigum einn mikilvægan
bandamann: Tímann. Okkur ligg
ur ekkert á. (Leyfum engn
stjórn að halda, að hún sé svo
mikilvæg, að aðgerðir í þessu
máli verði að vera henni einni
að þakka.) Landsmenn vita bet
ur. Við ákvörðun landhelginnar
er telft um líf og dauða fyrir
þjóð okkar. Stjórnmál koma
þessu ekki við. Við stöndum sam
einaðir.
Athugum nú hvaða aðstöðu
við höfum til að semja við um-
heiminn um réttindi okkar og
þar með framtið. Lítum á upp-
drátt -af Norður-Evrópu. Við sjá
um, að ísland er á miðri leið til
Norður-Ameríku, gnæfir yfir
Norður Atlantshafi, andspænis
langri strönd Noregs og annarra
landa. Island er bensýnilega
heimsfriðnum stórum mikilvæg-
ara en Malta. Ekkert annað ey-
land er nándar nærri eins mik-
ills virði Atlantshafsbandalag-
inu til verndar öryggis og frið-
ar.
Ég vildi heyra einhvern af
fulltrúum okkar hjá Sameinuðu
þjóðunum, eða. öðrum viðeigandi
samtökum, spyrja fulltrúa
Bandaríkjanna eftirfarandi
spurninga?
1. Hví skyldu íslendingar ekki
setja lög um fiskveiðar á miðum
sínum á landgrunninu við
ísland, svipuð þeim, sem ríkis-
stjórn Bandarikjanna hefur sett
og fylgt eftir um oláuleit er-
lendra fyrirtækja á landgrunni
Bandaríkjanna?
2. Spyrjið fulltrúa Bandaríkja
manna og Alteherjarþing Sam-
einuðu þjóðanna, hvort ekki sé
kominn tími til þess (ef til vill
Benedikt Örn BenediKtsson.
er það of seint —) að stöfna á
vegum Saméimuðu þjöðanua eft-
irlitslið með fiskveiðum. Verk-
efni sliks liðs mundi vera að
hafa eftirllt méð náttúru-
auðlindum hafsins og sjá svo um,
að þær séu ekki rányrktar og
eyðilagðar algerlega með villi-
mannlegum og skynlausum tor-
timingaraðferðum, svo sem veið-
um með smámöskvanetum, botn-
sköfum, ofveiði ög þar fram eft-
ir götunum.
3. Gera siglingaþjóðir heims,
sem eiiga aðild að Sameinuðu
þjóðunum, sér grein fyrir þvi,
að 98% af Öllum þeim fiski og
fiskafurðum, sem íslenzkir togar
ar afla, fara til neyzlu í öðr-
um löndum, Bretlandi, Banda-
rákjunum og svo framvegis?
4. Með hliðsjón af þeirri
reynslu sem fékkst á árum síð-
ari heimsstyrjaldarínnar, þegar
Islendingar misstu marga menn
og mörg skip við fiskveiðar og
siglingar með aflann til Eng-
lands (þar sem hvers kyns mat-
væ'li voru af skornum skammtf,
svo ekki sé meira sagt) — hver
er þá munurinn á varðveidu
fiskistofna við ísland og ál-
birgðasöfnun Bandarikjamanna?
Á árum heimsstyrjaldarinnar
siðari varð álskortur i Banda-
rikjunum eins tilfinnanlegur og
matvælaskorturinn í Englandi.
Bandarikjamenn vilja tryggja að
slikt komi ekki fyrir aftur.
Hvað um skort á islenzkum fiski
á striðstímum?
Svo við tökum að lokum sam-
an meginatriði þess, sem hér hef
ur verdð sagt:
fslendingar verða að gera sér
grein fyrir þvl, að Keflavíkui-
málið er ekki nálægt þvi eins
mikilvægt og landhelgismálið. Is
lendingar verða að vita, að til
þess að sigra í þessari orrustu
verða þeir að eiga sér áhrifa-
mikla vini að bakhjarli. Leyfið
mér að benda á, að við þurfuin
ekki að breyta samningi okkar
við NATO i einu eða neinu.
Eins og nýlega var bent á í
Morgunblaðönu, hafa Banda-
ríkjamenn alltaf verið vinir Okk
ar. Hvernig væri að fara þess á
leit við þetta mikla veldi, að það
fari að ráði Williams James: „Ef
þú ert vinur — þá sýndu það i
verki“. Einmitt nú þarfnast fs-
lendingar vina.
fslendin,gar verða að gera sét
ljóst, að til þess að fá sterka
aðstöðu til samninga og notfæra
hana, verðum Við að gera okk-
ur ljóst, hve landfræðileg staða
fslánds er mikilvæg, fyrir
Bandaríkin, Atlantshafsbanda-
lagið og fyrir málstað friðar I
heiminum.
Það, sem hér að framan hef-
ut verið sagt, er sett fram af
mestu einlægni, þvi hvort sem ég
er kallaður Vestur fslendingur
eða ekki, er ég ennþá ísiending-
ur. Sem sl’íkur langar mig að
heimfæra upp á land mitt það
sem Wiiliam Faulkner sagði um
mannkynið þegar hann veitti við
töku bókmenntaverðlaunum
Nóbels:
„Ég trúi því, að fsland munl
ekki aðeins standast, fsland mun
sigra.“
Rafvirkjar
Rafvirki, er getur unnið sjálfstætt óskast.
Tilboð, merkt: „5535“ sendist Mbl. fyrir
1. nóvember næstkomandi.
Erlendor bréfaskriftir
Tek að mér erlendar bréfaskriftir, verðút-
reikninga, banka- og tollafgreiðslur og fleira.
Upplýsingar í síma 12082 kl. 9—5.
Skipstjóra
vantar á bát, sem gerður verður út frá Grinda-
vík á komandi vertíð.
Tilboð sendist auglýsingadeild Mbl. fyrir 27.
þ. m., merkt: „Skipstjóri —-. 5541“.

Til sölu er FORD ZODIAC, árgerð 1957, í góðu lagi. Stýrisút-
búnaður og undirvagn að framan nýyfirfarinn, vél nýlega upp-
tekin. Bíllinn er á öllum dekkjum nýjum og honum fylgja snjó-
dekk. Þá er hann nýlakkaður. Tilboð óskast í bf.inn i Fordskál-
anum, þar sem hann er til sýnis.
2BB KR. KRISTJÁNSSDN H.F.
M f) n fl I fl SUÐURLANDSBRAUT 2, VIÐ HALLARMÚLA
U U SÍMAR 35300 (35301 — 35302).
Gaz 53A
Tilboð óskast í þessa vörubifreið, sem er ár-
gerð 1969 með Perkings díselvél. Burðarþol
4,9 tonn. Til sýnis hjá oss.
^Bi
Ðifreiðar & Landbúnaðarvélar hí.
Sudurlandnbraul 14 - Reykjavík • Simi 38800